دوقلوهای افغانی – پاکستانی (بخش دوم)

نوشتۀ: په په اسکوبار

ترجمۀ: نصرالله قاضی

بلوچستان: جایزۀ نهائی

فعلا در بلوچستان آرامش قبل از طوفان است. طرح اوباما برای افپک که قبلا بدان جنگ بر علیه تروریسم در سراسر جهان خطاب میکرد و اخیراً آنرا عملیات بر علیه شورشیان مینامد فقط شامل شورش در ایالت های تحت کنترل پشتونها نمیشود. شورش و ناآرامی در بلوچستان نیز اجتناب نا پذیر است .

بلوچستان کاملأ زیر رادار دستگاههای خبری غرب است. این منطقه کویری که ۴ در صد از ۱۷۳ ملیون نفر جمعیت پاکستان را در خود جای میدهد ، حدوداً ۴۸ در صد خاک پاکستان را تشکیل میدهد و دارای ذخائر غنی اورانیوم و مس میباشد. احتمال وجود نفت در آن بسیار بوده و حدوداً یک سوم گاز طبیعی پاکستان را تأمین میکند . بلوچ ها و پشتون ها به ترتیب اکثریت اهالی این منطقه را تشکیل میدهند . کویته مرکز این استان میباشد. پنتاگون به کویته به چشم مرکز طالبان مینگرد و با آن همه وسائل مدرن و تکنولوژی بی نظیرش هیچگاه نتوانست ملا عمر معروف به سایه را که در این شهر زندگی میکرد رد گیری کند. از نظر استراتژیک بلوچستان خیلی حساس است زیرا از یک سو در شرق ایران قرار دارد و در عین حال در جنوب افغانستان است . بلوچستان سه بندر مهم در دریای عمان دارد که یکی از این سه به نام بندر گوادر در دهانۀ تنگۀ هرمز است . گوادرکه توسط سرمایه های سنگین چینی ساخته شده است دارای نقشی کلیدی است . گوادر نقطه ایست که تمام دعواهای سرزمینهای لوله خیز (  پایپ لاینستان)  یعنی دو طرح لوله کشی نفت و گاز برای انتقال انرژی به آنجا ختم میشود . یکی خط لولۀ ایران – پاکستان – هندوستان است که به آن "خط لولۀ صلح " میگویند . این خط لوله که قرار است از ایران و از طریق بلوچستان پاکستان کشیده شود مورد تنفر واشنگتن قرار دارد .  خط لولۀ دیگر که مورد حمایت آمریکا میباشد خط لولۀ  ترکمنستان – افغانستان – پاکستان – هندوستان میباشد که قرار است از غرب افغانستان و هرات بگذرد و سپس شاخه های آن به قندهار و گوادر فرستاده شود . خوابی که واشنگتن برای گوادر دیده ، تبدیل این بندر به یک دوبی دیگراست  در حالیکه چین به گوادر به چشم بندری ویا مرکزی برای پمپ کردن گاز به چین نگاه میکند . هر کدام از این دو طرح که بخواهد پیش برود باید به خواستهای مردم محلی توجه شود . اسلام آباد در مقابل فرمانبرداری بلوچ ها به آنان پشیزی نمی پردازد ، کمکهای عمرانی قابل توجه نیستند و در مجموع به بلوچستان به چشم جائی با ارزش نگریسته نمیشود . چنانچه گوادر به دوبی دیگری تبدیل شود بدان معنا نیست که مردم محلی از رونق آن استفاده خواهند برد حتی ممکن است دستشان از زمینهایشان نیز کوتاه شود .

 کوتاه کنیم ، باید گفت که در بازی بزرگ اوروآسیا با اینکه پاکستان نقشی کلیدی در پیمان ناتوبازی میکند و در سازمان همکاریهای شانگهای نیز دست دارد اما باید توجه داشت که در عین حال فقط یک ناظر است و نه چیزی بیشتر . لذا هر قدرتی که برنده شود چه آمریکا ویا چین، بهر حال بلوچستان بخشی از پاکستان و کریدوری برای انتقال گاز از منابع غول پیکر گاز ایران و یا جمهوری مملو از گاز ترکمنستان خواهد بود .

سواره نظام آمریکا برای نجات شما میآید!

