داعش در کوبانی

چرا فجیع‌ترین کشتارها را نادیده می‌گیریم؟

پاتریک کوبرن

 ترجمه مهیار نیازی

سحرگاه پنج‌شنبه افراد مسلّحِ داعش با لباس مبدّل، در نقش نیروهای امنیتی وارد شهر شدند. بی‌ هیچ درنگی دست کم 18 شهروند، از جمله زنان و کودکان را با شلیک مستقیم و از فاصله‌ی نزدیک کشتند، کمی بعد بدن‌های بی‌جان قربانیان در خیابان پیدا شد. دیده‌بان‌ بریتانیایی حقوق بشر در سوریه می‌گوید: «بدن یک کودک جای اصابت پنج گلوله در خود داشت». حداقل 120 نفر یا در خانه‌های خود به قتل رسیدند و یا زیر موشک‌های داعش کشته شدند. از یک روزنامه‌نگار محلی چنین نقل شده است: «(داعش) نمی‌خواهد شهر را تصرّف کند.» او در عین حال می‌گوید: «آن‌ها صرفاً آمدند تا بیش‌ترین شمار از شهروندان را به وحشیانه‌ترین شکل‌های ممکن بکشند.»

این سلاخی دسته‌جمعی در شهر کردنشین کوبانی در سوریه، و در مرز ترکیه اتفاق افتاد؛ شهری که داعش طی محاصره‌ای 134 روزه تا خاتمه‌‌ی محاصره در ماه ژانویه، در تسخیر آن شکست خورد. در زمان نوشتن این مقاله، داعش 70 نفر را در ساختمان‌های شهر همچنان در دست گروگان دارد. با در نظر گرفتن 26 تنی که در دهکده‌ای در حوالی شهر اعدام شدند، شمار شهروندان قربانی بالغ بر 164 تن کشته و 200 تن زخمی می‌شود؛ یعنی یکی از فجیع‌ترین کشتارهایی که داعش در سوریه مرتکب شده است. ارین شیخموس، فعال کرد به یک خبرگزاری گفت : «تمام خانواده‌های کوبانی یک نفر از اعضای خود را از دست داده است.»

کشتن و زخمی کردن دست کم 364 نفر در کوبانی، از حیث تلفات، فجیع‌ترین خشونتی است که داعش در هفته‌ی گذشته به راه انداخته است. شمار کشته‌ها بیش از دو برابر تعداد 67 قربانی انفجار، شلیک گلوله و یا گردن‌زنی است که طرفداران داعش در حملات جداگانه‌ی روز جمعه در تونس، کویت و فرانسه مرتکب شدند. اگر چه هر چهار خبر مربوط به خشونت‌ها کمابیش همزمان اعلام شدند اما گزارش رسانه‌ای این سه رویداد بسیار گسترده‌تر از پوشش کشتاری به‌مراتب بزرگ‌تر در کوبانی بود.

بخشی از این انحرافِ توجه‌ها را می‌توان به حساب اضطراب قابل درکی گذاشت که خبر کشته شدن 37 نفر در ساحل دریای شهر سوسه‌ی تونس در بریتانیا به و.جود آورد، چراکه بسیاری از قربانی‌ها بریتانیایی بودند. همین طور در فرانسه، مردی سر یک نفر را به طرز هولناکی برید و با کوبیدن یک ماشین به مخازن گاز قصد جان تعداد بیش‌تری را نیز کرد. اما این صرفاً توجه اغراق‌آمیز رسانه‌های خارجی به یک سفیدپوست مرده در قبال بی‌توجهی به رنگین‌پوستان نبود، چراکه گزارش‌های مفصلی درباره‌ی انفجار انتحاری در مسجد شیعیان در شهر کویت و کشته شدن 27 نمازگزار نیز مخابره شد.

