ایران در آئینه آمار (۲۶۱)

چهارشنبه ۱۱ فروردين ۱۴۰۰  برابر با ۳۱ مارس ۲۰۲۱

تهيه و تنظيم از مريم اسکوئی

 

موضوع آمارهای نقل شده در این بخش:

 

صد هزار هکتار از گندمزارهای دیمِ خوزستان به‌دلیل خشکسالی از بین رفته است

 

رئیس بانک مرکزی ایران: سهم نفت در اقتصاد کمتر از ۵۰ درصد است

 

کاهش «بی‌سابقه» حجم تجارت ایران و چین: کمتر از ۲۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰

 

افت ۶۰ درصدی صادرات هند به ایران در ژانویه و فوریه ۲۰۲۱

 

بیش از ۲ میلیارد انسان به آب بهداشتی دسترسی ندارند

 

«۲۱ هزار هکتار» از جنگل‌های ایران در سال ۱۳۹۹ درگیر حریق شد

 

نرخ تورم سال ۹۹ ایران از پیش‌بینی‌ صندوق بین‌المللی پول فراتر رفت

 

کاهش ۲۵ درصدی تجارت ایران با قاره آفریقا

 

سال ۹۹ ضعیف‌ترین سال صادرات در ۴۲ سال گذشته بود

 

 

 

۸ فروردین : صد هزار هکتار از گندمزارهای دیمِ خوزستان به‌دلیل خشکسالی از بین رفته است

 

 

یک مقام سازمان جهاد کشاورزی خوزستان روز شنبه هفتم فروردین از نابودی حدود ۱۰۰هزار هکتار از گندمزارهای دیم این استان به‌دلیل خشکسالی و کمبود بارش در سال زراعی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ خبر داد.

 

تورج نوروزی، معاون بهبود تولیدات گیاهی این سازمان، تصریح کرد: «بیشتر گندمزارهای دیمِ آسیب‌دیده از خشکسالی که درمناطق جنوبی، غربی و جنوب شرقی خوزستان متمرکز هستند، قابل برداشت نیست.»

 

این مقام سازمان جهاد کشاورزی افزود که دمای هوا تا حدودی شرایط را برای رشد محصول در بخش قابل توجهی از گندمزارهای دیم خوزستان در مناطق شمالی، شرقی و شمال شرقی این استان فراهم کرده است و در صورت بارش‌های مناسب در ماه جاری، قابل برداشت خواهند بود.

 

اواخر اسفند پارسال، معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب ایران گفته بود که ایران به‌دلیل افت بارندگی در سال ۹۹، تابستان ۱۴۰۰ با مشکل کم‌آبی روبه‌رو خواهد شد.

 

حدود ۵۸۰ هزار هکتار از اراضی خوزستان در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ زیرکشت گندم قرار گرفت که از این میزان ۴۰۰ هزار هکتار آبی و ۱۸۰ هزار هکتار آن دیم هستند.

 

تورج نوروزی همچنین با اشاره به این‌که شرایط دمایی و رطوبت برای اراضی گندم آبی مناسب است، خاطرنشان کرد: «با وجود کمی بارش‌ها در فصل زمستان، مزارع گندم آبی استان در وضعیت خوبی هستند.»

 

برداشت گندم در خوزستان از نیمه دوم فروردین در مناطق جنوبی و جنوب شرقی آغاز می‌شود و به‌تدریج مناطق مرکزی، غربی و شمالی این استان را در برمی‌گیرد. برداشت گندم در خوزستان به مدت دو ماه ادامه می‌یابد.

 

بر اساس گزارش مجلس ایران، دست‌کم ۸۰۰ روستای خوزستان با تنش آبی روبه‌روست.

 

۷ فروردین :رئیس بانک مرکزی ایران: سهم نفت در اقتصاد کمتر از ۵۰ درصد است

 

عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی ایران در گفتگویی با تلویزیون حکومتی ایران سهم نفت در اقتصاد این کشور را ۵۰ درصد اعلام کرده است.

 

او گفته: "سهم بخش نفت در اقتصاد ایران کمتر از ۵۰ درصد است، اما به خاطر کاهش شدید صادرات، اثر خود را روی کلیت اقتصاد ایران گذاشت که دولت به سرعت در جهت احیای این روند اقدام کرد."

 

در سال‌های اخیر و با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای صادرات نفت ایران به شدت کاهش یافت و ایران را واردار کرد تا به منابع جدیدی برای کسری بودجه نظیر جذب نقدینگی از طریق بورس و افزایش درآمدهای مالیاتی روی آورد.

