پنج اکتبر؛ روز جهانی معلم مبارک باد

 

از سال ۱۹۹۴ به بعد، پنجم اکتبر هر سال از سوی یونسکو «روز جهانی معلم» اعلام شده‌است. هدف از اعلام چنین روزی بها دادن به معلمان، قدردانی از آنها و بررسی مشکلاتشان در سراسر دنیا اعلام شده‌است. امسال ۵ اکتبر مقارن است با شنبه ۱۴ مهر. شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران این روز جهانی را به همهٔ معلمان دنیا از جمله معلمان شاغل و بازنشستهٔ بخش دولتی و خصوصی و به ویژه به معلمان زندانی تبریک می‌گوید.

شعار امسال را یونسکو

«Valuing teachers voices: towards a new social contract for education»

«اهمیت دادن به صدای معلمان: به سوی قرارداد اجتماعی جدیدی برای آموزش»

نامگذاری نموده‌است.

ما در بیانیهٔ تحلیلی آغاز سال تحصیلی به مطالبات صنفی و آموزشی پرداخته‌ایم و نیازی به تکرار آن نیست. ما معتقدیم در شرایطی که حاکمیت سرکوب تشکل‌ها و فعالان صنفی را در پیش گرفته و تمام امکانات رسانه‌ای عمومی و ملی در خدمت باندهای ثروت و قدرت قرار دارد، بهترین راه برای اهمیت دادن به صدای معلمان تقویت تشکل‌های صنفی موجود و ایجاد تشکل‌های جدید است. تجربه ثابت کرده که جریانات سیاسی و حاکمیت به معلمان نگاه ابزاری دارند و این ساختار قادر به ایجاد تحول در نظام آموزشی، بهبود وضعیت معلمان و ارائهٔ آموزش رایگان، کیفی و عادلانه نیست.

از همین رو از تمام معلمان می‌خواهیم ضمن گرامیداشت این روز، از ظرفیت مدرسه برای اطلاع رسانی و آگاهی‌بخشی در مورد مطالبات جنبش معلمان در محیط کار و سر کلاس درس استفاده نمایند.

شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران

۵ اکتبر ۲۰۲۴

…………………………………………………….……

بیانیه تحلیلی کانون صنفی معلمان تهران به مناسبت روز جهانی معلم

 

 پنجم اکتبر، مصادف با چهاردهم مهر، روز جهانی معلم را گرامی می‌داریم.

این روز به مناسبت تصویب توصیه‌نامه‌ای در سال ۱۹۶۶ در سازمان ملل، به اهمیت و جایگاه معلمان در نظام‌های آموزشی جهان اختصاص دارد. شعار امسال "بها دادن به صدای معلمان،‌ به سوی یک قرارداد اجتماعی تازه برای آموزش" بیانگر ضرورت شنیدن و احترام به صدای معلمان است که در دهه‌های اخیر به طور فزاینده‌ای نادیده گرفته شده است.

این صدا که می‌تواند منشاء تحولات بزرگ آموزشی، اجتماعی و فرهنگی باشد، در برخی کشورها، شنیده می‌شود و تأثیرات عمیق آن در سیاست و فرهنگ مشهود است؛ اما در کشور ما، ایران، این صدا نه تنها شنیده نمی‌شود بلکه با محدودیت‌ها و فشارهای مختلف، خاموش و سرکوب می‌گردد.

معلمان در سطح کلان در زمینه‌های آموزشی تحقیق کرده و فرآیندهای آموزشی را مدیریت می‌کنند، اما در ایران با نادیده گرفتن خواسته‌ها و نظراتشان، فرصتی برای بهبود نظام آموزشی فراهم نمی‌شود.

با این همه و با وجود همه نامهربانی‌ها و بی‌توجهی‌هایی که حاکمیت در طول بیش از ۴۰ سال گذشته نسبت به ذینفعان آموزش یعنی معلمان و دانش‌آموزان و به‌صورت کلی آموزش عمومی کشور داشته، بنابر وظیفه مبنایی که بر عهده کانون صنفی معلمان به عنوان یک نهاد صنفی مطالبه گر قرار دارد، رئوس کلی مطالبات حداقلی را خطاب به حاکمیت و بویژه دولت جدید اعلام می‌کنیم.

الف. مطالبات حقوقی و مدنی

۱.لغو احکام ناعادلانه: تمامی احکامی که توسط حراست و تخلفات اداری علیه معلمان به دلیل فعالیت‌های صنفی صادر شده‌اند، باید لغو شود. به‌ویژه نومعلمان و دانشجویان دانشگاههای فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی که بنابر اظهارات نمایندگان مجلس بدلایل واهی و تنگ‌نظری‌های بی‌مورد و به صورت غیر قانونی از ادامه تحصیل و کار باز‌مانده‌اند، باید به سرعت به دانشگاه و محل کار بازگردند. دولت جدید بنابر وعده‌های انتخاباتی باید شرایط بازگشت به کار صدها معلم اخراجی را فراهم کند.

۲. به‌رسمیت شناختن تشکل‌های صنفی: لازم است که تشکل‌های صنفی مستقل، طبق اصل ۲۶ قانون اساسی به رسمیت شناخته شوند و نهادهای امنیتی از پرونده‌های فعالان صنفی خارج شوند. در این زمینه دولت جدید بنابر وعده های انتخاباتی موظف است شرایط برگزاری آزادانه و عادلانه مجامع عمومی این تشکل‌ها را فراهم کند.

۳. ارتقای جایگاه مشاوران: پست مشاور وزیر در امور تشکل‌ها باید بازگردانده شده و به معاونت وزیر ارتقا یابد. همچنین افزودن پست  "مشاور در امور نهادهای مدنی" در میان مشاوران رئیس‌جمهور ضروری است.

