ایران در آئینه آمار (۳۲۵)

پنجشنبه ۱۷ مهر ۱۴۰۴ برابر با  ۰۹ اکتبر ۲۰۲۵

تهيه و تنظيم از مريم اسکوئی

 

موضوع آمارهای نقل شده در این بخش:

رشد ۶۰۰ درصدی سرقت ، این اقتصاد مردم را دزد می‌کند

مرگ بیش از ۳۵۰۰۰ نفر در کشور به دلیل آلودگی هوا در سال گذشته

عفو بین‌الملل: بیش از هزار نفر از ابتدای سال ۲۰۲۵ در ایران اعدام شده‌اند

فرونشست گسترده زمین : «باید جمعیت ۲.۵ تا ۳ میلیونی از اصفهان تخلیه شوند»

تنها ۴۰ درصد ظرفیت پذیرش در رشته های پزشکی به داوطلبان آزاد تعلق دارد، حدود ۶۰ درصد با سهمیه وارد میشوند

معمولا ۱۰۰ نفر اول کنکور در رشته‌های علوم پزشکی از کشور مهاجرت می کنند

زنگ خطر آمار خودکشی در ایران/ متاهلان در صدر/ ۳۲ درصد کارگران ، ۱۹ درصد دانش‌آموزان و دانشجویان، ۱۱ درصد زنان خانه‌دار…

 

۱۴ مهر : رشد ۶۰۰ درصدی سرقت ، این اقتصاد مردم را دزد می‌کند

رویداد۲۴| کامبیز نوروزی، حقوق‌دان می‌نویسد: «رشد ۶۰۰ درصدی جرم سرقت در ایران زنگ خطری است که مدت‌هاست به صدا درآمده و کسی نمی‌خواهد بشنود. روند افزایش انواع جرائم در ایران بر اثر بی‌توجهی نظام قانون‌گذاری و نظام برنامه‌ریزی بسیار نگران‌کننده است. آمار جرائم مالی، به‌ویژه سرقت از بهترین شاخص‌ها برای فهم میزان جرم‌زایی جامعه است.»

او جرم سرقت را واکنشی ارادی به شرایط اقتصادی می‌داند و می‌نویسد: «سرقت، واکنش ارادی نابهنجار فرد است به اوضاع اقتصادی جامعه، شکاف طبقاتی، تبعیض، دشواری تأمین نیاز‌های اولیه زندگی، ناکارآمدی و عقب‌ماندگی نظام مبارزه با بزه… جرم سرقت بهتر از دیگر جرائم وضعیت جرم‌خیز جامعه را نشان می‌دهد، زیرا این جرم برخلاف جرائمی مانند نزاع یا قتل عمد یک جرم مطلقا ارادی است که با برنامه‌ریزی و قصد و آگاهی قبلی رخ می‌دهد.»

او روند افزایش سرقت‌ها را با آمار مقایسه و اضافه می‌کند: «در سال ۱۳۸۵ تعداد سرقت‌های ثبت‌شده ۱۵۶ هزارو ۶۲۷ مورد بود و ۱۳۰ هزارو ۴۹۵ سارق دستگیر شدند. نرخ تورم ۱۱/۹ درصد بود. در سال ۱۴۰۲ آمار سرقت‌ها ۹۳۹ هزارو ۱۹۵ مورد و تعداد سارقان دستگیر شده ۳۶۰ هزارو ۱۵۸ نفر بوده است. نرخ تورم ۴۰/۷ درصد و نسبت سرقت به جمعیت کشور پنج برابر شده است.»

نوروزی به تأثیر سیاست‌های اقتصادی بر سرقت اشاره می‌کند: «آن‌گونه که اقتصاددانان می‌گویند، تورم عارضه‌ای تک‌عاملی نیست و ناشی از مجموعه‌ای از سیاست‌ها و برنامه‌های پولی و مالی و اقتصادی و سیاسی است؛ بنابراین واکنش مجرمانه به شکل سرقت… باید واکنشی ناهنجار به مجموعه‌ای از سیاست‌ها و برنامه‌های غلط دانست که به تورم انجامیده و در کنار دیگر عوامل انگیزه‌ها و زمینه‌های ارتکاب جرم سرقت… را در اقشاری از جامعه تولید می‌کند.»

او نقش پلیس و نظام قضائی را محدود می‌داند و می‌نویسد: «در کشور حدود سه هزار شعبه بازپرسی و دادیاری فعال است. هر شعبه به طور میانگین باید… به ۱۲۰ پرونده سرقت رسیدگی کند. در جامعه‌ای که مانند قارچ سرقت تولید می‌کنند، کدام دستگاه پلیسی و قضائی می‌تواند در پیشگیری از جرمی مانند سرقت چندان اثرگذار باشد؟»

۲۴ قتل خانوادگی در ۵۳ روز؛ پررنگ شدن مسائل مالی در انگیزه قتل‌ها

انتخاب / در بازه زمانی کمتر از ۲ ماه، تعداد قابل توجهی از قتل‌های خانوادگی در نقاط مختلف کشور گزارش شده است. این روند نگران‌کننده، نشان‌ دهندۀ چالش‌های اجتماعی و خانوادگی موجود در جامعه است که بررسی علل و راهکارهای پیشگیری از این حوادث بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد.

