شتاب گرفتن مبارزات مردمی در خاورمیانه

یوسف لنگرودی

همان طورکه پیش بینی می شد، نسیم رهایی بخش انقلاب مردم تونس برای نان و آزادی، تاثیرات خود را بر جای گذاشت و نه تنها به همدلی و هبستگی تود ه های مردم در بسیاری از کشورها و از جمله ایران دامن زد بلکه در عمل نیز باعث شکل گیری جنبش های توده ای برای آزادی و نان در برخی از کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه شده است. در خود تونس، تلاش نیروهای ارتجاعی و همدستان رژیم سرنگون شده بن علی برای فریب و به خانه بازگردانیدن مردم، نه تنها تا اکنون کارساز نبوده بلکه آن ها را درتداوم مبارزات خود، مصرتر ساخته و باعث افزایش هوشیاری عمومی گردیده است.

 در پی انقلاب یاسمین در تونس، در کشورهای الجزایر، اردن، یمن و مصر،  دهها هزار نفر از مردم در اعتراض به فقر و  استبداد، به خیابان ها ریخته و خواهان پایان یافتن نابرابری ها و بی عدالتی شدند. در الجزایرناآرامی ها در اعتراض به فقر، گرانی و بی عدالتی، با گذشت بیش از یک ماه هنوز ادامه دارد و دولت این کشور از بیم سراسری شدن اعتراضات، قیمت برخی از کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را کاهش داده است. در اردن نیز با وقوع اعتراضات توده ای به سیاست های اقتصادی دولت، مقامات این کشورنیزاز ترس گسترش غیر قابل کنترل جنبش مردمی، لااقل در حرف پذیرفتند که اقداماتی را در جهت کاهش فقر، بیکاری و بحران اقتصادی انجام دهند و اعلام کردند که حاضرند با گروه های مخالف و اتحادیه های کارگری به گفتگو و مذاکره بنشینند. امری که دولت اردن در گذشته به راحتی به آن تن در نمی داد. در یمن نیز نشانه هایی از اعتراضات مردمی و ناخرسندی از وضعیت موجود دیده شده است. در این کشور که در سال های اخیر، هر نوع اعتراضی به بهانه مبارزه با تروریسم، با بیرحمی تمام ودر نطفه سرکوب می شد، حکومت دیگر به سادگی، نمی تواند اعتراضات مردمی را مانند گذشته سرکوب کند. برخی از ناظرین و کارشناسان، وقوع اعتراضات مردمی درمراکش، سوریه ولیبی را دیگردور از انتظار نمی دانند.

در این میان اما مبارزات مردم مصر بسیار برجسته تراست و مشتاقانه از سوی افکار عمومی منطقه دنبال می شود. در کشوری که به واسطه سلطه دراز مدت یک استبداد بسیار خشن و سرکوبگر و عمیقا فاسد، عملا از هر نظر به زانو افتاده و شادابی و امید به یک آینده روشن در آن تقریبا از بین رفته است.

 بر آورد می شود که دراین کشور هشتاد میلیونی ، نیمی از جمعیت در حدود دو دلار در روز در آمد دارند و بر بنا براین، در زیر خط فقر زندگی می کنند. سرزمینی که به برکت وجود رود نیل، روزی انبار غله جهان بود، اکنون به کشوری وامانده، فقیر و گرسنه تبدیل شده که بدون کمک ها ی بین المللی از پا خواهد افتاد. حکومت سرمایه داری و چپاولگراین کشور، که این سرزمین را به چنین روزی انداخته، در برابر حامیان غارت گر خود سر به زیر و مطیع است و در برابر تهدیدات و ترشرویی دایمی اسراییل، بی دست و پا ناتوان. اما همین حکومت در مقابل هر نوع خواست حق طلبانه شهروندانش بسیار بیرحمانه وخشن عمل می کند.

جهان شاهد آن است که حضورمسالمت آمیزوبی سابقه دهها هزار نفر از مردم درقاهره و اسکندریه در اعتراض به فقر و بیکاری و پایان دادن به دیکتاتوری به خیابان آمدند، چگونه با شدت عمل نیروهای امنیتی و پلیس مواجه شده است. حسنی مبارک که می داند به آخر خط رسیده، نه تنها ذره ای عقب نشینی نکرده بلکه با وحشگیری تمام به سرکوب مردم روی آورده و برپایی هرگونه اعتراضی را ممنوع اعلام کرده است. در طی این چند روزحداقل حدود سه معترض جان خود را از دست داده اند و بیش از هزار نفر دستگیر گردیدند.

اما مبارزات مردمی و شجاعانه مردم مصر تازه آغاز ماجراست. این جنبش مسالمت آمیزاعتراضی که حمایت دهها هزارنفر از شهروندان این کشور را با خود دارد، حکومت مصر را در موقعیت بسیار دشواری قرار داده است زیرا برخلاف گذشته، جریان ارتجاعی اخوان المسلمین، که هنوز هم مطرح ترین گروه اپوزسیون این کشور است، در این مبارزات حضور فعالی ندارد. بنابراین، حکومت مصر نمی تواند سرکوب جنبش مردمی را به بهانه مقابله اسلام گرایان بنیاد گرا براحتی توجیه کند.

این مبارزات، این بار آن چنان مظلومانه و حق طلبانه بود که توسل به ادعاهای بی اساس و پوچ برای سرکوب آن، حتی حامیان خارجی حکومت مصر را در موقعیت دشواری قرار داد و آن ها برای حفظ ظاهر هم که شده مجبور شدند به دولت مصر نسبت به سرکوب خشن تظاهرکنندگان اعتراض کنند. از جمله آمریکا رسما به این اقدام حکومت حسنی مبارک و ممنوعیت برگزاری تظاهرات انتقاد کرد.

به نظر می رسد که این بارجنبش مردمی مصر به راحتی سرکوب و مهار نشود. مبارزاتی که هر پیروزی آن بی تردید تاثیرات بسیار عمیق و دامنه داری بر سایر کشورها خواهد داشت. فراموش نباید کرد همان طور که تحولات ایران تاثیرات بسیار مهمی درکل خاورمیانه دارد، رویدادهای مصر نیز که بزرگترین و قدرتمند ترین کشور عربی است، تاثیرات بلامنازه ای در سرزمین های عربی خواهد داشت. و این چیزی است که از هم اکنون خواب از چشم بسیاری از دیکتاتوری های منطقه، ربوده است.

با توجه به روند اوضاع، اکنون روشن تر می شود که نسیم آگاهی بخش انقلاب درخاورمیانه دارد شتاب می گیرد. اکثریت جمعیت چند صد میلیونی خاورمیانه و شمال آفریقا رفته رفته  در می یابند که برای دست یافتن به یک زندگی انسانی و شرافت مندانه، چاره ای جزاین ندارند تا حکومت های مستبد و فاسد را تنها بر تکیه بر نیروی متحد خود ازاریکه قدرت به زیر بکشند و در جهت اعمال اراده دمکراتیک خود گام بردارند.

پنج شنبه هفتم بهمن هشتادونه