نذز کتاب راه مبارزه با ترامپ؟

ادیبان امریکایی با ترامپ‌هراسی‌شان چه می‌کنند

علیرضا شهمیرزادیان

مارگارت اتوود و جرج اورول و اریک لارسون راه‌هایی برای تشویق خوانندگان به مبارزه با دولت ترامپ در شهرهای بزرگی همچون سانفرانسیسکو شده‌اند. یک نیکوکار ناشناخته این‌روزها کپی‌هایی از سه رمان مشهور پادآرمانشهری را می‌خرد و در کتاب‌فروشی‌ها می‌گذارد تا مردم آنها را بخوانند، بالای این کتاب‌ها هم روی مقوایی از دور نصیحت کرده و نوشته است: «بخوان! مبارزه کن.»

جدا از انجمن‌های ادبی و نهادهای مستقل نویسندگان، هراس از عصر ترامپ در کتابفروشی‌های امریکا این روزها خودش را نشان داده است. در کتابفروشی‌های شهرهای بزرگی همچون سانفرانسیسکو، نیویورک و واشینگتن، تب خرید سه رمانی که این روزها در شبکه‌های اجتماعی درباره‌ی آن صحبت می‌کنند بالا گرفته است: «۱۹۸۴» نوشته‌ی جرج اورول، «سرگذشت ندیمه» نوشته‌ی مارگات اتوود و رمان «در باغ حیوانات» نوشته‌ی اریک لارسون.

ماجرا از حساب کاربری توییتر کتابفروشی بوک اسمیت سانفرانسیکو شروع شد. کتابفروشی بوک اسمیت خبر داد که چند روزی است خیّری نسخه‌هایی از این سه کتاب را می‌خرد و در کتابفروشی می‌گذارد تا مردم به رایگان آنها را ببرند. خیر ناشناس کارش را با خرید چهل نسخه از هر کدام از این عنوان‌ها شروع کرد و آنها را در کتابفروشی، پایینِ پوستری می‌گذاشت که با دست طراحی شده بود و به محض تمام شدن این نسخه‌ها، خیر ناشناس دوباره پول تعداد دیگری از این نسخه‌ها را می‌پرداخت و این برنامه همچنان ادامه دارد. مسؤولان کتابفروشی گفته‌اند هدف ناشناس از خرید این کتاب‌ها تشویق مردم به مبارزه با سیاست‌های دولت دونالد ترامپ است. آن‌طور که مسؤولان کتابفروشی سانفرانسیسکو گفته‌اند آدم‌های دیگری هم به این حرکت اضافه شده‌اند و فعلاً این سه رمان، با مضمون ضدآرمانشهری و شناخت ویژگی‌های حکومت‌های خودکامه و دیکتاتوری، افزایش پیدا کرده است. اما تغییر ذائقه‌ی ادبی امریکایی‌ها لااقل در جدول پرفروش‌ترین‌ها به همین‌جا خلاصه نمی‌شود و حتی وب‌سایت آمازون هم گفته که سفارش کتاب‌های جرج اورول و رمان‌هایی با این مضمون در امریکا رشد پیدا کرده است و در ژانویه‌ی سال جدید کتاب‌هایی همچون «دنیای قشنگ نو» نوشته‌ی آلدوس هاکسلی، رمان‌های «۱۹۸۴» و «مزرعه‌ی حیوانات» اثر جرج اورول، «سرگذشت ندیمه» نوشته‌ی مارگات اتوود و «مردی بالای قلعه» نوشته‌ی فیلیپ دی دیک از پرفروش‌ترین‌ها هستند. رمان «۱۹۸۴» وقتی محبوب شد که کاربران شبکه‌های اجتماعی بخش‌هایی از سخنرانی‌های دونالد ترامپ و مشاورش را پخش کردند که در آنها می‌گفتند درباره‌ی فعالیت‌های اجتماعی شهروندان در شبکه‌های اجتماعی بدون واکنش نخواهند بود و حتی اعلام کردند از این به بعد برای دریافت ویزای امریکا به این مسائل توجه خواهد شد و اینها حرف‌ها و جملاتی است که در «۱۹۸۴» مدام تکرار شده است.