در یک بازه زمانی کوتاه از ابتدای مرداد تا ۲۴ شهریور ۱۴۰۴، شاهد تعداد نگران‌کننده قتل‌های خانوادگی در نقاط مختلف ایران بوده‌ایم.

۲ مهر : مرگ بیش از ۳۵۰۰۰ نفر در کشور به دلیل آلودگی هوا در سال گذشته

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: تعداد کل موارد مرگ منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در افراد بالای ۳۰ سال در سال ۱۴۰۳ در شهرهای مورد مطالعه بطور میانگین ۳۵هزار و ۵۴۰ نفر با حد پایین ۲۳۷۶۶ و حد بالای ۴۶۰۰۸ نفر است

به گزارش سایت دیده بان ایران؛شاهسونی با اشاره به مطالعات ملی انجام‌شده در سال ۱۴۰۳، اعلام کرد در شهرهای مورد مطالعه با جمعیتی بالغ بر ۵۷میلیون نفر، بیش از ۳۵ هزار و ۵۴۰ مرگ منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق PM۲.۵ ثبت شده است؛ تنها در تهران مرگ بیش از ۷ هزار نفر به این آلاینده ارتباط دارد.

به‌جز هزینه‌های انسانی، بار اقتصادی آلودگی هوا نیز سنگین است. شاهسونی خسارت اقتصادی ناشی از مرگ‌های مرتبط با آلودگی هوا در سال گذشته را معادل ۱۳.۹۴ میلیارد دلار برآورد و تاکید کرد که اجرای ناقص قانون هوای پاک و ضعف در اسقاط خودروهای فرسوده، ارتقای سوخت و توسعه حمل‌ونقل عمومی، از مهم‌ترین موانع بهبود کیفیت هواست.

گفت‌وگوی تفصیلی ایسنا با دکتر عباس شاهسونی – عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را در زیر می‌خوانید:

عباس شاهسونی – عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتیمی‌گوید: آلودگی هوا براساس آخرین گزارش بار بیماری‌ها دومین عامل خطر مرگ در جهان پس از فشار خون و مهم‌ترین تهدید محیط زیستی برای سلامت انسان و بزرگترین خطرات محیط زیستی برای سلامت کودکان است.

آلودگی هوا؛ دومین عامل مرگ و تهدیدی جدی برای سلامت انسان و کودکان

او می‌افزاید: براساس آخرین گزارش موسسه بار بیماری‌ها، آلودگی هوای آزاد و هوای داخل سالیانه منجر به بیش از ۸.۱ میلیون مرگ زودرس در جهان می‌گردد؛ یعنی از هر ۸ مرگ یک مرگ منتسب به آلودگی هوا است؛ که ۸۳ درصد آن به علت بیماری‌های غیرواگیر می‌باشد. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر ۹۹ درصد از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که در آن غلظت سالیانه ذرات معلق PM۲.۵ بالاتر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت (۵ میکروگرم در متر مکعب) است. همچنین طبق گزارش بانک جهانی هزینه مرگ‌های به علت آلودگی هوا در جهان بیش از ۸ تریلیون دلار و در کشور ایران بیش از ۲۳ میلیارد دلار می‌باشد. آلودگی هوا پس از دود سیگار به عنوان دومین علت مرگ‌های ناشی از بیماری‌های غیرواگیر در جهان شناخته می‌شود.

آثار بهداشتی و اقتصادی آلودگی هوا در ایران طی ۱۴۰۳

وی در پاسخ به سوالی درباره مطالعه انجام شده درباره آثار بهداشتی و اقتصادی آلودگی در کشور طی سال گذشته، ادامه می‌دهد: شهرهای مورد مطالعه شامل شهرهای تهران، اهواز، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، سنندج، یاسوج، همدان، خرم آباد، اراک، کرج، کرمانشاه، آبادان، زنجان، یزد، ارومیه، کرمان، بیرجند، قم، زابل، بجنورد، دزفول، بوشهر، شهرکرد، اردبیل، بندرعباس، شوشتر، بم، قزوین، ایرانشهر، بهبهان، اردکان، عسلویه (پارس جنوبی)، بروجرد، دورود، اسلامشهر، قرچک، ملارد، پاکدشت، پردیس، رباط کریم، شهر قدس، شهریار، ورامین، ساوه، شاهرود، سمنان، شاهین شهر، شازند، ریگان، قصرشیرین، مراغه، ملایر، ماهشهر، گرمسار، گناباد، نیشابور، کاشان، بناب، اشتهارد، نظرآباد، سبزوار، مهران، دره شهر، ساوجبلاغ، سرخس، رفسنجان، سیرجان، جیرفت، فهرج، نهبندان، رشت، یاسوج، خورموج (دشتی)، کنگان، میبد، مهریز، بافق، بهارستان، دماوند و پیشوا در سال ۱۴۰۳ محاسبه و مورد استفاده قرار گرفت و جمعیت مجموع شهرهای فوق بیش از ۵۷ میلیون است.

بیش از ۷هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در تهران

به گفته او، در شهر تهران بطور میانگین مرگ ۷هزار و ۳۴۲ نفر با حد پایین ۴۹۲۸ و حد بالای ۹۴۷۴ نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۳ می‌باشد. نتایج نشان می دهد که بطور میانگین جزء کل موارد مرگ منتسب به ذرات معلق در کشور در سال ۱۴۰۳ برابر با۶۹.۱۲  درصد است که این جزء منتسب در شهرهایی نظیر ایرانشهر، زابل، کنگان، ماهشهر، عسلویه، ریگان، اهواز، بوشهر، تهران، مشهد، اصفهان و اراک که با آلودگی هوای شهری و پدیده گرد و غبار درگیر هستند بالاتر از میانگین کشوری است.

