تشدید محدودیت های جنسیتی در دانشگاه ها، در آستانه ۱۶ آذر

آتوسا بهبودی ـ پریسا آزادیان

در آستانه ۱۶ آذر، روز دانشجو سرکوب و فشار علیه دانشجویان دختر در عرصه های گوناگون افزایش پیدا کرده است.  کنترل بر پوشش و رفتار دانشجویان، تشدید محدودیت های جنسیتی در دانشگاهها،  تغییر متون درسی در رشته های آموزشی زنان و اعمال تبعیض جنسی در بازار کار  محورهای اصلی مجله زنان  این هفته رادیو راه کارگر است.

دفاتر به اصطلاح  فرهنگی در چهار دانشکده دانشگاه علم و صنعت تهران با صدور بیانیه شدیداللحنی در مورد مسئله حجاب، دانشجویان بدحجاب را به برخورد در سطح دانشگاه تهدید کردند.در این بیانیه آمده است که «فضای دانشگاه در حال نزدیک شدن به مرزهای بحرانی است» و اعضای این دفاتر «در صورت کمکاری مسئولین دانشگاهی، خود موظف به ادای تکلیف انقلابی هستند».  در ادامه این بیانیه آمده که «خون انقلابی دانشجویان به جوش آمده و همراه با منطق اسلامی تا خاموش کردن آتش فساد و فحشا در دانشگاه با قاطعیت پیش خواهند رفت».  دستگاه امنیتی-نظامی رژیم  پیش از این هم اعلامیه های تهدیدآمیزی در مورد مسئله حجاب خطاب به دانشجویان در این دانشگاه پخش کرده و گروهی را نیز با نام «جنبش حیا در دانشگاه علم و صنعت» زیر نظر «گروه سایبری ترویج حجاب و عفاف» تشکیل داده است.  در این اطلاعیه ها  تهدید شده که عدم «برخورد قاطعانه» ریاست دانشگاه با آن چه از سوی بسیج دانشگاهی «بیعفتی و بیحجابی اندک افراد جاهل و غافل یا عامد» و «بیبندوباری و اباحهگری گروهی کوچک» نامیده شده، غیرقابل پذیرش و نابخشودنی است.  به گزارش سایت های خبری دفاتر فرهنگی دانشکدههای برق، مواد و متالورژی، مکانیک، و معماری و شهرسازی هماینک با صدور بیانیهای مشترک و پخش آن در سطح دانشگاه به حمایت از تهدیدات ذکر شده در این اعلامیه ها پرداختهاند.  تهدیدات دفاتر به اصطلاح  فرهنگی دانشگاه علم و صنعت در مورد نزدیک شدن «بدحجابی» در این دانشگاه «به مرزهای بحرانی» در حالی صورت میگیرد که علیرغم درخواست  سرداران رادان و ساجدينيا از مجلس برای افزايش اختيارات نيروي انتظامی، علیرضا افشار اعتراف به شکست برخورد مقابله ای و انتظامی کرده و خواهان برخورد فرهنگی در حوزه عفاف و حجاب شده است.  سردار علیرضا افشار، معاون فرهنگی وزارت کشور دولت پادگانی، اعلام کرده است که تعداد برنامههای دولت برای اجرای طرح عفاف و حجاب شامل ۲۷ طرح است. بنا به گفته او ۳۰ دانشگاه و ۱۰۰ دبیرستان با این برنامهها درگیر هستند و رژیم تاکنون ۶۵ نمایشگاه در این زمینه برپا کرده است . افشار  همچنین اعلام کرده که تاکنون ۸ ميليارد و چهارصد ميليون تومان توسط اين وزارتخانه برای ترويج عفاف و حجاب به صدا و سيما پرداخت شده و شهرداری تهران نيز ۲۰ ميليارد تومان ديگر به اين موضوع اختصاص داده است.  معاون وزیر کشور همچنین در ۲ آذر ۸۹ از کاهش «بدحجابی» در جامعه ایران در دوره پس از کودتای انتخاباتی سال گذشته  از ۱۰ درصد به ۱ درصد سخن گفته است .  او با اعلام اینکه «وجود فضای سیاسی ایجاد شده در کشور و مسائل رخ داده بعد از انتخابات سال گذشته» در کاهش به اصطلاح بد حجابی نقش ایفا کرده است، عملا بر لزوم استفاده از سرکوب و خشونت علیه زنان ایران تاکید کرده است.  مقامات رژیم با توجه به گسترش مبارزات مطالباتی مردم ایران و هراسان از احتمال شورشهای توده ای علیه افزایش قیمت ها ، بیکاری و فقر بر تلاشهای خود برای تبدیل کردن اماکن عمومی به پادگان نظامی افزوده اند.  در مرکز قرار گرفتن طرح عفاف و حجاب و هزینه های هنگفتی که رژیم به این طرح سرکوبگرانه  اختصاص داده است حاکی از اهمیت ویژه ای است که جنبش زنان ایران در مبارزه برای آزادی و برابری ایفا میکند. 

