شرایط مبارزه برای حقوق اجتماعی و خواست های مدنی و شهروندی زنان

بعد از سرکشیدن جام زهر هسته ای

نگار محسنی

بعد از توافق نهایی هسته ای، در همین روزهایی جاری ، خواه ناخواه دو نکته در زمینه مسایل زنان توجه را به خود جلب می کند. رهبر جمهوری اسلامی بعد از دوازده سال سوزاندن فرصت های بزرگ توسعه  و نابود کردن بخش عظیمی از منابع کشور که باید صرف مبارزه با فقر و فساد و رشد اقتصادی می شد؛ بالاخره جام زهر توافق هسته ای را سر کشید. از همان لحظه، از همه طرف با هجوم تقاضاها و مطالبات و توصیه ها برای زهرنوشی در زمینه های دیگر هم روبرو شد. این روزها هر شخصیت و دسته و جناحی مطالبات خودشان را مطرح می کنند، انتظارات خودشان را پیش می کشند و پیشرفت کشور را مشروط به تامین آن انتظارات می کنند! تبلیغات رسانه ای برای پایین آوردن خامنه ای از برج عاج رویاهای کپک زده و پوسیده رهبری جهان اسلام و در عوض ساخت و پاخت با شیطان بزرگ در حوزه های دیگر هم گسترش پیدا کرده و تمامی اینها باعث شده که خامنه ای رسما در مراسم عید فطر اعلام کند که همین جام زهر توافق هسته ای را که بالا کشیده است، براش کافی است و در زمینه های دیگر اصلا عقب نشینی نکرده، سیاستش را در زمینه مسایل منطقه ای به میل آمریکا عوض نخواهد کرد.

فشار برای تغییر سیاست تا هم اکنون به طورعمده در حوزه روابط بین المللی، رسانه های فارسی زبان کشورهای غربی و در میان جناح های رژیم مطرح بوده است. شکل گیری کاروان های شادی بعد از توافق هسته ای در شهرهای بزرگ و شعارهای سازمان دهی شده ای که در آنها سر داده شد، در عین حال نشان داد که ظرفیت قابل توجهی برای تبدیل زهرخوران هسته ای خامنه ای به سکوی پرشی برای طرح حقوق شهروندی وجود دارد. هیچ تردیدی وجود ندارد که علت تسلیم شدن کامل خامنه ای در قمار هسته ای در برابر غرب، هراس وی بوده است از نابودی نظام فقاهتی. بنابراین همان منطقی که خامنه ای را به تسلیم کامل در زمینه هسته ای واداشت، می تواند توجیهی باشد برای سرکوب گسترده تر مطالبات مردمی، چرا که اگر تسلیم کامل در زمینه هسته ای می توانست تهدید موجودیت جمهوری اسلامی را، لااقل در کوتاه مدت، کاهش دهد، هر نوع عقب نشینی در برابر مطالبات مردم می تواند این تهدید رو شدت دهد. حساسیت نسبت به سرکوب و بگیر و ببندهای تازه در همین رابطه است که برجسته می شود. باندهای سرکوبگر امنیتی و نظامی که از زهرنوشی رهبر و پیشروی جناح رقیب بشدت آزرده و بیمناک شده اند، به سرکوب بعنوان تنها اهرم عقب نشاندن مردم متوسل می شوند. تا امروز همیشه و هر جا که قرار بوده است مردم مرعوب شوند؛ هر وقت که قرار بوده است موج وحشت تازه ای در میان مردم ایجاد کنند، به سروقت زنان آمده اند. چماقداران متعصب را بسیج کرده به جان زنان و دختران انداخته اند، اسیدپاشی زنجیره ای راه انداخته اند و اعدام ها را در ملاعام افزایش داده اند. بنابراین درست هم اکنون که توافق هسته ای صورت گرفته و قطعنامه اش هم در گام اول در شورای امنیت سازمان ملل به اتفاق آرا به تصویب رسیده است، بدون این که مرعوب شویم؛ بدون این که از فعالیت های سازمانگرانه در جهت مطالبات زنان دست برداریم، خوب است که نسبت به خطر موج تازه ای از سرکوب زنان هوشیار باشیم.

