سرکوب حقوق بشر

و چشم انداز همسویی بیشتر دو جریان اصلی

 مبارزه برای نان و آزادی

رضا رییس دانا

با پایان ماه آبان و شروع آذرماه، گزارش ماهانه وضعیت حقوق بشر برای دوره زمانی آبان از سوی فعالین حقوق بشر منتشر شد. گزارش این فعالین نشان می دهد که در آبان ماه هم نقض سیستماتیک حقوق بشر در حوزه های وسیعی جریان داشته است. در این ماه حداقل 47 نفر در استان‌های البرز، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، خوزستان، فارس، قزوین، کردستان، کرمان، گیلان و لرستان اعدام شدند. در زمینه تعرض به حقوق اولیه اقلیت‌های قومی و دینی پنج نفر بازداشت و دو نفر به زندان محکوم شدند. در همین زمینه جامعه بین المللی بهائیان از پلمب ۲۴ واحد صنفی بهاییان شهر ساری خبر داد. احضار و تهدید شرکت کنندگان در نشست ﻣﺠﻤﻊ ﻓﻘﻬﯽ اهل سنت شما‌ل‌غرب کشور و ادامه بازداشت چهار شهروند بوکانی در بازداشتگاه اطلاعات سپاه ارومیه، دو مورد دیگر از خبرهای حوزه سرکوب اقلیت های ملی و مذهبی بود.

حوزه دیگر نقض حقوق بشر که متاسفانه بخش وسیعی از آن از فرط آشکار و رایج  بودن معمولا دیگر به عنوان نقض حقوق بشر مورد توجه قرار نمی گیرد نقض حقوق کودک است. در ماه آبان از برجسته ترین موارد نقض حقوق کودک، مرگ دختربچه ۱۸ ماهه، بازداشت کودک ۱۱ ساله در مشهد، ضرب و شتم دانش‌آموز تبریزی توسط معلم، سیلی خوردن و اخراج یک دانش‌آموز تهرانی برای ۱۸ هزار تومانِ ناقابل، نابینا کردن دانش آموز فهرجی در اثر ضرب و شتم با کمربند و مرگ کودک سه ساله در اهواز در اثر شلیک مستقیم نیروهای امنیتی بوده است.

در گزارش فعالان حقوق بشر در زمینه حقوق زنان نیز بر این موارد تاکیده شده است: تشکیل ۸۱۸ فقره پرونده همسرآزاری در پزشکی قانونی لرستان‌، پیگیری سرکوب زنان تحت عنوان برخورد با بدحجابی از سوی پلیس تهران و محرومیت بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار زن سرپرست خانوار از پوشش حمایتی. این موارد البته همه گزارش های این حوزه را پوشش نمی دهد. جمع آوری مانتوهای “جلوباز” از سطح مغازه‌های اصفهان، فراخواندن زنان بسکتبالیست به کمیته انضباطی، دوبار اسیدپاشی به یک زن قزوینی و قتل یک دختر به وسیله پدر به خاطر تصمیم به بازیگری هم در خبرها و گزارشات حوزه نقض حقوق زنان مشاهده می شود. گزارش فعالین حقوق بشر ولی تصریح می کند که رویدادها و اخبار نقض حقوق کارگران در ماه آبان "پرشمار" بوده است. گزارش اشاره می کند به بازداشت سه فعال کارگری اخراجی پارس خودرو، اخراج دست‌کم ۲۰۰ کارگر کارخانه پرتو دانه خزر بهشهر، بیکار شدن ۱۵هزار کارگر اصفهانی در نیمه نخست سال جاری، اخراج ۱۰۰ کارگر کارخانه فولاد البرز و سرگردانی برای بیمه بیکاری، معوقات مزدی و اخراج بیش از ۱۵۰۰ کارگر در دو واحد صنفی. در این گزارش همچنین اشاره شده که در آبان ماه حداقل پانزده مورد مرگ کارگران در اثر سوانح کار ثبت شده است.

حوزه دیگری از نقض حقوق اولیه شهروندان که در گزارش آبان ماه به آن اشاره شده، در حوزه محیط زیست و در این زمینه نیز کمبود آب و آلودگی هوا بوده است. سه خبر شاخص این حوزه رسیدن غلظت ذرات معلق هوای سیستان و بلوچستان به ۱۱ برابر حد مجاز، مرگ۴۱۲ نفر به علت آلودگی هوای تهران، و وضع وخیم آب آشامیدنی ۶۶۰۰ روستا در کشور بوده است.

فعالان حقوق بشر دائما تاکید می کنند که به خاطر سرکوب و سانسور نمی شود گزارش ها از موارد نقض حقوق بشر را کامل دانست. تاکید درستی هم هست. واقعیت این است که موارد نقض حقوق بشر به کرات بیشتر از مواردی است که ثبت می شود. با این حال در همان حد موارد ثبت شده نیز نکته مهمی که در گزارش آبان ماه شاخص است، افزایش میزان سرکوب بخش های محروم تر مردم در حوزه مطالباتی و حقوق اولیه اجتماعی است. گزارش نقض حقوق بشر در آبان ماه نشان می دهد که در حالی که میزان و یا شدت سرکوب در حوزه آزادی های فردی و شهروندی کم نشده، موارد سرکوب و سلب حقوق پایه ای در زمینه حقوق اجتماعی و مطالبات معیشتی افزایش پیدا کرده است. بدتر شدن وضعیت معیشتی مردم، از میان رفتن فرصت های اشتغال در مقیاس گسترده و شتاب گیری گذار از نارضایتی عمومی به مطالبه خواهی مشخص در میان بخش هایی از فرودستان جامعه با افزایش سرکوب ها ارتباط مستقیم دارد. اما این وضع، ظرفیت ها و امکانات تازه ای برای همسویی بیشتر دو جریان اصلی مبارزه برای آزادی و برای مطالبات معیشتی فراهم می آورد. نکته ی حائز اهمیت این است که از این ظرفیت ها و امکانات، در جهت پل زدن بر شکاف ها و تقویت مبارزه برای حقوق انسانی و علیه دیکتاتوری بهره برداری کنیم.