مجله زیست محیطی رادیو راه کارگر

برنامه ای از مازیار واحدی

هیچ جای دنیا منطقه حفاظت شده را به بهره‌بردار خارجی نمی‌دهند

جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست استان گیلان از واگذاری سه هزار هکتار از اراضی این منطقه، از سوی جمهوری اسلامی به قطریها تحت عنوان همکاری زیست محیطی در زمینه تکثیر و پرورش گونه های جانوری خبر داد. بر اساس اين گزارش قرار است در فاز اول پروژه تكثير و پرورش پرندگان در معرض خطر انقراض، 1500 قطعه هوبره و در فاز دوم آن طي پنج سال، پنج‌هزار قطعه از اين‌ گونه تكثير، پرورش و در منطقه رها‌سازي ‌شود. هر چند در اين خبر اشاره‌اي به صدور مجوز شكار براي شيوخ عرب نشده اما پيشتر برخي مديران اين سازمان اعلام كرده بودند چه اشكالي دارد از مازاد ظرفيت موجود و در ازاي پرورش هوبره بخشي هم شكار شود، بنابراين ناگفته پيداست كه شكار هوبره با استفاده از بازهاي شكاري كه همواره مورد علاقه شيوخ عرب بوده و هست نيز بخشي از اهداف قطري‌ها در ايران است.

به همين منظور كاظم كلهر عضو انجمن پايشگران محيط زيست ايران با پرويز بختياري كارشناس ارشد محيط زيست، که نزديك به 15سال است در زمينه اكوتوريسم و پرنده‌نگري سابقه تدريس دارد، گفتگوئی انجام داده است. بختیاری در مورد این منطقه گفت: اين مناطق و حيات وحش آن بسيار باارزش هستند و مهم‌تر از همه، بكر بودن و بكر ماندن اين مناطق است و اصلا با پول قابل قياس نيست. من فكر نمي‌كنم در هيچ جاي دنيا يك منطقه باارزش حفاظت‌شده يا پارك ملي را در اختيار بهره‌بردار قرار دهند آن‌هم خارجي. كلا تعريف منطقه حفاظت‌شده يا پارك ملي مبني بر بكر بودن و حفاظت كامل از آن است، حالا ما بياييم و آن را بدهيم به ديگران؟ آيا آنها بيشتر از ما دل‌شان براي اين مناطق مي‌سوزد؟ مسلما اين‌طور نيست. وی در مورد  مضرات این واگذاری می گوید: علاوه بر اتفاقي كه در مساله اكولوژيك مي‌افتد اين كار باعث مي‌شود كه كيفيت منطقه نیز از بين برود یا تنزل پیدا کند. بعلاوه ما به لحاظ اعتباري و شأن و شخصيت كشورمان هم بسيار ضربه مي‌خوريم. وی در مورد اهداف طرفهای قطری این گونه گفت: همين افرادي كه تمايل به گرفتن منطقه بهرام گور دارند، آيا در كشور خودشان سرزمين يا فضاي مناسب براي پرورش هوبره ندارند؟ چرا از ما خواستند منطقه‌اي را در اختيارشان قرار دهيم؟ آنها خودشان هزاران هكتار مناطق بياباني و نيمه‌بياباني دارند كه مي‌شود هزاران كار در اين مناطق انجام داد و بهترين هوبره‌ها را پرورش داد. چرا منطقه‌اي از كشور ما را براي اين كار مي‌خواهند؟ چرا هيچ‌كدام از اين سوال‌ها را يكي از مسوولان محيط زيست از خودش نمي‌پرسد؟ چرا نمي‌روند توي كشور خودشان اين كارها را انجام بدهند؟ چون آنها ارزش محيط زيست خودشان را فهميد و به آن پايبند هستند و سال‌هاست كه دارند مديريتش مي‌كنند. الان تا جايي كه ممكن است دارند شاخص‌هايشان را بالا مي‌كشند و جزو بهترين مناطق دنيا مي‌شوند. اما كشور ما چطور؟ ما خيلي راحت صحبت از واگذاري و بي‌اهميتي اين مناطق مي‌كنيم. این کارشناس محیط زیست با تاکید براینکه اصل قضیه بر فریب بنیان شده، گفت: اصل قضيه همين است. آنها دارند به يك شكلي فريبكاري مي‌كنند و البته آنهايي هم كه اين طرف قراردادند اين موضوع را مي‌فهمند و دارند ضربه مي‌زنند به ما و منابع طبيعي ما. آنها مي‌گويند ما تعداد زيادي هوبره اهلي پرورش مي‌دهيم و در منطقه رها مي‌كنيم. اين براي عوام خوب است و گويا همه چيز عالي مي‌شود. ولي از طرف ديگر آنها اجازه گرفتند كه بروند و هوبره شكار كنند. حالا كدام هوبره‌ها را؟ آنهايي كه باارزش‌ترند و وحشي هستند. آنهايي را كه از لحاظ اكولوژيك خيلي خاص هستند شكار، و به جاي آن چند تا اهلي رها مي‌كنند.