سهم آلودگی هوا در مرگ‌های ناشی از بیماری‌های قلبی، سکته‌ها و سرطان‌ها

رییس سابق گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، می‌افزاید: براساس آخرین گزارش بانک جهانی، ۱۱.۴ درصد از کل مرگ و میرهای جهانی در سال ۲۰۲۲ به علت مواجهه با PM۲.۵ می‌باشد. همچنین مواجهه با  PM۲.۵ باعث ۳۰ تا ۳۳ درصد از مرگ و میرهای جهانی به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی، ۲۰ تا ۲۶ درصد از مرگ و میرهای جهانی ناشی از بیماری‌های ایسکمیک قلبی و سکته مغزی و ۱۹ تا ۲۰ درصد از مرگ و میرهای جهانی ناشی از سرطان ریه، اختلالات نوزادان و دیابت نوع ۲ شده است. آلودگی هوا، هر سال باعث ۵۷۰۰۰۰ مرگ در کودکان زیر ۵ سال می‌شود.

شاهسونی همچنین درباره اینکه چه بیماری‌هایی بیشترین ارتباط را با مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا دارند، به ایسنا می‌گوید: میانگین جزء مرگ طبیعی منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۳ در کشور ۱۲.۶۹ درصد است. در شهر تهران جزء مرگ طبیعی منتسب به ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ برابر با ۱۵.۷ درصد می‌باشد. بالاترین و پایین‌ترین جزء مرگ طبیعی منتسب به ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ به ترتیب مربوط به شهر زابل با ۲۳.۸ درصد و شهر شاهرود با ۳.۷ درصد می‌باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه می‌دهد: بیماری‌های ایسکمیک قلبی، سکته مغزی، بیماری‌های مزمن انسداد ریوی و سرطان ریه بیشترین ارتباط را با آلودگی هوا دارند که طبق نتایج تحقیقات میانگین جزء مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۳ در کشور۱۴.۶۶ درصد می‌باشد. در شهر تهران جزء مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی منتسب به ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ برابر با ۱۶.۰۶ درصد می‌باشد. بالاترین میانگین جزء مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۳ در کشور مربوط به شهر زابل با ۲۱.۳۶ درصد است. میانگین جزء مرگ به علت سکته مغزی منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۳ در کشور ۱۵ درصد می‌باشد.

او می‌افزاید: در شهر تهران جزء مرگ بعلت سکته مغزی منتسب به ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ برابر با ۱۷.۶۱ درصد می‌باشد. میانگین جزء مرگ بعلت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۳ در کشور ۱۱.۳ درصد است. در شهر تهران جزء مرگ بعلت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی منتسب به ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ برابر با ۱۳.۷۹ درصد می باشد. بالاترین میانگین جزء مرگ بعلت بیماری های مزمن انسداد ریوی منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۳ در کشورمربوط به شهر زابل است.

وی همچنین می‌گوید: میانگین جزء مرگ بعلت سرطان ریه منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۳ در کشور ۱۴.۴۳ درصد می باشد. در شهر تهران جزء مرگ بعلت سرطان ریه منتسب به ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ برابر با ۱۷.۳۶ درصد است.

شاهسونی درباره وضعیت مواجهه استان‌های مختلف با آلودگی هوا نیز به ایسنا می‌گوید: طبق نتایج میانگین سالیانه غلظت ذرات معلق PM۲.۵ در طی سال ۱۴۰۳ در شهرهای مذکور ۳۰.۴۱ با انحراف معیار ۴۱.۸۶ میکروگرم در مترمکعب می‌باشد که بیش از ۶ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت (۵ میکروگرم در متر مکعب) و بیش از ۲.۵ برابر استاندارد ملی (۱۲ میکروگرم در متر مکعب) است. بالاترین و پایین‌ترین میانگین غلظت سالیانه ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۳ به ترتیب مربوط به شهر ایرانشهر با ۱۹۳ میکروگرم در مترمکعب (بیش از ۳۸ برابر رهنمود سازمان بهداشت جهانی) و شهر شاهرود با میانگین غلظت سالیانه ۹.۵۶ میکروگرم در متر مکعب می باشد. میانگین غلظت سالیانه ذرات معلق PM۲.۵  در سال ۱۴۰۳ در شهر تهران ۳۳.۱ میکروگرم در متر مکعب است.

خسارات آلودگی هوا بر اقتصاد کشور

او همچنین در پاسخ به این سوال که آیا برآورد اقتصادی مشخصی از هزینه‌های ناشی از مرگ‌های مرتبط با آلودگی هوا در سطح کشور یا شهرهای خاص داشته‌ایم، می‌گوید: در سال ۱۴۰۳ در مجموع خسارت اقتصادی مرتبط با کل موارد مرگ ناشی از همه علل منتسب به آلودگی هوا برابر با ۱۳.۹۴ میلیارد دلار معادل با ۱۰۰۴ هزار میلیارد تومان برآورد شد که این مقدار نسبت به سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است. طبق بررسی‌های ما مجموع خسارت اقتصادی کل موارد مرگ ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ در کلان شهر تهران بطور میانگین برابر با  ۲۸۸۰.۷۷ میلیون دلار (دو میلیارد و هشتصد و هشتاد میلیون دلار) معادل با ۲۰۷.۴۱  هزار میلیارد تومان (همت) می‌باشد. همچنین به عنوان مثال مجموع خسارت اقتصادی کل موارد مرگ ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ در کلان شهر اهواز بطور میانگین برابر با ۵۰۱.۴۴ میلیون دلار معادل با ۳۶.۱ هزار میلیارد تومان می باشد. 

