وقتی رسانه‌ها خبر خودکشی ما را مخابره کنند

آساره کیانی

اینجا چند نفر توی زندان خودکشی کرده اند. مسئولان هم فکر می‌کنند میزان خودکشی در این مکان کمی‌بیشتر شده و از آن جایی که شاید گمان کنند این هم خودش یک آسیب است، در نامه‌ای با 40 امضاء از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، این مرگ زیاد را تذکر می‌دهند. خودکشی از اعتراضات سراسری مردم ایران در دی ماه سال‌جاری(با آغازگری شهر مشهد) شروع شد؛ هرچند که پیش از آن هم بود.

چند جوان که در اعتراضات اخیر در شهرهای ایران بازداشت شده بودند هم خودکشی کردند؛ البته گفته شد که آن‌ها  به مواد مخدر و استعمال قرص و... عادت یا به بیانی، اعتیاد داشته اند. این را مقامات مسئول گفتند و البته صادقی(نماینده مجلس) قانع نشد و توضیح داد که طبق اعلام بستگان یکی از بازداشت شدگان، فرد مورد نظر پیش از خودکشی اش در تماس تلفنی به خانواده اش گفته که مسئولان زندان به بازداشت شده‌ها قرص‌هایی داده اند که حالشان را بد کرده.

حالا نوبت خودکشی یک فعال محیط‌زیست است؛ آقای سیدامامی‌که استاد دانشگاه امام صادق هم هست و حالا نماینده مجلس و عضو شورا و وزیر و وکیل، خواهان مشخص شدن علت خودکشی اش در زندان شده‌اند. هنوز تحقیقات و توضیحات مسئولانه تمام نشده که اخبار بیست و سی در شبکه دوم سیما از قول نقوی حسینی نماینده مجلس بر خودکشی او صحه می‌گذارد.

امروز ارتباطات مجازی و فناوری‌های ارتباطای و اطلاعاتی به قدری پیشرفت کرده اند که برای نشر یک رخداد جهانی تنها ثانیه‌هایی وقت نیاز هست؛ از آن مهم تر وضعیت زندان‌های ایران است؛ اگر به گفته مسئولان اعتماد کرده و آمار خودکشی را درست تلقی کنیم، پس زندان‌های ایران مکان‌هایی بسیار ناامن هستند که هنوز بهمن تمام نشده و اسفند نرسیده خبرهای خودکشی تازه و جدیدی از درون آن‌ها مخابره می‌شود. به نظر می‌رسد که این آسیب باید جدی گرفته شود؛ آدم است دیگر ممکن است گذرش به زندان بیافتد و با اوضاعی که زندان‌های ما دارند هر لحظه امکان خودکشی اش وجود داشته باشد و این امری اثبات شده است که اگر حالا شهروندانی که ممکن است روزی خطاکار باشند چون معصوم نیستند که از گناه بری باشند، علت این همه خودکشی را جویا نشوند، روزی هم برسد که خبر خودکشی خودشان را رسانه‌ها در کمتر از چند ثانیه مخابره کنند.

مردم سالاری ـ شماره 4536 - چهارشنبه 25 بهمن 1396

--------------------------------------

کاووس سیدامامی،

 مردی سوخته در شعله های خویش

مسعود باستانی

دانه های درشت برف زمستانی ، کوه های لواسان و فشم را سفید کرده اند، اما آن قدر قدرت نداشتند تا جاده باریک روستای پدری اش را مسدود کنند، همان طور که قطرات باران هم نتوانستند مانع از حضور همکاران و شاگردان و دوستان او شوند. دیروز قبرستان روستای امامه که در نقطه دنجی از کوه های فشم واقع است یکی از شلوغ ترین روزهای خود را تجربه کرد. حوالی ظهر بود که ماشین ها به ردیف ایستادند و قطاری از صورت های غمگین و بغض آلود از پله های گورستان روستا پایین رفتند. سکوت‌شان اما انگار هنوز از بهت خبر بود و چشم های‌شان ناباورانه در میان دیگران چهره های آشنا را جستجو می کرد. اقوام سیدامامی ، یکدیگر را می شناختند و تسلیت می گفتند ولی کسی انتظار نداشت در روز غوغای باران زمستانی چنین جمعیتی از دوستان و شاگردان او گرد هم جمع شوند. وقتی که عقربه های ساعت از یک بعد از ظهرعبورکردند، آمبولانس سفید رنگ از سینه کش جاده بالا آمد. آمبولانس تابوت چوبی مردی را با خود آورده بود که هنوز هیچ کس مرگش را باور نداشت و همه در انتظار آفتاب حقیقت بودند.

