ایران در آئینه آمار(۲۷۴)

شنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۰ برابر با ۰۶ نوامبر ۲۰۲۱

تهیه و تنظیم از مریم اسکوئی

موضوع آمارهای نقل شده در این بخش:

۲ برابر شدن جمعیت «زیرخط فقر» طی سه سال اخیر

۲۵درصد جمعیت کشور حاشیه نشین‌اند

کاهش چشمگیر در آمار تولد در ایران در بهار ۱۴۰۰

تراز دریای خزر طی ۲۶ سال «بیش از ۱.۵ متر» کاهش یافته است

بحران جمعیتی در ایران؛ در یک دوره پنج ساله «بیش از ۵۵۰ هزار تولد از دست دادیم»

قتل با اسم رمز «ناموس»، هزار‌و ۲۰۰ قتل ناموسی در کل ایران؟

 گزارشی درباره زن‌کشی در استان کردستان

۴۰ درصد خانوارهای ایرانی و ۷۰ درصد خانوارهای تهرانی زیر خط «فقر مسکن» هستند

صندوق بین‌المللی پول: بدهی‌های دولت ایران به سرعت افزایش می‌یابد

جمعیت دانش‌آموزان ایران طی ۲۰ سال بیش از دو میلیون نفر کاهش داشته است

گزارش «پایش فقر» وزارت کار:‌ از هر سه ایرانی، یک نفر در فقر مطلق زندگی می‌کند

صندوق بین‌المللی پول: دولت ایران به اندازه یک سوم اقتصاد کشور بدهی خالص دارد

 

۱۴ آبان : ۲ برابر شدن جمعیت «زیرخط فقر» طی سه سال اخیر/۲۵درصد جمعیت کشور حاشیه نشین‌اند

به گزارش ایسنا، فرشاد مومنی رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با مدیران و برخی از پژوهشگران موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی دیدار و گفتگو کرد که بخشی از سخنانش در ادامه می‌آید.

وی با اشاره به نتایج بدست آمده از گزارش فقر در موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی در خصوص وضعیت نامطلوب فقر در روستاها و توجه به این نکته که جمعیت زیر خط فقر در روستاها بیش از جمعیت زیر خط فقر شهری است گفت: گفته می‌شود هر سیاست فقرزایی که در دستور کار قرار می‌گیرد با اینکه ممکن است ابتدا به ساکن و در ظاهر بر جامعه روستایی بی‌تاثیر باشد اما نتایج آن نشان می‌دهد که آسیب پذیری جامعه روستایی از این سیاست‌ها بیشتر است.

وی گفت: در ۵۰ سال اخیر یک مطالعه نداریم که غیر از این را گفته باشد در سال ۱۳۸۳ بانک جهانی در مورد شوک قیمت بنزین مطالعه‌ای را انجام داد و کتابی با عنوان “اقتصاد ایران از نگاه بانک جهانی” نیز منتشر کرده در این کتاب، آنها اظهار شگفتی می‌کنند چرا که تصور اولیه شان این بوده که تورم زایی قیمت بنزین بر روی خانوارهای روستایی کمترین تاثیر را می‌تواند داشته باشد اما پس از انجام محاسبات به این نتیجه رسیده‌اند که زیان رفاهی خانوارهای روستایی از این بابت دو برابر خانواده‌های شهری است. البته این مسئله جدیدی نیست و تمام مطالعات قبلی هم بر این موضوع تاکید دارند اما موضوعات تکان‌دهنده در حال رخ دادن است که نظام پایش ما دچار فلج مغزی شده و شاید بدیهی‌ترین چیزها را نمی‌بیند.

مومنی ادامه داد: در ۱۰ سال گذشته بیش از ۵ بار شاهد سبقت شاخص cpi روستایی نسبت به شهری بوده‌ایم که در هر کجای دنیا این مسئله اگر رخ می‌داد آنها دچار نگرانی می‌شدند چراکه این شاخص بر پنج مورد دلالت دارد که اساس امنیت ملی را متزلزل می‌کند و توسعه را ناممکن می‌سازد.

وی با بیان اینکه باب اندیشه ورزی مسئله محور و با کیفیت تا حد زیادی مسدود شده، اظهار کرد: کشور در ۱۰ زمینه آسیب پذیر شده که یکی از آنها، حاشیه نشینی است؛ در حال حاضر میزان جمعیت حاشیه نشین از ۲۵ درصد کل جمعیت کشور در حال عبور است، این مساله، نشان دهنده آن است که در آن دوره، به اعتبار اینکه بر روی ارتقای بنیه تولید فناورانه در بخش کشاورزی کار بایسته‌ای انجام نشده بود و بخش اصلی اهتمام به خدمات عمرانی و زیرساختی فیزیکی اختصاص یافت، زمانی که اولین شوک از طریق سیاستگذاری‌های غلط وارد شد، به هیچ وجه آن خدمات در آن ابعاد بزرگی که ارائه شده بود، نگهدارنده جمعیت روستایی نبود و اکنون تعداد روستاهای خالی از سکنه ابعاد نگران‌کننده‌ای پیدا کرده است.