 

فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد ایران اخیرا گفته به دلیل تحریم‌های نفتی آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ "از سال ۹۷، بودجه غیرنفتی شکل عملیاتی گرفت به‌طوریکه در ۱۱ ماه سال جاری درآمد حاصل از فروش نفت بسیار کم‌تر از مقدار مشابه در سال گذشته و حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان بود."

 

۶ فروردین : کاهش «بی‌سابقه» حجم تجارت ایران و چین: کمتر از ۲۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰

 

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین روز جمعه خبر داد که حجم تجارت تهران و پکن با حدود ۲۰ میلیارد دلار در سال گذشته میلادی، به کمترین میزان خود در طول ۱۶ سال گذشته رسیده است.

 

مجیدرضا حریری روز جمعه در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت: «وقتی مجموع تجارت بین‌المللی و فرامرزی ما کوچک می‌شود سهم ما از تجارت با چین هم کاهش می‌یابد، به طوری که در ۱۵ یا ۱۶ سال گذشته ایران و چین به این اندازه تجارت کم با هم نداشتند.»

 

به گفته وی، طبق آمار تا پایان سال ۲۰۲۰ حجم مبادلات ایران و چین «حدود ۱۶ میلیارد دلار بود که با احتساب فروش غیررسمی نفت باز هم به ۲۰ میلیارد دلار نمی‌رسد.»

 

این آمار در شرایطی منتشر می‌شود که خبرگزاری رویترز به تازگی گزارش کرده بود که ایران در ماه‌های اخیر، «به طور غیرمستقیم»، به میزان «بی‌سابقه‌ای» نفت به چین صادر کرده است.

 

بر اساس گزارش آقای حریری، سال ۲۰۱۴ حجم مبادلات دو کشور به «۵۱.۸ میلیارد دلار رسیده بود.»

 

مجیدرضا حریری حجم تجارت خارجی ایران در حال حاضر را به نوعی عقبگرد به میزان حجم تجارت در اواسط دهه ۱۳۸۰ عنوان کرده و علت اصلی آن را نیز «تحریم‌های سنگین در سال ۹۹ و کاهش فروش نفت» عنوان کرده است.

 

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین اضافه کرد که جمهوری اسلامی، سال ۹۹، «کمی بیش از ۳۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی» داشته و با وجود «محرمانه‌ شدن» میزان دقیق صادرات نفتی، رقم آن «بسیار کم» شده است.

 

وی سهم ایران در اقتصاد جهانی را نیز ۰.۳ درصد در مقابل سهم ۱۷ درصدی چین از کل تجارت دنیا، بسیار ناچیز دانسته و اضافه کرد که بنابراین نمی‌توانیم بگوییم «چون وضعیت چین در دوران کرونا با رشد همراه بوده روی تجارت ما تاثیر مثبت بگذارد.»

 

درباره سند همکاری ۲۵ ساله بین ایران و چین هیچ اطلاعات رسمی منتشر نشده است ولی منتقدان و مخالفان جمهوری اسلامی به شدت از آن انتقاد کرده‌اند.

 

جمله حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، امضای قرارداد ۲۵ ساله همکاری بین ایران و چین را «گامی بزرگ» برای پیشبرد منافع مشترک تهران و پکن ارزیابی کرد.

 

۳ فروردین : افت ۶۰ درصدی صادرات هند به ایران در ژانویه و فوریه ۲۰۲۱

 

آمارهای جدید وزارت اقتصاد هند نشان می‌دهد که صادرات این کشور به ایران در دو ماهه اول سال جاری میلادی نسبت به دور مشابه پارسال حدود ۶۰ درصد افت داشته و به ۲۰۲ میلیون دلار سقوط کرده است.

 

بر اساس این گزارش که روز سه‌شنبه سوم فروردین در سایت وزارت اقتصاد هند منتشر شد، این کشور در دو ماهه اول پارسال نیم میلیارد دلار صادرات به ایران داشت.

 

خبرگزاری رویترز ۱۴ اسفند پارسال گزارش داد که به دلیل کاهش اندوخته روپیه ایران، شرکت‌ها و بازرگانان هندی حاضر نیستند برای صادرات مواد غذایی مثل شکر، برنج و چای قراردادهای جدید با ایران امضا کنند.

