سايت سازمان کارگران انقلابی ايران (راه کارگر)

سه-شنبه ۱۵ فروردين ۱۳۹۶ برابر با ۰۴ آوريل ۲۰۱۷

بدیهی است که یکی از دلایل این کاستی‌ها و سستی‌ها، و تأکید می‌کنم، تنها یکی از دلایل و نه حتی مهم‌ترین آن‌ها، ناآگاهی ما از نظریه‌ی ارزش و عدم آشنایی دقیق ما با آن در آثار مارکس و مارکسیست‌هاست. تا جایی که منظور از «ما»، ایرانی‌هایی است که طی صد سال گذشته به واسطه‌ی سرنوشت‌های فردی، گرایش‌های روشنفکرانه، موقعیت اجتماعی و طبقاتی و شرکت در مبارزه‌های سیاسی و اجتماعی در گیرودار این بحث‌ها قرار گرفته‌اند و با علاقه و اشتیاق کمتر یا بیشتری در آن‌ها مداخله کرده‌اند، می‌توان همه جا ردِ ناروشنیِ مفاهیم و فقدان یک دستگاه مفهومی وارسته و پیراسته را دید. حوزه‌ی بروز و حدّت یابی بحث‌های مربوط به نظریه‌ی ارزش عمدتاً مشاجرات ادبی و سیاسی(باصطلاح «مبارزه‌ی ایدئولوژیک»)است که در آن‌ها عمدتاً دقت در مفاهیم و مقولات نظری این نظریه، اهمیت کمتری از مغلوب و مرعوب کردن حریف سیاسی دارد.

سه-شنبه ۱۷ اسفند ۱۳۹۵ برابر با ۰۷ مارس ۲۰۱۷

در جست‌وجوی ناکجاآباد

پرویز صداقت

در چنین شرایطی هر تلاش برای بدیل‌سازی ترقی‌خواهانه باید قبل از هر چیز تبیین درستی از علت شکست جنبش‌های انقلابی و تجارب رفرمیستی قرن بیستم ارائه کند. از سوی دیگر باید به این سؤال پاسخ دهد که با توجه به تغییرات کمّی و کیفی در طبقه‌ی کارگر از یک سو و پدیدار شدن سوژه‌های جدید انقلابی از سوی دیگر، سوژه‌ی انقلابی جدید کدام نیروهای و طبقات جدید اجتماعی هستند.

شنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۵ برابر با ۱۸ فوريه ۲۰۱۷

آیا در مارکسیسم سیاسی چیزی برای دفاع‌ وجود دارد‌؟

نایل داویدسون

ترجمه‌ی حسن آزاد

یکی از معضلات مارکسیسم سیاسی فقدان مرزهای روشن سیاسی است. همه‌ی طرفداران این نحله‌ی فکری انقلابی نیستند: الن وود موضعی نزدیک به رالف میلی‌باند و جانشینان او در هیات تحریریه‌ی «سوشالیست رجیستر» دارد، اگرچه او نیز در بحث‌های نظری و از جمله مهم‌تر از همه درباره‌ی خصلت دموکراسی سرمایه‌داری نقش شایان‌توجهی ایفا کرده است. اما برخی دیگر از مارکسیست‌های سیاسی در دنیایی کاملاً آموزشگاهی به‌سر می‌برند، و به‌نحوی افراطی از آن‌چه که تصور می‌کنند «روش مارکسیستی» محسوب می‌شود، هواداری می‌کنند و بدین‌سان از فعالیت سوسیالیستی فاصله گرفته و در راه فرقه‌گرایی آکادمیک گام می‌گذارند.