 اينها الان دارند يك جوري بازي با كلمات مي‌كنند. آنهايي كه دارند ضربه مي‌زنند به اين مملكت، با اين ادبيات مي‌خواهند تقريبا به مردم اين‌طور بفهمانند كه ما چندبرابر آن چيزي را كه شكار مي‌شود به شما مي‌دهيم. به گفته وی این در حالیست که انها هوبره های وحشی را شکار و بجای آن هوبره های پرورشی که توان زندگی در طبیعت را ندارند در منطقه رها می کنند. بختیاری با اشاره به حضور این قوش بازان قطری در منطقه می گوید: وقتي تعداد زيادي ماشين با خدم و حشم به صورت دشتبان، در كل منطقه پخش شده و همزمان با هم حركت مي‌كنند، تمام پرندگان و حيات وحش آن منطقه را فراري مي‌دهند. اينها هم كه دل‌شان نمي‌سوزد فصل زادآوري باشد يا نباشد. در فصل زادآوري مي‌آيند و اين كار را انجام مي‌دهند. حيوانات هم از روي تخم بلند شده و مي‌روند و ما در آن سال ديگر زادآوري جديدي نخواهيم داشت، ضمن اينكه تلفات هم داريم. حالا در قبال اين امتيازي كه داريم به اينها مي‌دهيم و همين‌طور آبرو و اعتبار علمي، چه چيزي از اينها مي‌گيريم؟

 ممكن است تعداد خاصي منفعت ببرند، ولي ما كه دل‌مان براي اكوتوريسم اين مملكت مي‌سوزد به اين اعتقاد داريم كه اگر يك روزي نفت‌مان تمام شود، اكوتوريسم به كمك كشورمان مي‌آيد كه درآمدي داشته باشيم. ولي نه كسي صداي ما را مي‌شنود و نه تصميم‌گيرنده هستيم و نه مي‌توانيم نظر تصميم‌گيرنده‌ها را عوض كنيم.

مثلا به پاكستان بگوييد ممكن است يك منطقه حفاظت‌شده به ما بدهيد؟ به شما مي‌خندند. مگر ممكن است چنين چيزي در دنيا اتفاق بيفتد، اما كشور ما با افتخار مي‌آيد و مي‌گويد ما مي‌خواهيم اين كار را بكنيم و مي‌گويند اين كار منجر به خير و خوبي مي‌شود. بختیاری با این تاکید به گفتگوی خود پایان داد که اين كار از لحاظ اكولوژيكي و وجهه و اعتبار بين‌المللي براي كشور ما غلط است. اگر نگران كاهش جمعيت هوبره‌ها هستيد از محيط‌بان‌ها حمايت كنيد. نظارت را بر شكار بي‌رويه افزايش دهيد. خودتان هوبره پرورش بدهيد در منطقه رها كنيد چرا آنها بيايند اين كار را بكنند. مگر چقدر هزينه دارد؟

منبع:

http://www.gwgn.org/index.php?option=com_content&view=article&id=1486%3A1391-02-24-08-09-26&catid=1%3Anatural-

environment&Itemid=25&lang=fa