«قانون»، وضعیت بحرانی خیابان مهم و تاریخی ولیعصررا بررسی می‌کند

آخرين ضربه رو محكم‌تر نزن

نجمه جمشيدي

 طرح: محسن ظريفيان/ نيشخط

وليعصر، بلند‌ترين خيابان خاورميانه از تاريخ پر فراز و نشيب تهران به‌سلامت عبور كرد تا به نسلي امانت سپرده شود كه در نابودي ميراث ملي خود شهره‌اند. آن زمان كه ۶۰ هزار چنار در خيابان وليعصر كاشته مي‌شد، هيچ‌گاه تصور آن نمي‌رفت ۷۷ سال بعد تنها ۷ هزار چنار در اين خيابان باقي بماند.وليعصر تنها يك خيابان نيست بلكه يك محور تاريخي، فرهنگي و معنوي است. اين اهميت موجب شد در سال ۹۱ وليعصر ثبت ملي شود. اين ثبت شامل تمامي جداره، آسفالت، پوسته خيابان و هزاران چنار آن است. اما ثبت ملي وليعصر، دردي از آن دوا نكرد و همچنان حال و روز چنارهاي وليعصر خوش نيست. روزها پاي‌ آن‌ها نمك مي‌پاشند و با فاضلاب آبياري مي‌شوند و شب‌‌ها با اره به آن‌ها همجوم مي‌آورند و آن‌ها را قطع مي‌كنند. در نهايت شهرداري به تنه باقي مانده‌شان نيز رحم نمي‌كند و آن را نيز با پتك نابود مي‌كند. تيشه‌زدن شهرداري بر چنارهاي وليعصر به يكي از عادي‌ترين صحنه‌ها براي شهروندان تهراني تبديل شده است. ديگر حتي رهگذران زحمت سوال كردن از افرادي كه مشغول قطع درختان هستند را به‌خود نمي‌دهند. هرازچندگاهي نيز كه صداي فعالان محيط‌زيست و رسانه‌ها بلند مي‌شود، شهرداري در پاسخ آن‌ها مي‌گويد چنارها به‌دليل خشكي و پرخطر بودن قطع مي‌شوند اما هيچ‌گاه به اين پرسش كه چه ارگاني موجب خشك شدن آن‌ها شده پاسخ نمي‌دهد. در دهه اخير طرح‌هاي بسياري براي نجات اين خيابان مطرح شده كه تاكنون هيچ‌كدام از آن‌ها راه‌حل نبوده و در برخي موارد حتي وضعيت را حادتر كرده‌ است. پياده‌راه شدن وليعصر طرحي است كه اخيرا مطرح شده كه برخي آن را طرحي نشدني و عجيب مي‌دانند و برخي ديگر آن را تنها راه نجات خيابان مي‌دانند. طرحي كه سازمان محيط زيست از آن حمايت كرده اما برخي از اعضاي شوراي شهر از وجود چنين طرحي ابراز بي‌اطلاعي كرده و برخي ديگر نيز مي‌گويند هنوز مدیریت شهری از اثرات پیاده راه 17 شهریور رها نشده و تبدیل خیابان ولیعصر به پياده‌راه به يك بحران در تهران تبديل مي‌شود. چنارهاي خيابان وليعصر نيز در ميان كشمكش‌ اين طرح‌ها هر روز قلع و قمع مي‌شوند و مسئولان همچنان درحال ارائه و يا رد طرح هستند.

