کارو پایلان لایحه به رسمیت شناختن نسل کشی ارمنی ها را  

به پارلمان ترکیه ارائه کرد!

هاکوب سیمونیان 

"کارو پایلان"(Garo Paylan)، نماینده ارمنی پارلمان ترکیه از«حزب دمکرتیک خلق ها» (HDP) ، پیش نویس لایحه ای را به پارلمان ترکیه ارائه کرد مبنی بر آنکه پارلمان ترکیه  قتلعام  سال 1915 را پس از سپری شدن 107 سال  به عنوان نسل کشی ارمنی ها به رسمیت بشناسد.  

پیشنهادی که توسط پایلان، تهیه شده است، قتلعام حدود 1.5 میلیون ارمنی و دیگرساکنان مسیحی آناتولی را به عنوان نسل کشی به رسمیت می شناسد و مقامات دولتی را مسئول این نسل کشی معرفی می کند. روزنامه ارمنی «آگوس» که در ترکیه منتشر میشود روز جمعه گزارش داد که حذف نام عاملان نسل کشی از فضاها و بنا ها و ساختمان‌های عمومی و اجازه دادن به فرزندان قربانیان برای دریافت تابعیت ترکیه از جمله مفاد این قطعنامه است.

"پایلان" در سخنان خود درپارلمان ترکیه برای توضیح پیشنهادش اعلام کرد که فاجعه بزرگ مردم ارمنستان باید در آن جایی که رخ داده است یعنی در ترکیه مورد بحث و بررسی قرار گیرد، به نام واقعی خود خوانده شود و بدین ترتیب عدالت اجراء شود.

"پایلان" گفت: «اگر بتوان این کار را انجام داد، دیگر مهم نیست که روسای جمهور و مجالس دیگر کشورها در این مورد چه می گویند. «نسل‌کشی ارمنی ها در این سرزمین‌ها اتفاق افتاد و عدالت تنها میتواند در این سرزمین‌، در ترکیه برقرار شود.»

سخنان "پایلان" شبیه سخنان "هرانت دینک"، روزنامه‌نگار سرشناس ارمنی و ناشر روزنامه ارمنی «آگوس»  بود که در سال  2007 در برابر دفتر «آگوس»  تروز شد. سخنان "هرانت دینگ" نیز با شکایت قانونی علیه او و تبلیغات بسیار سنگین برای بدنام کردن سردبیر روزنامه «آگوس»  همراه بود."هرانت دینک" نیز خواستار برسمیت شناختن واقعیت نسل کشی و آشتی در ترکیه شده بود و همواره تاکید میکرد که این تنها راه برای بهبود بخشیدن به این زخم است.

در ۲۴ آوریل ۱۹۱۵، نسل کشی ارمنی ها به دستور حکومت حزب "اتحاد و ترقی" یا  "ترک های جوان" در ترکیه آغاز شد. 2200نفر که شامل کلیه رهبران سیاسی، روشنفکران، هنرمندان، نمایندگان مجلس، روحانیان و صاحبان کسب و کار  با عملیات غافلگیرانه، دستگیر و در زندان ها سر به نیست شدند. این عملیات ضربتی برای  بی سرکردن جامعۀ ارمنی ترکیه و محروم ساختن آن از هر نوع عکس العمل در برابر نسل کشیِ برنامه ریزی شده،  صورت می گرفت. در پی آن چند صد هزار تن از جوانان و مردان ارمنی ۱۸ تا ۵۰ ساله که برای خدمت سربازی و شرکت در جنگ جهانی اول؛ جنگی که ترکیه همراه با متحدانش، اتریش و آلمان در آن شرکت داشت؛ فراخوانده شده بودند،  در دسته های کوچک  و بزرگ به پشت جبهه ها منتقل و به صورت گروهی اعدام شدند.

