زن‌های انقلابی زیباترند

هژیر پلاسچی

ماجرا از یادداشت آزاده دواچی در مدرسه‌ی فمینیستی آغاز می‌شود با عنوان «نظامی کردن زنان: مبارزه علیه خشونت داعش یا تشدید آن؟». انتشار این یادداشت البته در مدرسه‌ی فمینیستی هیچ چیز عجیبی نیست. مدرسه‌ی فمینیستی از همان ابتدای وجود تا همین حالا و یحتمل در آینده ارگان جمعی چپ‌های شرمنده است که مانند تمام چپ‌های شرمنده‌ی همه جای جهان بیش از هر چیزی با چپ و هرآنچه شبیه چپ باشد سرِ ستیز دارند.

پس عجیب نیست در این سایت مطلبی بخوانیم که راست و درست حرفش این است که زنان کرد روژئاوا بیخود مسلح شده‌اند و بهتر است به خانه برگردند، حالا گیرم که این «خانه» در اینجا در اوراق پر زرق و برق «کمپین صلح» و مانند آن پیچیده شده است. حالا چرا؟ چون اولن که این زنان در خطرند، حتا خیلی در خطرند و خدا می‌داند اگر به دست نیروهای داعش اسیر شوند چه می‌شود و وای. انگار که مثلن نیرویی از آسمان نازل شده و این زنان را در مقام انسان‌های بی اراده گول زده است یا آنها نمی‌دانند با چه نیروی اهریمنی‌ای در نبردند و حتمن لازم بوده خانم دواچی از استرالیا به آنها یادآور شوند که در جنگ آدم‌ها اوف می‌شوند و زنان اوف‌تر می‌شوند. دومن به این دلیل که این زنان «کلیشه‌ی زن مبارز را واسازی می‌کنند» و واقعن چه کاری از این بدتر؟ چه کاری بدتر از این‌که به جای فرو رفتن در قالب زنِ فمینیستِ بالاشهریِ کارشناس، کسی در این دنیای گه به خیالش برسد که می‌تواند زنِ مبارز باشد که به شکلی واضح و مبرهن خیلی کلیشه‌یی و اُمُلی است؟ چه کاری بدتر از به جای «قربانی» بودن و «قربانی» ماندن که بودجه‌های تُپُل هم به آن تعلق می‌گیرد، مبارز بودن؟ و بعد فهیمه تفسیری وارد گود می‌شود با «تقدیس زنان مسلح کوبانی: خدمت به گفتمان جنگ» که البته شغل اول و آخر ایشان در میان مدرسه‌یی‌ها این است که بیشتر و بلندتر از همه بلندگوی چپ‌ستیزی را در دست بگیرد. مثلن چنان مقاله‌یی بنویسد در «نقد» نانسی فریزر که یقین کنی اگر همین حالا فریزر دم دستش بود، خرخره‌اش را می‌جوید. حالا هم درآمده که بله این قهرمان‌سازی از زنان مسلح کوبانی هیچ تفاوتی با تقدیس حضور زنان در ارتش‌های دولت‌ها یا تقدیس زنان قاتلی که شوهرانشان را می‌کشند ندارد. چه منطق دو دو تا چهارتای پاکیزه‌یی. برای این دست «فمینیست»ها یک چیزهایی همیشه و همه جا بد است و یک چیزهایی همیشه و همه جا خوب. مثلن اسلحه بد است، مبارزه بد است، مقاومت بد است، قهرمان بد است اما مذاکره خوب است، بستن با زمین و زمان خوب است، یکی به نعل و یکی به میخ خوب است. وگرنه هنوز از یادها نرفته که مادر معنوی مدرسه‌یی‌ها وقتی مادران صلح تشکیل شد چه مقالات تاق و جفتی نوشت در مذمت این‌که اصلن «صلح» به زنان چه ربطی دارد و چرا این ماجراهای «سیاسی» را وارد جنبش زنان می‌کنید و البته مثل همیشه کار، کار «زنان چپ» بود که لعنت ابدی خداوند بودند. اما حالا که زنانی در منطقه یک قدم از صلح‌طلبی فراتر می‌روند و عملن در یگان‌های مقاومت و مبارزه حضور می‌یابند همان صلحِ ملعون تبدیل به پرچم مدرسه‌یی‌ها می‌شود. تعجبی هم ندارد. حضور زنان کوبانی در یگان‌های مدافع زنان، حضور پرشکوه آنان، با آن اسلحه‌های پُر و لباس‌های نظامی که درست شبیه شمایل مقدس‌اند، بساط این تیره از «فمینیست»های منطقه را، بساط پراگماتیسم متعفن حال به هم زنشان، بساط «پروژه»های «توانمندساز»شان، بساط سنت‌های مذاکره و معامله‌شان را و بساط جلسات پر شور مطالبه‌محورشان را با خاک یکسان می‌کند. آنها با بوسه‌یی بدرقه می‌شوند تا آن شعار رنگ و رو رفته‌ی دیوارهای مه شصت و هشت پاریس را دوباره در همان جایی که باید درخشان کنند و هر چیز و همه چیز حتا زیبایی هنجارین و تعریف شده‌ی باب میل رسانه‌های بزرگ را بر هم زنند: زن‌های انقلابی زیباترند