سه-شنبه ۱۹ بهمن ۱۳۹۵ برابر با ۰۷ فوريه ۲۰۱۷

فیلسوفِ پیر و جهانِ دیوانه

گفت‌وگوی وایوز ترایانتافیلو با

نوام چامسکی

ترجمه: علیرضا خزایی

وام چامسکی، فیلسوفِ مشهور چپ، اکنون در آستانه ی نود سالگی است. اما هنوز می‌نویسد و سخن می‌گوید. او در آخرین مصاحبه ی خود از چپ‌گرایی در جای‌جای دنیا حرف می‌زند، یادی از فیدل کاسترو می‌کند و همزمان به دغدغه ی همیشگی‌اش باز می‌گردد: نقدِ سیاست‌های ایالات متحده. و در آخر، با بیم و امید، می‌گوید این جوانانِ آمریکایی هستند که قبل از همه باید در برابر ترامپ مقاومت کنند. ...

شنبه ۹ بهمن ۱۳۹۵ برابر با ۲۸ ژانويه ۲۰۱۷

مارکس دوباره بازگشته است

لیزا نی‌هاوس

مارکسیست‌ها را فراموش کنید؛ مارکس بخوانید! زیرا مارکس مدرن است. دانشجوهای رشته‌ها‌ی اقتصاد و علوم سیاسی درباره‌ی او بحث می‌کنند؛ لیبرال‌هایی که با گوشت و استخوان لیبرال‌اند، قابلیت‌های پیش‌نگرانه‌ی او را می‌ستایند. موضوع مربوط است به مسائل دوران معاصر که ۱۵٠ سال بعد از انتشار کتابش، کاپیتال، هنوز همان‌هایی هستند که بودند. مسئله مربوط است به نابرابری‌ای که سرمایه‌داری می‌تواند ایجاد کند، به استثمار پائینی‌های جامعه و به ریخت و پاش افراطیِ بالایی‌ها.

شنبه ۲۵ دی ۱۳۹۵ برابر با ۱۴ ژانويه ۲۰۱۷

(بخش دوم)

معادلات و تناقضات پراکسیس

گفت‌وگوی پروبلماتیکا با

کمال خسروی

وجود جنبش‌های اجتماعی که محدود به حوزه‌ی کلاسیک چپ نیستند، جنبش‌های خواهان تشکیل نهادهای صنفی، جنبش زنان، جنبش دانشجویی، جنبش دفاع از آزادیهای سیاسی و مدنی، بستر مادی مداخله‌ی نظریه‌ی چپ برای تدوین و ارائه‌ی بدیل‌های خویش است و نباید به عنوان مبارزه‌ای فرعی، فرع بر جنبش کارگری سوسیالیستی، مورد بی‌اعتنایی قرار گیرد، آنهم نه از زاویه‌ی رابطه‌ و وظایف استراتژیک چپ با اهداف و مضامین این جنبش‌ها، بلکه از این زاویه که به مثابه‌ی جنبشی اجتماعی، شالوده‌ی مادی انکشاف نظری چپ هستند. هر مبارزه‌ی به‌اصطلاح «صنفی»، یک مبارزه‌ی سیاسی است.

درباره‌ی «نقد» مارکسی و ماتریالیسم پراتیکی(بخش اول)

سه-شنبه ۳۰ آذر ۱۳۹۵ برابر با ۲۰ دسامبر ۲۰۱۶

بازگشت انتقادی به مارکس

گفت‌وگوی پروبلماتیکا با

حسن آزاد

البته تردیدی وجود ندارد که در دستگاه مفهومی خود چپ ایرانی نیز دموکراسی از جایگاه شایسته‌ای برخوردار نبوده و این جریان از آزادی‌های سیاسی برای همه‌ی آحاد جامعه صرف نظر از درستی یا نادرستی عقایدشان دفاع نکرده است. فقدان یک درک نهادی‌شده از دموکراسی در میان چپ یکی از عوامل سخت‌جانی استبداد در کشور ما به شمار می‌رود. هرچند چپ در ایران – به جز تجربه‌ی جمهوری شورایی گیلان در یک مقطع کوتاه – هیچ‌گاه به قدرت نزدیک نشده است.همیشه در میان چپ از بدو پیدایش تاکنون رگه‌ها و افرادی بوده‌اند که تا حد معینی از موازین دموکراسی دفاع کرده‌اند، اما هیچ‌گاه این روایت، در میان چپ‌های ایران روایت غالب نبوده است.