برنامه پاکسازی ارمنی ها از طریق نسل کشی، از اوائل ژوئن، با کوچ اجباری میلیون ها زن، کودک و سالمند ارمنی از شهرها و روستاهای آناطولی، تحت عنوان "اسکان مجدد" در مناطق جدید، در کاروان های مرگ به سوی بیابان های سوریه امروزی، به اوج خود رسید. دراین راهپیمائی مرگ، قوای نظامی و انتطامی و نیروی ویژه ای که برای انهدام قومی سازمان یافته بود، همراه با  گروه های مسلح راهزن، اموال آوارگان را غارت می کردند؛ دختران و زنان را مورد تجاوز گروهی قرارمی دادند؛ نوزادان، کودکان، سالمندان و بیماران را کشته و یا در کنار جاده ها رها می کردند تا از گرسنگی و تشنگی از پای در آیند. "مایکل مان" یکی از شناخته شده ترین کارشناس تصفیه های قومی می گوید: « در طول سه ماه، کشتارها به یک نسل کشی تمام عیار فراروئید به طوری که سرعت آن از حمله هیتلر به یهودی ها بیشتر بود.»

در جریان این نسل کشی، یک  و نیم میلیون نفر یعنی دو سوم جمعیت ارمنی جان باختند. به این ترتیب قتل عام ارمنی ها توسط دولت ترک های جوان به اولین نسل کشی تاریخ مدرن در قرن بیستم تبدیل شد.  قرن بیستم علاوه بر نسل کشی ارمنی ها، شاهد دو نسل کشی دیگر در ابعاد عظیم توده ای یعنی نسل کشی یهودیان توسط آلمان نازی در جریان جنگ جهانی دوم و نسل کشی توتسی ها در رواندا توسط هوتی ها درسال ۱۹۹۴ بوده است. اما خصلت ضربتی نسل کشی ارمنی ها و ابعاد آن( نسبت کشته شدگان درپاکسازی قومی به کل جمعیت) از نسل کشی یهودی ها نیزفراتر رفت . با توجه به این حقیقت، می توان نسل کشی ارمنی ها را  بزرگترین نسل کشی تاریخ مدرن جهان دانست.

"پایلان" در سخنرانی خود گفت :"فضاهای عمومی در سرتاسر ترکیه به نام طلعت پاشا، عامل اصلی نسل کشی، به منظور حمایت از سیاست های انکارنسل کشی 1915 نامگذاری شده است، در حالی که مقامات دولتی آن دوره ترکیه که بهای ایستادگی در برابر تبعید و قتل عام ها را پرداختند، مانند "حسین نسیمی"(Hüseyin Nesimi) فرماندار لیس،"علی فایک بی"(Ali Faik Bey) والی کوتاهیا،"جلال بیگ"(Celal Bey) فرماندار قونیه، مفتی بوغازلیان"مهمت هوسن افندی"( Mehmet Hüsnü Efendi) از حافظه جامعه پاک شده اند."

تلویزیون دولتی TRT Haber روز شنبه گزارش داد که "مصطفی شنتوپ"، رئیس پارلمان، از «حزب حاکم عدالت و توسعه» (AKP) گفت که پیشنهاد پایلان برخلاف آیین‌نامه پارلمان است زیرا او این پیشنهاد را بدون بررسی به صحن مجلس فرستاده است.

"شنتوپ" روز یکشنبه در سخنانی در گورستان وزارت امور خارجه برای دیپلمات‌هایی که در حین انجام وظیفه کشته شدند، گفت: «ارائه چنین پیشنهادی می‌تواند با حمایت یک نیروی بی پروای خارج از ترکیه امکان‌پذیر شود».«این پیشنهاد باید رد می‌شد. چنین رفتاری تحریک آمیز است.».

"اومرچلیک"،سخنگوی «حزب عدالت و توسعه»،"پایلان" را محکوم کرد وگفت که پیشنهاد او غیراخلاقی است."چلیک" درتوییتی نوشت: "ما پیشنهاد شخصی را که زیر نظر مجلس ملی بزرگ ترکیه و به عنوان نماینده  حضور دارد را رد میکنیم زیرا ادعاهای او فاقد پشتوانه تاریخی یا قانونی در مورد رویدادهایی میباشد که در سال 1915 در دولت عثمانی رخ داده است". "چلیک" گفت:" این پیشنهاد همچنین تلاشی برای بهم زدن روند عادی سازی روابط میان ترکیه و ارمنستان است که آذربایجان نیز از آن حمایت می کند." چلیک" در پایان از "پایلان" خواست تا از ملت مقدس ترکیه عذرخواهی کند.

