یادداشت کارگری

سفره خالی کارگران در آستانه نوروزی دیگر

جایگاه دستمزدهای معوقه در اعتراضات مزد و حقوق بگیران

امیرجواهری لنگرودی

توجه : پیش از هر چیز خوبست تاکید نمایم که اعتراضات گزارش شده ، تمامی تحرکات کارگران ایران را پوشش نمی دهد. خبرهای جمع آوری شده از سایت های درون کشور و بخشا سایت ها و وبلاگ ها و شبکه های مجازی  گروهبندی های گوناگون مدافع کارگران فراهم آمده تا بتواند ما را در جریان وارسی اعتصابات و اعتراضات مطالباتی کارگران طی هفته اول اسفند۹۵ قرار می دهد.

*****

اخبار روز شمار اعتراضات کارگری هفته نخست اسفندماه ۱۳۹۵در زمینه عدم پرداخت دستمزدهای معوقه کارگران در بخش های مختلف چرخه تولید و خدمات کشور ، چند نکته محوری را به ما نشان می دهد.

لازم به ذکر است که خبرها فراهم آمده هفته صرفا به دستمزدهای معوقه مربوط نیستند، بلکه اخبار اعتراض به تعطیلی واحد ها و افزایش بیکاری، به نبود و کمبود آب، به ناچیزی دستمزد کارگران ، به اخراج کارگران از کار ، به خصوصی سازی ها ، به بلاتکلیفی و نبود امنیت شغلی کارگران ، به عدم پاسخ گویی به مطالبات کارگران ، به روند تعیین دستمزد، به نرخ پائین کرایه تاکسی، به آلودگی آب آشامیدنی، به تبعیض شغلی، به بی مسکنی، و به قطع آب مردمان جامعه هم پرداخته شده است .

در روز شمار کارگری جمع آوری شده ، بعضی از موارد هم بیش از یک مورد اعتراض صورت گرفته که عینا ثبت شده است. علاوه بر این ها، اخبار اعتراض" به عدم همسان سازی حقوق، مطالبه بیمه کارآمد، و پی‌گیری مطالبات عقب افتاده از جانب گروههای مختلف بازنشستگان و اعتراض رانندگان و فعالان سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه برای بهره مندی از تسهیلات مسکن که با تجمع در مقابل شهرداری تهران همراه بود را هم در هفته گذشته در گزارشات خبری داشتیم که هر دو از حرکت های مهم کارگری کشور بودند.

اعتراض به دستمزدهای معوقه در هفته اول اسفند ۹۵ با سی و چهار مورد گزارش شده، که حدود هفتاد و دو درصد مجموعه اعتراضات کارگری طی هفته اول اسفند را شامل می گردد.

 شما را به مطالعه اخبار روز شمار کارگری در منبع زیر دعوت می نمایم ... ( ۱ )

اولین و شاید مهم ترین نکته در مورد دستمزدهای معوقه اینستکه ؛ اعتراضات کارگران طولانی تر شده و کارگران دیگر نمی توانند با یک یا دو روز اعتراض، انتظار وصول به موقع  دستمزدهای معوقه شان را مطالبه نمایند.

کارگران باید خودشان را آماده سازند تا بتوانند  برای  هفته های متوالی اعتراض نمایند، تازه حتی با اعتراض طولانی مدت هم ممکن است فقط بتوانند بخشی از دستمزد معوقه شان را بگیرند. تجربه کارگران کارخانه هپکو، کارگران روغن نباتی جهان و کارگران گروه ملی صنعتی فولاد که هنوز اعتراضات شان ادامه دارد، همین را نشان می دهد. دیگر اینکه رسانه ای کردن اعتراض از طریق فرستادن فیلم های موبایلی معترضین به شبکه های اجتماعی به عینه موارد ( هپکو و سندیکای شرکت واحد و بازنشستگان ) ، وارد کردن اعضای خانواده و حامیان اعتراض کارگری به حرکت های کارگری، موضوع مهم دیگری  است که در سلسله اعتراضات کارگری اخیر شاهد بوده ایم.

