پیام اوباما به فلسطینی ها

بهروز نظری

سفر اوباما به اسرائیل از پر سر و صدا‌ترین دید و بازدیدهای نوروزی بود. این نخستین باری بود که اوباما شخصا به اسرائیل سفر می‌کرد، نکته‌ای که کمتر به آن اشاره شده زمان و پیام اصلی‌ این سفر است. رسانه‌های غربی هیچ فرصتی را برای تاکید بر اهمیت این سفر از دست ندادند. تمرکز اصلی‌ گزارشات بخش بزرگی‌ از رسانه‌ها روی دیدار اوباما با جوانان اسرائیلی در بیت المقدس، سفر او به رام الله، و سخنان او در رابطه با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی بود. گزارشاتی که در چند روز گذشته نیز منتشر شده اند، چنین القا‌ میکنند که گویا اوباما با دست پر از این سفر برگشته است. نتا نیاهو پس از گذشت نزدیک به سه سال از حمله ارتش اسرائیل به کشتی‌های ترکیه که به کشته شدن ۹ شهروند ترکیه منجر شد، رسماً از دولت ترکیه عذر خواهی کرده است. نتانیاهو همچنین وعده داده است که نه تنها به خانواده‌های قربانیان  حمله به ماوی مرمره خسارت بپردازد، بلکه همچنین متعهد شده که راه رساندن کمکهای انسانی به غزه را باز کند. در روز دوشنبه پنجم فروردین ماه، دولت اسرائیل اعلام کرد که پرداخت درآمدهای مالیاتی به کرانه غربی را مجددا از سر خواهد گرفت. پرداخت این درآمدها بدنبال تقاضای محمود عباس برای ارتقا موقعیت فلسطین در سازمان ملل و بعنوان یک اقدام تنبیهی دیگری علیه فلسطینی‌ها متوقف شده بود. چنین اقدامات و تعهداتی از سوی دولت اسرائیل بزرگترین دستاورد سفر اوباما و تلاش‌های دیپلماتیک دولت ایالات متحده جلوه داده شده اند. در همین حال دولت ایالات متحده اعلام کرده است که پانصد میلیون دلار بسته کمکی‌ این کشور به فلسطین را که ماه ها مسدود شده بود  آزاد کرده است.

در این هیاهوی تبلیغاتی و بزرگنمایی دستاوردهای سفر اوباما و به اصطلاح دست و دلبازیهای دولت اسرائیل و ایالات متحده آنچه که مورد توجه قرار نگرفت توهین اوباما به فلسطینی‌ها و ادامه حمایت بی‌ قید و شرط دولت ایالات متحده از اسرائیل و تاکید بر "دوستی‌ ویژه" طرفین بود. اولا، اوباما از قبل اعلام کرده بود که در سفر خود طرح جدیدی را برای پیشبرد آنچه که طرفین "نقشه صلح" میخوانند مطرح نخواهد کرد. کلامی درباره توقف شهرکهای یهودی نشین بر زبان نیاورد و فشاری وارد نشد. سخنرانی‌های شیوای اوباما همچون گذشته در حد بازی با کلمات باقی‌ ماندند. اوباما اما، در گفتگو با مقامات فلسطینی در کرانه باختری با صراحت حرف زد و سیاستی را که اسرائیل دنبال کرده و می‌کند تکرار کرد و از آنها خواست که بدون هیچ پیش شرطی با اسرائیل مذاکره کنند.

ثانیا، اوباما بر دوستی‌ نزدیک اسرائیل و ایالات متحده بارها و بارها تاکید کرد. او پیش از سفر خود به اسرائیل در مصاحبه‌ای با کانال ۲ تلویزیون اسرائیل گفته بود که "ارزش‌های اصلی‌ اسرائیل را ستایش می‌کند". او نگفت که دقیقاً این ارزش‌ها کدامند، اما گیدیون لوی تحلیلگر روزنامه هاآرتص  بدرستی پرسید: " اوباما درباره کدام ارزش‌ها صحبت می‌کند؟ برخورد غیر انسانی با فلسطینیها؟ رفتار اسرائیل با مهاجران آفریقایی؟ تکبر، نژاد پرستی‌ و ناسیونالیسم؟ آیا این چیزی است که اوباما ستایش می‌کند؟ اتوبوس جداگانه برای فلسطینی‌ها یادآور چیزی برای او نیست؟ اینکه دو گروه در یک سرزمین زندگی‌ میکنند و یکی‌ از حقوق کامل برخوردار است و دیگری هیچ حقی‌ ندارد برای او آشنا نیست؟"