وی اظهار کرد: در موج اصلاحات ارضی می‌بینیم که فقط جمعیت نیروی فعال مهاجرت می‌کرده و پیوند و همدلی آنها با روستا از بین نمی‌رفته اما اکنون با پدیده تخلیه روستاها به طور کامل مواجه هستیم و به نظر می‌رسد بهتر است در سال تدوین برنامه هفتم توسعه اهتمام ویژه در بحث حمایت اجتماعی به ویژه در مناطق روستایی داشته باشیم و به این نکات کلیدی توجه کنیم.

 

۱۴ آبان : کاهش چشمگیر در آمار تولد در ایران در بهار ۱۴۰۰

 

مرکز آمار ایران از کاهش آمار موالید در بهار ۱۴۰۰ در مقایسه با مدت مشابه دو سال پیش از آن خبر داد.

بر اساس گزارش این مرکز که خبرگزاری ایسنا روز جمعه، ۱۴ آبان، منتشر کرد، در بهار امسال ۲۶۹ هزار و ۷۴۸ ولادت در کشور به ثبت رسیده که در مقایسه با بهار ۱۳۹۹ این آمار ۱۰ هزار و ۸۱۶ مورد کمتر است.

بر اساس این گزارش، آمار تولد در بهار ۱۳۹۸، ۲۹۹ هزار و ۳۸۹ و در بهار ۱۳۹۹، ۲۸۰ هزار و ۵۶۴ مورد بوده است.

پیشتر حامد برکاتی، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت اواخر اردیبهشت امسال ضمن هشدار درباره کاهش ۲۵ درصدی فرزندآوری در ایران از «عقلای کشور» خواسته بود که برای رفع این مشکل «اقدامی فوری» انجام دهند.

در سال‌های اخیر، نابسامانی شرایط اقتصادی و گسترش مشکلات اجتماعی، باعث بی‌انگیزگی عمومی برای فرزندآوری در ایران شده تا جایی که کاهش نرخ رشد جمعیت در ایران از نگرانی‌های حکومت و به‌ طور خاص رهبر جمهوری اسلامی است.

در همین زمینه علی خامنه‌ای روز ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ در سخنانی بار دیگر بر «ازدواج بهنگام و فرزندآوری» به‌عنوان «نیازهای حیاتی امروز و فردای کشور» تأکید کرده بود.

با این حال سیاست‌های تشویقی و تنبیهی حکومت برای فرزندآوری بیشتر در سال‌های اخیر موثر واقع نشده و بر اساس گزارش‌ها تمایل زوج‌های جوان به عدم فرزندآوری و تک‌فرزندی افزایش قابل توجهی یافته است.

آخرین گزارش‌های رسمی در این باره به سال ۹۵ بازمی‌گردد. در آن زمان شهین‌دخت ملاوردی، معاون وقت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری گفته بود که حدود ۱۴.۴ درصد خانواده های ایرانی بدون فرزند هستند و ۱۸.۹ درصد نیز فقط یک فرزند دارند. به این ترتیب می‌توان گفت که بین ۳۳ تا ۳۴ درصد خانواده‌های ایرانی تک‌فرزند و بدون فرزند هستند.

 

۶ آبان : تراز دریای خزر طی ۲۶ سال «بیش از ۱.۵ متر» کاهش یافته است

 

یک مقام سازمان هواشناسی ایران از کاهش ۱.۵ متری در تراز دریاچه خزر با توجه به کاهش بارندگی در حوضه این دریاچه خبر داد.

به گفته بهزاد لایقی، مدیرکل مرکز علوم جوی و اقیانوسی سازمان هواشناسی ایران، این اتفاق طی ۲۶ سال اخیر رخ داده است.

خبرگزاری ایسنا به نقل از آقای لایقی نوشت که از سال ۱۳۷۴ تاکنون، روندی کاهشی در تراز آب این دریاچه دیده می‌شود و این رقم در سال جاری نسبت به سال گذشته، پنج سانتی‌متر بوده است.