شاهسونی می‌افزاید: مجموع خسارت اقتصادی کل موارد مرگ ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ در کلان شهر مشهد نیز بطور میانگین برابر با ۱۰۴۹.۱۹  میلیون دلار معادل با ۷۵.۵ هزار میلیارد تومان (همت) می باشد. مجموع خسارت اقتصادی کل موارد مرگ ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ در شهر اصفهان بطور میانگین برابر با ۸۱۰.۶ میلیون دلار معادل با ۵۸.۴ هزار میلیارد تومان می‌باشد. مجموع خسارت اقتصادی کل موارد مرگ ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ در کلان شهر تبریز هم بطور میانگین برابر با ۵۸۴.۲۳ میلیون دلار معادل با ۴۲ هزار میلیارد تومان می باشد. مجموع خسارت اقتصادی کل موارد مرگ ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ در کلان شهر شیراز نیز بطور میانگین برابر با ۳۷۶.۲۸  میلیون دلار معادل با ۲۷ هزار میلیارد تومان می باشد. مجموع خسارت اقتصادی کل موارد مرگ ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ در کلان شهر کرج بطور میانگین برابر با ۹۰۵ میلیون دلار معادل با ۶۵ هزار میلیارد تومان می باشد. مجموع خسارت اقتصادی کل موارد مرگ ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۳ در کلان شهر قم بطور میانگین برابر با ۳۲۱ میلیون دلار معادل با ۲۳ هزار میلیارد تومان می باشد.

روند صعودی خسارات اقتصادی آلودگی هوا در جهان

او با اشاره به روند صعودی خسارات آلودگی هوا در جهان، می‌افزاید: براساس گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۲۲ هزینه جهانی مرگ و میر و عوارض بیماری ناشی از مواجهه با آلودگی هوای  PM۲.۵در سال ۲۰۱۹، ۸.۱ تریلیون دلار برآورد شده که معادل ۶.۱ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی است. البته برخی برآوردهای دیگر نیز حاکی از روند صعودی خسارات آلودگی هوا است؛ به عنوان مثال، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه   تخمین می‌زند که هزینه آسیب‌های بهداشتی ناشی از آلودگی هوای آزاد می‌تواند تا سال ۲۰۶۰ به ۲۰.۵ ۲۰/۵ تا ۲۷.۶ تریلیون دلار (۹ تا ۱۲ درصد تولید ناخالص داخلی) افزایش یابد.

شاهسونی می‌افزاید: از کل هزینه‌های تخمینی جهانی آلودگی هوا با ذرات PM۲.۵  برای سلامت، حدود ۸۵ درصد مربوط به مرگ و میر زودرس و ۱۵ درصد مربوط به بیماری‌ها است. میزان مرگ و میر زودرس منتسب به PM۲.۵ در سال ۲۰۱۹ در کشور ایران ۴۱۸۳۹ نفر برآورد شده است که به معنای مرگ و میر ۵۰ نفر در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است که از میانگین جهانی پایین تر است. علاوه بر این خسارات تجمیعی مرگ و میر و بیماری برای کشور ایران ۲۳.۶ میلیارد دلار برآورد شده است که ۱۳% آن به عوارض بیماری‌های مربوط بوده و کل خسارات حدود ۵% تولید ناخالص داخلی کشور بوده است که پایین‌تر از میانگین جهانی (۶.۱ %)  است.

کاهش جزئی میانگین غلظت ذرات معلق در ۱۴۰۳

او در پاسخ به این سوال که در مقایسه با سال‌های گذشته، روند آلودگی هوا در ایران صعودی بوده یا نزولی؟ می‌افزاید: طبق بررسی‌های انجام شده میانگین غلظت ذرات معلق در کشور در سال ۱۴۰۳ نسبت به ۱۴۰۲ به میزان بسیار جزئی کاهش یافته است. البته این نتایج مربوط به کل کشور است؛ در بعضی از شهرها افزایش قابل توجهی داشتیم و بعضی از شهرها نیز کاهش داشتیم. در شهر تهران به میزان جزئی افزایش غلظت ذرات را داشتیم. در کل میانگین غلظت ذرات معلق در کشور ایران بیش از ۶ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت است و فاصله زیادی با حد سلامت دارد.