ثالثا، اوباما از این هم فراتر رفت. او بر سر قبر تئودور هرزل، خبرنگار مجارستانی که در قرن نوزده رویای تشکیل یک دولت اختصاصی یهودی در فلسطین را مطرح کرده بود، دسته گل گذشت. اهمیت چنین اقدامی روشنتر خواهد شد اگر فراموش نکنیم که او بر سر قبر یاسر عرفات حاضر نشد. اوباما نیازی نداشت که با سیاستمداران فلسطینی ملاقات کند. او بار دیگر در حرف و عمل نشان داد که در نبرد بین اشغالگران و اشغال شدگان، ستمگران و ستمدیدگان، غاصبان و مظلومان، طرف چه کسی‌ را گرفته است.

رابعا، همین تبعیض را می‌توان در عرصه‌های دیگر نیز دید. اوباما چنان درباره اهمیت "امنیت اسرائیل" سخن گفت که گویی اسرائیل مظلومترین دولت منطقه است. اسرائیل بزرگترین دریافت کننده کمکهای مالی‌ و نظامی ایالات متحده بوده و هست. کمکهای نظامی ایالات متحده به اسرائیل هشت میلیون و پانصد هزار دلار در روز است. این کمک‌ها در سال ۲۰۱۲ میلادی بالغ بر سه بیلیون دلار بود. ایالات متحده همچنین، و همانگونه که اوباما بار دیگر به صراحت تکرار کرد، هزینه ساخت سیستم دفاع موشکی "گنبد آهنین" را تامین کرده است. این دست و دلبازی ایالات متحده را مقایسه کنید با تحریمها و تهدیداتی که علیه فلسطینی‌ها بکار گرفته شده و میشود. بدنبال تقاضای فلسطین برای عضویت در یونسکو و پذیرش آن، ایالات متحده کمک مالی‌ خود به این سازمان را که بیش از ۲۰ درصد بودجه آن است قطع کرد. یونسکو چه موشک و سلاحی در اختیار دارد که "امنیت" اسرائیل را به خطر میاندازد، و آیا تمامی ۱۰۷ کشوری که به عضویت فلسطین در یونسکو رای دادند دشمن اسرائیل و دست نشانده فلسطین هستند؟ نزدیک به شش ماه پیش فلسطین همچنین تقاضا کرد تا موقعیت آن در سازمان ملل ارتقا یابد، تقاضایی که با ۱۳۸ رای موافق و در مقابل تنها ۹ رای مخالف در سازمان ملل به تصویب رسید. بلافاصله کنگره و مجلس ایالات متحده در یک اقدام مشترک خواهان این شدند که در صورت تلاش فلسطین برای رجوع دادن اسرائیل به دیوان کیفری بین‌المللی تمامی کمک‌های ایالات متحده به فلسطین قطع شده و نمایندگان آن از واشنگتن اخراج شوند.

خامسا، عذرخواهی اسرائیل از ترکیه و وعده نتانیاهو برای پرداخت غرامت به خانواده‌های قربانیان دقیقاً در راستای تامین "امنیت" اسرائیل و نه دفاع از فلسطینی‌ها صورت گرفته است. ترکیه عضو ناتو و یکی‌ از مهمترین متحدان نظامی ایالات متحده است. برگ زیتونی که به سوی ترکیه دراز شده در حقیقت برگ انجیری است برای پوشاندن این حقیقت است که دلیل حرکات ماوی مرمره به سمت غزه چیزی نبود جز اعتراض به  محاصره خونین و ضدّ انسانی این منطقه توسط اسرائیل.

اوباما در سفر خود به اسرائیل و در سخنان خود نه تنها اشاره‌ای به جنایات اسرائیل نکرد، بلکه بیشتر از روسای جمهور پیشین ایالات متحده بر روابط ویژه دو کشور و اهمیت اسرائیل و حفظ آن تاکید کرد. این مسافرت در عین حال در زمانی‌ صورت گرفت که هار‌ترین کابینه ممکن امور این کشور را بدست گرفته است. اوباما با این سفر خود تلاش کرد تا به مخالفان خود در ایالات متحده ثابت کند که او به وظایف خود در رابطه با اسرائیل عمل خواهد کرد. در یک کلام سفر او هدفی‌ را دنبال نمیکرد مگر راضی‌ کردن هارترین جریانات اسرائیل و ایالات متحده. فلسطینی‌ها نه فقط برای حفظ "امنیت اسرائیل" که برای قانع کردن و رام کردن جمهوری خواهان در ایالات متحده نیز قربانی میشوند.

۶ فروردین ۱۳۹۲ / ۲۶ مارس ۲۰۱۳