ظهر دیروز (سه شنبه)مراسم خاکسپاری دکترکاووس سیدامامی ، استاد دانشگاه امام صادق ،عضو ارشد انجمن جامعه‌شناسی و چهره شناخته شده انجمن میراث پارسیان در روستای امامه که زادگاه سیدامامی 64 ساله بود برگزار شد. آمبولانس مقابل قبرستان ایستاد و تابوت چوبی حرکت کرد. رامین و مهران ، پسران سیدامامی پشت سرتابوت حرکت می کردند وگریه های خانم مریم ممبینی همسردکتر سیدامامی تلخ ترین صدایی بود که در قبرستان پیچید. تابوت بانوای لااله الاا... راهی قبری شد که چندی پیش گورکن روستا آن را بزک کرده بود. جماعت به نماز ایستادند و همسرش در کنار جنازه نشست. جماعت اذکار نماز را می خواندند و مریم خانم در حالی که قاب عکسی از کاووس را به سینه چسبانده بود مویه می کرد و باران همچنان می بارید. کاووس سیدامامی 3 هفته قبل در روز 4 بهمن ماه بازداشت شده بود و حالا اعضای خانواده باید باور می کردند که او در آرامگاه ابدیش خفته و دیگر هیچ گاه به خانه باز نمی گردد. سکوت ، باران و بهت پاشیده شده در چهره حاضران در مراسم سه گانه اصلی این خاکسپاری ظهر هنگام بود.

اگر چه اکثرحاضران جوانانی بودند که خطوط درس های استاد دانشگاه برلوح دل‌شان نشسته بود اما چهره های آشنا درلابه لای این جمعیت متراکم شده در زیر طاق موقف مسقف بالای قبر کم نبود. عمادالدین باقی در کنار یکی از پسران سیدامامی ایستاده بود و او را دلداری می داد. دکتر بیژن عبدالکریمی در لابه لای جمعیت به گل های چیده شده روی قبر سیدامامی خیره شده بود. دکتر حسین سراج زاده ، رییس انجمن جامعه شناسی ایران هم یکی دیگر از مهمانان این مهمانی ساکت بود. آن سو تر بهمن کیارستمی همچنان روی راه پله ها ایستاده بود و رفت و آمد مشایعت کنندگان پیکر سیدامامی را نگاه می کرد. وقتی گل‌ها برروی قبر نشستند، عکس های سیدامامی در میان گل های سفید رنگ چیده شدند و هنوز صدای همسرش بلندترین صدای قبرستان بود. او فریاد می زد امامه را چرا داغدار کردی ؟ کاووس به خاک رفت و همه اخبار آن مراسم همراه با یک علامت سوال بزرگ مخابره شد. جمعیت در داخل خودروها نشستند و خودروها این بار پشت به کوه های برف گرفته لواسان رو به سوی تهران آمدند.ب ه تهران نزدیک می شدیم اما هنوز کسی خبر دقیقی از کالبدشکافی نداشت .

 قانون کد خبر: ۹۶۸۹۴ | تاریخ : ۱۳۹۶/۱۱/۲۵ - شماره: 1143

..........................................