تصور کنید که هزاران سرباز آمریکائی که توسط نیروی هوائی خیلی مدرن و توپخانۀ زمینی بسیار قدرتمندی حمایت میشوند در این کویر بزرگ و خالی از سکنه که ۸۰۰ کلیومتر در مرز افغانستان- پاکستان درازا دارد سرازیر شده اند . اینها موجی از سربازان اوباما هستند که در ظاهر قرار است مزارع تریاک موجود در ایالت هلمند افغانستان را نابود کنند . برای اینکه کار این سربازان به نتیجه برسد باید در مناطق دورافتادۀ جنوب غربی افغانستان یعنی در ایالت نیمروز که اکثریت ساکنانش را بلوچ ها تشکیل میدهند هدف خود را تعقیب کنند . بنابراین به دنبال این بلوچ ها طبیعی است که تعقیب را تا بلوچستان پاکستان نیزادامه دهند . این مقدمه ایست برای هجوم بالفعل به بلوچستان.

در چنین حالتی بلوچستان چه خواهد کرد؟

 بلوچستان منطقه ای قبیله ایست ، برای مثال به جائی که به " مناطق قبیله های فدرال " معروف است توجه کنید . این ناحیه در شمال غرب پاکستان و در بین استان خیبرپختونخواه وکشور افغانستان قرار گرفته و متشکل از هفت سازمان قبیله ای و شش منطقۀ مرزی کوچکتراست . این بخشها نسبت به سایر مناطق پاکستان دارای خود مختاری بیشتر و قابل ملاحظه ای میباشند

اکثر قبایل بلوچ تابع قدرت مرکزی در اسلام آباد میباشند بجزقبیلۀ بٌگتی . البته ارتش آزادیبخش بلوچستان هم وجود دارد . براه مداغ خان بُگتی رهبر حزب جمهوری وطن است و از طایفۀ بُگتی میباشد. وی درناحیۀ قندهار و در فاصلۀ دو ساعتی کویته فعالیت میکند. او در سال ۲۰۰۹ در یک برنامۀ تلویزیونی اعلام کرد که ارتش وی در حال آماده شدن برای حمله به غیر بلوچ هاست وبدین ترتیب نشان داد که تا چه حد میتواند فرقه گرا باشد . بلوچ ها فکر میکنند که ارتش آزادیبخش بلوچستان که یک گروه ناسیونالیست است ، مظهرمقاومت در مقابل خارجی هاست ، طبیعتأ اسلام آباد این نظررا رد میکند و معتقد است که فقط یک اقلیت ده در صدی از بلوچ ها چنین میپندارند . آمریکا و انگلیس هر دو آنها را تروریست میشناسد واسامی اعضاء ایندو جریان را در لیست ممنوع الورودها به انگلیس و آمریکا قرار داده اند . مسامحۀ اسلام آباد با بلوچ ها فشارهای نظامی را نیز بهمراه دارد ، در آگوست ۲۰۰۶ ارتش ژنرال مُشّرف یکی از محبوب ترین رهبران آنان بنام نواب اکبر بُگاتی را کشت. نواب اکبر بُگاتی فرماندار قبلی بلوچستان بود.

صحبت های زیادی حول وحوش ماهیت ارتش آزادیبخش بلوچستان وجود دارد. این صحبت ها مبنی براین است که آیا این سازمان جیره خوار سی آی اِ آمریکا (سیا) و یا سازمان جاسوسی انگلیس اِم. آی. 6  ویا حتی موساد اسرائیل میباشد یا نه . در سال ۲۰۰۶ که در ایران بودم دولت ایران اجازه نداد که من به سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران بروم . دلیل آنها ظاهراً این بود که که عوامل سیا در بلوچ های پاکستان نفوذ کرده و پنهانی در عملیات حمله به نواحی مرزی ایران دست دارند. البته این موضوع دیگر روشن است که پس از واقعۀ یازده سپتامبر آمریکا عملاً کنترل پایگاههای هوائی بلوچستانِ پاکستان در دالبندان و پنجگور را بعهده دارد .

