ایران در آئینه آمار(۲۸۵)

شنبه ۱۸ تير ۱۴۰۱ برابر با  ۰۹ جولای ۲۰۲۲

تهیه و تنظیم از مریم اسکوئی

 

 

موضوع آمارهای نقل شده در این بخش:

نقدینگی در ایران به آستانه «پنج هزار تریلیون تومان» رسید

وعده رفع بیکاری و سیاست‌های حکومتی افزایش جمعیت

سهم «حدود ۴۰ درصدی» فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها از کل بیکاران در ایران

از ۱۱ دی ۱۴۰۰ تا ۹ تیر ۱۴۰۱، ۲۵۱ نفر در ایران اعدام شده‌اند

تنش آبی در ایران؛ «۸۶ درصد مساحت اصفهان» با بحران روبه‌رو است

زنان سالمند «تنها» ۴ برابر مردان

تورم خرداد ۱۴۰۱ ایران برای کم‌درآمدترین دهک بیش از دو برابر پردرآمدترین دهک بود

تعداد استان‌های بیابانی ایران به «۲۱ مورد» افزایش یافته است

 

۱۶تیر : نقدینگی در ایران به آستانه «پنج هزار تریلیون تومان» رسید

 

نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در اردیبهشت‌ ۱۴۰۱ معادل ۳۷.۳ درصد بوده است.

بانک مرکزی ایران می‌گوید حجم نقدينگی در پایان اردیبهشت‌ امسال به چهار هزار و ۹۴۳ تریلیون تومان اوج گرفت که نسبت به ابتدای سال جاری خورشیدی حدود ۱۱۱ تریلیون تومان افزایش نشان می‌دهد.

بدین ترتیب تنها در دو ماهه اول سال ۱۴۰۱ حجم نقدینگی در ایران ۲.۳ درصد افزایش یافته است.

همچنین، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در اردیبهشت‌ ۱۴۰۱ معادل ۳۷.۳ درصد بوده است.

نقدینگی از مهمترین عوامل تورم است؛ شاخصی که ایران طی سه سال گذشته جزو چند کشور انگشت‌شمار جهان از لحاظ افسارگسیختگی آن بوده است.

نقدینگی در ایران طی یک دهه گذشته تقریبا ۱۰ برابر شده است.

آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم اردیبهشت‌ امسال نسبت به ماه مشابه سال ۱۴۰۰ (تورم نقطه به نقطه) حدود ۴۰ درصد بوده است. تورم نقطه به نقطه خردادماه نیز حدود ۵۲ درصد بوده است.

۱۵ تیر : وعده رفع بیکاری و سیاست‌های حکومتی افزایش جمعیت

جوانان ایرانی بویژه فارغ‌التحصلان دانشگاه‌ها در حالی با بیکاری دست به گریبان هستند که رهبر ایران سیاست افزایش جمعیت را به مسئولان این کشور توصیه کرده و از سوی دیگر وعده‌ها برای مقابله با بیکاری در این کشور ادامه یافته است.

حجت‌الله عبدالملکی، وزیر سابق تعاون، کار و رفاه اجتماعی اواخر سال پیش تعداد بیکاران مطلق را دو و نیم میلیون نفر اعلام کرد بود و گفته بود «۱۴ میلیون نفر شغل شایسته ندارند.»

مدتی پیش ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران با تکرار وعده‌های قبلی گفته بود: «رفع بیکاری و ایجاد اشتغال پایدار جزو برنامه‌های محوری دولت است که با جدیت و به صورت شبانه روزی دنبال می‌شود.»

سیاست‌های افزایش جمعیت در حالی توسط دولتمردان ایران ترغیب شده که همزمان جوانان ایرانی به غیر از بیکاری شاهد افزایش تورم در کشورشان هستند.

بنابر اعلام مرکز آمار ایران نرخ تورم از اردیبهشت ماه تا خرداد امسال و فقط طی یک ماه شاهد ۱۲/۲ درصد افزایش بوده است.

طی سال‌های اخیر و با افزایش تورم از قدرت خرید شهروندان ایرانی کاسته شده و افزایش قیمت مسکن و اجاره بها هم به مشکلات جوانان ایرانی افزوده است.

در خرداد ماه امسال قیمت متوسط هر متر مربع خانه مسکونی در تهران به حدود ۳۹ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده؛ یعنی طی یک ماه (از اردیبهشت تا خرداد) هر متر مربع خانه سه میلیون تومان افزایش یافته است.