چهارشنبه ۱۲ شهريور ۱۳۹۳ برابر با ۰۳ سپتامبر ۲۰۱۴

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

تقدیس زنان مسلح کوبانی: خدمت به گفتمان جنگ!

 فهیمه تفسیری

‏سپتامبر 1, 2014‏،

مدرسه فمینیستی: حضور زنان کوبانی در جنگ علیه داعش، بحث های داغی را به ویژه در جنبش زنان و میان فمینیست ها برانگیخته است. بی شک این بحث و گفتگوهای نظری می تواند تاثیرات گوناگون و گاه تناقض آلود این پدیده را آشکار سازد و راهگشای ما زنان در آشفته بازار خشونت های عجیب و غریب در منطقه مان باشد. اما برای این که این چالش های نظری به فرجامی راهگشا از منظر فمینیستی رهنمون شود، به نظر می رسد ابتدا می بایست «محل منازعه» و نقطه کانونی این چالش ها را به درستی تعیین کرد. 

دغدغه اصلی همه ما فمینیست ها، کاهش خشونت علیه زنان در منطقه خاورمیانه است که بی شک بدون گسترش گفتمان صلح طلبی و کاهش شکاف های قومیتی و مذهبی و ایدئولوژیک، این امر امکان پذیر نیست. از همین زاویه است که ما فمینیست ها نیز نگران گسترش شتاب آلود بازنمایی و تصویرسازی های تقدس گونه ای هستیم که از زنان مسلح کوبانی در بسیاری از رسانه ها جاری است. در این میان برخی از مخالفانی که حتا طرح و بیان این دغدغه و نگرانی فمینیست ها را بی مورد دانسته و به این بهانه فمینیست ها را محکوم می کنند، با مطرح کردن بحث «دفاع از خود» توسط زنان کورد کوبانی، هسته اصلی نگرانی فمینیست ها را دور می زنند. در واقع مخالفان، موضوع «دفاع از خود توسط زنان» را در توجیه حقانیت حضور زنان کوبانی در جنگ، مطرح می کنند، درحالی که هسته اصلی «منازعه» و چالش پیش آمده، نه لزوماَ حضور زنانی است که از خود و سرزمین شان دفاع می کنند بلکه نحوه بازنمایی از این زنان مسلح و «تقدیس نظامی کردن زنان» در بسیاری از رسانه هاست.

وقتی صورت مسئله را چنین ساده انگارانه یعنی در دایره «دفاع از خود» قرار دهیم، طبعاَ به این نتیجه محتوم هم خواهیم رسید که دفاع مشروع زنان همچون مردان، امری طبیعی است. اما به راستی محل نزاع ما واقعاَ «حقانیت یا عدم حقانیت دفاع از خود» است؟ بی شک پاسخ منفی است، چرا که به نظر می رسد موضوعی که در این میان گم شده و نگرانی برخی از فمینیست ها را نیز برانگیخته، این نیست که زنان نیز مانند مردان در هنگام تجاوز به حریم شان، نباید یا باید از خودشان دفاع کنند! به واقع کدام عقل سلیمی می تواند بگوید که وقتی یکی قصد جان تو را کرده، تو باید بنشینی و انتظار مرگ ات را بکشی؟... بنابراین، مسئله فراتر از این مورد ساده است.