در گفت‌و‌گوی «مردم‌سالاری آنلاین» با یک حقوقدان مطرح شد:

نیاز به پاسخگویی شفاف در پرونده کاووس سیدامامی

شنبه هفته جاری 21 بهمن ماه، دادستان تهران از دستگیری تعدادی از فعالان محیط‌زیست به اتهام جاسوسی خبر داد. جعفری دولت‌‌آبادی در خصوص اقدامات متهمان پرونده گفت: «این افراد در قالب اجرای پروژه‌های علمی‌و محیط‌زیستی نسبت به جمع‌آوری اطلاعات طبقه‌بندی کشور در حوزه‌های استراتژیک اقدام می‌کردند که با هوشیاری و رصد اطلاعاتی یکی از نهادهای امنیتی کشور، دستگیر و توسط دادستانی تهران بازداشت شده‌اند».

اما این موضوع به همین جا ختم نشد و خبر خودکشی یکی از بازداشت شده‌ها به اسم کاووس سیدامامی‌منتشر شد.سیدامامی‌فعال محیط‌زیست و دکترای جامعه‌شناسی، عضو هیئت علمی‌دانشکده معارف اسلامی‌و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق، استاد ارتباطات و مدیرعامل مؤسسه حیات وحش میراث پارسیان بود که بنا به گفته فرزندش در 4 بهمن ماه دستگیر شده و در 19بهمن ماه خبر «خودکشی» او را در زندان به خانواده اش دادند.

دادستان تهران نیز در جریان راهپیمایی سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی‌در پاسخ به این سوال که آیا فرد بازداشتی که فعال محیط‌زیست بوده در زندان خودکشی کرده است و آیا ارتباطی با پرونده دستگیری جاسوسان دارد یا خیر؟ گفت: «این فرد یکی از همان متهمان بوده است و با توجه به اینکه می‌دانسته اعترافات زیادی هم علیه وی شده و هم خود اعترافاتی داشته متاسفانه در زندان دست به خودکشی زده است».

مرگ کاووس سیدامامی‌در بازداشتگاه، موضوعی است که طی روزهای گذشته اعتراضات جامعه مدنی به ویژه فعالان حوزه محیط‌زیست را برانگیخت و تعدادی از نمایندگان مجلس و دولتی‌ها را مجبور به واکنش کرد.در این باره علی مجتهدزاده -وکیل پایه یک دادگستری و حقوقدان-  معتقد است؛ عدم شفافیت در مورد بازداشتگاه برخی نهادهای امنیتی باعث بروز چنین اتفاقاتی می‌شود و تا زمانی که برخی نهادهای امنیتی خود را در مقام پاسخگوئی قرار ندهند؛ باید منتظر حوادث ناگواری از اين دست باشيم.

وی در گفت‌و‌گو با «مردم‌سالاری آنلاین» با تاکید بر اینکه قطعا مسئولیت جان زندانی برعهده دستگاه دستگیرکننده است، اظهار  کرد: هر اتفاقی که برای فرد دستگير شده حادث شود اعم از بیماری یا سایر مشکلات، مديريت موضوع برعهده همان دستگاهی است که نسبت به دستگیری فرد اقدام کرده است.قطعا مسئولیت در قبال زندانی از سوی مسئولان قضايی امنيتی وجود دارد، اما متاسفانه زمانی که یک نهاد امنیتی اقدام به دستگیری و بازداشت افراد می‌کند ماجرا به طور کلی تغییر می‌کند چون نه سازمان زندان‌ها و نه هیچ دستگاه دیگری روی بازداشتگاه‌های نهادهای امنیتی نظارتی ندارد و با توجه به تکرار موارد مرگ در زندان‌ها مسئولان نبايد توقع داشته باشند حرف آنها به راحتی از سوی افکار عمومی‌پذيرفته شود.