مجموعه‌ این مشکلات چشم‌انداز آینده و تشکیل خانواده را برای بسیاری از جوانان ایرانی سخت‌تر از گذشته کرده است.

بسیاری از جوانان ایرانی با ناامیدی از چشم‌انداز آینده خود در وطن خود طی دهه اخیر به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند.

 

۱۵ تیر : سهم «حدود ۴۰ درصدی» فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها از کل بیکاران در ایران

مرکز آمار ایران نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در بهار امسال (۱۴۰۱) را منتشر کرده که بر اساس آن ۱۳/۲ درصد جمعیت فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های این کشور بیکار بوده‌اند؛ در این مدت فارغ‌التحصیلان مراکز آموش عالی در ایران حدود ۴۰ درصد کل بیکاران ایران را تشکیل داده‌اند.

سهم زنان نسبت به مردان و نرخ بیکاری آنها در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی بوده است.

مرکز آمار ایران در گزارش خود نرخ بیکاری کل این کشور در بهار ۱۴۰۱ را ۹/۲ درصد اعلام کرده که نسبت به بهار پارسال(۱۴۰۰) کمتر از نیم درصد افزایش یافته است.

بنابر اعلام مرکز آمار، اندازه‌گیری اشتغال و بیکاری در طرح آمارگیری این نهاد از تعاریف بین‌المللی تبعیت می‌کند و شاغلان افراد ۱۵ ساله و بیشتر را دربر می‌گیرد که در طول هفته حداقل یک ساعت کار کرده باشند یا بطور «موقت» کار خود را ترک کرده باشند.

همچنین، افرادی که در ازای کار خود دستمزدی نمی‌گیرند، کارآموزان، محصلان و نیروهای کادری یا موقت نیروهای مسلح(نظیر سربازان وظیفه) شاغل محسوب می‌شوند.

نتایج طرح آمارگیری نیروی کار نشان می‌دهد که ۱۶/۶ درصد از جمعیت ۱۸ تا ۳۵ سال در بهار امسال بیکار بوده‌اند ؛این نرخ برای افراد ۱۵ تا ۲۴ ساله حدود ۲۴ درصد اعلام شده است.

مرکز آمار ایران همچنین گفته است نزدیک به ۱۰ درصد جمعیت شاغل در ایران در این مدت دارای «اشتغال ناقص» بوده‌اند.

بخش‌های خدمات، صنعت و کشاورزی به ترتیب بیشترین شاغلان را به خود اختصاص داده‌اند.

نگاهی به جزئیات بیکاری در استان‌های مختلف ایران در این گزارش نشان می‌دهد که استان کرمانشاه با ۱۵/۴ درصد بالاترین نرخ بیکاری را در مقایسه با سایر استان‌های ایران داشته است.

بر همین اساس استان زنجان با ۵/۴ درصد دارای کمترین نرخ بیکاری اعلام شده است.

 

۱۲ تیر : از ۱۱ دی ۱۴۰۰ تا ۹ تیر ۱۴۰۱، ۲۵۱ نفر در ایران اعدام شده‌اند

بنا بر اعلام سازمان حقوق بشر ایران، آمار اعدام در ایران در شش ماه نخست سال جاری میلادی در مقایسه با دوره زمانی مشابه پارسال بیش از دو برابر افزایش یافته است.

بر اساس این گزارش از ۱۱ دی ۱۴۰۰ تا ۹ تیر ۱۴۰۱، ۲۵۱ نفر در ایران اعدام شده‌اند، این در حالی است که آمار اعدام‌شدگان در مدت مشابه سال گذشته ۱۱۷ نفر در کشور بوده است.

به گزارش سازمان حقوق بشر ایران از مجموع آمار اعدام‌های شش ماه گذشته، حکم ۱۳۷ نفر پس از آغاز دور جدید اعتراضات یعنی از ۲۷ اردیبهشت تا ۹ تیر امسال اجرا شده است.

جاوید رحمان،‌ گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در ایران پیشتر درباره تبدیل اعدام به یک «ابزار سیاسی» از سوی حکومت جمهوری اسلامی هشدار داده بود.