امروز در دهه دوم قرن بیست و یکم، با توجه به تغییرات ساختاری که در جوامع ایجاد شده و به واسطه این تحولات، نقش و جایگاه زنان در جامعه به طرز آشکاری تغییر کرده، و طبعاَ سبب شده که زنان نیز پا به پای مردان در همه حوزه ها و میدان ها، به عنوان کنشگران فعال ـ و نه منفعل ـ وارد شده و مداخله کنند: چه در حوزه اشتغال و گرفتن شغل ها و مدیریت ها باشد، چه در عرصه های آکادمیک، هنری، فرهنگی؛  چه در حوزه اعتیاد به مواد مخدر، سرقت سازمان یافته، ارتکاب جرم و جنایت؛  و چه در جنگ ها و درگیری های کلان.  در واقع وقتی زنان مانند مردان در جامعه حضور فعال داشته باشند، طبیعی است که نمی توان انتظار داشت زنان فقط در «حوزه های خوب و انسانی و اخلاقی» نقش آفرینی کنند و حوزه های بد را به مردان واگذارند. بی شک ما فمینیست ها آرزو داریم چه زن و چه مرد در حوزه های غیراخلاقی و غیرانسانی هرگز وارد نشوند اما واقعیت این است که به هر میزان که زنان قدرت بیشتری در جامعه به دست می آورند، به همان اندازه هم می توانند مانند مردان، این قدرت را در حوزه های غیرانسانی و خشونت گستر، به کار ببرند و این روند، خارج از اراده ماست. بنابراین هر قدر زنان در جامعه به برابری دست می یابند، به همان نسبت هم در همه حوزه ها (چه خوب و چه بد) به عنوان «سوژه» از خود فاعلیت نشان می دهند و مداخله می کنند.

حال وقتی زنانی که حضور اجتماعی شان در دنیای امروز گسترش یافته، با شرایط جنگی و تجاوز به حریم شان مواجه می شوند، طبیعی است که تعداد بیشتری از زنان (همچون مردان) به دفاع از خود و خانه و سرزمین شان قیام می کنند و برای دفع متجاوزین (به ویژه اگر مواجه با توحش قرون وسطایی داعش باشند) به ناگزیر سلاح بر می دارند و از خودشان و سرزمین و مردم شان دفاع می کنند. بنابراین نگرانی ما فمینیست ها و آن مسئله ای که مورد مناقشه ماست در واقع موضوعی فراتر از این روند طبیعی است (روندی که ناشی از حضور و قدرت گیری بیشتر زنان در جوامع گوناگون است). در واقع «نقطه کانونی منازعه» بر سر چگونگی بازنمایی زنان کوبانی در رسانه هاست و چگونگی مواجه ما فمینیست با این پدیده. در واقع نگرانی ما آنجاست که چنین بازنمایی ها و قهرمان پروری های نمادین آیا در مجموع به نفع زنان و کاهش خشونت در منطقه خواهد بود یا نه؟

اگر ما فمینیست ها وقتی که می بینیم زنان به دلیل قدرت گیری بیشتر در جامعه، در یک روند طبیعی مانند مردان به ارتش کشورهای خود می پیوندند، دچار دغدغه و نگرانی می شویم، طبعاَ این نگرانی نه لزوماَ برای آن است که مثلا گروهی از زنان آمریکایی با توجه به فضای نسبتاَ برابری که در جامعه شان به وجود آمده، علاقه دارند که به ارتش آمریکا بپیوندند و از کشور خود در برابر تهدیدها دفاع کنند، بلکه به این خاطر که اگر چنین حضوری از زنان در ارتش ها به گونه ای «بازنمایی» شود که از این حضور، امری «مقدس» و نمادین ساخته شود، خود به خود، نظامی گری و خشونت را دامن می زند و در نهایت به ضرر خود زنان است.

