مجله زیست محیطی،

 نگاهی به رخدادهای زیست محیطی ایران و جهان

مازیار واحدی

با سلام و درود به شنوندگان عزیز مجله زیست محیطی این هفته رادیو راه کارگر. در برنامه این هفته ابتدا، نگاهی  کوتاه داریم به واردات واگن های غیراستاندارد از چین، که می تواند بدلیل فشار تحریم های کشورهای سرمایه داری و بهره برداری منفعت طلبانه کشور چین از این موضوع باشد و سپس تنزل سی و شش پله ای جمهوری اسلامی در عملکرد زیست محیطی را از دید کارشناسان محیط زیست مورد بررسی قرار خواهیم داد.

واردات واگن های سرطانزا در ازای صدور نفت؟

سخنگوی فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس هشتم تائید کرد که واگن های خریداری شده از چین سرطانزا و خرید آن خیانت به مردم است. مگر خیانت شاخ و دم دارد. نماینده مجلس رژیم روز روشن داد می زند که خرید واگن های چینی که باعث سرطانزائی می شوند، خیانت به مردم است. همه مسئولان می شنوند و هیچ کس عکس العملی نشان نمی دهد. محسن بندپی نماینده مجلس از نوشهر و چالوس با اشاره به منع قانونی استفاده از ماده سمی آزبست از سوی صنایع به ویژه شرکت‌های خودروساز، گفت: اول آذر ماه سال جاری، مهلت شش ساله جایگزینی ماده آزبست به پایان رسید و سازمان حفاظت از محیط زیست استفاده از هر گونه آزبست را به‌طور کلی ممنوع اعلام کرد، این در حالی است که تمام صنایع هم‌اکنون از این محصول بی‌رویه استفاده می‌کنند. آزبست در هنگام تنفس به اعماق شش نفوذ کرده و برای همیشه در آن جا می‌ماند. با گذشت زمان این ذرات بر اثر تحریکات مداوم خود می‌توانند موجب بیماری‌های آزبستوسیس، سرطان ریه و یا بیماری مزوتلیوما شوند که همه آن‌ها در نهایت به مرگ منتهی می‌شوند. به گفته این نماینده مجلس، رژیم علیرغم آگاهی نسبت به این خطرات و حتی با وجود منع قانونی، واگن هائی را از چین وارد کرده که در ساخت آنها از آزبست استفاده شده است. بندپی میزان معلق ماده آزبست در هوای تهران را پنجاه برابر کشورهای غربی اعلام کرد. مهمترین محصولات آزبستی شامل محصولات آزبستی سیمانی، لوله‌های آزبست سیمانی، ناودانی و صفحات ایرانیت، جامه‌های‌نسوز، لباس، جلیفه، نمدها و دیگر مواد نسوز، کاغذهای آزبستی، پوشش لوله‌ها و عایق‌های الکتریکی، محصولات ساینده، مانند لنت ترمز و کلاچ اتومبیل های سبک و سنگین و قطار، و به عنوان ماده پرکننده در آسفالت، رنگ شیمیایی، کاشی و پلاستیک بکار می رود.

عدم اطلاع رسانی شفاف از جمله مواردیست که در جمهوری اسلامی به عنوان یک اصل از سوی مسئولین رژیم بکار گرفته شده و انها خود را ملزم به پاسخگوئی به مردم که جای خود دارند، بلکه به سازمان های دولتی و وابسته به خود نیز نمی دانند. سوالی که اینجا مطرح است، این است که آیا خرید واگن های غیر استاندارد و سرطانزا از چین، به این دلیل است که چین از جمهوری اسلامی نفت می گیرد و در ازای آن این واگن ها را تحمیل می کند؟ آیا سازمان دولتی که این واگنها را خریده نمی دانسته که اینها سرطانزا هستند و هستی مردم ایران را بتدریج و بی صدا می سوزانند؟ حال که مجلسیان این موضوع را اعلام کرده اند، این واگنها برگشت داده خواهند شد؟  جواب از پیش پیداست، نه. جمهوری اسلامی یعنی پیش بردن سیاستهای گروهی و جناحی حاکمان به هرقیمتی. انان مردم و سلامت انان را فدای اهداف منفعت طلبانه و کوتاه مدت خود کرده اند.