در گزارش سازمان حقوق بشر ایران هم‌چنین آمده است که از مجموع ۲۵۱ اعدامی، ۶ نفر زن و ۶۷ شهروند بلوچ بوده‌اند. ۲۷ درصد کل اعدام‌ها طی شش ماه در حالی به شهروندان بلوچ تعلق دارد که این اقلیت قومی تنها حدود ۵ درصد جمعیت کل ایران را تشکیل می‌دهند.

بنا بر این گزارش ۱۴۱ اعدام با اتهام «قتل عمد»، ۹۱ مورد با اتهام «جرایم مربوط به مواد مخدر»، ۱۳ مورد با اتهام «تجاوز به عنف» اجرا شده است و ۶ زندانی نیز با اتهام «محاربه» به اعدام محکوم شده بودند که از این بین، ۴ نفر اتهامات امنیتی و سیاسی در پرونده‌های خود داشته‌اند.

در واکنش به افزایش دوبرابری آمار اعدام در ایران، محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، هدف حکومت از اعدام‌های گسترده را «ارعاب جامعه برای پیشگیری از اعتراضات ضد حکومتی» اعلام کرده و راهکار جلوگیری از گسترش این مجازات را «بالا بردن هزینه سیاسی اعدام از طریق کارزارهای گسترده مردمی و فشار بیشتر جامعه جهانی» عنوان کرده است.

تاکنون بیش از ۱۷۰ عضو سازمان ملل متحد مجازات اعدام را در قوانین خود یا در عمل لغو کرده‌اند. بر اساس آخرین گزارش سازمان عفو بین‌الملل در مهر پارسال، ایران بعد از چین بیشترین آمار اعدام را داشته است.

 

۱۱ تیر : تنش آبی در ایران؛ «۸۶ درصد مساحت اصفهان» با بحران روبه‌رو است

 

مدیریت بحران استانداری اصفهان روز شنبه ۱۱ تیرماه با استناد به گزارش مرکز اقلیم‌شناسی ایران گفت که ۸۶ درصد مساحت اصفهان با خشکسالی مواجه است و در حال حاضر، ۳۰۰ روستای این استان با تانکر سیار آب‌رسانی می‌شود.

منصور شیشه‌فروش، مدیرکل این سازمان، روز شنبه در مراسمی رسمی با حضور مسئولان شرکت آب و فاضلاب اصفهان تصریح کرد که بحران خشکسالی در استان اصفهان طی بیست سال گذشته تشدید شده است.

او همچنین در مورد گسترش چشمگیر فرونشست زمین در دشت‌های اصفهان هشدار داد و افزود که بر اساس گزارش سازمان زمین‌شناسی و نقشه‌برداری، ۲۷ دشت از ۳۵ دشت این استان در پی کم‌آبی مستمر با بحران فرونشست روبه‌رو هستند.

این نخستین‌بار نیست که مقام‌های مسئول در مورد بحران فرونشست زمین در اصفهان هشدار می‌دهند؛ رئیس گروه حفاظت از منابع آب زیرزمینی شرکت آب منطقه‌ای اصفهان روز هشتم تیرماه به خبرگزاری تسنیم گفته بود که آبخوان شهر اصفهان «حدود سه میلیارد متر مکعب کسری آب دارد».

مهرماه پارسال نیز، مدیرکل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی این استان اعلام کرد اصفهان تنها شهر در سراسر ایران است که «فرونشست زمین حتی به داخل مناطق مسکونی آن نفوذ کرده است».

او هشدار داده بود که «برای احیای آبخوان دشت اصفهان-برخوار فقط تا سال ۱۴۰۹ و در خوش‌بینانه‌ترین حالت تا سال ۱۴۱۸ فرصت هست».

به گفته این مقام در دشت اصفهان-برخوار زیرساخت‌های حیاتی و استراتژیکی مانند نیروگاه، پالایشگاه، ورزشگاه نقش جهان، فرودگاه، کریدور شمال به جنوب، شرق به غرب و همچنین شمار قابل توجهی آثار تاریخی قرار دارد.

 

۱۱ تیر : زنان سالمند «تنها» ۴ برابر مردان

به گزارش ایسنا، حسام الدین علامهبه آسیب شناسی پدیده زنانه شدن سالمندی در ایران پرداخت و اظهار کرد: در دوران سالمندی، سالمندان مرد شانس ازدواج مجدد را دارند و کمتر تنها هستند ولی زنان سالمند به لحاظ مسائل فرهنگی این امکان را ندارند.

