درباره اریک هابسبام

صادق افروز

به گفته همه منتقدین و تحسین کنندگان هابسبام ، کتاب هایی که او در مورد تاریخ نوشته ،  از جمله آثار بسیار با ارزش تاریخی هستند . ولی این امکان وجود دارد که مورخ برجسته در تحلیل های سیاسی جاری مواضع غلطی اتخاذ کند . بعضی از مواضع سیاسی اتخاذ شده توسط هابسبام نشان داد که او به این گروه از مورخین یا فعالین سیاسی تعق داشت .در جریان اشغال مجارستان توسط ارتش شوروی ، هابسبام برخلاف بسیاری از اعضای حزب کمونیست بریتانیا که به دلیل حمایت حزب از ارتش شوروی , از عضویت در حزب استعفا داده بودند ، همچنان در حزب ماند .در یکی از سخنرانی های جنجالی اش اظهار داشت اگر کشتاری که استالین از مخالفین اش کرد راه رسیدن به سوسیالیزم را هموار می کرد این کشتار هار قابل پذیرش بود  .اما از میان موضع گیری های سیاسی او ،  دو موضع گیری از همه جنجالی تر است .نخست موضع گیری او درباره کودتای پینوشه بر علیه آلنده است و دوم حمایت او از کمونیزم اروپایی است .در رابطه با کودتای پینوشه ، هابسبام بر خلاف نظر بسیاری از چپ های انقلابی که علت اصلی شکست انقلاب در شیلی را در کوتاهی های آلنده در برخورد قاطع با ماشین سرکوب بورژوازی می دیدند و معتقد بودند آلنده می بایست توده های زحمتکش را مسلح می کرد و ارتش بورژوازی را در هم می شکست ، هابسبام همچون بسیاری از کمونیست های اروپایی دلیل اصلی شکست آلنده را در بی توجهی به خواست های اقشار متوسط و ترساندن ارتش  و تند روی های آلنده بیان می کرد . در ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۷ یک سری مصاحبه با جئورجیو ناپولیتانو که از اعضای رهبری حزب کمونیست ایتالیا بشمار می رفت انجام داد .ناپولیتانو در این مصاحبه ها از تغییرات تدریجی و قانونی دفاع می کرد .هابسبام این نظرات ناپولیتانو را پذیرفته بود و در حزب کمونیست بریتانیا از جمله هواداران کمونیزم اروپایی به شمار می رفت . در اکتبر ۱۹۷۹ به هیئت تحریریه نشریه مارکسیزم امروز پیوست که به صدای کمونیزم اروپایی در بریتانیا تبدیل شد .با توجه به موارد برشمرده فوق ، اطلاق "تحلیل گر برجسته کمونیست " به هابسبام ،  آنگونه که در سایت سازمان آمده جای سوال دارد .

با احترام

صادق افروز

سوم اکتبر ۲۰۱۲