مذاکرات هسته ای و فرصتی تازه برای سازماندهی مقاومت مدنی

ارژنگ بامشاد

اولین دور مذاکرات دو روزۀ  هسته ای میان جمهوری اسلامی و قدرت های جهانی در ژنو پایان یافت. پس از ده سال مذاکرات، برای اولین بار بیانیه مشترکی انتشار یافت و هر دو طرف مذاکره کنننده از روند مذاکرات و جزئیات مطرح شده ابراز خوشحالی کردند و اعلام داشتند که دور بعدی مذاکرات در دو هفته ی آینده برگزار خواهد شد. هر چند  پیشنهاد سه مرحله ای جمهوری اسلامی برای حل مشکل هسته ای، کاملآ محرمانه اعلام شده، اما به نظر می رسد که پیشنهادات جدید تیم مذاکراه کننده هسته ای، توجه طرف های مقابل را برانگیخته است.  محرمانه بودن پیشنهادات، ممکن است نشان از عقب نشینی هائی داشته باشد که بتواند گره کور مسئله هسته ای را بگشاید. اما به نظر می رسد این حد از عقب نشینی ها نخواهد توانست به قدر کافی برای آمریکا و قدرت های همسو جذابیت کافی داشته باشد و به احتمال زیاد حکومت اسلامی مجبور خواهد بود در سیاست منطقه ای خود نیز تجدیدنظرهای جدی انجام دهد و در مسائل منطقه ای دست به عقب نشینی های ملموسی بزند. سخنان حسن روحانی که جمهوری اسلامی با هیچ کشوری در جهان سر دشمنی ندارد و یا انجام نظرسنجی پیرامون رابطه با آمریکا، می تواند  بیان این جهت گیری باشد. روشن است که مردم ایران در درگیری میان جمهوری اسلامی و آمریکا هیچ منفعتی ندارند و از سیاست های ارتجاعی ضد آمریکائی رژیم نیز سرخورده شده اند. مبارزه ضدامپریالیستی مردم، تنها در صورتی که راه قدرت گیری خود مردم فراهم آید می تواند به سرانجامی برسد.

اولین گام دولت روحانی برای حل مشکل هسته ای، هر چند با استقبال قدرت های جهانی و ائتلاف پشتیبان دولت جدید قرار گرفته است، اما نگرانی ائتلاف  جنگ طلبان و بویژه دولت نژاد پرست اسرائیل را برانگیخته و به نظر می رسد که در کانون اصلی قدرت در  جمهوری اسلامی نیز تشتت و چند دستگی  ایجاد کرده است. روشن است که محورهای اساسی عقب نشینی جمهوری اسلامی در زمینه انرژی هسته ای نمی تواند بدون کسب اجازه از رهبر رژیم  به طرف مقابل اعلام شود. با این حال اعتراضات "تک تیراندازان" کیهان و یا نیروهای قرارگاه عماریون یا وبلاگ نویسان نزدیک به سعید جلیلی و باند مصباح یزدی و حتی بخشی از نیروهای محافظه کاری که  روزنامه "رسالت" بلندگوی شان است،  نشان می دهد که این عقب نشینی برای بخشی از نیروهای وابسته به بیت رهبری  قابل قبول نیست.  این بخش از نیروهای افراطی اطراف بیت، خشم خود از تلاش هاشمی رفسنجانی برای حذف شعار «مرگ بر آمریکا» با توسل به انتشار خاطره از خمینی را  نیز با قدرت بیان داشتند. به نظر می رسد که دستگاه ولایت پس از شکست طرح هایش در هشت سال گذشته و شکست سنگین اش در انتخابات ریاست جمهوری که با شورش بخش گسترده ای از حاکمیت علیه سیاست های رهبر همراه بود، مجبور به عقب نشینی هائی شده و قدرت یک پارچه نگهداشتن  نیروهایش را تا حدودی از دست داده است.

در شرایطی که بیت رهبری در شرایط عقب نشینی و یافتن وضعیت جدید قرار دارد، ائتلاف مقابل از هر امکانی برای تعرض بهره می گیرد. هاشمی رفسنجانی بعنوان رهبر ائتلاف جدید، هر روز موضوع تازه ای مطرح کرده و موج جدیدی به وجود می آورد. او نه تنها بر حذف شعار "مرگ بر آمریکا" در راستای سیاست خارجی تازه تاکید می کند، بلکه به جو امنیتی دانشگاه نیز اعتراض کرده و "صدا و سیمای" بیت رهبری را "جعبه سانسور" می نامد. در این راستاست که او برای محکم کردن پای دولت جدید، خواهان سرعت بخشیدن در جابجائی مقامات اداری نیز شده است. رفسنجانی که خود از معماران اصلی این نظامی جهمنی و حاکمیت دینی خونریز است، اکنون که تیغ سانسور و سرکوب دامن خود و طرفداران و منافع شان را گرفته و نسبت به آینده منافع خود و سرنوشت نظام احساس خطر می کند، لب به اعتراض گشوده است.  او اکنون به عنوان نماد مقاومت درون حکومت در برابر فزون خواهی رهبر رژیم که به قدرت نیمه خدائی قانع نیست و قبضه تمام قدرت و کنترل مراجع تقلید را هدف خود قرار داده بود ، تبدیل شده است. این مقاومت گسترده، نشان از شکافی می دهد که در راس هرم قدرت ایجاد شده است.

ایجاد شکاف در راس هرم قدرت، بر متن شرایط مذاکره با قدرت های جهانی برای خروج جمهوری اسلامی از انزوا و تلاش برای لغو تحریم ها، شرایطی بوجود می آورد که تیغ تیز سرکوب را کندتر می سازد و امکان حضور مردم در صحنه های مقاومت مدنی را فراهم می آورد.  اکنون فرصت کوتاهی بوجود آمده است که می توان برای سامان دهی به تشکل های صنفی و مدنی همت گماشت. در چنین شرایطی می توان اعتراضات سازمانیافته مردمی علیه فقر دهان گشوده، علیه عدم پرداخت حقوق معوقه، علیه بیکاری،  علیه ویرانی محیط زیست، علیه فشارهای مدنی گشت های ارشاد و نیروی انتظامی، علیه احجافات سازمانیافته بر زنان؛  علیه سرکوب خشن در دانشگاه ها و برای آزادی زندانیان سیاسی را سازمان داد. این فرصت را نباید از دست داد.

۲۵ مهرماه  ـ ۱۳۹۲ـ ۱۷ اکتبر ۲۰۱۳