وی که در برنامه‌ای رادیویی سخن می‌گفت، ادامه داد: در سالهای گذشته به دلیل تولد بیشتر نوزادان پسر که ۱۰۷ نوزاد پسر به ازای تولد ۱۰۳نوزاد دختر بود و فوت ناشی از حوادث کاری در مردها، جنسیت سالمندی مردانه بود ولی از سال ۸۵ به بعد، به دلیل کنترل عوامل مهمی چون عوارض زایمان، مرگ و میر مادران در هنگام تولد و دوران بارداری و افزایش مهاجرت مردان، جنسیت سالمندی در کشور زنانه شده است و بر اساس آمار سال ۹۵ به ازای هر ۱۰۰ زن سالمند، ۹۷ مرد سالمند وجود داشت که در سال ۱۴۰۰ به ازای هر ۱۰۰۰ زن سالمند ۹۲ مرد سالمند زندگی می‌کند.

به گفته رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان، بر اساس آمار بعد از ۸۵ سالگی مجدد تعداد مردان سالمند بیشتر می‌شود و جنسیت سالمندی مردانه می‌شود. 

وی همچنین در ادامه سخنان خود به پدیده «زنان سالمند فرهیخته» نیز اشاره و با بیان اینکه امروزه ما با پدیده زنان سالمند فرهیخته هم مواجه‌ایم، تصریح کرد: میزان ازدواج در زنان دارای تحصیلات تکمیلی کمتر است و در حقیقت میزان تجرد قطعی در زنان فرهیخته بیشتر شده است.

رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان، تعداد جمعیت سالمندان کشور را ۹ میلیون نفر عنوان کرد و در اینباره توضیح داد: بر اساس پیش بینی‌ها در سال ۱۴۱۰تعداد سالمندان به ۱۳ میلیون و در سال ۱۴۲۰ به ۱۹ میلیون و در سال ۱۴۳۰ به ۳۵ میلیون نفر می‌رسد که ضروری است تغییراتی در کیفیت و سبک زندگی سالمندان اتفاق بیفتد.

وی در پایان سخنان خود با تاکید بر اهمیت و ضروت توجه حاکمیت به “پیری جامعه”، خاطر نشان کرد: اکنون وضعیت صندوق‌های بازنشستگی بحرانی است و با افزایش سالمندان، صندوق‌های بازنشستگی دچار ورشکستگی می‌شود و با شرایط ابر بحرانی مواجه خواهند شد.

 

۶ تیر : تورم خرداد ۱۴۰۱ ایران برای کم‌درآمدترین دهک بیش از دو برابر پردرآمدترین دهک بود

بررسی‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد خردادماه امسال نرخ تورم ماهانه برای کم‌درآمدترین دهک بیشتر از دو برابر پردرآمدترین دهک جامعه بوده است.

طبق این گزارش، قیمت کالاها و خدمات مصرفی دهک اول از اردیبهشت تا خرداد امسال به طور متوسط ۱۹.۵ درصد افزایش پیدا کرد؛ در صورتی که متوسط افزایش قیمت‌ها برای دهک دهم حدود ۸.۴ درصد بوده است. در مجموع نرخ تورم ماهانه برای هفت دهک کم‌درآمد جامعه بیشتر از میانگین کشوری بوده است .

هفته پیش این نهاد اعلام کرد نرخ تورم ماهانه در خردادماه ۱۲.۲ درصد بوده که بالاترین رقم ثبت‌شده از زمان اعلام ماهانه نرخ تورم است.

طبق برآوردهای مرکز آمار، نرخ تورم نقطه به نقطه هم برای اقشار فقیر جامعه بالاتر از اقشار مرفه بوده است.

قیمت کالاها و خدمات مصرفی برای ده درصد کم‌درآمد جامعه ایران ظرف یک سال گذشته (خرداد ۱۴۰۰ تا خرداد ۱۴۰۱) به طور متوسط ۶۴ درصد افزایش یافته است. نرخ رشد قیمت‌ها برای پردرآمدترین دهک در همین مدت ۴۹ درصد بوده است.

این اعداد و ارقام می‌تواند به نگرانی‌ها درباره تشدید شکاف فقیر و غنی، و نیز افزایش فقر در ایران دامن بزند.

