یادداشت کارگری

روز کارگر سال ۹۲ و "طرح یک مساله"

مریم محسنی

سال گذشته، سالی سخت برای فعالان کارگری و سالی بسیار سخت برای طبقه کارگر ایران بود. از همان ابتدای سال 91 (در خرداد ماه شاهد یورش ماموران امنیتی به اجتماع اعضای کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل های کارگری بودیم که صرفا به منظور برپایی مجمع عمومی سالیانه خود دور هم گرد آمده بودند. در جریان این یورش اکثریت اعضا مورد ضرب و شتم قرار گرفته و بازداشت شدند. تحت پیگرد قرار دادن، پرونده سازی، دستگیری و بازداشت فعالان کارگری در همه سال گذشته همچنان ادامه داشت.

سال گذشته سالی بسیار سخت برای طبقه کارگر بود. بسیاری از کارگران واحدهای تولیدی و صنعتی مختلف که به واسطه سیاست های اقتصادی ویرانگرانه جمهوری اسلامی در سال های گذشته بیکار شده و یا با ماه ها حقوق و دستمزدهای عقب افتاده، خود و خانواده هایشان با فشار و مشکلات اقتصادی بسیار دست و پنجه نرم می کردند با اعمال تحریم های مرگبار کشورهای امپریالیستی، براستی در بدترین شرایط معیشتی و فلاکت بار قرار گرفتند. وضع به جایی رسیده که امروز دیگر طرح مطالبات رفاهی و معیشتی در مقابل به دست آوردن نان برای زنده ماندن تا حدودی رنگ می بازد. افزایش قیمت ها که سر باز ایستادن ندارد هر روز قربانیان بسیاری از مردم ما می گیرد و مسلم آن که بیشترین قربانیان را هم کارگران و زحمتکشان و خانواده های آنها تشکیل می دهند.

برای داشتن تحلیلی درست از جنبش کارگری هیچ چیز مهم تر از بررسی مشخص حرکات اعتراضی کارگران نیست. بررسی اعتراضات کارگران در سطح واحدهای تولیدی مختلف در سال گذشته به طور محسوسی کاهش و افت را نشان می دهد. گسترش فلاکت و بیکاری بر دامنه اعتراضات کارگری تاثیر منفی گذاشته است.  یعنی درست در شرایطی که با اعمال تحریم های اقتصادی، فقر و فلاکت عمومی گسترش یافته، مقاومت کارگران نیز کاهش پیدا کرده و این معنایی جز تحلیل رفتن بنیه ی مبارزاتی کارگران و ضعیف شدن طبقه کارگر ندارد. این واقعیتی است که اگر به آن توجه نکنیم، قادر به راهگشایی مبارزات کارگری نیستیم. زیرا تشکل یابی کارگری از درون اعتراضات کارگری برمی آید. البته تشکل یابی کارگری مهم ترین عرصه ای بوده که فعالان کارگری به درستی بر روی آن خم شده اند و ثمرات و دستاوردهای آن اکنون مقابل ماست، اما کافی است تناسب آهنگ متشکل شدن کارگران را با وضعیت و کلیت طبقه کارگر در نظر آورد و کاهش دامنه اعتراضات کارگری را لحاظ کرد تا ضعف ما در این حوزه بیشتر مشخص شود. این درست مثل آن می ماند که فعالان کارگری روز به روز مهارت خود را در شنا کردن در دریا  افزایش داده اند و به درستی توانسته اند ماهرانه حتی در دریای طوفانی شنا کنند، اما این دریایی است که هر روز از عمق آن کم شده و رو به خشکی می گذارد. تمام شواهد و آمارها نشان می دهد که میزان کارگران شاغل در کارخانجات به طرز محسوسی کاهش یافته است. هر روز کارخانه های بیشتری تعطیل می شوند و کارگران شاغل آن به خیل بیکاران می پیوندند. به طوری که ما امروز با پدیده " کارگر شاغل دیروز، کارگر بیکار امروز" مواجهیم.

کارنامه فعالان کارگری در سال های گذشته به راستی که درخشان بوده است و در عرصه های مختلف مبارزانی، شاهد  رشادت ها، فداکاری ها و همچنین داشتن هوشیاری انقلابی بوده و هستیم. در استواری و دلاوری شان همین بس که در سیاه چال ها حماسه می آفرینند. آوازه مقاومت هایشان جهانی شده و در بیرون از زندان سرسختی و پافشاری شان بر فعالیت های کارگری، افکار عمومی مترقی را به حقانیت مبارزه برای احقاق حقوق کارگران جلب کرده است. و هوشیاری شان این که، پروژه از نفس انداختن جنبش کارگری را عقیم ساخته و نسلی جدید از فعالان کارگری پا به عرصه مبارزه گذارده است که امروز با اطمینان می توان گفت: تداوم مبارزه و ادامه کاری فعالیت های کارگری به روندی برگشت ناپذیر تبدیل شده است. با این همه باید به ضعف مهم جنبش کارگری که نداشتن استراتژی و راهکارهایی  متناسب با شرایط  فروپاشی صنعت و وضعیت جدید است نیز پرداخت. سه مولفه مهم وضعیت جدید، تحریم های کشورهای امپریالیستی، رو به اضمحلال رفتن بخش صنعت کشور و سوم  و مهم تر از همه پیامدهای فضای مبارزاتی جنبش ضد استبدادی مردم بعد از انتخابات 88 است؛ جنبشی که به مثابه یک سونامی ارکان رژیم را به لرزه درآورد. هر چند این جنبش فروکش کرد اما نارضایتی از رژیم و باور به تغییر در میان مردم و اعماق می جوشد. هنوز شور مبارزاتی از سر هزاران جوان مبارز بیرون نرفته و آنها مترصد فرصت برای خلق دوباره حماسه های شورانگیز هستند. صدها نفر از آنها  آماده سازمان دهی در مسیر جنبش مبارزه برای تغییر اوضاع و قدرت گیری طبقه بالنده هستند. در شرایطی که هر لحظه امکان به هم ریختن اوضاع می رود بیشتر از هر زمان لازم است جنبش کارگری و فعالان آن بر این ضعف مهم جنبش کارگری خم شده، مساله داشتن استراتژی و راهکارهایی  متناسب با شرایط کنونی را در جنبش کارگری درمیان خود به بحث بگذارند.