 

این گزارش با استناد به منابع تجاری افزوده بود که ذخایر روپیه ایران در دو بانک هندی که از سوی دولت برای انجام این معاملات تعیین شده‌اند به شدت کاهش یافته و صادرکنندگان هندی اطمینان ندارند که مبلغ قراردادهای جدید به موقع پرداخت شود.

 

آمارهای وزارت اقتصاد هند همچنین نشان می‌دهد که این کشور در دو ماهه اول امسال حدود ۸۶ میلیون دلار از ایران واردات داشته که نسبت به دور مشابه پارسال ۳۶ درصد رشد نشان می‌دهد، اما این رقم در دور مشابه ۲۰۱۷، زمان قبل از تحریم‌های آمریکا، بیش از ۲.۱ میلیارد دلار بود.

 

۳ فروردین : یست و دوم مارس، روز جهانی آب: بیش از ۲ میلیارد انسان به آب بهداشتی دسترسی ندارند

 

سازمان ملل متحد،‌ در سال جاری، روز ۲۲ مارس، روز جهانی آب را با شعار «ارزشگذاری آب» گرامی داشته است. علاوه بر اهمیت آب، در حوزه‌های اقتصادی،‌ بنا بر تاکید کمیساریاری عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، آب، دارای ارزشی بالاتر از ابعاد اقتصادی بوده و دارای ابعاد اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی نیز می‌باشد

 

شعار سازمان ملل متحد، در روز جهانی آب در سال ۲۰۲۱ «ارزشگذاری آب» عنوان شده است.

 

کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز همزمان با روز جهانی آب، به ارزش «اخلاقی» آب تاکید کرده و یادآور شده است: در روز ۲۲ مارس باید به یاد بیش از ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون بشر روی زمین باشیم که از دسترسی به آب سالم و بهداشتی محروم هستند.

 

بحران بی‌آبی در ایران نگران‌کننده است

 

گزارش‌ها درباره وضعیت آب در ایران، کشوری واقع در یک اقلیم خشک و نیمه خشک، نگران کننده است. پیشینیان ساکن در این سرزمین، آب را با بکارگیری راهکارهای متفاوت قدر و ارزش می‌گذاردند.

 

اما زندگی مدرن، برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی شیرین، حفر بی‌رویه چاه‌های عمیق ونیمه‌عمیق، ولع به سدسازی و تغییرات اقلیمی از جمله عواملی هستند که بر بحران کم‌آبی و بی‌آبی در ایران دامن زده‌اند.

 

منابع آبی در ایران، با توجه به شرایط اقلیمی، محدود است. از سوی دیگر تمامی منابع آبی موجود در ایران قابل استفاده نیست. بخشی از آب‌های موجود در ایران، آب‌های شور هستند که با توجه به شرایط زیست‌محیطی روز به روز میزان این منابع آب شور در حال افزایش است.

 

کارشناسان زیست‌محیطی، یکی از عوامل مهم در بحران کم‌آبی و بی‌آبی در ایران را عدم برنامه‌ریزی دقیق و سوءمدیریت عنوان می‌کنند.

 

اصلاح الگوی مصرف، در بخش شهری و در بخش کشاورزی، مدیریت و برنامه‌ریزی کلان، اشاعه مصرف بهینه،‌ از جمله گام‌های موثر در رفع چالش کم‌آبی و بی‌آبی در کشور است.

 

۲ فروردین : «۲۱ هزار هکتار» از جنگل‌های ایران در سال ۱۳۹۹ درگیر حریق شد

 

جانشین معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران می‌گوید طی سال ۱۳۹۹، بیش از ۲۱ هزار هکتار از جنگل‌ها و اراضی جنگلی ایران درگیر حریق شدند.

 

رضا بیانی روز یکشنبه اول فروردین گفت یکی از معضلات ما طی سال گذشته وقوع «آتش‌سوزی‌های زیاد» در جنگل‌های کشور بود.

 

او افزود: ۳۶۵۰ هکتار از جنگل‌های طبیعی ما در ایران و ۱۰۳۴ هکتار از جنگل‌های دست کاشت درگیر حریق بودند: «همچنین در وسعتی حدود ۱۶ هزار و ۵۸۹ هکتار از اراضی جنگلی آتش‌سوزی داشتیم. این یعنی در مجموع بیش از ۲۱ هزار هکتار از جنگل‌های ما طی سال ۹۹ درگیر حریق بودند».

 

آقای بیانی گفته است بیشترین آتش‌سوزی‌ها در سال ۱۳۹۹ در اراضی جنگلی به‌ویژه ناحیه رویشی زاگرس و خلیج عمانی به‌وقوع پیوست.