عملکرد زیست محیطی؛ جمهوری اسلامی رتبه ۱۱۴ در بین ۱۳۲ کشور

براساس گزارش روزنامه همشهری شاخص جهانی عملکرد زیست محیطی سال 2012 از سوی دانشگاه ییل منتشر شد و جمهوری اسلامی ایران در بین 132 کشور رتبه 114 را به خود اختصاص داد. درسال 2010 جمهوری اسلامی رتبه هفتاد و هشت و در سال 2008 رتبه شصت و هفتم را داشته است. دانشگاه ییل یکی از معتبرترین دانشگاه‌های دنیاست و سابقه طولانی در اندازه‌گیری شاخص‌های زیست‌محیطی دارد. این دانشگاه در سال 2005 روش‌ "ای پی‌آی" که ترجمه آن شاخص عملکرد زیست‌محیطی است را ابداع کرد و هم‌اکنون این روش مبنای اندازه‌گیری و گزارش‌های مرتبط با محیط‌زیست است. براساس این گزارش سوئیس، لاتویا و نروژ در رتبه‌های اول تا سوم و عراق، ترکمنستان و ازبکستان به‌ ترتیب در پایین‌ترین رتبه جهان قرار دارند.

دکتر اسماعیل کهرم، استاد محیط‌زیست در این باره گفت: هر ساله دانشگاه ییل، در قالب چندین پروژه، اطلاعات به‌دست آمده از سازمان‌های بین‌المللی مثل یونپ، یوان دی پی، بانک جهانی، ناسا و فائو را همراه با داده‌های آماری و اطلاعاتی که از طریق منابع داخلی کشورها به‌دست آورده، بررسی می‌کند و سپس براساس یافته‌های علمی، رتبه کشورها را اعلام می‌کند. وی تاکید می کند که شاخص عملکرد زیست‌محیطی در واقع منعکس‌کننده وضعیت محیط وسلامت انسان در هر کشور است. به گفته وی وقتی سطح جنگل براثر تخریب‌ها کاهش می‌یابد، به معنای افزایش ریزگردها، تشدید آلودگی هوا‌ و افزایش بیماری‌های ریوی است. وقتی تالاب‌ها خشک می‌شوند به معنای کاهش منابع آبی و بهداشت کمتر است و در مجموع نشان از آن دارد که تمام استانداردهای زندگی سیر نزولی دارد.

مهندس محمد درویش، عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع اما گفت: گزارش شاخص عملکرد زیست‌محیطی که طی آن، رتبه ایران 114 اعلام شده، گزارش دور از انتظاری نبود. در واقع این پیش‌بینی همه فعالان و متخصصان محیط‌زیست کشور بود که طی دو سال گذشته بارها نسبت به تخریب‌ها و وضعیت نابسامان محیط‌زیست هشدار دادند. این هشدارها ناشی از آن بود که در روند مدیریت کشور ملاحظات زیست‌محیطی در چیدمان توسعه رعایت نمی‌شد، روندی که همچنان ادامه دارد و با همین رویکرد است که سکونتگاه‌های مسکونی و ساخت‌وسازهای صنعتی، و طرح‌های عمرانی اجرا می‌شود بی‌آنکه ملاحظات زیست‌محیطی در نظر گرفته شود. درویش اما به رکوردی که جمهوری اسلامی در این زمینه از خود باقی گذاشته، اشاره کرده و می گوید: اما نکته‌ای که وجود دارد اینکه هیچ کشوری در بین دو اندازه‌گیری متوالی بیش از سی پله تنزل نکرده اما کشور ما این رکورد را شکست و سی وشش پله تنزل کرد.

دکتر ناصر کرمی، اقلیم شناس نیز، با اشاره به عدم شفافیت مسئولین رژیم و ارائه آمار غلط از سوی آنان گفت: موضوعی که در این میان مطرح است اینکه منبع اطلاعات این سازمان‌ها چه مرجعی است و آیا این آمار پاک به آنها می‌رسد؟ برای نمونه سازمان جهانی گردشگری همواره ایران را به‌عنوان یک کشور موفق در گردشگری اعلام می‌کند، زیرا آمارها را خود سازمان گردشگری در اختیار این سازمان جهانی قرار می‌دهد. به گفته وی جمهوری اسلامی در حالت عادی سال‌هاست که در انواع ضرایب تخریب محیطی، مثل فرسایش خاک، بیابانزایی، تخریب جنگل و فرونشست آب‌های زیرزمینی مرتبه اول را دارد. کرمی خاطر نشان کرد: وضعیت محیط‌زیست ما به‌مراتب بدتر از رتبه‌ای است که براساس شاخص عملکرد زیست‌محیطی اعلام شده است. وقتی مقامات رسمی کشور ما می‌پذیرند که ما از نظر فرسایش خاک دردنیا رکورد دار هستیم، این نشان‌دهنده وضعیت بسیار وحشتناکی است. زیرا فرسایش خاک بدترین بلای محیطی است که ممکن است کشوری مثل ایران به آن مبتلا شود. از دست رفتن خاک به‌مراتب بدتر از جنگل زدایی، بیابانزایی و نابودی تنوع زیستی است زیرا با فرسایش خاک در واقع ما بستر حیات را از دست می‌دهیم.