هراس رژیم از شبکه‌های مجازی دانشجویان

بهروز نظری

در ادامه تلاش‌های دولت برای کنترل جنبش دانشجویی در ایران رژیم اعلام کرده است که کنترل خود را بر وبلاگ‌های دانشجویان افزایش خواهد داد. جليل دارا مديركل فرهنگي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، ضمن اعتراف به گسترش استفاده دانشجویان از فضای مجازی، اعلام کرد که دولت از بهمن ماه گذشته نظارت بر وبلاگ‌های دانشجویی را تشدید کرده است. او اما اعتراف کرد که سیاست‌های رژیم برای کنترل اینترنت و وبلاگستان فارسی با شکست مواجه شده و گفت که "وبلاگ‌هاي دانشجويي از بهمن ماه سال گذشته توسط وزارت علوم رصد مي‌شود و اين طور نيست كه آنها را رها كرده باشيم، اما امكان برخورد جدي با تخلفات احتمالي آنها وجود ندارد."

به گفته مديركل فرهنگي وزارت علوم ‌ "اگر وبلاگي به صورت رسمي ثبت نشده باشد، شامل آئين‌نامه‌هاي مربوطه نمي‌شود بنابراين اجباري به نظارت بر آنها وجود نخواهد داشت" ، اما وبلاگ‌هایی‌ که خود را ثبت کرده اند در صورت تخلف از آئین نامه‌های دولتی کمیته نظارت با آنان برخورد خواهد کرد. هر چند تلاش رژیم برای کنترل اینترنت و وبلاگ‌ها از هنگام خیزش جنبش ضدّ استبدادی مردم ما گسترش پیدا کرده، تلاش برای کنترل فضای مجازی بخش مهمی‌ از برنامه رژیم برای کنترل رسانه‌ها و گردش اطلاعات در چند سال گذشته بوده است. هراسان از استفاده هوشیارانه جوانان ایران از فضای مجازی و نقش وبلاگ‌های دانشجویان دولت احمدی نژاد تلاش کرده است تا به اشکال مختلف این عرصه را نیزسرکوب کرده و تحت کنترل خود درآورد. سخنان جلیل دارا اما حاکی از  این است که حتی مقامات خود رژیم هم به شکست سیاست‌های تاکنونی خود واقف اند.

وبلاگ در ایران که از سال ۱۳۸۴ به این سوء آغاز شده بود در مدتی‌ کوتاه سریعا رشد کرد. کنترل صدا و سیما از یکطرف و سانسور گسترده مطبوعات از سوی دیگر باعث شد تا بخش قابل توجهی از خبرنگاران، دانشجویان و فعالین سیاسی برای تبادل نظر و گردش اطلاعات به فضای مجازی روی بیاورند. همین واقعیت به رشد و گسترش مطالب به زبان فارسی در فضای مجازی منجر شد و زبان فارسی را در لیست ده زبان برتر در وبلاگستان قرار داد. رشد و گسترش وبلاگ‌های فارسی که پیش از این و از سوی دولت خاتمی به بهانه آی‌ برای فخر فروشی به دیگر کشور‌های دنیا تبدیل شده بود، بدنبال شکست اصلاح طلبان به خاری تبدیل شد در چشم دولت احمدی نژاد.

در راستای تلاش برای کنترل وبلاگ‌های فارسی دولت احمدی‌نژاد در دی ماه سال ۱۳۸۵ آیین  نامه آی‌ را با عنوان " ساماندهی فعالیت پایگاه‌های اطلاع‌رسانی و سایت‌های ایرانی" به تصویب رساند که بر اساس آن سایت‌ها و وبلاگ‌های ایرانی موظف بودند آدرس وبلاگ و مشخصات خود را در مدتی‌ کوتاه به ثبت برسانند. وبلاگ نویسان ایران بدرستی تصویب این طرح را تلاشی برای گسترش کنترل رسانه‌ها در ایران و ایجاد فضای وحشت خوانددند و در یک کارزار هماهنگ تحت عنوان "وبلاگم را ثبت نمیکنم" طرح دولت را با شکست مواجه کردند. تعدادی از وبلاگ نویسان با اشاره به غیر قابل اجرا بودن این طرح به مقامات دولت یاداوری کردند که بدنبال تمام شدن مهلت ثبت نام وبلاگ‌ها حتی بسیار از مقامات دولتی و از جمله احمدی‌نژاد وبلاگ‌های خود را ثبت نکرده بودند.

با وجود شکست این طرح تلاشهای دولت برای سرکوب و محدود کردن فضای مجازی همچنان ادامه داشته است. سیاست دستگاه ولایی برای کنترل فضای مجازی سه محور اصلی‌ دارد:

اولا دولت تلاش کرده تا با سرمایه گذاری و بسیج نیرو‌های خود فضای مجازی در ایران را آشغال کند. طرح "ده هزار وبلاگ بسیجی‌" و آغاز بکار کردن پارسی‌ بلاگ که وظیفه تشویق و گسترش وبلاگ‌های مذهبی‌ و نزدیک به دولت را دنبال می‌کند در همین راستا صورت گرفته اند.

ثانیا، دولت تلاش کرده و می‌کند تا سایت‌ها و وبلاگ‌های غیر خودی را سانسور و سرکوب کند. ارائه کنندگان خدمات اینترنت و وبلاگ در ایران موظف اند که بطور مرتب لیستی از  سایتها و وبلاگ‌های به اصطلاح ناهنجار را در اختیار مقامات امنیتی رژیم قرار داده و آنها را سانسور کنند. دولت اسلامی همچنین از پیشرفته‌ترین تکنولوژی موجود ساخت شرکت‌های آمریکائی برای سانسور اینترنت استفاده می‌کند. در کنار این رژیم تا به حال صدها وبلاگ نویس را بازداشت و شکنجه کرده و یا خانواده‌های آنان را زیر فشار قرار داده است. سیاست سرکوب رژیم و حمله به وبلاگ نویسان ایرانی، در اسفند ماه ۱۳۸۸ و بدنبال قتل امیدرضا میرصیافی در زندان اوین نخستین قربانی خود را نیز گرفت.

ثالثا، دولت تلاش کرده تا با پایین نگاه داشتن سرعت اینترنت از گسترش استفاده از فضای مجازی توسط فعالین جنبش در ایران جلوگیری کند.

آخرین گزارشات حاکی از این است که شرکت مخابرات که اکنون تحت کنترل سپاه پاسداران است با افزایش ناگهانی تعرفه‌های خطوط اینترنت  عملا از مکانیسم قیمت‌ها که عامل مهمی‌ در جلوگیری از دسترسی‌ عمومی به اینترنت است، بیش از پیش استفاده می‌کند. استفاده هوشیارنه از فضای مجازی از هنگام کودتای انتخاباتی به اینسو باعث شده تا رژیم نتواند کاملا از گردش اطلاعات و اخبار مربوط به جنبش مردم ما جلوگیری کند. دولت اما اکنون در صدد است تا از طریق اهرم‌های قیمت از یکطرفه و سرکوب و سانسور از سوی دیگر موازنه قوا در فضای مجازی را به سود خود تغییر دهد.