رژیم ولایی همواره در تلاش  برای  ممانعت از ورود دانشجویان دختر به دانشگاهها و تشدید محدودیت های جنسیتی  در دانشگاهها  بوده است.  اعمال طرح سهمیه بندی جنسی در دانشگاههای کشور به منظور برابر شدن تقریبی تعداد دانشجویان دختر و پسر در دانشگاهها بدنبال نگرانی گروهی از سردمداران رژیم بود، به طوری که مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش ۱۵ بهمن ۸۶ خود، ضمن اظهار نگرانی از آن چه «تأثیر مخرب برهم خوردن تعادل در درون خانوادهها» بر اثر ورود دختران به دانشگاه نامید، اعلام کرد: «افزایش نسبی تعداد پذیرفتهشدگان دختر در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی کشور طی سالهای اخیر، نگرانیهایی را از حیث اجرایی، و نتایج اجتماعی و اقتصادی در بین مدیران و دستاندرکاران امور ایجاد کرده است.» چندی پیش کامران دانشجو وزیر علوم وفناوری نیز بر اسلامی کردن دانشگاهها، به معنای جدا کردن دانشجویان دختر و پسر در محیط های آموزشی، تاکید کرد.  در راستای سیاست تشدید فشار به دانشجویان دختر، ازدانشجویان دختر ساکن خوابگاه دانشگاه بهشتی ازطریق توزیع اطلاعیهای خواسته شده که آنها  باید عدم حضور شبانه خود در خوابگاه را به صورت اینترنتی اعلام کنند و در غیر این صورت عدم حضورشان به اولیا دانشجو و کمیته انضباطی دانشگاه اعلام خواهد شد.  اعمال محدودیت های جنسیتی به دیگر دانشگاههای کشور نیز سرایت کرده است.  در دانشگاه شهرکرد، مسئولین دانشگاهها بدنبال انحلال کانونهای فعال فرهنگی این دانشگاه و محدود کردن این کانون ها در یک کانون که همراه با جداسازي جنسيتی در محیط کانون ها و محيط های فرهنگی بوده است ، در اقدامی دیگر به دنبال جداسازی کافي شاپ دانشگاه بودند که با مخالفت شدید دانشجویان همراه شده بود. گفتنی است که پیش از این در بعضی از دروس عمومی نیز جدا سازی جنسیتی در این دانشگاه اعمال شده بود.  به دنبال سناریو تفکیک جنسیتی، يکي از کانون های فرهنگي دانشگاه شهرکرد به مناسبت عید غدیر در تاريخ های ۱ آذر و ۲ آذر جشنی به این مناسبت برگزار کرده بود که روز اول جشن به دانشجویان پسر و روز دوم به دانشجویان دختر اختصاص یافته بود.  این اقدام مسولین دانشگاه با اعتراض عموم دانشجویان همراه شد بطوریکه دانشجویان دانشگاه شهرکرد در اقدامی اعتراضی از حضور در این مراسم خودداری نمودند.

بدنبال حمله خامنه ای  به علوم انسانی در سال گذشته رژیم 12 رشته علوم انسانی از جمله مطالعات زنان را ممنوع اعلام کرد.  ابوالفضل حسنی مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی در همین رابطه گفت که این رشتهها باید با "اولویتهای بومی و دینمحوری" بازنگری شوند.  زهرا سجادی،  معاون آموزش و فرهنگي مركز امور زنان و خانواده  دولت احمدی نژاد با اشاره به اينكه در یک تا دو سال آينده سرفصلها و متون جديد رشته مطالعات زنان جايگزين متون قبلي ميشود، گفت : سرفصلهاي جديد بر اساس رويكرد ديني و آنچه كه از قرآن، احاديث و متون ديني برآمده است تنظيم ميشود. در راستای همین سیاست کارشناس واحد آموزش دفتر مطالعات و تحقیقات زنان وابسته به حوزه های علمیه خواهران ،  غلامرضا پریمی از طراحی و اجرای رشته مطالعات زنان در این دفتر خبر داد و گفت: این رشته تخصصی در سطح 3 و 4 ( شامل کارشناسی ارشد و دکترا) حوزه های علمیه راه اندازی می شود.  او اضافه کرد که همچنین این دفتر برای بلند مدت برنامه ریزی، طراحی و اجرای دوره های دکترای پژوهشی را در دست بررسی دارد که هدف از ایجاد این دوره تربیت نیروهایی با صبغه دینی است.  در رابطه با طرح های رژیم برای زنان ایران در مراکز آموزشی چند نکته قابل تامل است.  اولا طرح ایجاد رشته زنان در حوزه علمیه نشان میدهد که مشکل رژیم نه فقط علوم انسانی بلکه جنبش دانشجویی و حضور فعال زنان در حوزه عمومی است.  ثانیا این تلاش برای اسلامیزه کردن محیط آموزشی طرحی برای مقابله با جنبش زنان و بازگرداندن موقعیت اجتماعی آنان به دوران پیش از انقلاب مشروطیت است.  رژیم می خواهد از طریق بسیج هواداران خود به شستشوی مغزی کودکان و نوجوانان ایران دست بزند. بی جهت نیست که  محمد مهدي ابراهيم پور، مدير مركز حجاب ريحانه النبي حوزه علميه قم اعلام کرده که در اصفهان طرحی به اجرا در آمده که بر اساس آن زنان بسیجی برای تبلیغ حجاب به مدارس دخترانه این شهر اعزام شدند.  با اینهمه نباید فراموش کرد که بیش از 30 سال تلاش های جمهوری اسلامی برای تحمیل ارزش های ضد زن و قرون وسطایی خود از طریق سرکوب و تصفیه دانشگاهها، تغییر متون درسی و جدا سازی جنسیتی در مدارس ، دانشگاهها و جامعه با شکست کامل مواجه شده است. تاکید بر لزوم اسلامی کردن دانشگاهها و نظام آموزشی ایران از سوی مقامات رژیم معنایی ندارد مگر بی ثمر بودن تلاشهای سه دهه گذشته دستگاه ولایی برای به عقب راندن زنان ایران به حوزه خصوصی. 