"مرال آکشنر"( Meral Akşener)، رئیس حزب خوب اپوزیسیون راست میانه گفت که این پیشنهاد "تلاش برای سرافکنده کردن ملت ماست" است.نمایندگان فعلی و سابق «حزب عدالت و توسعه»، حزب فاشیستی «حزب حرکت ملی» (MHP) و حزب اپوزیسیون« دموکرات» (DP) نیز پیام های محکومیتی علیه "پایلان" صادر کردند. درمیان احزاب ترکیه تنها «حزب دمکراتیک خلق ها» که "پایلان" ازاعضای آن است نسل کشی ارمنی ها را به رسمیت شناخته است.

 جمهوری ترکیه جدید که پس از این نسل کشی توسط کمال آتاتورک تاسیس شد، فلسفه وجودی خود را بر مبنای یک دولت خالص ترک( یک دولت\ یک ملت) و نفی هر گونه حق حیات ملیت های غیرترک  نهاد. از آن پس بود که کردهای ترکیه نیز مشمول تصفیه قومی شده و انکار هویت  ملی آن ها، همراه با انکارهویت سایر اقلیت ها نظیر علوی ها، بقایای ارمنی ها، چرکس ها، آسوری ها، یونانی ها، عرب ها،  به شالوده ایدئولوژیک دولت ترکیه مبدل شد. دولت های ترکیه، از زمان تاسیس جمهوری ترکیه صرف نظر از آن که کدام حزب و یا ائتلاف، حکومت را تشکیل داده است، واقعیت تاریخی نسل کشی ارمنی ها در سال ۱۹۱۵ را همواره انکار کرده  و از متحدان بین المللی خود نیز خواسته اند که از به رسمیت شناختن نسل کشی ارمنی ها اجتناب کنند. موضع «حزب دمکراتیک خلق ها» یک تابو شکنی آشکار در تاریخ معاصر ترکیه است و پیش نویس لایحه ای را که "پایلان" ارائه کرده است را باید یک حادثه منحصر بفرد دانست.

"یاووز بایدار"( Yavuz Baydar)، سردبیر وبسایت احوال(Ahval) گفت:"واکنش به(پیشنهاد پایلان) نشان می‌دهد که فرهنگ سیاسی در ترکیه تا چه  سطح تاسف باری سقوط کرده است".او اضافه کرد:"چلیک" باید توضیح دهد که چرا ارائه پیش‌نویس یک لایحه توسط یک نماینده مجلس جنایت محسوب می‌شو. از نظر "بایدار" شدت واکنش احزاب اپوزیسیون مسائل بسیارجدی درباره دمکراتیک بودن آنها و احترام به آزادی بیان و حق پیشنهاد و تصویب قوانین مطرح میسازد.

به گزارش "آگوس"، استانداری استانبول مراسم یادبودی را که توسط «پلاتفرم بزرگداشت 24 آوریل»، که قرار بود عصر یکشنبه برگزار شود، ممنوع کرد. «پلاتفرم بزرگداشت 24 آوریل»، که از فعالان برای به رسمیت شناختن نسل کشی1915 تشکیل شده است،  از سال 2010، به استثنای سال های 2020 و 2021 به دلیل همه گیری کووید-19، همواره مراسم یادبود24 آوریل را برگزار کرده است.

در حادثه ای دیگر نیز مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، در حالی که  روز شنبه درماشین خود از مقابل گروهی از تظاهرکنندگان ارمنی در مونته ویدئو، پایتخت اروگوئه عبور می کرد، دستش را با علامت  گرگ های خاکستری در برابر تظاهر کنندگان به حرکت درآورد.   اروگوئه دارای یک جامعه ارمنی بزرگ است که از بازماندگان نسل کشی 1915 و نسل های بعدی آنها تشکیل شده است. روز شنبه، گروهی از ارمنی‌های اروگوئه‌ای تظاهراتی را به مناسبت صد و هفتمین سالگرد نسل کشی سال 1915 برگزار کرده بودند. علامت گرگ های خاکستری، علامتی است که به سازمان جوانان حزب فاشیستی ترکیه یا «حزب حرکت ملی» (MHP) تعلق دارد که در تسویه های قومی ترکیه بویژه علیه نیروهای چپ و کرد مشارکت فعال داشته و اکنون نیز متحد حزب حاکم میباشد.