عصر جمعه اخبار شبکه‌ی سی‌ان‌ان را تماشا می‌کردم، در 15 دقیقه‌ی ابتدایی خبرها اشاره‌ای به کوبانی نشد، در عین حال پوشش این خبر در شبکه‌های بی‌بی‌سی و آی‌تی‌ان نیز ناچیز بود. دلیل آن نمی‌توانست نبود منابع موثق باشد چراکه کوبانی در دیدرس ترکیه است و هم مراجع محلی کرد در سوریه و هم دیده‌بان حقوق بشر در سوریه بلافاصله گزارش مشروحی از کشتارهای داعش دادند.

کم‌توجهی بین‌المللی را می‌توان با این واقعیت توضیح داد که اتفاقات وحشتناکی که در جنگ‌های عراق و سوریه روی می‌دهند برای مردم جهان عادی شده است؛ با تماشای انبوهی از تصاویر کودکانی که داعش کشته و یا بمب‌گذاران انتحاری داعش و بمب‌های بشکه‌ای حکومتی لت و پار کرده است، همگی حساسیت خود را از دست داده‌اند. دیگر به چنین اخباری واکنش نشان نمی‌دهند و اگر چه با تأسف، آن را سهم همیشگی منظر سیاسی منطقه در نظر می‌گیرند.

وقتی نوبت به سوریه و عراق می‌رسد، حکومت‌های خارجی‌ای که در برانگیختن این جنگ‌ها دست داشته‌اند و کم‌ترین کار را برای توقف آن‌ کرده‌اند، مسامحه‌ی زیادی در قبال این «فرسایندگیِ خشونت» به خرج می‌دهند. طرفداران و سمپات‌های داعش برای وحشت انداختن در دل دشمنان خلافتی که همین سال گذشته فردای چنین روزی اعلامش کردند، حملات رخ داده در لیون، کوبانی، سوسه و کویت را ترتیب دادند. [شاید در سالگرد اعلام خلافت به تقویم هجری قمری- مترجم]

اگر همان اندازه و یا بیش‌تر از سه حمله‌ی دیگر به کوبانی توجه می‌شد، شاید مردم کم کم سرنخ تمامی وقایع تروریستی خبرساز هفته‌ی گذشته را در شکست ائتلاف به سرکردگی امریکا در تضعیف دولت اسلامی، می‌یافتند؛ به‌اصطلاح دولتی که حالا دیگر موضع قدرتمندتری نسبت با سال گذشته دارد. در ماه مه و قتی که جهادی‌ها رمادی و پالمیرا را به تصرف خود می‌درآوردند، حملات هوایی ائتلاف نتوانست مانع از شکست ارتش‌های عراقی و سوری در برابر داعش بشود. چیزی که موج اخیر حملات تروریستی را از یازدهم سپتامبر و هفتم ژوییه {بمب‌گذاری لندن ـ مترجم} متمایز می‌کند این است که حالا دیگر یک دولت با ارتشی به‌خوبی سازمان‌یافته، با ادارات و سازمان سیاسی خودش، از این حملات پشتیبانی می‌کند. در 23 ژوئن، ابومحمد العدنانی سخنگوی داعش، جهادیان را فراخواند تا رمضان را «برای کفار … شیعیان و مرتدّین به ماه مصیبت» بدل کنند.

گمانه‌زنی‌های نه چندان مرتبطی درباره‌ی میزان کنترل عملیاتی داعش بر حملات هفته‌ی گذشته شده است، اما این همه فقط نادیده گرفتن گسترش شدید داعش طی سال گذشته است. زمانی فراخوان‌های القاعده برای حمله به دشمنان اسلام روی نوارهایی در می‌آمدند که در دهکده‌های ناشناخته در تپه‌‌های وزیرستان یا افغانستان ضبط می‌شدند. اما حالا سخنگوی داعش از طرف دولتی حرف می‌زند که پرجمعیت‌تر و قدرتمندتر از نیمی از اعضای سازمان ملل است. تا زمانی که خلافت خودخوانده وجود دارد، حملاتی شبیه آن‌چه هفته‌ی پیش شاهد بودیم متوقف نخواهند شد.

