اهمیت تشکل مستقل سراسری کارگری

در شرایط گسترش اعتراضات کارگران

جلال نادری

اخراج کارگران و تعطیلی کارخانه ها در اثر ورشکستگی، نپرداختن دستمزدها از سوی کارفرمایان، بدتر بودن شرایط کار کارگران پیمانی نسبت به استخدامی و نداشتن حداقلی از امنیت شغلی باعث شده تا در یک هفته اخیر چند هزار کارگر در ده ها واحد تولیدی در سطح کشور دست به تجمع و اقدامات اعتراضی بزنند. در دو ماهه آخر سال اخراج کارگران قراردادی از شرکت های پیمانی شتاب گرفته و پیمانکاران برای فرار از تعهدات مختلف در قبال این کارگران اقدام به اخراج آنها کرده اند، عاملی که زمینه ساز بخشی از اعتراضات کارگری در یک هفته اخیر بوده است. گزارش های رسمی نشان می دهند که ظرف همین یک هفته اخیر کارگران مس سرچشمه، کارخانه لوازم خانگی؛ کارگران شرکت ساختمان و نصب صنایع پتروشیمی در آبادان؛ کارگران شیشه آبگینه، حدود 900 کارگر قطار شهری اهواز، بیش از هزار کارگر پیمانی لوله‌سازی خوزستان، کارگران فولاد البرز، آجر جیل، کارگران کارخانه لوازم خانگی ادنیس در مشهد و گروهی از رانندگان کامیون، در اعتراض به نپرداختن دستمزدها، ناعادلانه بودن شرایط کار، یا اخراج از کار و موارد دیگر، دست به اعتراض و تجمع زده اند.

تنها اعتراضات کارگران در واحدهای بحران زده تولیدی نیست که گسترش یافته، بلکه آشکارا شاهد گسترش نارضایتی در میان معلمان و پرستاران کشور و اعتراضات در این دو بخش مهم از مجموعه مزد و حقوق بگیران کشور هستیم.  همه این اعتراضات از یک ویژگی خاص برخوردارند که باعث می شود دایره تاثیرات شان کاهش یابد و آن عامل پراکندگی است. بارزترین نمونه چنین پراکندگی و عدم همآهنگی را می توان در خوزستان مشاهده کرد. همزمان با اعتراضات کارگران قطار شهری اهواز؛ حامیان محیط زیست در نارضایتی از بی توجهی مسوولان به مشکلات ناشی از ریزگردها دست به اعتراض می زنند. شدت گردو غبار باعث می شود تا ادارات و مدارس را تعطیل کنند، ولی درست در همین شرایط مرگبار، کارگران باید سر کار حاضر شده  و مشغول کار شوند، با این حال، شاهد ارتباط معناداری بین این دو اعتراض نیستیم. از این فراتر، هیچ گزارشی در دست نیست  که نشان دهد اعتراض کارگران پیمانی لوله سازی اهواز از همبستگی و حمایت موثر کارگران دارای قرارداد رسمی وزارت نفت در همین شرکت برخوردار شده باشد. در سطح عمومی تر، همین پراکندگی را به نوعی دیگر شاهد هستیم. اعتصاب دو روزه معلمان با همه اهمیتی که داشت، کاملا موازی با نارضایتی های پرستاران یا موازی با اعتراضات کارگران؛ آن هم  به صورت خودجوش شکل می گیرد. بدیگر سخن  شاهد نقاط تماسی بین کانون های مختلف اعتراضات بخش های مختلف مزد و حقوق بگیران نیستیم. در حالی که نیک  می دانیم بدون شکل گرفتن این نقاط تماس، نمی توان  از یک جنبش مطالباتی در معنای واقعی آن سخن گفت.

بدون یک جنبش مطالباتی سازمان یافته، اردوی کار نخواهد توانست از منافع صنفی و طبقاتی خویش دفاع کند یا حتی جلوی گسترش تعرض بیشتر حاکمیت و کارفرمایان به سطح معیشت و یا قوانین و شرایط کار را بگیرد. اگر هماهنگی و سازماندهی همین سطح از اعتراضات کارگری امکان پذیر می شد، تاثیر گذاری حرکت و اقدام جنبش کارگری بسیار چشم گیر تر می بود . گسترش اعتراضات کارگری، افزایش نارضایتی در میان بخش های هر چه وسیع تری از مزد و حقوق بگیران، گسترش سرکوب حقوق اجتماعی نیروی کار و زحمتکشان کشور، بویژه حقوق زنان کارگر، قبل از همه نیاز حیاتی به تشکل مستقل سراسری کارگران و زحمتکشان رو بازتاب می دهند. کارگران تاکنون توانسته اند با همین حد از اعتراضات شان،  در برابر تجاوزات کارفرمایان و دولت حامی اش ایستادگی و مقاومت کنند؛ دامنۀ اعتراضات کارگری را  گسترش دهند تا جائی که  شاهد مواردی مثل اعتصاب چهل و نه روزه کارگران معدن بافق بوده ایم.

ولی در غیاب تشکل های مستقل کارگری، و مخصوصا نبود تشکل مستقل سراسری کارگری، شاهدیم که بسیاری از اعتراضات کارگری با وجود افزایش زمان اعتراض کارگران، دستاورد های کافی برای کارگران نداشته اند یا حتی بعد از یک دوره  و  با تغییر توازن قوا، شرایط کارگران بدتر و فشار بر آنها بیشتر شده است. در مواردی کارفرمایان بعد از فروکش اعتراضات، سازماندهندگان اعتراضات کارگری رو شناسایی کرده ، به دادگاه کشانده،  یا اخراج ها کرده اند. وجود یک تشکل مستقل سراسری کارگری که همه جا دفاع از منافع کارگران رو بدون محدودنگری ها یا مصلحت جویی های خاص در کانون توجه قرار داده باشد، تکیه گاهی برای تقویت مبارزات کارگری محسوب می شود. چنین تشکلی می تواند عامل کاهش پراکندگی مبارزات کارگری و زمینه ساز  نقاط تماس اعتراضات بخش های مختلف مزد و حقوق بگیران شود. تشکل مستقل سراسری کارگری پیش نیاز آرایش سراسری اردوی کار در برابر سرمایه و دولت حامی سرمایه داران است. بنابراین یکی از راه های استقبال و حمایت از گسترش اعتراضات کارگری، افزایش تلاش ها در مسیر ایجاد تشکل مستقل سراسری کارگران کشورمی باشد.