همه آن چیزی که مدافعین محیط زیست بایستی بدانند

جان بلامی فاستر و فرد ماگدوف

ترجمه : مازیار واحدی

سیستم سرمایه داری قابلیت این را ندارد که در موضوع تغییرات آب و هوا داخل شده و راه حلی برای تهدیداتی که این تغییرات ساکنین این کره خاکی را تهدید می کند، ارائه دهد. شناخت طبیعت و محدود کردن سرمایه داری و اینکه چه لازم است که بتوان این سیستم را متوقف کرد، سوالی است که ادامه زندگی یا نابودی آن منوط به ارائه پاسخ صحیح به آن است. فیدل کاسترو در سال 2009 در ارتباط با برگزاری کنفرانس تغییرات آب و هوا از سوی کشورهای بزرگ سرمایه داری که خود نقش بزرگی در آلودگی آن و تولید فزاینده گازهای گلخانه ای دارند، در کپنهاک، پایتخت دانمارک گفته بود، اگر تاکنون در سطح جهانی بحث بر سر این بوده که دوست داریم چگونه سیستمی داشته باشیم، اکنون بایستی جامعه جهانی به این سوال پاسخ دهد که چگونه زندگی می تواند در این کره خاکی ادامه یابد؟

هزاران سند و مدرک وجود دارد که طی هزاران سال دخالت های منفعت طلبانه بشر دلیل اصلی ویرانی محیط زیست بوده است. اکنون ساکنین کره خاکی به شدت افزایش یافته، رشد تکنولوژی و استفاده سودگرایانه از آن سریعتر به محیط زیست آسیب رسانده و سیستم اقتصادی حاکم مرزی برای خود نمی شناسد. دیگر اسیب های وارده به محیط زیست و نابودی آن از محدوده منطقه ای و قاره ای خارج شده و آسیب های وارده همه جهان را شامل می شود.

بی جهت نیست که بسیاری در سطح بین المللی نگران خلع سلاح شدن طبیعت در برابر یورش سرمایه هستند. گرم شدن کره زمین که ناشی از تولید بیرویه گازهای گلخانه ای است، تعادل طبیعت را بهم زده است. تاثیرات این عدم تعادل اکنون به شکل گسترده ای بر روی موجودات زنده و انسانها قابل روئیت است. از یکصد و سی سال پیش که بشر برای اولین بار در پی اندازه گیری گرمای کره زمین برآمده تا کنون، به طور مستمر این گرما افزایش یافته است. به گونه ای که در سال 2005 کره زمین به گرمترین حد خود رسید.

در حال حاضر تغییرات جهانی آب و هوا و نتایج آن، در کنار اسیدی شدن آب اقیانوسها بزرگترین تهدید برای موجودات و از جمله انسانها به شمار می رود. علاوه براین هوا و سطح آبها نیز از آلودگی ناشی از گازهای تولیدی صنایع و ماشین آلات در امان نمانده اند. در اقیانوسها فراوانند جزایری که از زباله ها تشکیل شده اند. جالب است بدانیم که در خودِ امریکا، به دلیل استفاده از مواد شیمیائی و کودهای صنعتی، میلیونها نفر از شهروندان از آب آشامیدنی آلوده استفاده می کنند. سرعت نابودی جنگلهای نواحی گرمسیری در سطح جهان که دارای گونه های مختلف گیاهی هستند، به دلیل استفاده سودگرایانه شرکتهای چند ملیتی و سرمایه داران محلی از انها، به شدت افزایش یافته است. سرزمین ها را در آسیای جنوب شرقی تبدیل به مزارع نخل های روغنی کرده اند تا بتوانند از آنها برای صادرات مواد اولیه برای سوخت های فسیلی و تحصیل سود بیشتر استفاده کنند. در امریکای جنوبی جنگلهای بکر ابتدا به محلی برای چرای دام و بعد برای تولید کالاهای صادراتی مانند دانه های سویا بکار گرفته می شوند. این در حالیست که تخمین زده می شود بیست و پنج درصد از جنگل زدائی ها بواسطه تولید گاز دی اکسید کربن توسط صنایع صورت می گیرد. علاوه بر این فرسایش خاک، چرای بیش از حد و عدم امکان بازگشت مجدد مواد آلی به خاک بخش بزرگی از تولیدات کشاورزی در سطح بین المللی را با تهدید روبرو ساخته است.