بی شک تا زمانی نامعلوم، وضعیت جهان به گونه ای پیش خواهد رفت که اکثر دولت های جهان برای «دفاع از خود» در برابر تهدیدات آینده، خودشان را به داشتن «ارتشی منسجم» ناگزیر می بینند، در عین حال به هر میزان که زنان در جامعه حضور بیشتر و برابرتری می یابند، مانند همتایان مردشان، طبعاَ به ورود و کنشگری در چنین حوزه هایی نیز علاقه نشان می دهند. بنابراین این روند جهانی، روندی نیست که فمینیست ها بتوانند در آن مداخله ای کنشگرایانه اثرگذار داشته باشند، اما بی شک می توانند در برابر بازنمای قهرمان پرورانه و تقدس گرایانه از چنین زنانی، (آن هم به منظور جلوگیری از گسترش گفتمان نظامی گری و خشونت و جنگ)، موضع مستقل و فمینیستی خود را مشخص سازند و حداقل به چنین بازنمایی هایی کمک نکنند.

 حال اگر با دقت و انصاف و آینده نگری به بازنمایی رسانه ای که از زنان کوبانی اسلحه به دست، بنگریم، آن گاه می توانیم دغدغه فمینیست ها از طرح موضوع «افزایش خشونت در برابر زنان» در این نوع خاص از بازنمایی ها را درک کنیم. «تقدیس» مبارزه مسلحانه زنان و از آن دستمایه ای برای «مشروعیت بخشیدن به مقاومت مسلحانه»، طبعاَ متفاوت از قضیه «دفاع از خود» است.

هنگامی که برخی از زنان در ایران، در فقدان حق طلاق و انواع و اقسام خشونت هایی که بر آنها روا می شود، دست آخر ناچار می شوند به «همسرکشی» روی آورند، اما وقتی ما زندگی تاریک و سراسر رنج برخی از همین زنان و ناگزیری شان را در موقعیت «مرگ یا زندگی» می بینیم، آنگاه است که در دل نمی توانیم آنان را به عنوان «قاتل» محکوم کنیم بلکه گاه می پذیریم که آنان در مواجه با خشونتی که همسران شان به آنان روا می کردند پیش از آن که خود کشته شوند، به نوعی از خود و زندگی شان دفاع کرده اند. در واقع برخی از این سرگذشت ها نیز نشان دهنده آن است که این زنان همسرکش، از خود در برابر قوانین تبعیض آمیزی که حق برابر طلاق را از میان برده و دست مردان را برای هرگونه خشونتی علیه زنان باز گذاشته، دفاع کرده اند. اما به رغم همه این ها باز هم نمی توان انکار کرد که این شرایط نابهنجار و غیرانسانی از قباحت عمل قتل یک انسان، نمی کاهد و چنین راه حلی نمی تواند با تأیید ما همراه باشد چرا که حتا با تأیید چنین عملی (چه برسد به قهرمان سازی از چنین زنانی)، در واقع «همسرکشی» را، به عنوان «روشی کارآمد» برای دور زدن قوانین تبعیض آمیز، مطرح کرده و آنرا به نوعی گسترش می دهیم. بنابراین بحث بر سر آن نیست که در موقعیت ها و دو راهی های دشوار غیراخلاقی، که هیچ طرف اش «اخلاقی و انسانی» نیست و زنان از میان کشتن همسر یا خودسوزی به ناچار یکی را بر می گزینند، بلکه بحث بر سر آن است که این «راه ناگزیر» (همسرکشی/ خودسوزی / اسلحه به دست گرفتن برای دفاع از خود در برابر متجاوز و...) را نباید به هیچ شکلی تقدیس کرد؛  و بدتر از آن، نمی بایست که برای توجیه آن، گفتمان سازی کرد. چرا که گفتمان سازی حول آن در نهایت به کل زنان، ضربه می زند و در آینده این گفتمان همچون شمشیری بر سر خود زنان فرود می آید.