همین دو موضوع باعث شده فضای سانسور خبری در مورد بعضی از حرکت های کارگری شکسته شود و حمایت های بیشتری شکل بگیرد. نکته مهم دیگر ی که اعتراضات کارگری در زمینه دستمزدهای معوقه نشان می دهد، کم اثرتر شدن شکل هایی از اعتراض هست. شاید بشود گفت: بهترین جمع بندی در این زمینه را یک کارگر کارخانه کاشی کویر یزد در جریان تجمع کارگران  کارخانه در روز اول اسفند ماه داشته است. این کارگر به شبکه اطلاع رسانی راه دانا می گوید: «کارگران کارخانه کاشی کویر یزد بعد از اینکه دیدند با مماشات کردن و سازگاری با وعده های پوچ مدیرعامل اتفاقی نمی افتد تصمیم گرفتن به خیابان بیان و مقابل کارخانه اعتراض کنند» (۲).

وضع دستمزدهای معوقه به حدی رسیده که اعتراضات بی سروصدا، امیدواری به لطف و بزرگواری کارفرما یا مقامات مسئول محلی، یا امید به دل سوزی کارفرما برای کارگر و بی پناهی زن و بچه هاش، به جایی نمی‌رسد و اعتراضاتی که در این چهارچوب صورت بگیرد ، راه بجایی نبرده و نتیجه بخش نیست بلکه باید ابزار های گوناگونی را برای نمایش اعتراضی و مطالباتی اش تجهیز کند. اخبار روز شمار کارگری طی هفته های گذشته ، خود موئد همین تنوع تحرکات بود.

نکته دیگر اینکه، بیان خبری های هفته اول اسفند نشان می دهد ، اعتراضات پرستاران و کادر درمانی بیمارستان ها هم به یک محور ثابت اعتراض علیه دستمزدهای معوقه تبدیل می گردد. چرا که معمولا بیمارستان ها حق کارانه پرستاران را بموقع پرداخت نمی کنند. حالا هفته ای نیست که اعتراضی در این زمینه در خبرهای کارگری نباشد. و همین اخبار و جهت گیری ها قبل از همه، این ارزیابی را که دستمزدهای معوقه به سمت بهداشت و درمان یا آموزش و پرورش در حال گسترش است  تایید می نماید..

لازم به یاد آوری است دستمزدهای معوقه ، وضعیت دشواری برای کارگران و مزدبگیران شاخه های مختلف اقتصاد  ایجاد کرده است. اعتراضات در این بخش دائما رو به گسترش بوده است. در هفته اول اسفند۹۵ روزانه بیش از هفت اعتراض کارگری گزارش شده که حدود چهارمورد آن مربوط به دستمزدهای معوقه بوده است. طولانی تر شدن دامنه اعتراضات کارگری، ظرفیت های همگرایی با این اعتراضات را مخصوصا در واحدهایی که تعداد کارگران آنها بیشتر بوده افزایش داده است. ولی مجموعه اعتراضات کارگری ماههای اخیر به دستمزدهای معوقه با این که در برخی موارد به شکل درخشانی رزمندگی و پیگیری کارگران را نشان داد، فرصت های اتحاد عمل گسترده مبارزاتی فراوانی در خودش نداشت. مثلا حرکت بازنشستگان در هفته گذشته با وجود تنوع مطالباتی لایه های مختلفی که در برابر مجلس گرد آمده بودند، توانست اتحاد عمل سراسری همه بازنشستگان، از لشکری، کشوری، فرهنگی، پرستاران و کارگران صنایع را در برابر مجلس به نمایش گذاشته و از این طریق تاثیر گذار باشد. با این حال ما در شرایطی هستیم که تقریبا همه صندوق های بیمه ورشکسته اند و منابع این صندوق ها را به غارت بردند. دستگاههای اجرایی، مدیریتی و قانون گذاری در برابر مطالبات پایه ای معیشتی لایه های مختلف مزدبگیران، مقاومت می کنند، زندگی مردم نمی چرخد، رکود و بیکاری گریبان جوانان کشور را فرا گرفته است، بحران زیست محیطی و آلودگی آب و هوا، خشکیدن تالاب ها، رودخانه ها، دریاچه ها و هجوم ریزگردها، وضع را وخیم تر نموده است. در این وضعیت شاهدیم که معلمان به عنوان یکی از مهم ترین و کاراترین بخش اردوی کار کشور در قالب استانی و سراسری به شکل صنفی متشکل شدند و حدی از انسجام اراده برای پیگیری مطالبات صنفی را بدست آوردند.سازماندهی کمپین " بودجه عادلانه " که علاوه بر ۱۱۰هزار تضاء مجازی، بیش از۳۰ هزار امضاء دستی نیز در درون مدارس جمع آوری نمایند . کمپینی که کف حقوق عادلانه را ۳ میلیون تومان اعلام داشته‌اند(۳) ، مهم ترین دستاورد جنبش کارگری ایران به حساب می‌آید و امیدهای زیادی را برمی انگیزد.