بررسی‌های این سازمان نشان می‌دهد که سطح آب دریاچه خزر از سال ۱۳۷۴ به طور متوسط، سالیانه حدود شش سانتی‌متر کاهش یافته است.

به گفته این مقام رسمی، تنها «بارش» است که می‌تواند این شرایط را تغییر دهد و مانع کاهش سالیانه تراز این دریاچه شود.

سایر دریاچه‌ها و رودخانه‌ها در ایران نیز در شرایط مشابهی قرار دارند و بر اساس برآورد «موسسه منابع جهان» در سال ۲۰۱۹، ایران در صدر کشورهایی‌ است که با یک «بحران فوق‌العاده» در زمینه آب دست به گریبان است و در لبه «روز آخر» قرار گرفته‌، یعنی روزی که منابع آبی در آن ممکن است به پایان برسد.

 

۳ آبان : بحران جمعیتی در ایران؛ در یک دوره پنج ساله «بیش از ۵۵۰ هزار تولد از دست دادیم»

 

هم‌زمان با انتشار گزارش مرکز آمار ایران مبنی بر افزایش آمار طلاق و کاهش تعداد ازدواج‌ها در کشور، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت ضمن هشدار درباره وضعیت شاخص‌های جمعیتی ایران خبر داد که ایران طی ۵ سال منتهی به پارسال «بیش از ۵۵۰ هزار تولد» از دست داده است.

مرکز آمار ایران روز دوشنبه، سوم آبان در گزارشی اعلام کرده است که نسبت طلاق به ازدواج در فاصله سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ از ۱۶.۳ به ۳۲.۹ افزایش داشته و در سال ۱۳۹۸ به بالاترین نقطه در این دوره یعنی ۳۳ درصد رسیده است.

بر اساس این گزارش، آمار ازدواج در این بازه زمانی بیش از ۳۶ درصد کاهش و آمار طلاق حدود ۲۸ درصد افزایش داشته است.

این آمارها در حالی اعلام می‌شود که در سال‌های اخیر، نابسامانی شرایط اقتصادی و گسترش مشکلات اجتماعی، باعث بی‌انگیزگی عمومی برای فرزندآوری در ایران شده تا جایی که کاهش نرخ رشد جمعیت در ایران از نگرانی‌های حکومت و به‌ طور خاص رهبر جمهوری اسلامی است.

با این حال سیاست‌های تشویقی حکومت برای فرزندآوری در سال‌های اخیر موثر واقع نشده و بر اساس گزارش‌ها تمایل زوج‌های جوان به بچه‌دار نشدن و تک‌فرزندی افزایش قابل توجهی یافته است.

آخرین گزارش‌های رسمی در این باره به سال ۹۵ بازمی‌گردد. در آن زمان شهین‌دخت ملاوردی، معاون وقت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری گفته بود که حدود ۱۴.۴ درصد خانواده های ایرانی بدون فرزند هستند و ۱۸.۹ درصد نیز فقط یک فرزند دارند. به این ترتیب می‌توان گفت که بین ۳۳ تا ۳۴ درصد خانواده‌های ایرانی تک‌فرزند و بدون فرزند هستند.

در همین حال صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور نیز در مصاحبه‌ای که خبرگزاری ایسنا روز دوشنبه از او منتشر کرده، ضمن هشدار درباره «تمام شاخص‌های جمعیتی ایران» گفته است که در صورت بی‌توجهی دولت و مجلس در هشت سال آینده «پنجره‌ طلایی جمعیت» در کشور را از دست می‌دهیم و دیگر کاری از دست‌مان بر نمی‌آید.

او یادآور شده است: «در حالیکه در سال ۱۳۹۴ یک میلیون و ۵۷۰ هزار تولد ثبت شد، این میزان موالید سالانه کاهش پیدا کرد و هر سال میزان روند کاهشی هم بیشتر شد تا جایی که در سال ۱۳۹۹ تعداد موالید به حدود یک میلیون تولد رسید؛ یعنی در یک دوره پنج ساله بیش از ۵۵۰ هزار تولد را از دست دادیم.»

به گفته آقای قاسمی، نرخ رشد جمعیتی ایران در حال حاضر حدود ۰.۶ درصد است و پیش‌بینی می‌شود بین ۱۰ تا ۱۵ سال آینده، نرخ رشد جمعیت صفر درصد و سپس منفی شود.

این پژوهشگر حوزه جمعیت، نرخ باروری کشور (میانگین تعداد فرزندان یک زن) را حدود ۱.۶ فرزند به ازای هر زن اعلام کرده و گفته است که این عدد پایین‌ترین نرخ باروری امروز در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است.

دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور در ادامه با اشاره به سالمند بودن حدود ۱۰.۵ درصد جمعیت کشور گفته است که تا سال ۲۰۵۰ میلادی این رقم به بیش از ۳۲ درصد افزایش خواهد یافت و به این ترتیب در یک بازه زمانی ۳۰ ساله یک کشور «فوق سالمند» یا در مرحله «انفجار سالمندی» خواهیم داشت.

جمعیت ایران در آمارهای رسمی سال گذشته بیش از ۸۳ میلیون نفر اعلام شده بود. بر اساس پیش‌بینی مرکز آمار ایران که اواخر مهر منتشر شده است، جمعیت ایران تا سال ۱۴۱۵ به بیش از ۹۵.۲ میلیون نفر افزایش خواهد یافت. رقم این پیش‌بینی اما با روندی که مسئولان اکنون درباره آن هشدار می‌دهند محتملاً دیگرگون خواهد شد.

 

۲ آبان : قتل با اسم رمز «ناموس»، هزار‌و ۲۰۰ قتل ناموسی در کل ایران؟ / گزارشی درباره زن‌کشی در استان کردستان

 

هزار‌و ۲۰۰ قتل ناموسی در کل ایران؟ / گزارشی درباره زن‌کشی در استان کردستان

آمار دقیق نداریم

آذر ۱۳۹۸ خبرگزاری ایسنا در گزارشی به استناد تحقیقات دانشگاهی نوشت که «بین ۳۷۵ تا ۴۵۰ مورد قتل ناموسی سالانه» در ایران رخ می‌دهد و «قتل‌های ناموسی» حدود ۲۰ درصد از کل قتل‌ها و ۵۰ درصد از قتل‌های خانوادگی در ایران را تشکیل می‌دهد. این نوع قتل در استان‌هایی با بافت فرهنگی قبیله و عشیره‌ای بالاتر از دیگر نقاط کشور است. آن‌طورکه «پروین بختیاری‌نژاد» در کتاب «فاجعه خاموش» آورده، در مواردی مثل سرپیچی‌کردن از ازدواج‌های اجباری، اصرار برای اینکه زنی بخواهد همسر آینده‌اش را خودش انتخاب کند، برقراری روابط عاشقانه غیرمتعارف، خیانت به همسر، زنا، فرار از خانه و … که رفتارهای ضدناموسی، بی‌عفتی، بدنامی و فضاحت تلقی می‌شوند، رخ می‌دهند و گاهی اوقات، انتشار یک شایعه بی‌اساس می‌تواند باعث بروز این نوع قتل شود. زن‌کشی به‌بهانه ناموسی در کردستان در سال گذشته و امسال در سرخط خبرهای این قتل‌ها بوده؛ گلاله شیخی، فائزه ملکی، ماه سرگل حبیبی از جدیدترین قربانیان زن‌کشی‌ها به‌بهانه دفاع از ناموس بوده‌اند. آن‌طورکه عبدالرحیم تاج‌الدین، مشاور معاونت رفاه اجتماعی، بازرس عملکرد و مدیرکل سابق دفتر امور حمایتی و توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به «شرق» می‌گوید، هیچ مطالعه میدانی عمیقی درباره قتل‌های ناموسی انجام نشده است؛ «آمار رسمی باید از‌سوی پزشکی قانونی اعلام شود. آمارهایی هم که تأیید می‌شود نشان می‌دهد این نوع قتل‌ها در ایران از نرم جهانی خیلی کمتر است. شاید عدد وقوع این قتل‌ها در استان کردستان در یک سال مثلا بیشتر بوده باشد اما این‌طوری نیست که در این استان شایع باشد. استان‌های کردستان، کرمانشاه، خوزستان، ایلام، آذربایجان شرقی، اردبیل، سیستان‌وبلوچستان و فارس بیشترین تعداد قتل‌های به بهانه ناموس را دارند». او ادامه می‌دهد: «به من در یک سال مأموریت دادند که به شهر راور کرمان بروم. در آن سال تعداد خودکشی‌های زنان در این شهر به عدد ۲۵ رسیده بود که عدد زیادی بود. یا مثلا یک‌بار در شهر بهار در ایلام، تعداد خودکشی که بیشترشان هم زنان بودند، زیاد شده بود اما الان دیگر این‌طوری نیست. منظورم این است که شاید در مقطعی قتل‌های ناموسی در استانی بیشتر شود اما این‌گونه نیست که نرم هرساله باشد. مطالبی هم که وجود دارد مطالب پایان‌نامه‌ای و دانشجویی است یا سازمان‌های مردم‌نهاد به این موضوع ورود می‌کنند و آمار و ارقام را ارائه می‌دهند. اما به‌صورت گسترده و کشوری ما چنین تحقیقاتی نداریم». آن‌طورکه نتایج یک پژوهش در سال ۱۳۹۷ با عنوان «بررسی جامعه‌شناختی نگرش به قتل‌های ناموسی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در شهر مریوان» نشان می‌دهد، یک‌پنجم از پاسخ‌گویان، نگرشی مثبت به قتل‌های ناموسی داشته‌اند (۲۷.۶ درصد مردان و ۵.۳ درصد زنان)، در‌حالی‌که نگرش ۲/۳۸ درصد (۲۸.۱درصد مردان و ۵۵.۶ درصد زنان) منفی بوده است.