به تجربه می دانیم که به هر میزان آتش جنگ و خشونت در منطقه گسترش یابد این زنان هستند که بیشترین آسیب را می بینند، بنابراین بحث بر سر آن است که نقش ما فمینیست هایی که از راه دور به این وقایع دردناک می نگریم چیست؟ آیا در این جنگ هستی سوز، باید با «قهرمان پردازی های خود» زنان را به حرکت های مسلحانه تشویق کنیم؟ آیا وظیفه داریم که گفتمان «تقدیس» از «نظامی کردن» را دامن بزنیم؟ می شود در بحبوحه هر جنگی، با گفتمان پردازی های خشونت گرا، مثل تقدس بخشیدن به عمل کسانی که برای دفاع از سرزمین، دشمنان شان را می کشند، به طور غیرمستقیم برای جنگ و ارزش های خشونت و کشتار، مشروعیتی ابدی قایل شد، می توان «دست مسلح» زنان را چنان در رسانه ها نمادپردازی کرد که سلاح به کف گرفتن، یک ارزش افتخارآمیز و ناموسی جلوه کند. یا برعکس می توان تلاش کرد که نه فقط این عمل دفاعی را «عملی از سر ناگزیری» بازنمایی کرد بلکه حتا می توان گفتمان صلح را در همین فضای جنگی، واقعاَ گسترش داد، که صد البته کار سختی است. فراموش نکنیم که دیر یا زود این جنگ ها و خشونت های عجیب و غریب خاتمه می یابد، اما در نهایت هر یک از گفتمان هایی که هم اکنون در نقد یا در تأیید این جنگ ها، ساخته و پرداخته شده اند، در آینده ای نه چندان دور، می توانند سبب ساز گسترش ارزش های صلح و یا منجر به گسترش ارزش های تباهی آور جنگ شود.

 تقدیس دست های زنانی که اسلحه دارند، تصویر واقعی و رهایی بخش از زنان نیست زیرا در آینده ی پس از جنگ، نه تنها به کار تعدیل و کاهش خشونت علیه زنان نمی آید بلکه می تواند کل منطقه خاورمیانه را که همواره کوه آتشفشان خشونت را در بطن خود پنهان کرده، همچنان در التهاب و نگرانی از خشونت های لجام گسیخته نگه دارد. بی شک مردمانی که در تنگنای تجاوز به خانه و کاشانه شان قرار می گیرند، چه زن باشند و چه مرد، بنابه تجربه خودشان تصمیم می گیرند و اقدامی انجام می دهند ولی ما که از دور دستی بر آتش داریم، طبعاَ وظایف و مسئولیت های دیگری داریم که در رأس همه آنها، تولید و گسترش گفتمان های صلح و همزیستی است که به کاهش خصومت های قومی، مذهبی و ملی منجر می شود.

اما در این میان انگار که این نمادسازی های عجولانه و بازنمایی تقدس گرایانه از زنان مسلح کورد، به ویژه در رسانه های کوردی، ناشی از مسئله دیگری غیر از «دفاع از خود» باشد. چرا که به نظر می رسد رهبران مناطق کردنشین عراق یا سوریه، در بحبوحه بروز جنگ و حضور داعش، علاوه بر دفاع از سرزمین شان، انگار مصمم اند که راه «استقلال» خود را هموار سازند؛ اگر چنین فرضیه ای درست باشد پس شاید بازآفرینی نظام نمادین تقدّس از تصویر زن اسلحه به دست، به نوعی از سوی آنان برای مشروعیت بخشیدن به خواسته ی «استقلال»، مورد استفاده قرار گرفته است. اما پرسش آن است که آیا بههره بردن از چنین تصویری از زنان، در نهایت به نفع خود زنان در خاورمیانه هم خواهد بود؟ اگر از منظر منافع زنان در خاورمیانه به این مسئله بنگریم، آن گاه می بینیم که فارغ از آن که خواسته رهبران مناطق کردنشین عراق و سوریه، به حق است یا نه، اما بهره بردن از تصاویر غلوآمیز زنان مسلح، هر چند که به این هدف کمک می کند ولی این بازنمایی اغراق آمیز (اسطوره سازی از زنان مسلح کورد)، در تحلیل نهایی نمی تواند برای آینده خودشان و برای کل زنان منطقه، پیامدهای مثبت و رهایی بخش، به ارمغان داشته باشد. در واقع همینجاست که می بینیم رابطه «قوم گرایی و حقوق زنان»، می تواند مرز باریک و لغزنده ی خود را نشان بدهد.