شاهسونی می‌گوید: در سال ۱۴۰۳ در کشور فقط ۲۸ درصد از روزهای سال غلظت ذرات معلق PM۲.۵ کمتر از ۱۵ میکروگرم در متر مکعب (رهنمود سازمان بهداشت جهانی) بوده است. بیشترین تعداد روزهای با غلظت کمتر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت در شهر سنندج و شاهرود (۸۶ درصد) می باشد. همچنین در شهر تهران فقط ۴.۱ درصد از روزهای سال (۱۵ روز) غلظت ذرات معلق PM۲.۵ کمتر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت می باشد. در طی سال ۱۴۰۳ در شهرهای مورد مطالعه کشور ایران تقریبا ۹.۳ درصد از روزهای سال شاخص کیفیت هوا ذرات معلق PM۲.۵ در محدوده هوای خوب، ۶۹.۲ درصد در محدوده هوای قابل قبول، ۱۴.۹ درصد در محدوده هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، ۵.۸ درصد در محدوده هوای ناسالم، ۰.۴ درصد در محدوده هوای خیلی ناسالم و ۰.۴ درصد در محدوده هوای خطرناک می باشد که نسبت به سال ۱۴۰۲ تعداد روزهای دارای هوای خوب به میزان ۱ درصد افزایش یافته است.

 

۴ مهر : عفو بین‌الملل: بیش از هزار نفر از ابتدای سال ۲۰۲۵ در ایران اعدام شده‌اند

سازمان عفو بین‌الملل روز جمعه چهارم مهر اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون بیش از هزار نفر را اعدام کرده که بالاترین رقم سالانه اعدام‌ها در ایران طی دست‌کم ۱۵ سال اخیر است که این سازمان ثبت کرده است.

این سازمان در بیانیه خود گفته است: «در کمتر از ۹ ماه، شمار اعدام‌شدگانی که تاکنون توسط مقامات ایرانی در سال جاری انجام گرفته، از رقم هولناک ۹۷۲ اعدام سال گذشته فراتر رفته است.»

این سازمان از مقامات ایرانی خواسته که بی‌درنگ اعدام‌ها را به عنوان گام نخست تعلیق کند و به‌طور فوری از سایر کشورها درخواست کرده است تا برای توقف همه اعدام‌های برنامه‌ریزی‌شده به مقامات ایرانی فشار وارد آورند.

دفتر حقوق بشر سازمان ملل نیز روز ۷ شهریور اعلام کرد که در نیمهٔ نخست سال ۲۰۲۵ میلادی «افزایش چشم‌گیری در اعدام‌ها» در ایران رخ داده است.

عفو بین‌الملل یادآوری کرده که از زمان اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» در سال ۱۴۰۱، جمهوری اسلامی استفاده از مجازات اعدام را به‌عنوان «ابزاری برای سرکوب دولتی و خاموش کردن اعتراضات» افزایش داده و از سوی دیگر به شکل همزمان شمار اعدام‌های مربوط به جرایم مرتبط با مواد مخدر «جهش چشمگیر» داشته است.

بر اساس این گزارش مقام‌های جمهوری اسلامی به‌ویژه پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل «کاربرد مجازات اعدام را به بهانه «امنیت ملی» شدت بخشیده‌اند.»

حکومت ایران از آغاز جنگ ۱۲روزه با اسرائیل تاکنون هشت نفر را به اتهام جاسوسی اعدام کرده است.

۲۴ شهریور : فرونشست گسترده زمین : «باید جمعیت ۲.۵ تا ۳ میلیونی از اصفهان تخلیه شوند»

جزئیات تخلیه شهرک نیروی هوایی اصفهان بر اثر فرونشست زمین/ رئیس بخش زلزله‌شناسی وزارت راه و شهرسازی: شهرک کاوه، خانه اصفهان و مناطق ۲، ۹ و ۱۴ دچار فرونشست گسترده شدند/ ۳۰۰ مدرسه در معرض فرونشست هستند

دیده‌بان ایران؛ محمدحسین خودکار: فرونشست زمین در اصفهان تنها یک خطر طبیعی نیست، بلکه خطری است که از دل سوءمدیریت منابع آبی زاینده‌رود و دشت‌ها و کوهستان‌های اطراف سر برآورده است. ترک‌های روی آثار تاریخی اصفهان، فقط یکی از زنگ خطرهایی است که عواقب ناشی از تشدید نرخ فرونشست در این کلانشهر را هشدار می‌دهد. اگرچه نرخ رسمی فرونشست زمین در اصفهان بین ۱۵ تا ۱۸ سانتی‌متر در سال اعلام شده است، اما نوع خاک واگرای اصفهان بخصوص در شمال این شهر، میزان تاثیر تبعات مخرب حاصل از این پدیده را در این منطقه نسبت به بسیاری از مناطق دیگر کشورمان افزایش می‌دهد. در همین راستا است که هر از گاهی در سطح شهر اصفهان و اطراف آن، شاهد فروریزش‌های ناگهانی سطح معابر هستیم که اگرچه به ساخت‌وسازها به‌ویژه احداث خطوط مترو در این شهر ربط دارد، اما به فرونشست زمین نیز بی‌ارتباط نیست.

همین هفته گذشته بود که شاهد پدیده فروریزش زمین در خیابان هشت بهشت اصفهان بودیم؛ پدیده‌ای که به گفته منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان عمق آن ۱۵ متر و عرض آن ۶ متر بود و شاهدان عینی می‌گویند گودال ایجادشده بر اثر این حادثه، یک تیر چراغ برق با ارتفاع ۹ متری را در خود بلعیده بود.