در اکتبر ۲۰۰۱، در حالیکه منتظر بودم روزنه ای باز شود تا من از کویته به قندهار بروم و بدون توجه به اینکه حمید کرزائی و برادرش در آن اطراف چه میکنند مدتی از وقتم را با برخی از هواداران و وابستگان به ارتش آزادیبخش بلوچستان گذراندم . آنها خود را " مترقی ، وطن پرست و ضد امپریالیست " مینامیدند و این وابستگی آنها را به آمریکا مشکل میسازد . آنها شدیداً به شوونیسم پنجابی ها اعتراض داشتند و معتقد بودند که منابع این منطقه در درجۀ اول به بلوچ ها تعلق دارد و این خود منطقی بود برای تعرض به لوله های گاز . مصرّاً تاکید داشتند که سواد خواندن و نوشتن در سطح استان ۱۶% و مردم هنوز آب برای آشامیدن  ندارند ومعتقد بودند که دولت عمداً آنها را دراین حالت عقب مانده نگهمیدارد. آنها میگفتند که حمایت حداقل ۷۰% مردم را دارند (هروقت که آنها موشکی شلیک میکردند موضوع نقل و گفتگو در بازارکویته میشد) . آنها میگفتند که ما متحد هستیم و عملیاتمان را با بلوچهای ایران هماهنگ میکنیم . آنها مصّر بودند که پاکستان منطقۀ بلوچستان را تبدیل به اردگاهی برای آمریکا کرده است و این امر به روابط بلوچها و مردم افغانستان صدمه زده است . در مجموع نه فقط هواداران ارتش آزادیبخش بلوچستان بلکه همۀ بلوچها بشدت خواهان باقی ماندن در کنفدراسیون پاکستان هستند با این فرق که خواهان خود مختاری بیشتری میباشند.

بازی در تاریخ

اینکه بلوچستان برای آمریکا چقدر اهمیّت دارد را میتوان از تحقیقی که رابرت ویرسینگ انجام داده بدست آورد. ویرسینگ که یکی از متفکرین انستیتوی مطالعات استراتژیک ارتش آمریکاست مطالعه ای را تحت عنوان " ملی گرائی بلوچ و سیاست منابع انرژی : تغیر بافت تجزیه طلبی در پاکستان"  انجام داده است. با مطالعۀ آن متوجه میشوید که همۀ وقایع اطراف سرزمینهای لوله خیز( پایپ لاینستان) اتفاق میافتد .

 از نظر آمریکا، چین که بندرگوادر را ساخته و به گاز ایران احتیاج دارد باید بهر وسیلۀ ممکن به کنار گذاشته شود. وحشت پنتاگون این است که چین بندر گوادر را به یک پایگاه دریائی تبدیل نموده و دریای عمّان و اقیانوس هند را تهدید کند .تنها حالت قابل قبول برای پنتاگون این است که آمریکا بندر گوادر را در دست خود بگیرد. در چنین حالتی باید منتظر اولین برخورد درسرزمینهای لوله خیز( پایپ لاینستان) و امپراطوری پایگاههای آمریکائی باشیم .

کنترل گوادر نه فقط بمنظور مسدود کردن خطوط لولۀ آی.پی.آی ( ایران-پاکستان-هند) و یا استفاده از خطوط تی.ا.پی.آی  ( ترکمنستان –افغانستان-پاکستان-هند) مهم است بلکه کنترل گوادر فرصتی طلائی برای ایجاد یک جادۀ زمینی از بلوچستان پاکستان به استانهای هلمند ، نیمروز و قندهار در جنوب غربی افغانستان است . پس ازاینکه آمریکائیها معبر خیبر را ذر سال ۲۰۰۹ از دست دادند  از نظر ناتو و پنتاگون این جاده مناسب ترین راه برای رسانیدن مایحتاج مورد نیاز سربازان غربی در جنگی است که جنگ جهانی بر علیه ترور نامیده میشود.

دولت آصف علی زرداری در اسلام آباد مستقر است و نوّاب رئیسانی وزیر بلوچستان مظنون است که عامل  سیا باشد. با وجود اینکه ارتش آزادیبخش بلوچستان سازمانی در حاشیه است ولی دارای یک بخش سیاسی و یک بخش نظامی میباشد.  این سازمان حاشیه ای فعلا در حال مسلح کردن خویش است. چون دولت پاکستان چشمش را از بلوچستان بر گرفته است در اسلام آباد  ترس آن میرود که که، احیاناً سی.آی اِ ازارتش آزادیبخش بلوچستان برای بالکانیزه کردن پاکستان استفاده کند. بهر حال بنظر میرسد که اسلام آباد تا بحال به خواستهای کلیدی بلوچ ها توجهی نکرده است . بلوچ ها میگویند ما میخواهیم از منابع طبیعی خود سهم ببریم، ما خود مختاری بیشتر میخواهیم.