هزار‌و ۲۰۰ قتل ناموسی در کل ایران در ۲۰ سال گذشته؟

پروین ذبیحی، فعال حوزه زنان در مریوان کردستان که مدت‌هاست روی قتل‌های به بهانه ناموس کار می‌کند، او به «شرق» از تغییر نگرش زنان کردستان می‌گوید؛ زنانی که به گفته ذبیحی، دیگر نمی‌خواهند مثل گذشته زندگی کنند. او می‌گوید آمار رسمی دراین‌باره اعلام نمی‌شود؛ اما طبق رصد او و دیگر فعالان همراه او، هزار‌و ۲۰۰ مورد زن‌کشی با انگیزه‌های ناموسی در کل ایران در ۲۰ سال گذشته اتفاق افتاده است: «این قتل‌ها در کردستان، ایلام، تهران، آذربایجان غربی و سایر شهرها هم وجود دارد؛ ولی به این دلیل افکار متوجه کردستان شده است که زن‌ها دیگر نمی‌خواهند مثل گذشته زندگی کنند، خیلی از آنها تمام حق و حقوق خودشان را می‌خواهند.

 

۲ آبان :۴۰ درصد خانوارهای ایرانی و ۷۰ درصد خانوارهای تهرانی زیر خط «فقر مسکن» هستند

 

به گفته مشاور وزیر راه و شهرسازی، ۴۰ درصد از خانوارهای ایرانی زیر خط «فقر مسکن» به‌سر می‌برند و این نرخ در تهران به ۷۰ درصد رسیده است.

ابوالفضل نوروزی در گفت‌وگو با تلویزیون حکومت ایران در تعریف شاخص «فقر مسکن» گفته است: «خانواده‌هایی که بیش از ۳۰ درصد هزینه ماهانه یا سالانه خود را صرف اجاره‌بها و هزینه‌های مرتبط با تهیه مسکن می‌کنند، فقیران مسکن به‌شمار می‌روند».

کاوه حاج‌علی‌اکبری، مدیر عامل سازمان نوسازی شهر تهران در آبان ۹۸ گفته بود که ۴۰ درصد خانوارها در شهر تهران زیر خط فقر مسکن هستند که این آمار اکنون بر اساس گفته‌های مقام‌های دولت به ۷۰ درصد افزایش یافته است.

آقای نوروزی هم‌چنین مدت‌زمان خانه‌دار شدن یک زوج در کشور را به‌طور میانگین حدود ۳۳ سال اعلام کرده و گفته است که بر اساس آمار ۹۸ این مدت در مورد یک زوج ساکن تهران دو برابر می‌شود.

مشاور وزیر راه در همین حال مدت زمان خانه‌دار شدن یک فرد در دنیا بر اساس تعاریف بین‌المللی را ۱۰ تا ۱۲ سال عنوان کرده است.

این آمارها در حالی اعلام می‌شود که رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی ایران، در هفته‌های گذشته وعده ساخت چهار میلیون مسکن در چهار سال آینده را داده است.

 

۲۹ مهر : صندوق بین‌المللی پول: بدهی‌های دولت ایران به سرعت افزایش می‌یابد

 

آخرین گزارش صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی می‌کند که روند پویایی اقتصاد بعد از رکود ناشی از کرونا، در سال آیندۀ میلادی (۲٠۲۲) نیز ادامه خواهد یافت. اما مشکلات برآمده از اپیدمی جهانی کووید ۱٩ در کوتاه‌مدت برطرف نخواهد شد. فاصلۀ به وجود‌آمده میان کشورهای غنی و فقیر از جمله به دلیل تفاوت شدید در میزان واکسیناسیون، باز هم بیشتر خواهد شد، به طوری که برخی تأخیرها در امر مبارزه با اپیدمی می‌تواند به عقب‌ماندگی‌های ساختاری و درازمدت تبدیل شود. در مورد ایران، صندوق بین‌المللی پول بر افزایش نگران‌کنندۀ بدهی‌های دولت تأکید دارد.