چهارشنبه ۲۴ آذر ۱۳۹۵ برابر با ۱۴ دسامبر ۲۰۱۶

بولتن شماره دوم

شورای همکاری نیروی های چپ و کمونیست

شامل بیانیه و گزارش نشست چهارم و مقالات توهمات ساختاری از کاوه دادگری ، پاسخ به سئوالات پیرامون حکومت شورائی ... ازسازمان اقلیت، قواعد حاکم در اتحاد نیروهای چپ چه می تواند باشداز روبن مارکاریان، نگاهی به شورای همکاری نیروهای چپ و کمونیست از سعید سهرابی و شرایط کنونی: فرصت ها و موانع همکاری نیروهای چپ و کمونیست از هلمت احمدیان

سه-شنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۵ برابر با ۱۳ دسامبر ۲۰۱۶

بازگشت انگلس

جان بلامی فاستر

ترجمه‌ی مهرداد امامی

نزد انگلس، و نیز از نظر مارکس، راه‌گشای سوسیالیسم تنظیم عقلانی متابولیسم نوع بشر و طبیعت به‌نحوی است که باعث توسعه‌ی کامل‌ترین بالقوگی ممکنِ انسان شود در حالی که از نیازهای نسل‌های آینده حفاظت می‌کند. در نتیجه جای تعجب ندارد که ما در قرن بیست‌ویکم شاهد بازگشت انگلس هستیم، کسی که همراه با مارکس، پیوسته بر مبارزات تأثیر می‌گذارند و منشأ الهام امیدهایی است که عصر بحران‌زده و لزوماً انقلابی ما را تعریف می‌کنند.

سه-شنبه ۱۶ آذر ۱۳۹۵ برابر با ۰۶ دسامبر ۲۰۱۶

روشنفکران و توده‌ها در انديشه‌ي گرامشي

نویسنده: بِنِدِتو فونتانا

مترجم: علي تدين

توليد روشنفکر ارگانيک، به معناي «شخصيت دادن» به توده‌ها است؛ و شخصيت دادن يعني قالب‌ريزي يا شکل‌بخشي به يک فرديت مشخص، يعني تمايز و تحقق بخشيدن به آنچه که در اصل بالقوگيِ بي‌شکل بوده است. اينکه چگونه مي‌توان مردم را به انديشيدنِ انتقادي و منسجم واداشت مسأله‌ي اساسيِ گرامشي است، مسأله‌اي که سپهرهاي سياسي، معرفت‌شناختي، و آموزشيِ عمل را درهم‌مي‌آميزد.

سه-شنبه ۱۶ آذر ۱۳۹۵ برابر با ۰۶ دسامبر ۲۰۱۶

درباره‌ی روش و ساختار سرمایه‌ی مارکس

حسن آزاد

آن‌چه می‌خوانید متن نوشتاری سخن‌رانی من پیرامون روش و ساختار سرمایه در سال ۲٠٠۴ میلادی است که در اتاق پالتاکی فوروم سوسیالیستی با مسئولیت زنده‌یاد بهزاد کاظمی و همکاران او ایراد شد. چارچوب اصلی سخن‌رانی در این متن حفظ شده، اما تا آن‌جا که امکان‌پذیر بود سخنان تکراری، حاشیه‌روی و صورت‌بندی‌های نادقیق آن حذف شده‌اند. فایل‌های این سخن‌رانی با تلاش، دقت و زحمت بسیار خانم نرگس ایمانی پیاده شده و حتی‌المقدور از حالت گفتاری به نوشتاری تبدیل شده است، در این‌جا صمیمانه از ایشان تشکر می‌کنم. (ح.آ.)

چهارشنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۵ برابر با ۳۰ نوامبر ۲۰۱۶

فیدل کاسترو
کسی که تا آخرین نفس به عدالت اجتماعی وفادار ماند

محمد رضا شالگونی

هر سخنی در باره نظام سیاسی کوبا و سوسیالیسم قرن بیستم به طور کلی ، خواه ناخواه ، بلافاصله روی بزرگ ترین ضعف آن متمرکز می شود ، یعنی نبودِ دموکراسی و آزادی. هر نوع طفره رفتن از این حقیقت و پیچاندن بحث در باره خصلت طبقاتی دموکراسی و توخالی بودن دموکراسی بورژوایی ، جز واگذار کردن حیاتی ترین سنگرهای پیکار طبقاتی به بهره کشان نتیجه ای نداشته و نخواهد داشت. زیرا اگر سوسیالیسم بدون پاگرفتن آن چیزی که مانیفستِ کمونیست «جنبش مستقل اکثریت عظیم به نفع اکثریت عظیم» می نامد ، غیر قابل تصور باشد ، دموکراسی و آزادی های سیاسی بنیادی، شرط لازم و حیاتی برای پا گرفتن و پایدار ماندن چنین جنبشی است.بنابراین سلطه نظام تک حزبی و نبود دموکراسی و آزادی های سیاسی در کوبا (دست کم از نظر مارکس) غیر قابل دفاع و غیر قابل توجیه است.

شنبه ۲۹ آبان ۱۳۹۵ برابر با ۱۹ نوامبر ۲۰۱۶

فرآیند انباشت سرمایه

درس‌گفتاری درباره‌ی بخش هفتم کاپیتال جلد یکم

کمال خسروی

این متن، بازنوشت نوارهای درس‌گفتاری است درباره‌ی بخش هفتم جلد نخست کاپیتال مارکس، فرآیند انباشت سرمایه، که در جریان یک دوره‌ی کاپیتال‌خوانی حدود 29 سال پیش (1366) ایراد شده است. امیدوارم این گفتار، در متنِ شور و شوق تازه به خواندن و بحث و گفت‌وگو درباره‌ی کاپیتال، از یک‌سو، و بر بستر مباحث نظری ناظر بر ویژگی‌ها و سرشت‌نشان‌های شیوه‌ی تولید سرمایه‌داری، از سوی دیگر‌، ادای سهم بسیار اندکی باشد. با سپاس فراوان از دوستان عزیز «نقد اقتصاد سیاسی» که با ویرایش و پیرایش منبع گفتاری نخستین، آن‌را در این شکل، شایسته‌‌ی انتشار کرده‌اند.

شنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۵ برابر با ۱۲ نوامبر ۲۰۱۶

«سرمايه» در ايران

تاريخ ترجمه‌ی سرمايه كارل ماركس به فارسی

حسن مرتضوی و افشين شمس قهفرخی

ماركسيسم در ايران از همان ابتداي تكوين و تكامل خود، نه در محيط پيشرفته‌ي سرمايه‌داري باليد، نه مستقيماً و مشخصاً بيان منافع كارگراني آگاه بود كه در مبارزات بالفعل اقتصادي و سياسي خود به‌ضرورت ارائه‌ي بديلي در مقابل نظام موجود رسيده باشند، و نه محصول جدال انديشه‌هاي رقيب آن‌گونه كه در غرب رخ داد، شاهد تکوین سوسیالیسم در رقابت با ليبراليسم بود. ما با انديشه‌اي روبرو هستيم كه ابتدا در شكلي كاملاً توسعه‌يافته به كشوري پا مي‌گذارد كه طبقه‌ی كارگر آن، هم از لحاظ كمّي و هم كيفي در نازل‌ترين شكل ممكن به سر مي‌برد. رواج اين انديشه نتيجه‌ي بي‌واسطه‌ي مبارزات محلي نبود و نمي‌توانست باشد.