هراس از عصر ترامپ تنها به خرید کتاب خلاصه نشده و این روزها نویسنده‌هایی که سرشان به ادبیات و اعجاز داستان گرم بود یک‌به‌یک دست‌به‌کار شده‌اند و از تعهد اجتماعی نویسنده در قبال جامعه‌اش حرف می‌زنند. همین چند سال پیش بود که هاروس انگدال، دبیر آکادمی سوئد، گفته بود نویسنده‌های امریکایی به اندازه‌ی کافی خوب نیستند و آن‌قدر در پیله‌ی تنیده دور خودشان کار می‌کنند که هیچ واکنشی به دنیای بیرون ندارند. اما حالا پل استر می‌گوید که در مقام نویسنده‌ای امریکایی از پیروزی دونالد ترامپ نه تنها ترسیده بلکه آن را بدترین اتفاق سیاسی زندگی‌اش می‌داند و سعی دارد با آن مبارزه کند.

او در گفت‌وگوی مفصلی با روزنامه‌ی بریتانیایی «گاردین» گفته است: «حالا دیگر نمی‌توانم فقط برای خودم زندگی کنم و بنویسم، می‌خواهم سال‌های پیش رو را صرف مبارزه با ترامپ کنم.»

پل استر، که این روزها تازه‌ترین رمانش «۴۳۲۱» منتشر شده، در جریان برنامه‌های رونمایی کتابش هم درباره‌ی بحران امروزی، که امریکا با آن درگیر است، واکنش نشان داده. عملگرایی پل استر آن‌قدر این‌روزها زیاد شده که بعد از سه دهه بالاخره پذیرفته ریاست انجمن پن امریکا را در ۲۰۱۸ به عهده بگیرد. دولت ترامپ به دلیل برنامه‌هایی که طی همین مدت نهادهای مدنی همچون انجمن پن در مخالفت با طرح‌ها و برنامه‌های او داشته‌اند، اعلام کرده که بودجه‌ی صدوپنجاه‌میلیون‌دلاری نهادهایی که به پشتیبانی هنر و ادبیات و علوم‌انسانی مشهور هستند قطع می‌کند. از طریق همین بودجه هر سال به بیش از شصت نویسنده‌ی امریکایی جوایزی اهدا می‌شود و حالا به‌زعم استر و اعضای انجمن قلم، دولت ترامپ قلب امریکا را نشانه رفته و باید مراقب بود.

نگرانی‌های استر از وقتی نامزدی ترامپ در انتخابات جدی شد، آغاز شده است. او می‌گوید: «هرکسی که دورواطرافم می‌شناسم در آستانه‌ی فروپاشی عصبی است، چه کسی باور می‌کند که دوباره از تریبون‌های رسمی بشنویم که بیایید دوباره امریکا را سفیدپوست بکنیم. امریکا همیشه مملکت نژادپرستی بوده، اما اینکه شخص رئیس‌جمهور بخواهد از تریبون رسمی این ایده‌ها را فریاد بزند، فاجعه است.»

استر معتقد است نظام سیاسی امریکا به بن‌بست واقعی رسیده است، او می‌گوید: «هیچ‌وقت تا این اندازه از امریکا سرخورده نبودم. هر روز از خودم می‌پرسم ما که هستیم و به کجا می‌رویم؟ برای دوام آوردن خودم بود که پذیرفتم در انجمن پن حضور پررنگ‌تری داشته باشم. من و همسرم می‌خواهیم امید را به خودمان برگردانیم و باید با ایده‌های خطرناک و نژادپرستانه و جنگ‌طلبانه‌ی دولت جدید مبارزه کنیم.»