صندوق بین‌المللی پول رشد اقتصاد جهانی را در سال ۲٠۲۲ اندکی کمتر از سال جاری پیش‌بینی می‌کند. اما رشد سال ۲٠۲۱ هم کمتر از آنست که قبلاً ارزیابی شده بود.

در سه ماه اخیر، ازسرگیری بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی باعث شد که کشورهای صنعتی با کمبود ناگهانی مواد اولیه مواجه شوند. این وضعیت غیرقابل‌پیش‌بینی برای کشورهای ثروتمند از یک‌سو، و متوقف نشدن اپیدمی (وحتی گاه شدت گرفتن مجدد) در کشورهای فقیر، از دلایل اصلی کندی رشد اقتصادی در آخرین ماه‌های سال جاری میلادی است.

در این میان، کشورهای تولیدکنندۀ نفت و گاز احتمالا در سال آینده استثنایی بر این پیش‌بینی‌های کلی خواهند بود: در حال حاضر قیمت انرژی در کشورهای صنعتی بسیار افزایش یافته و احتمالا همین روند در سال ۲٠۲۲ ادامه خواهد یافت.

وضعیت ایران

شرایط ایران اما به دلایل سیاسی با دیگر کشورهای تولید کنندۀ انرژی فرق دارد. در صورت ادامۀ تحریم‌ها، اقتصاد ایران همچنان در تنگنا باقی خواهد ماند.

صندوق بین‌المللی پول به ویژه وضعیت بدهی‌های دولتی ایران را طی چند سال اخیر بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که میزان این بدهی‌ها طی چهار سال اخیر (به دنبال تحریم‌های آمریکا) به شدت افزایش داشته و در سال گذشته به بیش از ۳٠درصد تولید ناخالص داخلی رسیده است.

در روزهای اخیر گزارشی منتسب به سازمان برنامه‌ و بودجۀ جمهوری اسلامی منتشر شد که به طور خلاصه پیش‌بینی کرده بود در صورت ادامۀ تحریم‌ها، ایران تا سه سال دیگر به مرز ورشکستگی خواهد رسید، زیرا وقتی بدهی‌های دولتی آنقدر افزایش یابد که امکان پرداخت آن وجود نداشته باشد، دولت عملاً ورشکسته محسوب می‌شود.

اگرچه صندوق بین‌المللی پول از ورشکستگی سخنی نمی‌گوید اما ارقامی که از میزان بدهی‌ها منتشر کرده به اندازۀ کافی هشداردهنده‌ هست.

صندوق بین‌المللی پول همچنین میزان تولید ناخالص داخلی امسال را کمتر از سال گذشته ارزیابی می‌کند. نرخ تورم نیز تا پایان سال جاری ۳۹٫۳ درصد پیش‌بینی شده است.

۲۸ مهر :جمعیت دانش‌آموزان ایران طی ۲۰ سال بیش از دو میلیون نفر کاهش داشته است

 

مرکز آمار ایران در گزارشی از کاهش بیش از دو میلیون نفری تعداد دانش‌آموزان ایرانی طی ۲۰ سال گذشته خبر داد.

در این گزارش تفصیلی درباره جزئیات شاخص‌های کلان اقتصادی و اجتماعی ایران، به بررسی وضعیت دانش‌آموزان به تفکیک جنسیت از سال ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰ پرداخته شده است.

بر اساس این گزارش، در سال تحصیلی ۱۳۸۱ - ۱۳۸۰ مجموع دانش‌آموزان در کشور ۱۷ میلیون و ۸۸۲ هزار و ۵۱۵ نفر بوده است که از این تعداد ۹ میلیون و ۳۵۹ هزار و ۹۵۲ پسر و هشت میلیون و ۵۲۲ هزار و ۵۶۳ دختر بودند.

اما در سال تحصیلی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ مجموع دانش‌آموزان در ایران به ۱۵ میلیون و ۶۶۶ هزار و ۵۸۷ نفر کاهش یافته که در مقایسه با ابتدای دوره حدود ۲.۲ میلیون نفر کاهش دارد.

در این گزارش به علت این کاهش چشمگیر در جمعیت دانش‌آموزی اشاره نشده، اما بر اساس آمارهای رسمی، میزان زاد و ولد در ایران، در سال‌های اخیر کاهش چشمگیری داشته و کارشناسان نیز بارها در مورد پیر شدن جمعیت ایران هشدار داده‌اند.

