نقش مافیای قدرت و ثروت در تخریب محیط زیست

مازیار واحدی

بخش مهمی از بحران های زیست محیطی در ایران قبل از این که نتیجه فرایندهای طبیعی دگرگونی های زیست محیطی باشند، محصول مداخله سودورزانه مافیای قدرت و ثروت هستند که آنها بدون توجه به ویژگی های زیست محیطی و با هدف تامین سود، طرح ها و پروژه های سودآور را اجرا می کنند. قدرت این باندهای شبه مافیایی در حدی است که دولت و سازمان محیط زیست، در صورتی که بخواهند هم، قدرت ایستادگی در برابر آنها و تهدید منافع آنها را ندارند. بنابراین حتی زمانی که فاجعه بار بودن پروژه ای برای محیط زیست روشن می شود، حتی وقتی کارشناسان زیست محیطی هشدار می دهند و تاکید می کنند که این پروژه ها را نباید اجرا کرد بازهم آنها به اجرا در می آیند.

این هفته سعید متصدی معاون  محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست به رسانه ها گفت الان در کشور حدود صد پروژه قابل ارزیابی زیست‌ محیطی وجود دارد که بین پنج تا صد درصد پیشرفت فیزیکی دارند. ولی ما به علت نبود قوانین و مقررات برای برخورد با آنها با مشکل مواجه هستیم. به گفته متصدی از جمله پروژه‌های فاقد ارزیابی زیست‌محیطی پروژه‌های نفتی، سدسازی، فولاد کرمان، سد شفارود و سد خرسان هستند. وی می گوید به ادارات کل استان ها اعلام شده که از فعالیت این پروژه‌ها به طور قاطع جلوگیری کنند. برای روشن شدن دستان پشت پرده این پروژه ها کافیست به نمونه سدّ شفارود نگاهی داشته باشیم.

مجوز ساخت این سدّ مثل چهارده سدّ دیگر از طرف وزارت نیرو صادر شده است. مجری اولیه این پروژه شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس بود. این شرکت که سال ۱۳۶۲ از ادغام دو شرکت "خدمات مهندسی آب" و "عمران زمین و توسعه منابع آب" تشکیل شده‌ بود و به صورت نیمه‌دولتی و زیر نظر وزارت نیرو کار می کرد، به قیمت خیلی ارزان در ازای بدهی دولت به آستان قدس واگذار شد. (بدهی هم بابت پانزده درصد پیش پرداخت اجرای پروژه خط آهن گرگان- مشهد به پیمانکار بود که آن هم شرکت بین المللی عمران رضوی وابسته به آستان قدس می باشد). در واقع یک شرکت با سابقه ی مهندسی مشاور را در ازای بدهی بابت پیش پرداخت به شرکتی، که آن هم وابسته به آستان قدس بوده، از چنگ وزارت نیرو بیرون می کشند. وزارت نیرو با این که وکیل می گیرد و حتی 32 میلیارد تومان هم حق الوکاله می دهد زورش نمی رسد که این شرکت را از چنگ استان قدس بیرون بکشد. علت این که پروژه سد شفارود با وجود خصلت فاجعه بار زیست محیطی اش، و تاکیدات مکرر کارشناسان مستقل محیط زیست بر فاجعه آفرین بودنش، و اعلام متوقف کردن پروژه، چهل درصد پیشرفت کرده، حضور دست های پرنفوذ پشت پرده مافیای قدرت و ثروت در این پروژه است.

و این چنین است وضعیت دیگر پروژه ها و طرح ها: ردّ پای هر کدامِ دیگر از این پروژه های بزرگ مخرّب که مجوز زیست محیطی ندارد را بگیریم، به مافیای قدرت و ثروت می رسیم. مافیایی که مستقیم یا غیرمستقیم بر سفره ولایت فقیه نشسته؛ مافیایی که دولت و وزارت نیرو و سازمان محیط زیست عددی به حساب نمی آیند که حتی اگر بخواهند، بتوانند در مقابل آنها ایستادگی کنند.

واقعیت این است: در کشور ما نمی شود مبارزه موثری علیه تخریب محیط زیست انجام داد مگر این که دست های پشت پرده تجارت آب، تصرف زمین و زمین خواری، کوه خواری و پروژه های کلان عمرانی را علنی کرد و نیروی مردم را علیه آنها بسیج کرد. تا زمانی که سهم برنشسته گان سفره ولایت از غارت و نابودی محیط زیست، حیات وحش و تجارت آب، سودهای سرشار است سهم مردم گرد و غبار و آلودگی و تشنگی و کم آبی و سکته قلبی و مغزی و سرطان خواهد بود. اولین قدم برای مقابله با این عارضه این است که دست های مافیای قدرت و ثروت از سر داشته های زیست محیطی برداشته شوند.

جمعه ۱۴ اسفند ۱۳۹۴ برابر با ۴ مارس ۲۰۱۶