همچنین اخیرا عیسی کلانتری، رئیس سابق سازمان حفاظت محیط‌ زیست نیز در گفت‌وگو با دیده‌بان ایران درباره پدیده فرونشست زمین در اصفهان هشدار داده و گفته است که «ما در حوضه شهرستان اصفهان، سالانه یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تا یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب را از دل زمین بیرون می‌کشیم و برای زراعت استفاده می‌کنیم. این برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی به‌شدت به فرونشست شهر اصفهان دامن زده است. اکنون به اندازه ۲۳ میلیارد متر مکعب در وسعت حداکثر ۲۷۰۰ کیلومتر مربعی زیر شهرستان اصفهان و تالاب گاوخونی، «هوا» داریم. این به‌شدت خطرناک است، زیرا این رقم به معنای آن است که ۱۰ متر خلأ زیر زمین وجود دارد که دائما باعث فرونشست در شهرستان اصفهان می‌شود. به همین دلیل است که آثار تاریخی اصفهان، جاده‌ها، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و حتی مدارس و خانه‌های آن در حال از بین رفتن هستند.»

بلعیدن حقابه زاینده‌رود و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی؛ عامل تشدید فرونشست در اصفهان

علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی  درباره بحران فرونشست زمین در استان اصفهان به دیده‌بان ایران توضیح داد: شهر اصفهان و اطراف آن در مجاورت رودخانه زاینده‌رود توسعه پیدا کرده است و به همین دلیل، خشک شدن این رودخانه در سال‌های اخیر باعث شده است که این کلانشهر با شدت و سرعت بالا تحت تاثیر کم‌آبی قرار بگیرد. هم‌زمان، چاه‌های آب بسیاری در شهرستان اصفهان وجود دارند که حجم برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی را به‌شدت افزایش داده‌اند، به نحوی که حدود ۴ هزار حلقه چاه درست در راستای زاینده‌رود برای تامین آب مزارع، باغات و ویلاهای گسترده‌ای که متاسفانه حتی در قطعات زمین بسیار کوچک ایجاد شده‌اند، حفر شده است و این چاه‌ها، آب سطحی متعلق به زاینده‌رود را می‌بلعند.

این کارشناس حوزه فرونشست زمین ادامه داد: در بالادست سد زاینده‌رود، اراضی باغی به طور قابل ملاحظه‌ای گسترش پیدا کرده است، به نحوی که حتی در دامنه‌های دارای شیب بیش از ۴۰ درجه نیز باغات هلو، بادام و … توسعه یافته که بخش قابل توجهی از حقابه رودخانه را این باغات مصرف می‌کنند. همچنین در بالادست سد زاینده‌رود، خطوط انتقال آب به یزد و کاشان کشیده شده است. ضمن این که کل نزولات جوی منطقه اصفهان نسبت به درازمدت بین ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش یافته است. همچنین در ارتفاعات کوهرنگ و ارتفاعات غربی اصفهان، شکل بارندگی تغییر کرده است، به طوری که قبلا در فصول پاییز و زمستان، کل این ارتفاعات از برف پوشیده می‌شد، اما در سال‌های اخیر پوشش برفی در این ارتفاعات به شکل محسوسی کمتر شده است، به نحوی که می‌توان گفت شکل بارش در این منطقه از برف به باران‌های ناگهانی تبدیل شده است.

وی در ادامه گفت: مجموع این عوامل به همراه تجمع صنایع آب‌بر و مزارع کشاورزی گسترده در بالادست و پایین‌دست سد زاینده‌رود، دست به دست هم داده است و کاهش حجم آب جاری در زاینده‌رود را بعلاوه کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی در منطقه اصفهان رقم زده و در نتیجه، منجر به تشدید نرخ فرونشست در این منطقه شده است. موضوعِ خطرناک این است که در شهر اصفهان و اطراف آن، شاهد همجواری زون فرونشست زمین با سکونتگاه‌های شهری و حاشیه شهر هستیم؛ به نحوی که علاوه بر جمعیت ۵ میلیون نفری شهر اصفهان، بیش از یک میلیون نفر نیز در مناطق اطراف این کلانشهر زندگی می‌کنند که تحت تاثیر فرونشست زمین قرار دارند.

مشاهده ترک‌هایی به اندازه یک کف دست روی دیوارها در شهرک کاوه و خانه اصفهان

بیت‌اللهی با تاکید بر این که نرخ فرونشست زمین در شمال شهر اصفهان نسبت به جنوب آن بیشتر است، اظهار داشت: هرچه از رودخانه زاینده‌رود که در جنوب اصفهان قرار گرفته است، فاصله می‌گیریم و به سمت شمال این شهر یعنی محله‌های حبیب‌آباد، دولت‌آباد و فرودگاه اصفهان می‌رویم، نرخ فرونشست زمین نیز به‌تدریج افزایش می‌یابد. خاک شهر اصفهان دارای نوعی واگرایی است که بر اثر پایین رفتن سطح سفره‌های آب زیرزمینی، دچار شکاف و ترک‌های عدیده می‌شود که این امر متاسفانه ابعاد پدیده فرونشست و آثار مخرب آن را در این منطقه بیشتر می‌کند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: در شمال غرب اصفهان نیز محله‌ای به نام خانه اصفهان قرار دارد که حتی بیشتر از شهرک کاوه دچار آثار مخرب ناشی از فرونشست زمین شده است، به نحوی که شهرک نیروی هوایی که در حاشیه این محله قرار گرفته، چند سالی است که به طور کامل تخلیه شده است. بررسی‌های ما همچنین نشان می‌دهد که ۲۸۸ مسجد در سطح شهر اصفهان دچار آسیب‌های ناشی از فرونشست زمین شده‌اند که برخی از آن‌ها جزو آثار تاریخی این شهر محسوب می‌شوند. همچنین نزدیک ۳۰۰ مدرسه و موسسه آموزشی در سطح شهر اصفهان در پهنه فرونشستی قرار گرفته‌اند و براساس اعلام سازمان نوسازی مدارس، در چند سال گذشته حدود ۴۰ مدرسه از این تعداد، تخلیه شده‌اند.