چهارشنبه ۱۲ آبان ۱۳۹۵ برابر با ۰۲ نوامبر ۲۰۱۶

ونزوئلا پس از چاوز

گفت‌وگوی نیولفت ریویو با جولیا بکستون

ترجمه‌ی مهیار نیازی و سارا یوسف‌پور

این دوره یک دوره‌ی انقلابی بود که در آن مردمی که همواره کنار گذاشته می‌شدند، سرانجام صدا و فرصتی برای دست‌یابی به قدرت یافتند. در طول قرن گذشته‌ی سیاست‌های آمریکای لاتین، چپ به طور مداوم توسط مداخله‌ی نظامی ارتش مورد حمایت آمریکا از قدرت دور نگه داشته شده است. این نخستین بار است که جنبش‌های جناح چپ برای مدت طولانی قادر به اعمال قدرت در سراسر منطقه بوده‌اند.

شنبه ۱ آبان ۱۳۹۵ برابر با ۲۲ اکتبر ۲۰۱۶

معرفی و نقد مکتب اونو

مکتب اونو: كژتابى در فهم ماركس،
رونویسی از منطق هگل

حسن آزاد

پژوهش و کنکاش در گستره‌ی روش‌شناسی و ساختار سرمایه‌ی مارکس، از موضوع‌های جذاب و در همان حال مناقشه‌انگیز در بین موافقان و مخالفان اندیشه‌ی مارکس از یک سو، و در میان مارکسیست‌ها از سوی دیگر بوده است. این کوشش‌ها به‌ویژه بعد از جنگ جهانی دوم، به‌طور عمده به تکوین سه جریان مستقل نظری انجامیده است که عبارت‌اند از: الف ـ مکتب اونو در ژاپن، ب ـ خوانش‌های نو از مارکس در آلمان غربی، و ج– دیالکتیک نو (یا دیالکتیک نظام‌مند) در کشورهای انگلیسی‌زبان.

چهارشنبه ۲۸ مهر ۱۳۹۵ برابر با ۱۹ اکتبر ۲۰۱۶

خوانش جدید مارکس؛
نقد اقتصاد سیاسی همچون پشتوانه‌ای برای نقد جامعه

ریکاردو بلوفیوره؛ توماسو رِدُلفی ریوا

برگردان:‌ امین حصوری

در یادداشت حاضر می‌کوشم با استفاده از برخی مطالعات انجام شده و نظریات موجود، تا حدی بر مقوله‌ی «شکل ارزش» روشنی بیاندازم. این امر همچنین می‌تواند کمکی باشد برای تسهیل برقراری ارتباط با بخش دوم این متن (مقاله‌ی ترجمه‌شده‌)، که تلاشی است در جهت آشنایی با بنیادهای نظری نحله‌ی آلمانی «خوانش جدید مارکس». [دو نحله‌ی دیگر، پیش‌تر به واسطه‌ی ترجمه‌ی آثار شاخصی از‌ آن‌ها و نیز مقالاتی در شرح و تفسیر آرای آنان (عمدتا به همت فروغ اسدپور) تا حدی به مخاطبان علاقمند حوزه‌ی زبان فارسی معرفی شده بودند

شنبه ۲۴ مهر ۱۳۹۵ برابر با ۱۵ اکتبر ۲۰۱۶

درباره‌ی «نقد» مارکسی و ماتریالیسم پراتیکی

گفت‌وگوی پروبلماتیکا با

(بخش اول)

کمال خسروی

می‌گفتند پاسخ شما به معضلات ما چیست؟ یعنی حالا پرولتاریا باید برود فلسفه بخواند؟ پاسخ من این بود که ما نه «فلسفه» را به خاطر فلسفه می‌خوانیم و نه مارکس را به‌خاطر مارکس. ما بازماندگان یک شکست تاریخی دردناک و خون‌بار هستیم و این کار را فقط از‌این‌رو می‌کنیم که ببینیم علت آن شکست چه بود و چطور می‌شود در حرکت‌های بعدی‌مان همان اشتباهات گذشته را تکرار نکنیم. شما که راه و چاه را می‌دانید، خواهش می‌کنم، منتظر ما نمانید.

