پیروزی تلخ و شیرین برای مومیا ابو جمال

بهروز نظری

مومیا ابو جمال اعدام نخواهد شد. در روز چهارشنبه اعلام این خبر که  دادستان های ایالات متحده سرانجام و زیر فشار‌های محلی و بین‌المللی، به شکست تلاش های سی‌ ساله خود  برای اعدام مومیا ابوجمال اعتراف کرده اند، با استقبال و شادمانی همه طرفداران مومیا ابو جمال، فعالین ضدّ نژاد پرستی‌ و مخالفان مجازات اعدام در ایالات متحده و دیگر نقاط جهان روبرو شد. این پیروزی شیرین اما تلخ نیز هست، چرا که سیستم قضایی ناعادلانه این کشور امکان بررسی‌ پرونده ابو جمال در یک دادگاه تجدید نظر و آزادی حتمی وی را سلب کرده است. ابو جمال در زندان باقی‌ خواهند ماند و طبق معامله انجام شده بین دادستان و دادگاه مابقی زندگی‌ خود را در زندان بسر خواهد برد. حتی لغو مجازات اعدام ابو جمال آثار و علایم سیستم قضایی مبتنی‌ بر نابرابریهای عظیم اجتماعی ایالات متحده را  بر خود دارد. سیستم قضایی ایالات متحده اما واقعیت‌های نظام حاکم بر این کشور و شکاف موجود طبقاتی، نژادی و سیاسی آنرا بازمیتابد.

مومیا ابوجمال خبرنگار و فعال سیاسی و سرشناس‌ترین زندانی سیاسی ایالات متحده است. او در سنّ پانزده سالگی به حزب انقلابی پلنگ سیاه پیوست. ابوجمال همچنین یک خبرنگار ممتاز رادیو  و بهنگام بازداشت رئیس انجمن خبرنگاران سیاه پوست در فیلادلفیا بود. بخاطر فعالیت‌هایش در دفاع از حقوق جامعه سیاهان فیلادلفیا مردم به او لقب "صدای بی‌ صدایان" را داده بودند. همین فعالیت‌های خستگی و آشتی‌ ناپذیر او علیه نژاد پرستی‌ و خشونت پلیس بود که خشم آشکار شهردار نژادپرست فیلادلفیا و اداره پلیس این شهر علیه ابو جمال را برانگیخته بود. مومیا ابو جمال در تاریخ ۹ دسامبر ۱۹۸۱ میلادی به اتهام قتل دانیل فالکنر، یک افسر پلیس در شهر فیلادلفیا، بازداشت شد. دستگاه فاسد قضایی و پلیس فیلادلفیا در یک اقدام سازمان یافته از بروز و انتشار اسناد و مدارکی که بی‌گناهی ابو جمال را تصدیق میکردند جلوگیری کرد. این نکته که گلوله‌هایی‌ که باعث قتل دانیل فالکنر شده بود نمیتوانسته از  اسلحه ابو جمال شلیک شده باشد نادیده گرفته شد. پلیس حتی نیازی به این ندید که نشان دهد و ثابت کند که آیا حتی گلوله ای‌ از اسلحه ابو جمال شلیک شده است یا نه. شاهدانی که گفته بودند که ابو جمال قاتل نیست نه تنها به دادگاه احضار نشدند بلکه توسط پلیس تهدید شدند که در صورت شهادت به نفع ابو جمال بازداشت خواهند شد. بسیاری از شاهدانی نیز که در دادگاه اول شرکت کرده و بسود دادستان وقت و پلیس فیلادلفیا شهادت دادند بعدا اعلام کردند که تنها زیر فشار و تهدید به چنین کاری اقدام کرده بودند. در کنار این قاضی دادگاه اول ابو جمال، یعنی‌ آلبرتو سابو، به قاضی جلاد شهرت داشت. او بیش از هر قاضی دیگری در ایالات متحده حکم اعدام صادر کرده بود و اکثر قربانیان او شهروندان سیاه و لاتین بودند. آلبرتو سابو که همچنین عضو سازمان "نظم برادری پلیس" بود از اختصاص بودجه برای تحقیق حول حادثه قتل فالکنر ممانعت کرده و همچنین با مسدود کردن فرصت ابو جمال برای دفاع از خود حکم خود را از پیش صادر کرده بود. در تصمیم دیگری که از جمله رسوایی‌های بزرگ و در عین حال روزمره سیستم قضایی ایالات متحده بشمار میرفت، هیأٔت منصفه دادگاه ابو جمال تنها مرکب از کسانی بود که از قبل نسبت به صدور حکم اعدام برای ابو جمال تعهد داده بودند. همچنین نباید فراموش کرد که تنها دو تن از اعضای هیأٔت منصفه دادگاه ابو جمال سیاه پوست بودند، این در حالی‌ است که نزدیک به نیمی از جمعیت این شهر سیاه پوست هستند.