ما شاهدیم که همین ظرفیت با سرعتی امیدبخش با کمک شبکه های اجتماعی در مورد گروههای مختلف بازنشستگان شکل می گیرد. و شاهدیم که چطور آزاد شدن همین ظرفیت ها، قدرت و دایره عمل تشکل های مستقلی مثل سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران و حومه و سندیکای نیشکر هفت تپه را ارتقا می دهد و شرایط  جنگ مطالباتی را، برای این تشکل ها هم مساعدتر می‌کند . بطوری طی هفته‌های اخیر و به کرات، این دو تشکل سندیکایی تحرکات سازمانیافته خیابانی را برای طرح مطالبات خود در کف خیابان با طرح شعارهای: « معیشت- منزلت- سلامت ، حق مسلم ماست!»؛ « خط فقر چهار میلیون، حقوق ما یک میلیون.!»؛ «نوبت ما که میشه، خزانه خالی میشه!»؛ « یه اختلاس کم بشه ، مشکل ما حل میشه!»؛ «تا حقمان نگیریم ، ازپا نمی نشینیم!»؛و نظیر این ها سر داده اند.

وارسی مساله دستمزدها در آستانه نوروز در برابر خالی بودن سفره کارگران که هنوز در مورد اعلان رقم آن در پشت پرده چانه زنی صورت می گیرد، از دیگر ظرفیت های جنگ مطالباتی در شرایط فعلی هست. نباید تردید داشته باشیم که آزاد شدن همین ظرفیت ها، کمک بزرگی به ارتقای مبارزات کارگری بر ای وصول دستمزدهای معوقه کارگران شاخه‌های مختلف در برابر بخش خصوصی و دولت بعنوان بزرگتربن کارفرما و بنگاههای طرف قرار داد دولت و بخش خصوصی است.

جدا از این شاخص دست یابی به حقوق های معوقه ، حین بهره گیری از ظرفیت‌های شمارش شده موجود در کوران مبارزات طبقاتی جاری ، امر راه یابی به ظرف تشکل مستقل خود کارگران بر سر وصول به‌موقع دستمزد های حین کار را نیز معنی می بخشد.

همانگونه که در یادداشت های گذشته ام تاکید داشته ام : برای من مشخص است که فهرست کردن این اخبار و جا دادن یک تحلیل صرف  به تنهایی هیچ مشکلی را از کارگران حل نمی نماید بلکه  بر عکس ما باید به هر شکل و زبانی ضرورت ایجاد صف مستقل ظرف مبارزاتی کارگران برسر وصول همین حقوق های معوقه  و سایر مطالبات بی پاسخ مانده آنها را به امری سراسری در درون کشور بدل سازیم .

 کارگران برای دست پیداکردن به حقوق های معوقه خود، مشترک منافع اند . پس می توانند با هم برای دست یابی آن درهر سطحی ، چه منطقه ای ، چه رسته ای و رشته ای با سازمانیابی اعتراضات سراسری به مانند تحرکات سراسری و یک پارچه معلمان و بازنشستگان کشور عمل نمایند .

منابع :

وبلاگ کارگری راه کارگر : سفره خالی کارگران در آستانه نوروز۱۳۹۶ و اعتراضات کارگران در هفته اول اسفند۹۵  / تهیه و تنظیم از : امیرجواهری لنگرودی

https://rahekargarnews.wordpress.com/2017/03/03/gile-595/

(۲)

 ادامه تراژدی اعتصاب کارگران کارخانه‌های یزد یکی پس از دیگری/ کارگران کاشی کویر یزد خیابان را بستند

http://www.dana.ir/news/1043343.html

(۳)

تقاضای ۱۴۰ هزار معلم کمپین « بودجه عادلانه » به ایستگاه آخر رسید

۳ میلیون تومان ، کف یک خقوق عادلانه است

http://www.rahekargar.net/browsf.php?cId=1033&Id=816&pgn=

جمعه ۱۳ اسفند ۱۳۹۵ برابر با ۰۳ مارس ۲۰۱۷