در فاصله سال ۱۳۸۰ تاکنون و در این دوره ۲۰ ساله نوسان تعداد دانش‌آموزان به گونه‌ای بوده که در سال ۸۶ - ۱۳۸۵ نسبت به ابتدای دوره، تعداد با کاهش حدود سه میلیونی به ۱۴.۹ میلیون نفر می‌رسد و پنج سال بعد این آمار به ۱۳.۳ میلیون نفر کاهش می‌یابد.

از سال تحصیلی ۹۳ - ۱۳۹۲ تعداد دانش‌آموزان به تدریج رو به افزایش رفته و ۱۳.۴ میلیون نفر اعلام شده است.

در سال ۱۳۹۳ حدود ۱۳.۶، ۱۳۹۴ حدود ۱۳.۸ میلیون دانش‌آموز در مدارس دولتی و غیردولتی تحصیل کرده‌اند.

اما در سال تحصیل۹۶ - ۱۳۹۵ تعداد دانش‌آموزان در روند افزایشی به ۱۴.۲ میلیون، در ۹۷ - ۱۳۹۶ به ۱۴.۷ میلیون، ۹۸ - ۱۳۹۷ به ۱۵.۴ و در سال تحصیلی ۹۹ - ۱۳۹۸ به ۱۵.۷ میلیون نفر رسیده است که این تعداد در سال تحصیلی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ اندکی کاهش یافته و به ۱۵.۶ میلیون می‌رسد.

بر اساس این گزارش، در بین جمعیت دانش‌آموزی در حال حاضر بیش از هشت میلیون پسر و بالغ بر ۷.۵ میلیون نفر دختر هستند.

 

۲۹ مهر : گزارش «پایش فقر» وزارت کار:‌ از هر سه ایرانی، یک نفر در فقر مطلق زندگی می‌کند

 

گزارش وزارت تعاون، ‌کار و رفاه‌ اجتماعی می‌گوید که از هر سه ایرانی، یک نفر در فقر مطلق زندگی می‌کند.

گزارش «‌پایش فقر» که از سوی معاونت رفاه‌ اجتماعی این وزارتخانه تهیه شده، تخمین زده است که خط فقر در ایران در سال ۹۹ نسبت به سال قبل از آن، رشدی ۳۸ درصدی داشته است.

بر این اساس، حداقل ۲۶ میلیون نفر در ایران در فقر مطلق زندگی می‌کنند.

این گزارش تاکید می‌کند که به دلیل تحولات در اقتصاد کلان ایران در یک دهه اخیر، نمی‌توان انتظار بهبود در وضعیت معیشت خانوارهای ایرانی را داشت.

در سالیان گذشته، فاصله نرخ تورم و قیمت کالاهای مورد نیاز مردم با دستمزدها بیش از گذشته شده است.

تحریم‌های وضع شده علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای آن، سوءمدیریت سیاسی و اقتصادی، شیوع کرونا و فساد گسترده در کشور که ناشی از عملکرد مدیران جمهوری اسلامی است، منجر به کاهش درآمدهای ارزی ایران، رشد منفی اقتصادی و بیکاری وسیع شده است.

 

۲۸مهر : صندوق بین‌المللی پول: دولت ایران به اندازه یک سوم اقتصاد کشور بدهی خالص دارد

 

صندوق بین‌المللی پول می‌گوید بدهی خالص دولت ایران پارسال بیش از ۳۰.۳ درصد کل تولید ناخالص داخلی کشور بود، در حالی که این رقم طی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷ به طور متوسط ۶.۵ درصد بوده است.

این گزارش که روز سه‌شنبه ۲۷ مهرماه منتشر شد، می‌افزاید برای سال جاری نیز انتظار می‌رود نسبت بدهی دولتی به تولید ناخالص داخلی کشور ۲۷.۳ درصد و در سال آینده ۲۸.۴ درصد باشد.

اخیرا گزارشی از سازمان برنامه‌وبودجه منتشر شده است که مردادماه امسال، اواخر دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی، تنظیم شده بود و در آن هشدار داده که در صورت ادامه تحریم‌ها، میزان بدهی‌های دولتی تا سال ۱۴۰۳ به نصف تولید ناخالص داخلی می‌رسد و بدین ترتیب، دولت در آستانه ورشکستگی قرار می‌گیرد.

از سوی دیگر، در صورت تداوم تحریم‌ها، نسبت بدهی دولتی به تولید ناخالص داخلی در پنج سال آینده تا حدود ۱۵۰ درصد اوج خواهد گرفت.

سازمان برنامه‌وبودجه نیز مانند صندوق بین‌المللی پول، نسبت بدهی دولت به تولید ناخالص داخلی را حدود ۳۰ درصد ارزیابی کرده بود.