 

آتش‌سوزی و تخریب جنگل‌ها تنها منحصر به مناطق یاد شده نیست و طی سال‌های گذشته ده‌ها مورد حریق در جنگل‌های شمال و شمال‌غرب کشور اتفاق افتاده است.

 

مسعود مولانا، عضو شورای هماهنگی محیط زیست و منابع طبیعی ایران، تیرماه ۱۳۹۸ گفته بود «از سه میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار مساحت جنگل‌های شمال کشور اکنون تنها یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار آن باقی مانده که ۹۰ درصد آن نیز از حالت پایدار خارج شده است».

 

۱۴ تیرماه همان سال جنگل‌های هیرکانی به‌ عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده بود.

 

یک سال قبل از آن هادی کیادلیری رئیس انجمن جنگلبانی ایران گفته بود «۴۲ درصد» از جنگل‌های شمال ایران در معرض «نابودی» قرار دارد و در صورت ادامه روند فعلی، تا ۳۰ سال آینده، دیگر جنگلی در این مناطق وجود نخواهد داشت.

 

ایران بالغ بر ۱۴ میلیون هکتار اراضی جنگلی دارد. بر اساس آمارهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، فائو، این رقم در ابتدای انقلاب بیش از ۱۸ میلیون هکتار بود.

 

به غیر از آتش‌سوزی‌ها، طی سال‌های گذشته گزارش‌های زیادی از جنگل‌خواری، فروش خاک جنگل‌ها، پروژه‌های صنعتی مخرب جنگل‌ها و تبدیل آن‌ها و مراتع به حوزه‌های کشاورزی منتشر شده است.

 

۲ فروردین : نرخ تورم سال ۹۹ ایران از پیش‌بینی‌ صندوق بین‌المللی پول فراتر رفت

 

مرکز آمار ایران روز یکشنبه اول فروردین با انتشار گزارشی اعلام کرد که تورم ۱۲ ماهه منتهی به اسفند ۱۳۹۹ نسبت به دور مشابه سال قبل به ۳۶.۴ درصد رسید.

 

این رقم حتی بیشتر از آخرین پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول درباره نرخ تورم سال گذشته خورشیدی ایران است. این نهاد بین‌المللی در آخرین ارزیابی خود از نرخ تورم ایران که ماه اکتبر ۲۰۲۰ منتشر شد، پیش‌بینی کرده بود که تورم سالانه ایران در سال ۱۳۹۹ حدود ۳۰.۵ درصد باشد.

 

مرکز آمار ایران در گزارش خود همچنین می‌گوید تورم نقطه به نقطه اسفندماه (رشد قیمت‌ها در اسفند سال گذشته نسبت به اسفند ۹۸) حدود ۴۸.۷ درصد بوده است.

 

با این حال، برخی ارقام منتشر شده در جزئیات رشد قیمت‌های گزارش مرکز آمار حتی بسیار پایین‌تر از برآوردهای دیگر نهادهای رسمی جمهوری اسلامی است.

 

برای نمونه در حالی که مرکز آمار می‌گوید قیمت گوشت قرمز و مرغ در اسفند پارسال نسبت به ماه مشابه ۹۸ تنها ۶۲ درصد رشد داشته، آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد که رشد قیمت‌ها بیش از ۷۷ درصد بوده است.

 

وزارت صمت می‌گوید قیمت گوشت مرغ در اسفند ۹۸ حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان بود که اسفند پارسال به بیش از ۲۲ هزار تومان رسید.

 

این در حالی است که قیمت واقعی مرغ طبق گزارش رسانه‌های داخلی و نه قیمت رسمی اعلام شده توسط دولت، در هفته‌های پایانی پارسال به ۳۰ هزار تومان نیز رسیده بود؛ به عبارتی تورم نقطه به نقطه اسفندماه برای گوشت مرغ در واقع ۱۴۰ درصد است.

 

همچنین در حالی که مرکز آمار مدعی است افزایش قیمت مسکن طی اسفند ۹۸ تا اسفند پارسال زیر ۳۰ درصد بوده، آخرین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که رشد قیمت مسکن در تهران از بهمن ۹۸ تا بهمن پارسال بیش از ۹۷ درصد بوده است. هنوز بانک مرکزی گزارش اسفندماه را منتشر نکرده است.