چرا نرخ تورم برای دهک‌های پایین بیشتر است؟

عامل اصلی تورم بی‌سابقه خردادماه افزایش قیمت مواد غذایی بود. آمارها نشان می‌دهد که ظرف یک ماه قیمت روغن نباتی به طور متوسط سه برابر شد، لبنیات و تخم‌مرغ تقریباً یک‌ونیم برابر، و گوشت و مرغ، و گروه نان و غلات هم به طور متوسط تقریباً ۲۰ درصد گران‌تر شدند.

دولت ابراهیم رئیسی از اواسط اردیبهشت تصمیم گرفت تخصیص ارز ترجیحی به واردات اقلامی مانند خوراک دام و دانه‌های روغنی را متوقف کند و قیمت‌های مصوب بعضی از مواد غذایی از جمله ماکارونی و روغن مایع را بالا ببرد. این تصمیم‌ها باعث شد مواد غذایی ظرف یک ماه به طور متوسط ۲۵.۹ درصد گران شوند.

داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که دهک‌های پایین‌تر، بخش بیشتری از درآمدشان را صرف خرید مواد غذایی می‌کنند.

تقریباً نیمی (۴۳ درصد) از درآمد دهک اول جامعه صرف خرید مواد غذایی می‌شود، در صورتی که سهم مواد غذایی در سبد مصرفی پردآمدترین دهک جامعه تنها حدود ۱۷ درصد است.

به همین دلیل است که افزایش سرسام‌آور قیمت مواد غذایی در یک ماه گذشته باعث شده دهک‌های کم‌درآمد جامعه ایران نرخ تورم بالاتری را جبران کنند.

در کنار این، ترکیب متفاوت سبد غذایی دهک‌های مختلف هم به این اختلاف نرخ تورم دامن زده است.

طبق بررسی‌های مرکز آمار، قیمت مواد غذایی که دهک اول مصرف می‌کند، در خردادماه به طور متوسط ۳۱ درصد نسبت به ماه قبل افزایش یافت؛ در صورتی که نرخ رشد قیمت مواد غذایی برای دهک دهم در همین مدت ۲۲.۳ درصد بوده است.

دولت ایران وعده داده که تا وقتی سیستم کالابرگ الکترونیکی آماده نشده، به پرداخت یارانه نقدی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومانی به ۹ دهک پایین جامعه ادامه بدهد.

 

۵ تیر : تعداد استان‌های بیابانی ایران به «۲۱ مورد» افزایش یافته است

سرپرست جدید سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران از افزایش ۶۶ درصدی استان‌های بیابانی در کشور خبر داد و گفت که مناطق بحرانی برای ریزگردها نیز در حدود ۴۳ درصد گسترش یافته است.

عباسعلی نوبخت روز یکشنبه پنجم تیرماه در مراسم معارفه خود تصریح کرد که تعداد استان‌های بیابانی ایران از ۱۴ مورد در آغاز برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله، اکنون به حدود ۲۱ استان افزایش یافته است.

او با تاکید بر ضرورت برنامه‌ریزی برای مدیریت خشکسالی افزود که در آغاز برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله، مناطق بحرانی برای ریزگردها شش میلیون هکتار بود و اکنون وسعت آن به نزدیک ۱۴ میلیون هکتار رسیده است.

نوبخت با استناد به داده‌های سازمان توسعه عمران ملل متحد گفت ایران جزو کشورهایی است که به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی در سال ۲۰۲۵ با بحران شدید آب مواجه می‌شود و در سال ۲۰۴۰ به اوج بحران بی‌آبی می‌رسد.

سرپرست سازمان منابع طبیعی همچنین از مشکل «هجوم آفات» و «خشکیدگی بلوط» در ۱.۲ میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس خبر داد.

این تخریب‌ها در شرایطی است که به گفته نوبخت، «از ۳۰ میلیون هکتار عرصه‌های زاگرس، نزدیک به شش میلیون هکتار آن جنگل است و این جنگل‌ها تامین کننده ۴۰ درصد آب در ایران هستند».

گزارش‌های مختلف حاکی است که بحران کم‌آبی و گسترش خشکی و بیابان‌زایی و ریزگردها در بخش‌های مختلف ایران، به‌طور مستقیم بر اقتصاد محلی کشاورزان، وضعیت خانواده‌ها، شرایط شغلی و وضع روانی و اجتماعی انسان‌ها و بالاخره سلامتی و بهداشت شهروندان، اثرات شکننده و منفی گذاشته است.