این که زنان کوبانی از خود دفاع می کنند، نه در عمل و نه در حوزه نظر، مطلقاَ هیچ منع و مشکل خاصی وجود ندارد چون یک روند طبیعی و غریزی است اما گفتمان سازی و از این تصویر استعاری، پرچمی بر افراشتن، حداقل لایق تأمل و پرسش است. شاید بی مناسبت نباشد که مثالی بیاوریم: اغلب فیلم هایی که سینمای مستقل در کشورهای دموکراتیک برای بازنمایی از دوران جنگ جهانی دوم تولید می کند «دفاع از خود» و دفاع از «سرزمین خود» را معمولا به گونه ای بازنمایی می کند که اصل و اساس خود جنگ، مقدس جلوه نکند بلکه همواره مرکز توجه کارگردانان مستقل، از بازنمایی آن، نقد غیرمستقیم «جنگ و خشونت» است. آنان با نقد هنرمندانه و تصویری شان نسبت به اصل جنگ، در واقع به ارزش های صلح طلبی تأکید می کنند، درحالی که در کشورهایی مانند ایران «دفاع از خود»، آنچنان بازنمایی می شود که به «تقدیس اصل جنگ» تبدیل می شود. همین روش نیز در این روزها به نوعی در برخی از رسانه های کورد زبان تکرار می شود و به جای آن که «ناچاری و گریزناپذیری» بویژه «بد بودن چنین موقعیتی برای هر انسانی چه زن و چه مرد» بازنمایی شود، آن را تقدیس هم می کنند. یعنی «دستان مسلح» زنان کوبانی گاه چنان حماسی و اغراق آمیز بازنمایی می شود که گویا پرچمی نمادین و ابدی برای رهایی زنان کورد از ستم جنسیتی است.

و اما دغدغه اصلی ما فمینیست ها افزون بر این موارد، می تواند به روزهای بعد از جنگ هم تعمیم یابد چرا که می دانیم وقتی این جنگ نیز مثل بقیه جنگ های دنیا، فروکش کند، نأثیرات ماندگار چنین بازنمایی، نه تنها می تواند به زیان خود این زنان تمام شود بلکه همین امروز می تواند به ضرر زنان در منطقه بلازده خاورمیانه باشد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

نظامی کردن زنان: مبارزه علیه خشونت داعش یا تشدید آن؟

آزاده دواچی

22 مرداد 1393       

مدرسه فمینیستی: آتش خشونت های اخیر در منطقه ی خاورمیانه که با جنگ و بمباران دوباره ی غزه و همچنین قدرت گرفتن نیروهای رادیکال تحت عنوان داعش گسترده شد، گمانه ها و ترس های بسیاری را در مورد سرنوشت مردم خاورمیانه به وجود آورده است. حضور سایه شوم جنگ در این منطقه و انتشار عکس ها و تصاویر کشتارهای دسته جمعی داعش در عراق، بار دیگر منطقه ی ما را با بحران جنگ و خونریزی و نسل کشی مواجه کرده است. در این میان اعمال خشونت های خونبار از سوی نیروهای موسوم به داعش، بیشترین تاثیر را بر زندگی زنان در کشورهای اسلامی در منطقه خاورمیانه گذاشته است. از زمان قدرت گرفتن این گروه، به تناوب مسئله ی خشونت علیه زنان مطرح شده است. این خشونت ها تنها به کشتار و یا قتل عام افراد که نوع حاد از اعمال خشونت است، محدود نیست بلکه قدرت گرفتن داعش در منطقه انواع دیگری از خشونت علیه زنان از جمله به بردگی گرفتن زنان، فروش آنان، تجاوز جنسی و یا حتی شایعه ی ناقص سازی اندام تناسلی زنان را نیز در پی داشته است. به نظر می رسد که پیامدهای گسترده این خشونت ها اگرچه تنها در یک محدوده ی خاص جغرافیایی (عراق) اتفاق افتاده است، اما تاثیر خود را بر کل منطقه گذاشته و با تشویق و تقویت نیروهای رادیکال جزم اندیش و اعمال قوانین رادیکال تر علیه زنان در دیگر کشورها، احتمالا پیامدهای آن هر روز برای زنان شدت و گستردگی بیشتری می یابد.