چرا سند حفاظت از وليعصر اجرايي نشد؟

احمد حكيمي‌پور، ريیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر درباره مطرح نشدن پروژه پياده‌راه شدن وليعصر مي‌گويد:«طرح پياده‌راه شدن خيابان وليعصر به اين سادگي كه مطرح مي‌شود نيست بلكه يك طرح پيچيده و كارشناسي است كه بايد روي آن بررسي و مطالعات بسيار دقيق و كارشناسي صورت گيرد. براي شوراي شهر ساماندهي وضعيت خيابان وليعصر يك ايده‌آل است اما تاكنون طرح پياده‌راه شدن وليعصر در شوراي شهر نشنيده‌ام و اين طرح به شوراي شهر نيامده است. اگر شهرداري بخواهد چنين طرحي را اجرا كند بايد آن را در قالب لايحه به شوراي شهر تهران ارائه دهد. اعضاي شوراي شهر نيز اگر بخواهند در اين‌باره طرح ارائه دهند، بايد مصوبه داشته باشند؛ بازهم مي‌گويم من تاكنون مصوبه‌اي در اين خصوص در شوراي شهر تهران نديده‌ام». اما مطلب مهم‌تر از طرح پياده‌راه شدن وليعصر، سندي است كه در دوره سوم شوراي شهر تهيه شد. در اين سند خيابان وليعصر به‌عنوان يك راسته و گذر ميراثي شناسايي شده و تمامي چنارها و جدارهايش مطابق قانون حفظ ميراث ملي، بايد حفظ شود. نكته اينجاست كه اين سند تاكنون به اجرا درنيامده و پيگيري نيز نشده است. در اين سند طرح‌هاي كارشناسي كاملي براي حفظ جلوه‌هاي ميراثي و محيط زيستي وليعصر ارائه شده است.

معضل بزرگ خيابان وليعصر خشكي درختان و قطع بلافاصله آن‌هاست. شوراي شهر يك نهاد نظارتي است كه در اجرا نمي‌تواند دخالت كند. بارها درباره خشكي درختان و قطع آن‌ها در شوراي شهر بحث شده است. ما تنها در بحث اختصاص بودجه مي‌توانيم به شهرداري در حفظ چنارهاي وليعصر كمك كنيم. پياد‌راه شدن وليعصر مي‌تواند به حفظ آن كمك كند ولي براي اجراي اين پروژه ابتدا بايد طراحي شهر را با اولويت پياده‌راه، مسير دوچرخه‌سواري و در نهايت سواره‌ رو اجرا كنيم؛ ليكن درحال حاضر اولويت طراحي شهري با سواره‌رو است.

پياده‌راه شدن،آخرين راه نجات وليعصر

محمد حقاني عضو کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران، به‌عنوان شخصي كه طرح پياده‌راه شدن وليعصر را مطرح كرده مي‌گويد: « پياده‌راه شدن وليعصر را سه سال پيش با شهردار تهران مطرح كردم و از او خواستم كه وضعيت خيابان وليعصر را به حالت اول خود بازگرداند. در گذشته وليعصر خياباني شاداب و مفرح بود كه در دو طرف آن جوي آب روان و درختان سربه فلك كشيده رخ نمايي مي‌كردند. اما با اقدماتي كه در اين خيابان انجام داديم باعث نابودي چنارهاي آن شديم. بارها گفته‌ام اگر این رویه مدیریت و شیوه اداره و نگهداری درختان خيابان وليعصر ادامه پیدا کند، باید انتظار نابودي كل درختان را داشته باشيم. علل مختلفی از جمله نمک‌پاشی‌های شهر، ریختن آب فاضلاب پای درختان،‌ سنگ‌‌کاری‌های پای درختان و ساخت و سازهایی که نزدیک پیاده‌روها در حال انجام است، از پایین ریشه درخت‌ها را قطع می‌کند و از بالا مانع رسیدن نور و هوا به درختان می‌شود. با جدول‌گذاري و كف‌سازي غيراصولي، درختان را از آب روان محروم كرديم. براي نجات اين خيابان بايد نهرها را به‌حالت اوليه خود بازگردانيم. وليعصر يك محور فرهنگي و اجتماعي است. اين محور بايد بازسازي شود. جدول‌گذاري‌ها بايد جمع‌آوري شده و آب در داخل جوي به‌صورت قبل روان شود و از تراسبندي براي آبياري درختان استفاده شود. طرح پياده‌راه كردن وليعصر بسيار آسان است. در وسط خيابان يك تراموا احداث شود. تراموا يك یک واگن است که می‌تواند با اشغال کمترین جا از روی راه‌آهن خود در خیابان‌ها حرکت کند.واگن برقی می‌تواند درون شهری و بین شهری باشد. واگن‌های برقی معمولا سبک‌تر و کوتاه‌تر از قطارهای معمولی و متروها هستند.همچنين براي حمل و نقل عمومي مي‌توانيم از روش «ال آر تي» اسفتاده كنيم. «ال آر تي» وسيله نقليه‌اي كه اجراي آن راحت است و براي محل‌هاي توريستي استفاده مي‌شود. شهروندان در اتوبوس‌هاي سربسته يا سرباز با سرعت كم حركت مي‌كنند. ديگر نيازي به مترو كه بخواهيم در عمق زمين ريشه‌هاي درخت‌ها را از بين ببريم، نيست. طرح پياده‌راه شدن وليعصر تاكنون توسط شهرداري جدي گرفته نشده است. بايد به‌صورت جدي روي اين طرح كار شود و پياده‌راه‌سازي و ايجاد مسيرهاي دسترسي از خيابان‌ وليعصر به مسيرهاي فرعي راآغاز كنيم.