انسانها در عصر کنونی مواد شیمیائی گوناگونی را در بدن خود حمل می کنند. در یک تحقیق جدید، میزان شصت و دو نوع مختلف از مواد شیمیائی در بدن بیست دکتر و پرستار اندازه گیری شد. نتیجه نشان داد که هر یک از آنان حداقل بیست و چهار مورد از این مواد را در بدن، خون و ادرار خود حمل می کردند.

گونه های مختلف گیاهی و جانوری بسرعت نابود می شوند. این نابودی نه تنها به دلیل گرم شدن کره زمین بلکه هم چنین بطور مستقیم توسط انسانها به قصد پاکسازی آنان صورت می گیرد. تحقیقات جدید تخمین می زند که بیش از هفده هزار گونه گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض قرار دارند. این تحقیقات میزان بیش از بیست و هشت هزار گونه مختلف را با میزان سال 2008 همین گونه ها مقایسه کرد. نتیجه نشان داد که یکی از پنج پستاندار، یک چهارم خزندگان و بیش از هفتاد درصد گیاهان مورد مطالعه در این چند سال کوتاه با تهدید انقراض رویرو شده اند. این تازه نوک کوه یخ است. زیرا که گونه های بسیاری که در این تحقیق شرکت نداشتند نیز قطعا مورد تهدید قرار دارند. اکو سیستمی که وابسته به این تعداد عظیم از گونه های جانوری و گیاهیست مدتی است که شروع به سقوط کرده است. یکی از حداقل نتایج این سقوط شیوع بیماری های واگیردار است.

مرزهای سیاره، لغتی است که محققین محیط زیست و اکولوژی جدیدا بکار می برند. بر این اساس در ارتباط با محیط زیست و حفظ آن بایستی در ارتباط با نه مورد برنامه های مشخصی داشته و با حساسیت برخورد کرد.

تغییرات آب و هوائی

آلودگی اقیانوسها

ویرانی لایه ازون

محدودیت بیوشیمی، چرخه نیتروژن و فسفر

نحوه استفاده از آب تازه

تغییرات در استفاده از زمین

حفظ تنوع زیستی

تجمع ذرات معلق در جو زمین

آلودگی های شیمیائی

وجود محدودیت در هریک از موارد نه گانه نامبرده برای اینکه محیط زیستی سالم را تدارک ببینیم ضروری است. اما محققین محیط زیست اعلام می کنند که جهان تا همین الان در سه موردِ تغییرات آب و هوا، تنوع گونه های جانوری و گیاهی و چرخه نیتروژن از محدوده مورد لزوم خارج شده است.

بسیاری براین عقیده اند که برای جلوگیری از نابودی بیشتر محیط زیست، بایستی از رشد سرمایه، بویژه در کشورهای ثروتمند جلوگیری کرد. این ضروری است به این دلیل که در وحله اول از نابودی بیشتر محیط زیست جلوگیری کنیم و در مرحله دوم، چرخه تولید آلودگیها را برعکس کنیم. تا بتوانیم منابع غیر قابل برگشت را حفظ کرده و مصرف منابع برگشت پذیر را هم به شکلی عاقلانه و منطقی در بیاوریم.

بعضی نیز می گویند که نگرانی آنان تنها از این زاویه که پدیده رشد سرمایه، و تولید برای سود بیشتر، به کشورهای در حال رشد نیز سرایت کند نیست، همزمان اینکه این کشورها به نابودی منابع برگشت ناپذیر بپردازند نیز آنان را نگران می کند.

مطلب بالا بخشی کوچک از مطلبی است به همین نام که توسط جان بلامی فاستر و فرد ماگدوف برشته تحریر درآمده و توسط مازیار واحدی به فارسی برگردانده شده است