پرستاران را دریابیم!

دفاع از حقوق پرستاران، دفاع از یک جامعه سالم  است!

مازیار واحدی

از جمله گروه های زحمتکش جامعه که مطالبات آنان بی پاسخ مانده پرستاران هستند.سازمان نظام پرستاری در نامه ای سرگشاده خطاب به نمایندگان کمیسیون تلفیق برنامه پنجم توسعه، به مخالفت این کمیسیون با صدور مجوز استخدام پرستاران اعتراض کرد.

تا قبل از سال ۸۶ آمار پرستاران بازای هر تخت بیمارستانی در شبانه روز هفت دهم نفر بود. ولی اکنون پس از سه سال و به خاطر تاسیس مراکز درمانی جدید، آمار پرستاران به ۴ تا ۳ دهم نفر رسیده است. این آمار در دنیا بازای هر تخت بیمارستانی دو پرستار است. معنای صریح این آمار آن است که پرستاران شاغل در ایران بایستی حداقل ۴ تا ۵ برابر همکاران خود در دیگر کشورها کار کنند. در مراسم روز پرستار امسال احمدی نژاد و بدنبال او وزیر بهداشت دولتش اعلام کردند که در طول برنامه پنجم توسعه، ۲۳۰۰۰ پرستار را استخدام خواهند کرد. اما کمیسیون تلفیق به خاطر مخالفت نماینده دولت در کمیسیون با استخدام پرستاران مخالفت کرد و اعلام نمود که دولت بودجه ای برای این منظور در نظر نگرفته است.

این البته اولین بار نیست که مسئولین نظام قولهائی می دهند و یا قوانینی را تصویب می کنند، که در حد حرف باقی می ماند و یا فقط روی کاغذ می آید و احدی در صدد اجرای ان بر نمی آید. در تیر ماه سال ۱۳۸۶ قانون تعرفه گذاری را برای پرستاران تصویب کردند. هرچند که خود این قانون شبیه کار کنتراتی  کارگران ساختمانی است که به شدیدترین شکلی استثمار می شوند و به همین دلیل شدیدا ضد منافع پرستاران است،  ولی نسبت به انچه اکنون پرستاران با ان مواجه هستند، اندکی در امد بیشتر برای انها حاصل می کرد. سال ۱۳۸۹ به نیمه رسیده و هنوز این قانون به اجرا در نیامده است. قانون دیگری که حدود ۳ سال است که تصویب شده ولی از اجرای ان خبری نیست، طرح ارتقای بهره وری است که در نظر داشتند با اجرای این طرح از ساعت کار پرستاران بکاهند. در همین رابطه مرضیه وحید دستجردی چندی پیش ادعا کرد که وزارت بهداشت وظیفه خود را در مقابل پرستاران انجام خواهد داد و سعی می کند قانون تعرفه گذاری را پس از ۳ سال در شورای عالی تامین اجتماعی مطرح کرده و از سال جاری در چند استان کشور انرا باجرا در اورند. این در حالیست که هنگام تصویب این قانون قرار بوده حداکثر ظرف سه ماه آئین نامه اجرائی اش توسط وزارت بهداشت و آموزش پزشکی با همکاری وزارت خانه های کار، رفاه، دفاع، پشتیبانی و سازمانهای نظام پزشکی و نظام پرستاری تهیه و به تصویب دولت برسد. و سالی دوبار هم روند اجرای ان به کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گزارش شود.

نگاهی کوتاه به همین دو قانون روی زمین مانده کافیست تا روشن کند که مسایل و مشکلات اساسی پرستاران و نظام پرستاری از حاکم بودن نظامی نشات میگیرد که کمترین دغدغه ای نسبت به مطالبات صنفی و معیشتی پرستاران و وضعیت اشتغال آنان به خود راه نمی دهد. به عنوان مثال در قانون تعرفه گذاری با تاکید بر ۴۸ ساعت کار هفتگی، قید شده که مشمولين اين ماده اجازه کار بيش از دوازده ساعت متوالی را ندارند و می توانند حداکثر معادل نصف ساعت کار موظف ماهیانه و با توافق کارفرما، اضافه کار انجام دهند. این قید به  معنای آن است  که می توان ازیک پرستار در هفته ۷۲ساعت بیگاری کشید، که این فقط از نظر ساعات کار و نه حجم کار انجام شده ۲ برابر دیگر پرستاران در کشورهای دیگر است. در عمل استثمار این بخش از مزد و حقوق بگیران از این هم فراتر می رود. در کشورهای دیگر دو برابر حقوق معمولی بابت ساعت های اضافه کاری پرداخت می کنند. ولی این مبلغ در ایران با احتساب حقوق پایه ۳۰۵ هزار تومان، مبلغی برابر ۱۷۰۰ تومان در ساعت است، یعنی از اضافه کاری یک کارگر ساده که بیش از دو هزار تومان در ساعت است، هم کمتر است.

