محمدرضا شالگونی در گفتگو با اخبار روز:

دستگاه ولایت به یک کودتای تمام عیار دست زده است

• چیزی که انتخابات کنونی را از همه انتخابات های پیشین متمایز می کند، این است که در آنِ واحد دار و دسته سه رئیس جمهوری پیشین نظام را از حق انتخاب شدن محروم کرده اند. با این کار، همه افراد اصلی جریان هایی که در دوران ۲۴ ساله رهبری خامنه ای هدایت نهادهای انتخابی رژیم را در دست داشته اند، ناصالح، "فتنه"گر و "منحرف" اعلام شده اند ...

اخبار روز: یازدهمین دوره ی انتخابات ریاست جمهوری در ایران روز ۲۴ خرداد برگزار می شود. انتخاباتی که به نظر می رسد نسبت به همه ی انتخابات پیشین از پیچیدگی ها و شاید حساسیت های بیشتری برخوردار است. اخبار روز پرسش هایی را پیرامون این انتخابات با عده ای از فعالین سیاسی اپوزیسیون مطرح کرده است. در زیر پاسخ های محمدرضا شالگونی را می خوانید.

محمدرضا شالگونی از مبارزین سرشناس جنبش چپ ایران و عضو هیات اجرایی سازمان کارگران انقلابی ایران (راه کارگر) - است.

اخبار روز: صحنه انتخابات را چگونه ارزیابی می کنید؟ کدام یک از کاندیداها مطلوب آقای خامنه ای است؟

محمدرضا شالگونی: حالا (چهارشنبه ، اول خرداد ) که من دارم به سوال های شما جواب می دهم، مسأله تا حدود زیادی ساده تر شده و همه می دانیم که دستگاه ولایت به یک کودتای انتخاباتی تمام عیار دست زده است؛ اقدامی که کمتر از کودتای انتخاباتی سال ۱۳۸۸ نیست. زیرا آنها با حذف رفسنجانی و مشائی (یعنی دو کاندیدایی که وزنی برای خود داشتند و احتمالاً می توانستند به درد سری برای "آقا" تبدیل شوند) ریاست جمهوری را به نهادی کاملاً انتصابی تبدیل کردند. البته در جمهوری اسلامی همه نهادهای انتخابی (مخصوصاً پس از قطعیت یافتن "نظارت استصوابی" شورای نگهبان از اولین انتخابات دوران رهبری خامنه ای به بعد) عملاً شبه انتصابی بوده اند، ولی اکنون دیگر دستگاه ولایت شمشیر را از رو بسته و هر کسی را که رهبر مناسب نداند، رد صلاحیت می کند، حتی اگر طرف در همان موقع، رئیس نهادی مهم مانند "مجمع تشخیص مصلحت نظام" باشد. چیزی که انتخابات کنونی را از همه انتخابات های پیشین متمایز می کند، این است که در آنِ واحد دار و دسته سه رئیس جمهوری پیشین نظام را از حق انتخاب شدن محروم کرده اند. با این کار، همه افراد اصلی جریان هایی که در دوران ۲۴ ساله رهبری خامنه ای هدایت نهادهای انتخابی رژیم را در دست داشته اند، ناصالح، "فتنه"گر و "منحرف" اعلام شده اند. علاوه بر این، باید توجه داشته باشیم که حتی "اصول گرایان" غیروابسته به بیت رهبری نیز که شاید کاملاً ذوب در ولایت خامنه ای نبوده اند، نیز رد صلاحیت شده اند. بنابراین، مهم نیست که خامنه ای می خواهد مشخصاً چه کسی از صندوق بیرون آورده شود، مهم این است که او همه آنهایی را اندکی در وابستگی و سرسپردگی کامل شان تردید داشته، از بارگاه اش بیرون ریخته است.