اما پل استر در این مسیر تنها نیست و روزبه‌روز به تعداد نویسندگانی که به سیاست‌های مهاجرستیزانه و نژادپرستانه‌ی دولت ترامپ واکنش نشان می‌دهند اضافه می‌شود. استر معتقد است باید اراده‌ای بین‌المللی هم در میان باشد تا بتوان جلو سیاست‌های چهل‌وپنجمین رئیس‌جمهور امریکا را گرفت. او می‌گوید: «اگر ترامپ به حماقت‌هایش ادامه بدهد و بخواهد توافق‌های محیط‌زیستی را زیرپا بگذارد، باید در سطح بین‌المللی دست به بایکوت بزنند. مردم محصولات امریکایی را تحریم بکنند و بگویند خیلی خوب، پس ما هم تنبیهت می‌کنیم.»

تونی موریسون، نویسنده‌ی رنگین‌پوست امریکایی و برنده‌ی نوبل ادبیات، هم به جنبش نویسندگان معترض پیوسته است. اما او می‌گوید امریکا همیشه همین بوده و حالا نفرت از رنگین‌پوست‌ها و ارزش‌دهی به نژاد سفید فقط فرصتی برای عرض‌اندام پیدا کرده و عیان شده است. تونی موریسون در یکی از سخنرانی‌هایش گفته: «فکر می‌کنید یک عده یک‌شبه به این نتیجه رسیده‌اند که بیایند و فریادهای ترامپ سر بدهند و یاد هیتلر را زنده کنند. آنها همیشه از امریکایی که سفیدپوست‌هایش کم باشد می‌ترسیدند و حالا از روی همین ترس به ترامپ رأی داده‌اند و بعد هم در خیابان فریاد می‌زنند و زورشان را هم به‌زودی نشان می‌دهند. در امریکا همیشه امریکایی بودن به رنگ پوست مرتبط بوده و برخلاف اروپا که واقعاً از قشری از ماجرای نژادپرستی عبور کرده، اینجا ما غرق هستیم.

به‌تازگی الکساندر همون، نویسنده‌ی بوسنیایی-امریکایی، هم به این کمپین پیوسته و گفته است برای درامان ماندن از ویروس نژادپرستی و جامعه‌ی‌مدنی‌ستیزی ترامپ، باید واکنش‌گرا شد. همون گفته است: «این پایانی است برای دموکراسی امریکایی و شاید پایانی برای خود امریکا. ترامپ چکیده‌ی آن چیزی است که باید نژادپرستی و ضد جامعه‌ی مدنی دانست و حضورش برای این رویکرد راهگشایی به حساب می‌آید تا همه‌ی آنهایی که چنین احساساتی را پنهان کرده بودند به غلیان بیفتند. چیزی که ترامپ را در انتخابات پیروز کرد جمعیت سفیدپوست‌دوستی بودند که می‌خواستند شانسشان را برای این یک‌دست شدن امتحان کنند و این آغازی است برای فروپاشی همه‌ی ارزش‌ها.»

تعداد نویسندگانی که به این جنبش پیوسته‌اند روزبه‌روز بیشتر می‌شود. جویس کرول اوتس، نویسنده‌ی سرشناس امریکایی، نگران است و نه تنها سخنرانی‌هایی با مضمون هراس از نژادپرستی و فروریختن جامعه‌ی مدنی داشته است بلکه مدام برای مجله‌ی «نیویورکر» می‌نویسد و در یکی از تازه‌ترین یادداشت‌هایش به ستایش نویسندگان مهاجر و به‌ویژه ویتنام پرداخته است. مجله‌ی «نیویورکر» و روزنامه‌ی «نیویورک تایمز» و «نیویورک ریویو آو بوکز» تریبون‌هایی شده‌اند که نویسندگان معترض تلاش می‌کنند از طریق آنها با مردم درباره‌ی این خطر گفت‌وگو کنند، آن‌قدر که فلیپ راث در قالب نامه‌ای به «نیویورکر» انزجارش از ترامپ را اعلام می‌کند و می‌گوید از اینکه رئیس‌جمهوری با دایره‌ی لغات هفتادوهفت‌کلمه‌ای دارند خشمگین و خجالت‌زده است.

برگرفته از:«شبکه  آفتاب»

۱۵ اسفند ۱۳۹۵

http://www.aftabnetdaily.com/