وی در ادامه تاکید کرد: مناطق ۲، ۹ و ۱۴ شهر اصفهان از جمله مناطق دارای ریسک بالای آسیب‌های ناشی از فرونشست زمین در این کلانشهر هستند. البته المان‌های متعددی در این مناطق روی زون‌های فرونشستی و فرونشست‌های نامتقارن تاثیر می‌گذارد. در چنین شرایطی، دولت باید اقدامات لازم برای کنترل پدیده فرونشست زمین در اصفهان را انجام دهد، زیرا اگر این کار انجام نشود، روزی می‌رسد که لازم است جمعیتی بین ۲.۵ تا ۳ میلیون نفر را در اصفهان و اطراف آن تخلیه کنیم و قطعا اگر چنین اتفاقی در این منطقه بیفتد، نوعی بحران ملی رخ خواهد داد که عواقب آن به‌شدت گریبان‌گیر دولت خواهد شد.

وی در پایان تصریح کرد: هدف از طرح مسائل و ارائه هشدار درباره عواقب فرونشست در اصفهان و دیگر مناطق کشور، آن است که وقتی تبعات ۵ سال یا ۱۰ سال این پدیده پیشرونده را تصور می‌کنیم که مثل یک بیماری خطرناک در مناطق مختلف کشورمان در حال پیشرفت است، به این نتیجه می‌رسیم که اگر امروز برای مقابله با این پدیده اقدام نکنیم، ممکن است در آینده خیلی دیر شود؛ بخصوص در شهری مثل اصفهان که دارای آثار باستانی فراوانی است که جزو تاریخ و ریشه‌های ملت ایران هستند و اگر این آثار از بین برود، دیگر قابل ترمیم و بازآفرینی نیستند؛ بنابراین اصفهان و تمدن چندهزارساله آن، نیاز به تلاش ویژه‌ای به کنترل پدیده فرونشست زمین دارد.

 

۲۴ شهریور : تنها ۴۰ درصد ظرفیت پذیرش در رشته های پزشکی به داوطلبان آزاد تعلق دارد، حدود ۶۰ درصد با سهمیه وارد میشوند

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ دکتر علی جعفریان قائم مقام وزیر بهداشت با تاکید بر اینکه حدود ۶۰ درصد پذیرش دانشجویان علوم پزشکی با سهمیه وارد دانشگاه ها می شوند، گفت: این موضوع صرفا به رشته های علوم پزشکی خلاصه نمی شود؛ در واقع اگر ما مجموع سهمیه های مختلف را در کنار هم قرار دهیم، مشاهده خواهیم کرد که صرفا ۴۰ درصد ظرفیت پذیرش در رشته های روزانه به داوطلبان آزاد تعلق دارد و این امر منطقی نیست.

وی با بیان اینکه حدود ۶۰ درصد پذیرش دانشجویان علوم پزشکی با سهمیه وارد دانشگاه ها می شود، گفت: البته این موضوع صرفا در رشته های علوم پزشکی صدق نمی کند. در واقع اگر ما مجموع سهمیه های مختلف را در کنار هم قرار دهیم، مشاهده خواهیم کرد که صرفا ۴۰ درصد ظرفیت پذیرش در رشته های روزانه به داوطلبان آزاد تعلق دارد بنابراین این امر منطقی نیست.

 

۲۳ شهریور : معمولا ۱۰۰ نفر اول کنکور در رشته‌های علوم پزشکی از کشور مهاجرت می کنند

به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛   معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت شایسته سالاری را مهمترین عامل حفظ نخبگان و کاهش مهاجرت در کشور دانست و گفت: متاسفانه اغلب ۱۰۰ نفر اول کنکور در رشته‌های علوم پزشکی به دلیل اینکه ما نمی‌توانیم این افراد را جذب کنیم مهاجرت می‌کنند.

شاهین آخوندزاده، مهاجرت ۱۰۰ نفر اول کنکور در رشته‌های علوم پزشکی از کشور ضمن بیان این مطلب به وضعیت بازگشت نخبگان به کشور طی یک سال اخیر اشاره و اظهار کرد: نخبگان ایرانی که در رشته‌های علوم پایه به خارج از کشور مهاجرت کردند، اغلب این افراد پس از مدتی به کشور بازمی گردند؛ اما متاسفانه در رشته‌های بالینی حاضر به بازگشت به کشور نمی‌شوند؛ به طور مثال یک پزشک متخصص جراح مغز و اعصاب که در آمریکا مشغول به کار است به سختی به کشور برمی‌گردد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ما موارد بسیار نادری را مشاهده کردیم.

وی در ادامه تصریح کرد: اما ایرانیانی که در رشته‌های علوم پایه در خارج از کشور تحصیل کرده و مشغول به کار شدند یا اینکه از ایران مهاجرت کردند، پس از مدتی به کشور باز می‌گردند.