اخبار روز: می توان بر روند جاری انتخابات ریاست جمهوری تاثیر گذاشت؟

محمدرضا شالگونی: در جمهوری اسلامی انتخابات همیشه بی معناست. حتی اگر نظارت استصوابی کاملاً کنار گذاشته شود و از صندوق ها همان بیرون بیاید که مردم می خواسته اند، تغییر زیادی در اوضاع به وجود نمی آید. زیرا اختیارات همه ی نهادهای انتخابی پیش بینی شده در قانون اساسی رژیم در مقابل اختیارات ولی فقیه هیچ است. مجلس شورای اسلامی هر چه تصویب کند، بدون تأیید شورای نگهبان ارزش قانونی ندارد و رئیس جمهور بدون اجازه ولی فقیه، نمی تواند حتی یک پاسبان به در خانه کسی بفرستد. ولی فقیه در قانون اساسی واقعاً اختیارات نیمه خدایی دارد و تفسیر قانون اساسی در دست شورای نگهبان است که اعضای اصلی آن به طور مستقیم و اعضای درجه دوم (یا به اصطلاح "حقوق دان") آن، به طور غیرمستقیم، از طرف ولی فقیه گمارده می شوند و از اینها گذشته، تجربه ۳۴ سال گذشته جای تردیدی باقی نمی گذارد که ولی فقیه حتی از اختیارات تعیین شده در قانون اساسی نیز غالباً فراتر می رود و عملاً خدایی می کند. به عبارت دیگر، بنیاد نظری و قانونی جمهوری اسلامی نفی صریح حق حاکمیت و حتی حق انتخاب محدود مردم است و وظیفه اصلی انتخابات در این نظام پوشاندن استبداد مطلقه فقیه است و ایجاد این توهم که گویا مردم حق انتخاب و مداخله در اداره امور کشور را دارند. بنابراین، در جمهوری اسلامی مردم فقط از دو طریق می توانند بر روند انتخابات تأثیر بگذارند: از طریق تحریم آن و از طریق استفاده از فرصت های به وجود آمده برای بیان اعتراضات شان. تحریم در صورتی می تواند تأثیر عملی چشم گیری داشته باشد که واقعاً گسترده باشد و فرصت برای بیان علنی اعتراضات هنگامی به وجود می آید که اختلافات درونی باندهای رژیم قابل توجه باشد. در انتخابات جاری قبل از حذف رفسنجانی و مشائی می توانست زمینه مساعدی برای بیان اعتراضات مردم به وجود بیاید، اما اکنون آن امکان تا حدود زیادی محدودتر شده و عملاً تنها راه اثرگذاری همان تحریم گسترده است. و البته با توجه به فلاکت بی سابقه و بی حقی عمومی و اختلافات موجود میان باندهای رژیم، وضعیت قابل اشتعالی وجود دارد که باز هم ممکن است مردم بتوانند با استفاده از فضای انتخاباتی، مخالفت شان را با رژیم بیان بکنند و حتی به شورش هایی دست بزنند. در هر حال فراموش نباید بکنیم که شکل گیری اعتراضات مردمی علیه رژیم در فضای انتخاباتی می تواند پژواک بسیار گسترده تری پیدا کند و دقیقاً برای مقابله با این اعتراضات و شورش های احتمالی است که این بار رژیم فضای پادگانی بی سابقه ای در سراسر کشور به وجود آورده و حتی ارتباطات تلفنی و اینترنتی را عملاً قطع کرده است.

اخبار روز: یکی از اهداف رهبری حکومت سوءاستفاده از میزان بالای مشارکت مردم در جهت پیشبرد سیاست های مورد نظر خود در عرصه داخلی و مناسبات بین المللی و همین طور ایجاد دولت مطیع ولی فقیه می باشد. این هدف را چگونه می توان خنثی کرد و روند انتخابات را درجهت خواست مردم سمت داد؟

محمدرضا شالگونی: همان طور که اشاره کردم، حذف کاندیداهایی که می توانستند کوچک ترین ناهم آهنگی با ولی فقیه داشته باشند، نشان می دهد که دستگاه ولایت دریافته که اوضاع چنان بحرانی است که تلاش برای کشاندن مردم به بازی انتخابات، نه تنها "حماسه سیاسی" به وجود نمی آورد، بلکه ممکن است دردسرهای بزرگ تری برای ولی فقیه ایجاد کند. با این همه آنها خواهند کوشید "حماسه" ای از نوع ۹ دی ۱۳۸۸ هوا کنند و خود این "حماسه" سازی، مخصوصاً در این شرایط فلاکت بار می تواند به برانگیخته شدن خشم توده ای مردم منجر شود. بنابراین موثرترین چیزی که می تواند در این شرایط بازی آنها را به هم بریزد، سازماندهی اعتراضات به همین وضع و همین بی حقی و فلاکت است که اگر در فضای همین بازی های انتخاباتی مشتعل شود، واقعاً ضربه بزرگی بر آنها خواهد بود.

اخبار روز: خواست های مردم از این انتخابات چیست؟

محمدرضا شالگونی: در شرایط کنونی، بی تردید مهم ترین خواست اکثریت بزرگ مردم بیرون آمدن از وضعیت فلاکت باری است که با شتابی فزاینده زندگی روزمره مردم را دشوار و دشوارتر می سازد. اما حذف کاندیداهای نامطلوب از نظر دستگاه ولایت، هر نوع امید و توهم به تغییر وضعیت کنونی را به یأس تبدیل کرده است. و می دانیم که بیرون آمدن از وضعیت کنونی بدون پایان دادن به ماجراجویی های رژیم در زمینه انرژی هسته ای و سیاست های منطقه ای آن بسیار دشوار و حتی ناممکن است. بنابراین تمرکز روی نقطه از اهمیتی زیاد برخوردار است و می تواند به اشتعال اعتراضات و شورش های توده ای بیانجامد.