نکته دوم به مطالبات زنان پس از توافق هسته ای مربوط می شود. اکثریت بزرگ مردم ایران فهمیده اند که به باد دادن میلیاردها دلار سرمایه در برنامه هسته ای؛ کشاندن کشور به چاله تحریم ها در دوازده سال متوالی و بعد از آن هم تسلیم خفت بار در برابر به اصصلاح شیطان بزرگ و نوشیدن جام زهر، تماما سیاست های خامنه ای بوده است. آنهم با این رویای تهوع آور و جاه طلبانه که به خلفیه مسلیمن و رهبر جهان اسلام تبدیل شود. تسلیم خفت بار خامنه ای در برابر غرب، موقعیت این دستگاه را تضعیف و شکننده کرده است . دقیقا همین شکنندگی به تحرکی برای گرفتن امتیازات بیشتر از بیرون و پیشروی در برابر واپس گرایان اصولگرا از درون رژیم منجر شده است. ما الان شاهد آن هستیم که سیاستمداران غربی همراه تجار و بازرگانان و مدیران صنعتی خود آمده اند که در بازار بزرگ مصرف ایران جای پائی بیابند و سهمی ببرند، جناح های حکومتی از همین اکنون برای دارایی های آزاد شده دندان تیز کرده اند و هنوز که هیچ وجهی  عودت داده نشده است، حدود 120 میلیارد دلار از این دارایی های بلوکه شده را غیب کرد اند تا بعدا، پشت سر مردم هر طور خواستند مصرف کنند. این محرومان و زحمتکشان جامعه بوده اند که بیشترین بار بحران اقتصادی و فشار تحریم ها را تحمل کرده اند، اما حالا آنهائی که مجازات ظالمانه اقتصادی را همراه با دلالان خونخوار تحریم ها به این مردم تحمیل کرده اند، قصد دارند تا بیشترین سهم را به خود اختصاص داده، به این منظور در صف جلو قرار گرفته اند.

باید به تحرک اساسی لایه های پائین و محروم جامعه و همچنین گسترش مطالبه خواهی این بخش امیدوار بود. البته حقیقت این است که فقط امیدواری کافی نیست. بدون سازماندهی و کنشگری برای شکل دادن به جنبش مطالباتی، چشم اندازی برای تغییر وضعیت زنان بعد از توافق هسته ای هم بوجود نخواهد آمد. حال پرسیدنی است حالا که توافق هسته ای انجام شده است، مطالبات اجتماعی زنان چه می شود؟ آیا رابطه بین بودجه تامین این مطالبات و بودجه سرکوب ایدئولوژیک زنان عوض می شود؟ در بودجه سال 94 دولت روحانی، 164 میلیارد تومان به نهادهای حکومتی، ویژه سرکوب ایدئولوژیک و کنترل اجتماعی زنان اختصاص یافته است، در حالی که برای تامین نیازهای اساسی و مطالبات اجتماعی زنان رقمی حدود 60 میلیارد تومان در نظر گرفته اند. علی ربیعی وزیر کار؛ خود، چندی پیش در مراسم روز مادر اعتراف کرده بود که پایین آمدن سن زنان سرپرست خانوار، افزایش دو برابری نرخ بیکاری در بین زنان نسبت به مردان، فصلی بودن کار زنان، گرایش زنان به سمت کارهای خدماتی و عدم استقبال کارفرمایان از حضور زنان در محیط‌های کاری از جمله آسیب‌های پیش روی حوزه زنان هست. در شرایطی که فقر در ایران بشدت زنانه شده و با وجود بیکاری و طرح های خانه نشین کردن زنان، بودجه بیمه زنان سرپرست خانوار را به میزان هشتاد و پنج درصد، به بهانه تحریم ها و کاهش درآمدهای نفتی، کاهش داده اند. به خاطر عملی کردن رویاهای ارتجاعی خامنه ای در افزایش جمعیت شیعه، آموزش پیشگیری از بارداری های ناخواسته را بکلی حذف ، و سیاست های تشویق تولید مثل را جایگزین کرده اند که اثراتش مخصوصا در میان لایه های محروم تا همین جا فاجعه بار بوده است. بر فعالان و کنشگران جنبش زنان است که در شرایط ضعف و شکنندگی دستگاه ولایت فقیه و زهرنوشی خفت بار خامنه ای، بار دیگر مطالبات بخش ها و لایه های مختلف زنان را تدوین کرده، مبارزه برای حقوق اجتماعی و خواست های مدنی و شهروندی زنان را گسترش دهند. درآمیختگی عمیق مطالبات حوزه آزادی های فردی و حقوق اجتماعی زنان، موقعیت ویژه ای را برای تقویت همگرایی میان مبارزه برای عدالت اجتماعی و مبارزه برای آزادی های سیاسی فراهم می آورد.

جمعه ۲ مرداد ۱۳۹۴ برابر با ۲۴ جولای ۲۰۱۵