وی ادامه داد: متاسفانه هیچ پاسخگویی شفافی در مورد بازداشتگاه نهادهای امنیتی وجود ندارد و در چنین شرایط مبهمی، طبیعی است که افکار عمومی‌حرف‌های مطرح شده از سوی این نهادها را با ديده ترديد خواهد نگريست ضمن اینکه این نهادها هرگز دنبال اعتمادسازی در قبال افکار عمومی‌ نبوده اند. این حقوقدان ضمن اشاره به ماهیت پنهان کارانه در امور امنیتی گفت: حتی با این شرایط هم باید پاسخگویی لازم از سوی این نهادها وجود داشته باشد چون مرگ کاووس سیدامامی‌در بازداشتگاه نیروهای امنیتی اولین مرگ در بازداشتگاه و زندان نیست و طی ماه‌های گذشته چند بار شاهد وقوع مرگ در زندان‌های کشور بودیم و در اکثر  موارد هم خودکشی به عنوان دلیل مرگ اعلام شده است.

مجتهدزاده با بیان اینکه خودکشی در بازداشتگاه نهادهای امنیتی لابد باید کار بسیار دشواری باشد، تصریح کرد: از نظر کسانی که سابقه بازداشت در این بازداشتگاه‌ها را داشته اند؛ خودکشی در زندان امنیتی همان قدر دشوار است که فرار از این بازداشتگاه‌ها! و به طور کلی نبايد در کشور تعدادی را دستگیر کرد و بعد خبر مرگ یکی از آنها را منتشر کرد.

وی با اشاره به مرگ کاووس سیدامامی‌در بازداشتگاه گفت: این اتفاق در هر جای دنیا افتاده بود عده‌ای مسئول مجبور به استعفا و‌ عذرخواهی می‌شدند اما اینجا نه یک بار بلکه چند بار مرگ در زندان اتفاق می ا‌فتد و آب از آب تکان نمی‌خورد و هیچ کس درصدد پاسخگویی برنمی‌آید.اخیرا هیاتی از نمایندگان مجلس قصد بازرسی از زندان اوین را داشتند که با کلی ان  قلت و اما و اگر مواجه شدند ضمن اینکه دست آخر معلوم نشد این گروه توانستند از بندهای امنیتی بازدید کنند یا نه؟ واساسا خروجی اين بازديد پر سر و صدا چه بود؟ همه اینها نشان می‌دهد؛ برخی نهادها نه تنها خود را در مقام پاسخگویی نمی‌بینند بلکه اجازه نظارت را هم به کسی نمی‌دهند.

این حقوقدان با تاکید بر اینکه حداقل باید امکان نظارت بر بازداشتگاه‌های نهادهای امنیتی برای  سازمان زندان‌ها وجود داشته باشد، گفت: تا زمانی که نهادهای امنیتی خود را در مقام پاسخگويی و نظارت مستمر قرار ندهند طبیعی است که شاهد اتفاقات ناگوار خواهیم بود. هر چند به اعتقاد من قطعا تعمدی در مرگ بازداشتی در بازداشتگاه‌های نیروهای امنیتی وجود ندارد اما این موضوعات هزینه بسیاری برای نهاد امنیتی و کل کشور ایجاد می‌کند و طبیعی است که افکار عمومی‌در این شرایط از توضیحات مسئولان قانع نشوند.

مجتهدزاده با تاکید بر اینکه قطعا شفاف‌سازی به نفع نهادهای امنیتی است، گفت: متاسفانه هیچ اراده‌ای برای پاسخگویی دیده نمی‌شود و به اشتباه نفع خود را در عدم پذيرفتن هر گونه نظارتی می‌بينند.

در حالی که در شرایط حاضر این نهادها باید در مورد علت مرگ آقای سیدامامی‌شفاف سازی کرده و اگر مرگ زندانی در اثر کوتاهی و اهمال برخی افراد در زندان و بازداشتگاه بوده باید دستگاه قضائی با جديت با متخلفين برخورد کرده و نتيجه آن را به ملت اعلام کند. کاری که اگر در گذشته و در موارد پيشين صورت می‌پذيرفت شايد امروز شاهد اين فجايع نمی‌بوديم.

مردم سالاری ـ شماره 4536 - چهارشنبه 25 بهمن 1396  

------------------------------------