اخبار روز: اصلاح طلبان و بخشی از نیروهای اپوزسیون هاشمی رفسنجانی را فرصتی برای تغییر تعبیر می کنند. آیا رفسنجانی پیش از خرداد ٨٨، با رفسنجانی کاندیدای ریاست جمهوری تفاوت دارد؟

محمدرضا شالگونی: رفسنجانی یکی از معماران اصلی جمهوری اسلامی است و در تمام جنایات و فجایع این رژیم جهنمی نقش بسیار مهمی داشته است. بنابراین هر نوع خوش بینی به چنین کسی واقعاً احمقانه است. البته تردیدی نیست که او حالا موقعیت و نفوذ پیشین اش را از دست داده و مخصوصاً از سال ۱۳۸۸ به یکی از منتقدان درونی رژیم تبدیل شده است. با این همه، او از جمله کسانی است که در صورت سقوط رژیم باید پاسخ گوی نقش شان در تدارک جنایات و مصیبت های بی شماری باشند. به همین دلیل، او با تمام نیرو از موجودیت همین جمهوری اسلامی دفاع می کند و محکوم است دفاع کند. به نظر من اختلاف او با خامنه ای این است که فرد دور اندیش تری است و می بیند که سیاست های خامنه ای رژیم را به لبه پرتگاه کشانده و به خطر انداخته است؛ او از منافع کل نظام دفاع می کند، در حالی که خامنه ای نمی تواند فراتر از منافع و موقعیت شخص خودش چیزی ببیند. رفسنجانی حفظ نظام را مهم تر از دفاع از این یا آن فرد، حتی امام زمان، می داند و با نقل گفته ای با همین مضمون از خمینی در سایت خودش، به طور ضمنی خامنه ای را به نوشیدن "جام زهر" فرا می خواند و خامنه ای هم درست به همین دلیل، او را خطری برای موقعیت خودش می بیند. اختلاف آنها ناشی از موقعیتی است که رژیم در آن گیر کرده است. هر چند این اختلاف می تواند به نفع مردم باشد و در صورتِ دامن گرفتن، حتی به اشتعال حرکت ها و شورش های مردمی کمک کند، اما نباید ما را به خوش بینی نسبت به رفسنجانی و نیات او بکشاند.

اخبار روز: با اتخاذ چه سیاستی در قبال انتخابات ریاست جمهوری، می توان جنبش چپ و جنبش آزادیخواهی مردم ایران را تقویت کرد؟

محمدرضا شالگونی: به تجربه می دانیم که هر نوع توهم به رژیم و نهادها و جناح های آن به مردم آسیب زده و در دوره هایی به فجایع بزرگی انجامیده است. و اکنون می بینیم که ادامه موجودیت رژیم می رود که حتی موجودیت کشور را نیز به خطر بیندازد. بنا براین هر کاری تا آنجا قابل دفاع و قابل توجیه است که به توانمند شدن مردم ایران برای رهایی از چنگال جمهوری اسلامی یاری برساند. اما نیت خوب ضرورتاً به نتیجه خوب نمی انجامد. اگر قرار است مردم این رژیم را براندازند (که به نظر من، این تنها راه رهایی است) پس باید با هشیاری و خونسردی تمام، با تحلیل دقیق از شرایط مشخص حرکت کنیم تا هر گامی که بر می داریم مشخصاً در جهت توانمند کردن مردم و شکل گیری اقدامات مستقل مردمی باشد. در فضای بازی های انتخاباتی کنونی و در ماه های آینده، مهم ترین وظیفه جنبش آزادیخواهی مردم ایران و به ویژه جنبش چپ این است که بتوانند به شکل گیری اعتراضات و شورش های مردمی علیه رژیم یاری برسانند. این کار با اتخاذ سیاست های آئینی و تزئینی امکان پذیر نیست. فراموش نباید کرد که استنتاج تاکتیک های مبارزه از اصول و حتی استراتژی، خواه ناخواه به بی توجهی به موقعیت های مشخص می انجامد و فرصت ها هرز می دهد. این نکته ای است که جنبش چپ بیش از جریان های سیاسی دیگر باید به آن توجه داشته باشد، زیرا چپ تنها نیرویی است که فقط از طریق سازمان یابی و توانمند شدن مردم می تواند پا بگیرد.