تحقیقات بعدی نشان دادند که اد رندل، دادستان وقت فیلادلفیا و مسئول پرونده ابو جمال، عمدا و بشکل سیستماتیکی  اعضای سیاه پوست هیأٔت منصفه در این منطقه را عزل میکرده است. تحقیق مبسوط دیگری توسط پاتریک اوکانر، یک خبرنگار آمریکایی، تناقضات مهم در پاپوشی که دستگاه قضایی و پلیس فیلادلفیا برای ابو جمال ساخته بودند را برملا کرده بود. بر اساس این تحقیق که در سال ۲۰۰۸ انتشار یافت قاتل نه ابو جمال بلکه فردی بود به نام کنث فریمن بود. فریمن در سال ۱۹۸۵ بشکل مرموزی کشتهٔ و جسد او در یک زمین متروکه انداخته شده بود. تحقیقات اوکانر همچنین ثابت می‌کند که قاضی دادگاه ابو جمال نه تنها تمایلی به بررسی‌  پرونده ابو جمال نداشته بلکه تمام تلاش خود را روی جلوگیری از افشای جزییات پرونده متمرکز کرده بود. در یک کلام قاضی آلبرتو سابو حکم اعدام ابو جمال را پیش از آغاز دادگاه صادر کرده بود.

فشار‌های محلی و بین‌المللی، مبارزه خستگی‌ ناپذیر مدافعان ابو جمال بویژه مقاومت درخشان مومیا منجر به این شد تا دادگاه فدرال منطقه حکم اعدام را در دسامبر سال ۲۰۰۱ لغو کند. بنا به قضاوت دادگاه فدرال آمریکا جمله بندی‌های ضعیف فرم نظر خواهی از اعضای هیأٔت منصفه، و همچنین دستور العمل گمراه کننده آلبرتو سابو به هیأٔت منصفه دادگاه ابو جمال غیر قانونی بوده و چنین ابهامی را ایجاد می‌کرده که گویا هیچیک از اعضای هیأٔت منصفه نمیتوانسته اند علیه محکومیت اعدام رای بدهند. دو دادگاه تجدید نظر متشکل از سه قاضی این تصمیم لغو مجازات اعدام ابو جمال را تایید کردند. با اینهمه دادستان منطقه تصمیم گرفت تا علیه این تصمیم اعتراض کرده و پرونده را به دادگاه عالی‌ ایالات متحده ارجاع دهد. دادگاه عالی‌ ایالات متحده نیز تصمیم لغو مجازات اعدام ابو جمال را تصویب کرد و به دادستان ۱۸۰ روز فرصت داد که یا در تلاش برای اعدام ابو جمال تقاضای یک بازخواست جدید کند و یا با حبس ابد تا هنگام مرگ برای ابو جمال موافقت کند. ست ویلیامز، دادستان مسئول پرونده ابو جمال در پایان اعلام کرد که بین "بد و بدتر"، یعنی‌ آزادی احتمالی ابو جمال در صورت تشکیل یک دادگاه تجدید نظر، و حبس دائم او تا هنگام مرگ، او و موکلش (خانواده دانیل فالکنر) بد را برگزیده اند. انتقام طلبی و خشونت ویلیامز حتی پس از شکست او همچنان ادامه داشت. مبارزه برای آزادی بی‌ قید و شرط و فوری ابو جمال اکنون وارد مرحله تازه ای‌ شده است. لغو مجازات اعدام او پس از ۳۰ سال مبارزه نشان میدهد که حکم اعدام او از همان ابتدا غیر قانونی بود. بی‌ عدالتی‌ علیه او اما همچنان با ادامه بازداشت او و عدم برخورداری از ابتدایی‌ترین حقوق و از جمله هواخوری و ملاقات حضوری با خانواده اش ادامه دارد. با وجود این نباید فراموش کرد که لغو مجازات اعدام ابوجمال گام مهمی‌ علیه مجازات اعدام در ایالات متحده و سراسر جهان است. شکست تلاش‌های ۳۰ ساله برای اعدام ابوجمال یک پیروزی شیرین برای همه مخالفین مجازات اعدام، یک گام بزرگ در افشای بربریت نظام قضایی / اجتماعی ایالات متحده، و سکویی برای گسترش مبارزه برای لغو مجازات اعدام است.

۲۰ آذر ۱۳۹۰ / ۱۱ دسامبر ۲۰۱۱