 

به هر حال، مرکز آمار ایران می‌گوید نرخ تورم نقطه به نقطه اقلام خوراکی در اسفند پارسال به طور متوسط ۶۶.۶ درصد و کالاهای غیرخوراکی و خدمات حدود ۴۰.۵ درصد بوده است.

 

صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده بود نرخ تورم در ایران برای سال ۱۳۹۹ حدود ۳۰.۵ درصد باشد و بالاترین رقم در جهان بعد از کشورهای ونزوئلا، زیمبابوه، لبنان و سودان باشد.

 

این نهاد بین‌المللی برای سال جاری خورشیدی نیز نرخ تورم ایران را ۳۰ درصد پیش‌بینی کرده که بالاترین رقم در جهان بعد از کشورهای ونزوئلا، سودان، یمن و سورینام خواهد بود.

 

۳۰ اسقند : کاهش ۲۵ درصدی تجارت ایران با قاره آفریقا

 

فرزاد پیلتن، مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران گفته است در ۱۱ ماه گذشته سال ۹۹،‌ تجارت ایران با آفریقا با کاهش ۲۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۴۷۸ میلیون دلار رسیده است.

 

به گزارش خبرگزاری فارس، او با اشاره به اینکه کشورهایی چون چین،‌ ترکیه، برزیل، هند و عربستان برای افزایش تجارت خود با کشورهای قاره آفریقا برنامه‌ریزی کرده‌اند، گفت از ۵۴ کشور این قاره، ایران تنها امکان صادرات به ۲۰ کشور دارد.

 

کشورهای غنا، الجزایر و کنیا به ترتیب با ۱۴۲ میلیون دلار، ۱۰۹ میلیون دلار و ۴۱ میلیون دلار، سه شریک عمده تجاری ایران در آفریقا هستند.

 

محصولات فولادی، قیر، سیمان،‌ مواد غذایی و آلومینیوم از جمله کالاهای صادراتی ایران به کشورهای آفریقایی اعلام شده است.

 

فرزاد پیلتن از بحران شیوع کرونا و «تشدید تحریم‌ها در حوزه بانکی و حمل و نقل» به عنوان عوامل موثر در کاهش تجارت و صادرات به آفریقا نام برده و گفته است تجارت ایران با کشورهای آفریقایی در سال‌های ۹۲ و ۹۳ به ۸۰۰ میلیون دلار رسیده بود.

 

۲۹ اسفند : عضو اتحادیه فرش ایران: سال ۹۹ ضعیف‌ترین سال صادرات در ۴۲ سال گذشته بود

 

یک عضو اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران، سال ۹۹ را ضعیف‌ترین سال صادرات فرش ایران از زمان انقلاب سال ۵۷ در کشور نامید.

 

حامد چمن‌رخ روز جمعه، ۲۹ اسفندماه، در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در حالی که آمار صادرات فرش دستباف کشور در ۹ ماهه سال ۹۹ را ۵۸ میلیون دلار اعلام کرد، گفت که این آمار می‌توانست ۵۰۰ میلیون دلار باشد.

 

بررسی آمارها نشان می‌دهد که رقم صادرات فرش دستباف ایران از ۴۲۶ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ به ۲۳۸ میلیون دلار در سال ۹۷ رسیده و در سال ۹۸ به ۶۹ میلیون دلار سقوط کرده است.

 

فرشته دست‌پاک، رئیس مرکز ملی فرش ایران، پیشتر در مرداد ۹۷ گفته بود که که در یک دهه گذشته، صادرات فرش دستباف ایران سالانه بالغ بر ۱.۲ میلیارد دلار بود و بخش اعظم آن راهی آمریکا می‌شد، اما با آغاز تحریم‌های آمریکا در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد این رقم به شدت سقوط کرد.

 

آقای چمن‌رخ، عضو اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف اما «رفع تعهد ارزی» در مورد فرش دستباف را دلیل عمده کاهش صادرات این محصول در سال‌های اخیر عنوان کرد.

 

طی دهه ۱۳۹۰ بالاترین میزان صادرات مربوط به سال ۱۳۹۶ است که برجام اجرایی شد و آمریکا سهمی نزدیک ۲۸ درصدی در کل صادرات فرش دستباف ایران در این سال داشت.

 

اما از دو سال پیش با کناره‌گیری دولت ترامپ از برجام، آمریکا واردات فرش دستباف از ایران را تحریم کرد.

 

آخرین گزارش مرکز آمار آمریکا نشان می‌دهد این کشور در نیمه اول ۲۰۲۰ تنها سه میلیون دلار از ایران واردات داشته است.