در حال حاضر در کشور ۱۶۰ هزار پرستار داریم که از این تعداد ۱۰۰ هزار نفرشان شاغل هستند. این در حالیست که به گفته مسئولین رژیم بایستی این تعداد به ۲۵۰ هزار نفر برسد و چنانچه حداقل استاندارد بین المللی را مد نظر قرار دهیم بایستی ۵۰۰ هزار پرستار شاغل داشته باشیم.

نگاه به معضلات پرستاری و پرستاران از دو زاویه، بسیار مهم و حائز اهمیت است. اولا عدم وجود پرسنل و پرستار مورد نیاز برای ارائه سرویس به بیماران، درصد مرگ و میر در جامعه را بالا برده و در بهترین حالت بیماران، از دریافت خدمات مورد نیاز محروم می شوند . این وضع  بنوبه خود سطح سلامت جامعه را بصورت چشمگیری پائین می اورد. ثانیا هم  اکنون بیش از ۴۰ درصد از پرستاران فارغ التحصیل بیکار هستند و این درست در حالی است  که سالانه  بیش از هفت هزار دانش اموخته پرستاری به خیل این بیکاران اضافه می شوند.

سازمان نظام پرستاری بجای انکه حامی پرستاران باشد، حامی دولت احمدی نژاد و عامل توجیه سیاست های آن است. این سازمان در مقاطع مختلف سعی داشته که رژیم جمهوری اسلامی را به عنوان مسبب ایجاد مشکلات از زیر ضرب پرستاران خارج کند. از نظر رئیس این سازمان در سال ۱۳۸۵ سازمان مدیریت و برنامه ریزی مانع از اجرای مصوبات مجلس و دولت بود و اکنون کمیسیون تلفیق برنامه باصطلاح پنجم توسعه مانع ایجاد کرده است. در حالیکه واقعیت کاملا برعکس است. جناح های مختلف رژیم اسلامی به عنوان یک مجموعه نه تنها  قصد ندارند که مشکلات پرستاران را حل کنند، بلکه وجود همین رژیم باعث بوجود امدن این مشکلات است. به گفته همین سازمان نظام پرستاری و هم چنین وزیر بهداشت همین دولت، قرار است در طی برنامه پنجم تعداد پرستار نسبت به هر تخت بیمارستانی از ۴ دهم پرستار به یک و نیم پرستار برسد. یعنی تعداد پرستاران از ۱۰۰ هزار به ۴۰۰ هزار نفر برسد. بزبان دیگر در طول ۵ سال بایستی ۳۰۰هزار نفر یا سالانه ۶۰ هزار نفر استخدام شوند. حال سوال این است که چرا دولت و مجلس اسلامی مجوز استخدام تنها ۲۳ هزار نفر را در عرض ۵ سال صادر کرده اند؟ و تازه این همه مطلب نیست. زیرا دولت برای استخدام همین چهار هزار و پانصد پرستار هم بودجه ای در نظر نگرفته است.

عملکرد تا کنونی رژیم و سازمانهای زرد حامی سیاست های آن نشان داده است که تا زمانی که پرستاران خود بصورت تشکل های مستقل از دولت دست بکار نشده  و  حقوق حقّه خود را طلب نکنند، در بر همین پاشنه خواهد چرخید. علاوه بر این از انجائی که امنیت شغلی این بخش از مزد و حقوق بگیران ارتباط مستقیم و بی واسطه ای با سطح بهداشت وسلامت جامعه دارد، بر دیگر اقشار و طبقات اجتماعی و بویژه سایر مزد و حقوق بگیران است که با حمایت از پرستاران و خواسته های انان در حقیقت از حقوق خود و حق برخورداری از سلامت دفاع کنند.