وی افزود: طی یک یا دو سال اخیر تعداد مهاجرت اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی افزایش نیافته است؛ اما هر زمانی تنگناها زیاد شده و مسائل اقتصادی و اجتماعی حاد می‌شود ما باید منتظر یک پیک مهاجرت نخبگان باشیم.

 

۲۳ شهریور : زنگ خطر آمار خودکشی در ایران/ متاهلان در صدر/ ۳۲ درصد کارگران ، ۱۹ درصد دانش‌آموزان و دانشجویان، ۱۱ درصد زنان خانه‌دار…

 

به گزارش اعتماد، سید حسن موسوی چلک، معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی مسائل اقتصادی، فشارهای اجتماعی، احساس ناکارآمدی، شکست‌های مکرر در حوزه‌های شغلی و فردی، فقدان مهارت‌های مقابله با بحران و حتی شرایط محیطی و خانوادگی همه در بروز افکار و اقدام به خودکشی دخیل هستند. فشارهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در مناطق مختلف کشور، به ویژه در شمال‌غرب و برخی استان‌ها تاثیر مستقیم بر نرخ خودکشی دارد. برای مثال، در برخی مناطق به دلیل تابوهای اجتماعی، نرخ طلاق پایین است اما نرخ خودکشی بالاست که نشان‌دهنده فشارهای فرهنگی و روانی ویژه است.»

میزان خودکشی در تهران، آذربایجان شرقی، اردبیل، اصفهان، فارس، قزوین، قم، مرکزی، مازندران و گیلان طی این ۱۹ سال روند افزایشی داشته و بیشترین میزان خودکشی در بازه زمانی یاد شده در سال‌های ۹۷ و ۹۸ و با نرخ ۶.۲ در ۱۰۰ هزار جمعیت و کمترین میزان در سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۶ با نرخ ۴.۲ در ۱۰۰ هزار جمعیت بوده است. به‌طور کلی میزان خودکشی در کشور از ۴.۲ در ۱۰۰ هزار جمعیت در سال ۸۰ به ۶.۲ در ۱۰۰ هزار جمعیت در سال ۹۸ رسید به‌طوری که با رشد حدود ۴۴ درصدی خودکشی در این ۱۹ سال روبرو بوده‌ایم.»

محمدعلی محمدی، جامعه‌شناس و عضو کرسی یونسکو در سلامت اجتماعی و توسعه: »خودکشی در ایران پدیده رو به رشدی دانسته شده است و ایران بابت خودکشی در میان کشورهای اسلامی در جایگاه سوم و در جهان در جایگاه پنجاه‌و هشتم است. در ایران، ۱۲۵ نفر در هر ۱۰۰ هزار جمعیت، اقدام به خودکشی می‌کنند که از این بین ۶ نفر موفق می‌شوند. در ایران، روزانه ۱۳ نفر اقدام به خودکشی می‌کنند که از سال ۹۹ تعداد اقدام به خودکشی به ۱۵ نفر در هر روز افزایش یافته است. طبق آمار وزارت بهداشت در سال ۹۹.۱۰۰ هزار نفر در ایران اقدام به خودکشی کردند که این میزان نیز رو به افزایش است. بنابراین، میانگین مرگ بر اثر خودکشی در جهان، ۵.۲ در ۱۰۰ هزار نفر و در کشور ما ۶ در ۱۰۰ هزار نفر است. طبق آمار پزشکی قانونی، بیشتر خودکشی‌ها در بین افراد ۱۵ تا ۳۵ساله و ۵۴ درصد خودکشی‌های منجر به مرگ در میان جوانان زیر ۳۰ سال رخ داده است. بعد از جوانان، مردان متاهل یا پدران، قربانیان بعدی هستند.

تقریبا نیمی از خودکشی‌ها در بین افراد متاهل اتفاق می‌افتد. همچنین در سال ۹۹ مردان حدود ۶۵ درصد و زنان ۳۵ درصد خودکشی‌های اتفاق افتاده را شامل شدند و در سال ۹۸ مردان ۷۰ درصد خودکشی‌ها را شامل می‌شدند.»

۳۲ درصد موارد خودکشی در سال ۱۴۰۱ (از جمع ۶۹۱۸ جان باخته) کارگران بوده‌اند، ۱۹ درصد مربوط به دانش‌آموزان و دانشجویان، ۱۱ درصد مربوط به زنان خانه‌دار و ۱۱ درصد مربوط به مشاغل آزاد بوده است. (در نمودار مربوط به این گزارش نشان داده شد که ۱۱ درصد موارد مرگ بر اثر خودکشی در سال ۱۴۰۱ مربوط به افراد بدون شغل بوده است) در این سال ۷۶ درصد موارد خودکشی مربوط به افراد با تحصیلات کمتر از دیپلم است.

نرخ جهانی، یک مورد مرگ به ازای ۲۰ اقدام به خودکشی است ولی در ایران در سال ۱۴۰۱، این ضریب ۱۸.۳۵ است به این معنا که هر مورد مرگ بر اثر خودکشی باید در عدد ۱۸.۳۵ ضرب شود و بنابراین، در این سال در کل کشور به‌طور میانگین از هر ۱۸.۳۵ اقدام خودکشی، یک مورد منجر به مرگ شده است.