شنبه ۲۴ مهر ۱۳۹۵ برابر با ۱۵ اکتبر ۲۰۱۶

فقر پراتیک تئوریک در چپ ایران

فروغ اسدپور

در پس پشت همه‌ی این جنبش‌ها و مبارزات، سطوح ژرف‌تری از واقعیت اجتماعی وجود داشت که به آنها توجه نشد؟ یا شاید اصولا در آن موقعیت‌ها امکان شناخت آن ژرفاها نبود، یعنی شاید اصولا ابزاری برای رسیدن به آن ژرفاها و تولید تئوری متناسب در دسترس نبود. امروز آیا ابزار مناسب‌تری در دسترس داریم؟ امروز چقدر نزدیک به هدف شلیک می‌کنیم؟ شاید با رشد همه‌ی این ابزارهای جدید تولید طرح و نقشه هم باز نتوانیم کامل به هدف بزنیم، اما دستکم باید به بیان لایبمن[10] خوشحال باشیم که به لحاظ «تئوریک» شلیک کردن را فراگرفته‌ایم و مهم‌تر از همه اینکه باید یاد بگیریم به خودمان شلیک نکنیم.

پنجشنبه ۱۵ مهر ۱۳۹۵ برابر با ۰۶ اکتبر ۲۰۱۶

زنجیره‌ی انباشت سرمایه در ایران و بحران‌های ساختاری آن

گفت‌وگوی پروبلماتیکا با

محمد مالجو

این مطالبه‌ها «موجد کدام دگرگونی‌های رادیکال می‌تواند باشد؟» ما همه از مارکس آموخته‌ایم که رادیکالیسم یعنی دست‌بردن به ریشه‌ها. این حکم را مارکس صراحتاً صادر کرد. اما مارکس حکم مکمل دیگری را نیز در لحظه‌به‌لحظه‌ی زندگی‌اش تلویحاً جاری ساخت: ضرورتِ تلاش برای ساختن آن دست بزرگی که قرار است به ریشه‌ها برسد. این حکمِ تلویحی به معنای ضرورت صیانت از توانایی‌های قلیل‌مان است، به معنای حفاظت از تناسبی ظریف بین همین توانایی‌های قلیل و اهداف جلیل، به معنای داشتن ارزیابی واقع‌بینانه‌ای از نوع توازن قوا در سطوح گوناگون ملی و منطقه‌ای و جهانی. رادیکالیسم به‌همان‌اندازه در گرو برخورداری از شجاعت است که مستلزم برخورداری از فراست.

پنجشنبه ۱۵ مهر ۱۳۹۵ برابر با ۰۶ اکتبر ۲۰۱۶

رشد و گسترش علم اقتصاد مارکسی در ژاپن

نویسنده: ماکوتو ایتو

برگردان: مانیا بهروزی

«چگونه می‌توان خصلت‌های عام و خاص توسعه‌ی سرمایه‌دارانه‌ی ژاپن را تحلیل کرد؟» به نظر می‌رسد که در موقعیت کنونیْ پرسش فوق (با جایگزینی نام کشورها) برای چپ مارکسیستی ایران هم پرسشی بنیادی است، اما با این تفاوت مهم که «هنوز» به یک پروبلماتیک جمعی بدل نشده است. باید اذعان کرد که بنا بر مجموع شرایط سیاسی-تاریخی و متأثر از آنْ معضلات درونی دامن‌گیر چپ ایرانی، شاید هنوز راه پرسنگلاخی برای شناسایی پروبلماتیک‌های تاریخی و شکل دادن به پراتیک‌های نظریِ جمعی حول آن‌ها پیش رو داریم.