تولید ناخالص داخلی

صندوق بین‌المللی پول «تولید ناخالص داخلی اسمی» ایران در سال جاری خورشیدی را حدود ۱۰۸۱ میلیارد دلار ارزیابی کرده که نسبت به سال ۹۹ حدود ۲۹ درصد رشد داشته است.

این رقم به معنی «تولید ناخالص داخلی واقعی» ایران نیست، چرا که در محاسبه تولید ناخالص داخلی اسمی، مولفه تورم را نیز در نظر می‌گیرند و با توجه به تورم ۳۶ درصدی در ایران طی سال گذشته و افزایش افسارگسیخته قیمت محصولات تولیدی و خدمات، رشد ۲۹ درصدی ارزش تولید ناخالص داخلی اسمی در ایران دور از انتظار نیست.

صندوق بین‌المللی پول رشد «تولید ناخالص داخلی واقعی» ایران در سال گذشته را تنها ۳.۴ درصد ارزیابی کرده و امسال این رقم ۲.۵ درصد خواهد بود.

این گزارش همچنین مشخص نکرده که مبنای محاسبه «تولید ناخالص داخلی اسمی» بر اساس کدام نرخ دلار در ایران بوده است، اما آخرین برآورد بانک جهانی حاکی است «تولید ناخالص داخلی واقعی» ایران بر اساس نرخ دلار آزاد در سال گذشته میلادی حدود ۱۹۲ میلیارد دلار بوده که معادل نصف اقتصاد امارات متحده و یک سوم اقتصاد ترکیه و عربستان است.

ارزش پول ایران طی سال گذشته به شدت افت کرد و هر دلار آمریکا در بازار آزاد، از ۱۶ هزار تومان در ابتدای پارسال به حدود ۳۲ هزار تومان در پاییز رسید و سپس به حدود ۲۵ هزار تومان در اواخر سال ۹۹ کاهش یافت.

صندوق بین‌المللی پول همچنین پیش‌بینی کرده است که نرخ تورم در ایران طی سال جاری خورشیدی به ۳۹.۳ درصد برسد. این رقم در سال گذشته کمی بیش از ۳۶ درصد بود.

بر اساس ارزیابی مرکز آمار، نرخ تورم شهریور امسال ۴۵.۸ درصد بود.

ذخایر ارزی ایران

این نهاد بین‌المللی همچنین می‌گوید ایران پارسال تنها به ۱۲.۴ میلیارد دلار از ذخایر ارزی ۱۲۱ میلیارد دلاری خود دسترسی داشت و امسال میزان ذخایر ارزی قابل دسترس برای تهران ۳۱.۴ میلیارد دلار خواهد بود.

این گزارش علت افزایش دسترسی ایران به ذخایر ارزی را اعلام نکرده، اما به نظر می‌رسد رشد صادرات کشور علت عمده این موضوع باشد.

صندوق بین‌المللی پول می‌گوید کل صادرات ایران اعم از نفتی، غیرنفتی و خدمات در سال گذشته خورشیدی کمی بیش از ۵۴ میلیارد دلار بود و امسال به نزدیک ۷۷ میلیارد دلار خواهد رسید.

این گزارش می‌گوید ایران پارسال روزانه ۴۴۰ هزار بشکه صادرات نفت خام داشت و امسال ۵۶۰ هزار بشکه خواهد بود.

از طرفی بخش اعظم صادرات غیرنفتی ایران مربوط به محصولات پتروشیمی، نفتی و معدنی است که تحت تاثیر دو برابر شدن قیمت نفت در بازارهای جهانی، رشد چشمگیری داشته است.

آمارهای سازمان توسعه تجارت نشان می‌دهد صادرات غیرنفتی ایران (شامل بنزین، گاز طبیعی و گاز مایع نیز می‌شود) در شش ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ حدود ۶۱ درصد رشد داشته است.

جزئیات آمارها نشان می‌دهد صادرات محصولات نفتی، پتروشیمی و گاز ایران که سهمی ۲۶ درصدی در کل صادرات غیرنفتی کشور دارد، از لحاظ حجمی تنها چهار درصد رشد داشته، اما از لحاظ ارزش بیش از دو برابر شده و به پنج میلیارد و ۸۶۰ میلیون دلار اوج گرفته است.

همچنین صادرات محصولات معدنی که آن هم سهمی ۲۶ درصدی در کل صادرات غیرنفتی کشور دارد، از لحاظ حجمی رشدی ۱۹ درصدی و از لحاظ ارزشی رشدی ۱۱۸ درصدی داشته است.