دولت‌ها در اروپا و واشنگتن تمایل دارند همچنان بر سر این بحث کنند که چه‌گونه با تروریسمی از نوع جنبش‌های داعش و القاعده در سطحی غیرسیاسی و فنی باید جنگید، گویی با بلایایی طبیعی مثل ابولا و ایدز دست‌وپنجه نرم می‌کنند که خود مسبب آن نبوده‌اند. در این بین مباحثات بی‌ثمری درباره‌ی این می‌شود که چرا قاتلینی که از داعش الهام گرفته‌اند در فرانسه و تونس تحت نظر نبوده‌اند، یا این‌که چه‌طور باید رادیکالیزه شدن مسلمانان جوان را به حداقل رساند.

این‌ها همه طفره رفتن از این واقعیت است که «جنگ علیه تروریسم» که بعد از یازده سپتامبر با چنان معرکه‌گیری و هزینه‌های کلان به راه انداخته شد، آشکارا شکست خورده است. داعش و گروه‌های القاعده‌مانند با تفاوت‌هایی جزئی مثل جبهه‌النصره و احرارالشام در سوریه، در حال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه، شمال افریقا و مناطق دیگر در ابعادی باورنکردنی هستند.

امروز درست مثل وضعیت بعد از یازدهم سپتامپر، دلیل اصلی شکست را به سادگی هرچه تمام‌تر می‌توان یافت. قدرت ایالات متحد و اروپای غربی در خاورمیانه متکی بر هم‌‎پیمانی با دولت‌های سنی مذهب است. داعش و جبهه النصره از اجتماعاتی ریشه گرفته‌اند که این دولت‌های سنی مذهب یا از آن‌ها حمایت می‌کرده‌اند و یا با آن‌ها همدل بوده‌اند. پیروزی جهادیان لزوماً برای عربستان سعودی، قطر و ترکیه خوشایند نخواهد بود، اما آن‌ها این پیروزی را به پیروزی شیعیان و یا مخالفانی که ایران از آن‌ها پشتیبانی کند، ترجیح می‌دهند.

به این ترتیب، ایالات متحد، بریتانیا و هم‌پیمانانشان به‌ظاهر می‌خواهند در نبرد با داعش باشند، اما همزمان در ضدیت با دشمنان اصلی داعش هستند؛ یعنی ایران، حزب‌الله، ارتش سوریه، شبه‌نظامیان شیعه در عراق، پ‌ک‌ک در ترکیه در شکل شاخه‌ی سوری آن و پ‌ی‌د. این سیاست یک بام و دو هوا منجر به اعوجاج‌های سیاسی عجیب و غریبی شده است. در عین حالی که ایالات متحده پ‌ک‌ک را به عنوان جنبشی «تروریستی» محکوم می‌کند، هواگردهای امریکایی با بمباران شدید مواضع داعش در اطراف کوبانی، طی چند روز اخیر به پ‌ی‌د کمک کرده‌اند. از سوی دیگر هواپیماهای ایالات متحد، خطوط جنگی داعش را وقتی که برای خارج کردن پالمیرا از دست ارتش سوریه به سمت پالمیرا پیشروی می‌کرد، هدف قرار ندادند. تا زمانی که ایالات متحد و اروپای غربی در برابر هم‌پیمانان سنی مذهب خود به جهت مدارا و حمایتی که از جهادیان افراطی می‌کنند، نایستند، راه را برای حملاتی نظیر آن‌چه هفته‌ی گذشته شاهد بودیم، باز نگه داشته‌اند.

مقاله‌ی بالا ترجمه‌ای است از:

Isis in Kobani: Why we ignore the worst of the massacres

برگرفته از :«نقد اقتصاد سیاسی»

http://pecritique.com/