استفان اسل، انديشمند مقاومت

بهروز عارفی

در نخستين ساعات چهارشنبه 27 فوريه 2013، استفان اسل نويسنده و شاعر، صلح طلب، مبارز مقاومت و مدافع حقوق مردم فلسطين در 95 سالگی چشم از جهان فروبست.

استفان اسل در 20 اکتبر 1917 در برلين به دنيا آمد. خود ميگفت که در «سال انقلاب شوروی» متولد شده است. خانواده او در سال 1925 در فرانسه سکونت گزيد. پدرش مترجم کتاب های پروست بهزبان آلمانی بود. پس از کسب مليت فرانسوی در سال 1935 تحصيلات عالی را در «مدرسه عالی نرمال پاريس» گذراند. در سال 1937 به خدمت سربازی فراخوانده شد ولی برای عدم خدمت در حکومت مارشال پتن فرار کرد. پس از اشغال فرانسه در سال 1941 به مقاومت ضدنازی پيوست و به لندن رفت. در نيروی هوائی مقاومت مشغول به کار شد. در سال 1944 برای شرکت در مبارزات جنبش مقاومت به فرانسه بازگشت ولی دستگير شده به اردوگاه بوخنوالد در آلمان فرستاده شد. از آن جا فرار کرد ولی در راه بازگشت دوباره به دام افتاد، اما در مسير بازگشت، از قطار به بيرون پريد و خود را به نيروهای آمريکائی رساند. در سال 1945 به پاريس بازگشت.

پس از جنگ جهانی دوم، در پاريس به سازمان ملل پيوست و به عنوان منشی «نگارش اعلاميه جهانی حقوق بشر» با رنه کاسن ، مسئول نگارش آن اعلاميه همکاری کرد، اما هميشه با فروتنی می گفت «من کار چشمگيری نکرده ام، در زمان خوب، در مکان خوب بودم». سپس در وزارت خارجه فرانسه مشغول به کار شد. در سال 1981 به مقام سفير دائمی فرانسه ارتقاء يافت.

در دو دههء گذشته، استفان اسل در همه پيکارهای اجتماعی فرانسه حضور داشت. او سال ها در کنار خارجيان «بدون پروانهء اقامت» برای کرامت آنان با قوانين و سرکوب های دولت فرانسه عليه خارجيان بی پروانه مبارزه کرد و در بيشتر تظاهرات و گرد هم آئی ها و از جمله اشغال مکان هائی نظير کليسا ها و ساختمان های خالی برای سکونت انان و نيز مبارزه با اخراج شان شرکت کرد.

در فعاليت های سياسی پيرو مشی پی ير مندس فرانس، سياستمدار سوسياليست فرانسه بود.

او قريحهء شاعری نيز داشت و در سال 2006، مجموعهء شعری با عنوان «آه حافظهء من: شعر، نياز من» منتشر کرد.

بزرگترين تعهد سياسی استفان اسل، پشتيبانی از آرمان و مقاومت فلسطين بود. او که نيمه يهودی بود، همراه با يهوديان مترقی نظير مورخ فقيد، ويدال ناکه و ديگر شخصيت های مترقی يهودی تبار، جريانی را تاسيس کردند با عنوان « نه، به نام ما» و در نشست ها و کنفرانس ها و نيز از طريق رسانه ها از دولت اسرائيل که خود را «نماينده يهوديان جهان» معرفی می کرد، انتقادی بی باکانه می کردند، و به سياست های تجاوزکارانه آن دولت عليه فلسطينی ها اعتراض می کردند.

از سال 1990، بارها از سرزمين های اشغالی فلسطين ديدار کرد و گزارش خود را از اين سفرها و مشاهداتش را از وضعيت غير قابل تحمل فلسطينی ها زير اشغال ارتش اسرائيل، در رسانه ها و ميتينگ ها به اطلاع جهانيان می رساند.

او طرفدار تشکيل دولت مستقل، پايدار و قابل دوام فلسطين در کنار دولت اسرائيل بود و خاتمهء اشغال، پايان ساختمان شهرک های استعماری و شناخت حقوق اساسی مردم فلسطين را شرط اول برقراری صلح می دانست.

در بيستم ماه اکتبر 2012، چهارمين اجلاس «دادگاه راسل برای فلسطين» را که در تداوم دادگاه راسل � سارتر ايجاد شده بود، رياست کرد

امکان نداشت که در مراسمي، تظاهراتي، نشستی و کنفرانسی برای پشتيبانی از مقاومت فلسطين شرکت کنی و استفان اسل را نبينی.

در سال های پايانی زندگی پر ثمرش، استفان اسل با انتشار جزوهء کوچکی با عنوان «برآشوبيد!» همه و به ويژه جوانان را به واکنش در برابر بی عدالتی ها فراخواند. او معتقد بود که دوباره، بايد دستاوردهای شورای ملی مقاومت فرانسه را که در روزهای سخت و زير اشغال نازی ها، برای آيندهء فرانسه برنامه ريخته بود، زنده کرد و آن ها را با توجه به شرايط روز به کار بست. کتاب او به بيش از 34 زبان ترجمه شد. متاسفانه ترجمهء ناقص و ناکاملی از اين اثر به فارسی منتشر شد. در پی انتشار اين جزوه بود که جوانان در اسپانيا و يونان عليه بی عدالتی های حاکم و فشار سرمايهء جهانی شده بپا خاستند و دامنه اين جنبش به کشورهای ديگر از اسرائيل تا نيويورک کشيده شد و جنبش موسوم به «وال استريت» نمونه بازر آن بود.

او در سال گذشته با همکاری فيلسوف و جامعه شناس مترقی ادگار مورن، جزوهء ديگری منتشر کرد با عنوان «متعهد شويد» که مردم را به شرکت فعال و وارد عمل شدن در مبارزه عليه بيدادگری ها برای ايجاد جهانی بهتر فرامی خواندند. فراخوان او، برای شکستن سکوت بر عملی و بی حرکتی اجتماعی بود.

ياد اين پير جوان مبارزات عدالت خواهی هميشه زنده خواهد ماند.