از سوی دیگر تبلیغ این نیروهای افراطی برای جذب زنان به منظور «جهاد نکاح»، نوع دیگری از الگوهای اعمال خشونت علیه زنان را در منطقه گسترش می دهد که به خودی خود تنها به یک محدوده ی جغرافیایی خاص محدود نشده بلکه با گسترش دامنه ی تبلیغات، به کشورهای دیگر نیز تسری یافته و توانسته برخی از زنان مسلمان را برای پیوستن به این گروه رادیکال، ترغیب نماید.

با این که میزان خشونت اعمال شده توسط نیروهای داعش در انبوه تصاویری که هر روز مخابره می شود، تنها محدود به نشان دادن سرهای بریده و قتل عام مردان است، اما در پشت این تصاویر دهشت بار کشتار جمعی انسانها، گروه های بسیاری از زنان وجود دارند که ناخواسته قربانی انواع و اقسام خشونت ها می شوند، در واقع ممکن است سر بریده این زنان در تصاویر دیده نشود اما این زنان هستند که به کرات مورد تجاوزهای وحشیانه، ازدواج های جباری، قرار گرفتن در گورهای دسته جمعی، و قربانی انواع دیگری از خشونت ها می گردند و به نوعی آرام و گاه بدون خونریزی، زنده به گور می شوند. از این رو توسعه و گسترش نیروهای داعش تحت عنوان حکومت اسلامی و تاثیر آن بر سرنوشت کل زنان در منطقه خاورمیانه را نباید نادیده گرفت.

در میان عکس ها و خبرهای منتشر شده از خشونت داعش علیه زنان، و به خصوص تصویرهایی که زنان را قربانیان اجباری این خشونت ها نشان می دهد، تصاویری از زنان پیش مرگه ی کُرد نیز منتشر شده است که خود را برای نبرد با نیروهای داعش آماده می کنند. بازتاب این تصویر ها در فضای رسانه ای زیاد بوده و با واکنش های متفاوتی روبه رو شده است. تمرکز خبرگزاری ها بر انتشار زنان نظامی کُرد، به نوعی حاکی از شکستن کلیشه های جنسیتی از نقش زنان در جنگ هاست. شاید به همین دلیل است که تاکید بر حضور زنان در نیروهای نظامی در برابر تصویر آمرانه و فتواهای مختلف نیروهای اسلامی داعش قرار می گیرد و کلیشه ی زنان مبارز را بار دیگر واسازی می کند.

تصویرهای منتشر شده از زنان کُرد و حضور آنان در عملیات نظامی به صورت برابر و همدوش مردان، در مقابل تصویرهای زنان به صورت قربانی جنگ می ایستد و نوعی الگوی مقاومتی را در برابر این الگوها ارائه می کند. زنان در لباس نظامی که در عکس ها به تصویر کشیده شده اند در عین برخوردار بودن از ویژگی های زنانه و یا صورت زنانه اما در حال حمل سلاح و یا دفاع از سرزمین خود هستند، همین تصویر در مقابل فتواهای اخیر داعش برای مثله کردن آلت تناسلی زنان و یا ازدواج های اجباری قرار می گیرد و در نتیجه تصویر متفاوت تری از زنان همیشه قربانی را نشان می دهد. گرچه که به نظر می رسد تمرکز بیش از حد رسانه ها برای بازتاب این تصویرها هم بی ربط با قدرت گرفتن نیروهای رادیکال اسلامی داعش نیست، چرا که از یک سو زنان قربانی خشونت های وحشیانه در جنگ می شوند، اما در سوی دیگر، همین زنان هستند که سلاح به دست به صورت برابر با مردان به مبارزه با تجاوز داعش می روند. اما سوال اساسی که خود را از لابه لای این تصاویر به رخ می کشد این است که آیا نظامی کردن زنان و مشارکت آنها در جنگ می تواند از اعمال خشونت بیشتر علیه آنان بکاهد؟