اعمال تشدید تبعیض جنسیتی به زنان فقط محدود به محیط های آموزشی نبوده است.  آپارتاید جنسی علیه زنان ریشه در موجودیت رژیم اسلامی دارد و خود را در تمامی عرصه ها نشان میدهد.  بنا به گفته فاطمه فراهاني مشاور امور بانوان وزارت كار نرخ بيكاري زنان پانزده ساله و بيشتر در پاييز 1384 حدود 17 درصد بوده كه در مقايسه با نرخ بيكاري مردان 5/7 درصد بيشتر است،  به عبارت ديگر نرخ بيكاري زنان 2 برابر نرخ بيكاري مردان است . تعداد شاغلان زن در بخشهاي صنعتي در سال  88  نیز  نسبت به سالهاي 84 تا 86 رشد منفي داشته است. نرخ بیکاری زنان ایران در کمتر از یک سال از ۱۶ درصد به ۲۵ درصد افزایش پیدا کرده است. عوارض بحران اقتصادی و تبعیض علیه زنان در نظام اسلامی بویژه در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال مشهود است. نرخ بیکاری در میان دختران جوان که در سال گذشته نزدیک به ۳۰ درصد بود اکنون ۶۵ درصد برآورده میشود.  همچنین با وجود اینکه اکنون مدتهاست که بیش از 60 درصد دانشجویان و فارغ التحصیلان آموزش عالی را زنان تشکیل میدهند نرخ بيكاري زنان داراي تحصيلا عالي به مراتب بیشتر است. نرخ بیکاری در میان فارغ التحصیلان دانشگاهها  در پاييز 84 برای زنان حدود 24 درصد و براي مردان 9/10 درصد بوده است كه تفاوت زياد بين نرخهاي بيكاري زنان و مردان را در سطح تحصيلات دانشگاهي نشان ميدهد.  تفاوت معنيدار ميان شمار زنان تحصيلكرده در دانشگاهها و زناني كه موفق به احراز شغل شدهاند ثابت ميكند گزينش نيروهاي آموزش ديده دانشگاهي در بازار كار تابع تبعيض جنسيتي است.  مشاور كميسيون اجتماعي مجلس  مجید ابهری شیادانه افزایش 15 درصدی بیکاری  در میان زنان تحصیل کرده  را به  تحصیل در رشته های ممنوعه علوم انسانی نسبت داد. این در حالی است که که آمار بیکاری در ایران تنها به رشته های معین مربوط نیست بلکه اساسا به ناتوانی رژیم در ایجاد اشتغال برای اکثریت فارغ التحصیلان دانشگاهها مربوط است.  مجید ابهری پیشتر اعتراف کرده بود که بیش از 50 هزار پزشک در صف بیکاران قرار دارند. تقصیر بیکاری انبوه در میان پزشکان را نمیتوان به گردن رشته های علوم انسانی انداحت. این واقعیتی است که حتی برخی از مقامات رژیم به آن معترف هستند.  بعنوان مثال فاطمه فراهاني مشاور امور بانوان وزارت كار  با بيان اينكه در حوزه اشتغال زنان و دختران، آسيبها بيشتر است، گفت: مجموعهاي از نگرشهاي نامطلوب فرهنگي در خصوص به كارگيري نيروي فعال زنان و دختران وجود دارد؛ ترجيح جنسي در به كارگيري نيروي انساني به دور از شايستگيها، توانمنديها و مهارتهاي لازم براي كسب يك شغل به اين مشكلات دامن ميزند و به شكل ناعادلانهاي زنان را دربهرهمندي از فرصتهاي شغلي محروم ميسازد.  او در رابطه با مشکلات کاریابی براي نيروهاي تحصيلكرده به ويژه دختران و زنان به ناکارآیی سیستم آموزشی و عدم امکانات کافی برای دسترسی به  به مهارتهاي تخصصي اشاره میکند و میگوید که عمده تلاشها به توانمندسازي افراد در حوزه نظري محدود می شود.

۱۱ آذر۱۳۸۹ـ۲دسامبر۲۰۱۰