اطلاعي از شناسنامه‌دار شدن چنارهاي وليعصر نداريم

محمد حسين بازگير، رييس محيط زيست شهر تهران نيز از كاهش قدرت خودپالايي شهر تهران درنتيجه قطع چنارهاي وليعصر مي‌گويد:« براساس قانون حفظ و توسعه فضاهاي سبز شهري، متولي حفظ فضاي سبز شهري، باغ‌ها و درختان، شهرداري‌ها هستند و مكلفند درختان را حفظ و توسعه بدهند. علاو‌ه‌بر اين شهرداري‌ها بايد براي درختان شناسنامه‌اي با اين اطلاعات كه چه تعداد درخت، چند ساله و اينكه چه نيازهايي دارند تهيه شود. با اين كار يك تصوير روشن از داشته‌هاي زيست محيطي شهر خواهيم داشت. براساس همان قانون، شهرداري‌ها موظفند كه اين آمار و اطلاعات را در اختيار دستگاه‌هاي حاكميتي و نظارتي قرار دهند. شهرداري تهران تاكنون اطلاعاتي دراين‌خصوص در اختيار سازمان محيط زيست قرار نداده است. يكي از مشكلات ما با شهرداري تهران اين است كه تا به امروز نمي‌دانيم آيا شهرداري اقدام به شناسنامه‌دار كردن درختان خيابان وليعصر كرده است يا خير؛ چراكه اطلاعاتي دراين‌خصوص در اختيار ما نگذاشته است. خيابان وليعصر علاوه‌بر ارزش‌هاي اكولوژيكي و محيط‌ زيستي، بخشي از هويت تاريخي شهر تهران و كشور محسوب مي‌شود كه اهميت اين خيابان را صدچندان مي‌كند. با اتفاقاتي كه در چند سال اخير رخ داد و نابودي بسياري از اين درختان ، آلودگي هوا در اين منطقه به‌شدت افزايش يافته است. همچنين آب‌هایي نيز آلوده شده‌اند. مساله‌ ديگري كه باعث نابودي درختان شده اين است كه ما علاوه‌بر آسيب به تنه و شاخه‌هاي درختان، به ريشه‌هاي آن‌ها نيز آسيب وارد كرده‌ايم؛ چراكه آن‌ها را در سيمان و بتن سنگ‌فرش خيابان‌ها اسير كرده و با صدور مجوز براي گودبراي و ساخت 30 متر پاركينگ در زير زمين و در كنار پياده‌رو، به ريشه اين درختان صدمه زده‌ايم. با اين اقدامات ما هر روز حلقه زندگي را براي درختان از رو و زير زمين تنگ‌تر مي‌كنيم. با همه اين شرايط مي‌بينم كه درختان را با آب فاضلاب خطرناک و مسموم آبیاری مي‌كنند كه مشخص است درخت قادر به ادامه حيات نيست و خشك مي‌شود. اين مشكلاتي است كه گريبانگير درختان چنار وليعصر شده و بنده درحال پيگيري اين مشكل هستم. از شهرداري خواسته‌ايم كه فكري جدي براي حل اين معضل كند.

«قانون»:کد خبر: ۷۲۴۱۱ | تاریخ : ۱۳۹۵/۱۰/۲۹ - شماره: 847

http://www.ghanoondaily.ir/fa