با این که بسیاری از این زنان نیز همانند مردان به جنگ با نیروهای افراطی داعش می پردازند اما در عین حال سلاح به دست گرفتن و فرستادن آنان به جنگ نیز نوع دیگری از خشونت علیه زنان را تداعی می کند و آنان را بیشتر در معرض خشونت های اعمال شده از سوی نیروهای افراطی قرار می دهد. مشخص نیست که نیروهای افراطی اگر هر کدام از این زنان پیشمرگه را به اسارت بگیرند آیا با آنان رفتاری مشابه با مردان جنگجو خواهند داشت؟

به هر میزان هم که این تصویرها با یکدیگر در تضاد باشند اما سرنوشت بسیاری از زنان در خاورمیانه با همین خشونت ها در حال تغییر است. در این میان آن چیزی که مهم می نماید تمرکز بر نقش زنان در پیشبرد الگوها و رفتارهای صلح طلبانه و مقابله سازمان یافته با جنگ و خشونت است. اگرچه تمرکز بر زنان به عنوان قربانیان صرف، عملا تصویری منفعلانه از زنان را بازنمایی می کند و آنان را در نقش قربانی و منفعل نگه می دارد، اما در عین حال سلاح به دست گرفتن زنان هم در این جنگ ها چیزی از اعمال گسترده خشونت ها کم نمی کند و فقط می تواند به عنوان عاملی بازدارنده عمل کند. در عین حال می تواند به نوعی نقشی کمکی و برابر در جنگی مسلحانه و خونین را برای میلیونها مردم منطقه و جهان، بازنمایی کند. به هرحال آن چیزی که اهمیت دارد، فاصله گرفتن از خشونت های کنونی و تلاش زنان در کشورهای دیگر منطقه برای عدم ورود عقاید و باورهای نیروهای رادیکال چون داعش و تاثیر آن بر زندگی دیگر زنان است.

صرف نظامیزه کردن نیروهای زنان در برابر نیروهای داعش، هر چند می تواند به عنوان نیرویی بازدارنده عمل کند اما موثر و کافی نیست و چیزی از اعمال خشونت علیه زنان در منطقه نمی کاهد، اما به نظر می رسد آن چیزی که در این میان نقش کلیدی دارد، شرکت و طرح ریزی گسترده ی زنان برای بالا بردن کیفیت آموزش زنان در منطقه و به خصوص زنان مسلمان است، به طوری که الگوها و تبلیغات نیروهای رادیکال بر این زنان نتواند موثر واقع شود و الگوهای اقتدارگرا و خشونت گستر نتواند در میان زنان و جوامع اسلامی تقویت و بازتولید شود و به عنوان ارزش، باور و محرک های خاص برای تقویت و پیشبرد گفتمان مدنی در جوامع مسلمان هدف اصلی قرار بگیرد تا زنان بتوانند مشابه برخی دیگر از کشورها، نقش بنیادینی در پیشبرد حرکت های مدنی داشته باشند.

در پایان می توان گفت سرنوشت بسیاری از زنان در خاورمیانه دچار چالش جدی شده است و از این رو پیش از قدرت گیری فزاینده تر الگوهای افراطی در منطقه خاورمیانه، باید جریان های فمینیستی و نیروهای صلح طلب، بتوانند به واسازی و اصلاح و پی ریزی الگوها و برنامه ریزی های گسترده ای دست بزنند تا از این طریق بتوانند این الگوهای افراطی را از درون جامعه زنان پس بزنند تا چنین الگوهای افراطی نتوانند از میان زنان یارگیری کند.