ب. مطالبات آموزشی

آموزش در ایران در حال حاضر با چالش‌های جدی مواجه است، از جمله کالایی‌سازی و تجاری‌سازی آموزش. برای اصلاح این روند و بهبود وضعیت، اقداماتی فوری لازم است:

۱. بازگشت به اصل ۳۰: بازگشت به اصل ۳۰ قانون اساسی و تأمین آموزش رایگان و با کیفیت برای همه، یکی از اهداف اصلی باید باشد.

۲. افزایش بودجه آموزش و پرورش: سهم آموزش و پرورش از بودجه کشور باید به حداقل ۲۰ درصد افزایش یابد و به ۶ درصد از تولید ناخالص داخلی برسد.این خواسته‌ای حداقلی و کاملا واقع بینانه است؛ چرا که بسیاری از کشورهای در حال توسعه و حتی همین همسایگان ما در منطقه از جهت اهمیت به بودجه آموزش و پرورش نسبت به کشور ما وضعیت به مراتب بهتری را دارند.

۳. برابرسازی فرصت‌های آموزشی: قطع حمایت‌های مالی دولت از مدارس غیردولتی و مبارزه با تعارض منافع در وزارت آموزش و پرورش، گامی اساسی در راستای برابرسازی فرصت‌های آموزشی است.

۴. ایجاد سازوکارهای نظارتی: ضرورت دارد که ساختارهای پایدار برای پاسخگویی و نظارت بر بودجه‌های آموزشی از مدرسه تا سطوح محلی و ملی ایجاد شود.

۵. کاهش نسبت دانش‌آموز به معلم: اصلاح نسبت دانش‌آموز به معلم و کاهش تراکم دانش‌آموزان در کلاس‌ها باید در اولویت قرار گیرد. به‌ویژه در سال جاری با توجه به کمبود نیروی آموزشی، کلاس‌های با تراکم بالای جمعیت یکی از مشکلات عمده مدارس دولتی است.

۶. کاهش بازماندگی از تحصیل: با توجه به آمار نگران‌کننده بازماندگان از تحصیل، اقدامات فوری برای جذب و حمایت از این دانش‌آموزان ضروری است.

۷. ساماندهی صندوق ذخیره‌‌فرهنگیان: یکی‌ از‌ مطالبات‌ مهم‌، سامان‌ یافتن‌ صندوق‌ ذخیره فرهنگیان و مدیریت آن بر‌مبنای تخصص، بورسی شدن آن و اختصاص سهام ارزش مالکانه به بیش از ۱,۶۰۰,۰۰۰ عضو آن و خروج‌ این‌ موسسه‌ عظیم‌ اقتصادی‌ از‌ انتصابات‌  جناحی‌ و فامیلی‌ است که‌ نارضایتی‌ عمومی اعضا را برانگیخته، است.

۸. همسان‌سازی حقوق بازنشستگان: از فوری‌ترین مطالبات، همسان‌سازی حقوق بازنشستگان است که با وجود تصویب قانون و تامین اعتبار لازم در بودجه سال جاری، با گذشت ۶ ماه از سال، همچنان از طرف دولت بلاتکلیف مانده و اجرای آن به بهانه‌های مختلف به تاخیر افتاده است

۹. تغییر ساختار هرمی نظام آموزشی: به منظور بهتر شنیده شدن صدای معلمان و تامین خواسته‌های آنان، ما به‌طور جدی خواهان کاهش تمرکز تصمیم‌گیری‌ها در ستاد و انتقال قدرت تصمیم‌گیری به استان‌ها، مناطق و مدارس هستیم.

در شرایط کنونی، ایجاد فضایی برای شنیدن صدای معلمان و توجه به مطالبات آن‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است. به عنوان نمایندگان بخشی از معلمان، از دولت جدید می‌خواهیم که با توجه به شعار امسال روز جهانی معلم، به واقعیت‌های اجتماعی توجه کرده و شرایط را برای برقراری گفت‌وگوهای موثر با معلمان و نهادهای صنفی حامی منافع آنان، فراهم کند.

ما خواهان آن هستیم که دولت به‌طور جدی به خواسته‌ها و مطالبات معلمان پاسخگو باشد و در راستای بهبود نظام آموزشی کشور اقدامات لازم را انجام دهد. این تنها راه تضمین کیفیت و دسترسی به آموزش برابر و باکیفیت برای همه دانش‌آموزان خواهد بود

……………………………….…………………

بیانیه‌ی کانون معلمان همدان به مناسبت روز جهانی معلم

 

به نام خداوند جان و خرد

همکاران شریف !

روز جهانی معلم مصادف با پنج اکتبر (۱۴ مهر ماه) را به شما تبریک می‌گوییم و برای همه‌ی انسان‌ها و جوامع بشری در سایه‌ی آموزش و پرورش بالنده، آگاهی، آزادی، صلح و آرامش آرزو می‌کنیم.

شعار امسال روز جهانی معلم را یونسکو

«Valuing teachers voices: towards a new social contract for education»

«اهمیت دادن به صدای معلمان: به سوی قرارداد اجتماعی جدیدی برای آموزش» نامگذاری نموده‌است. این در حالی است که نهاد قدرت در این سرزمین، از هر ابزار ناروایی برای خاموش کردن صدای معلمان بهره می‌جوید و برای افکار عمومی در قبال اخراج بیش از سیصد معلم  فعال  صنفی و صدور احکام غیرقانونی زندان، اخراج، تبعید و تعلیق کمترین بهایی قائل نیست.

در کجای جهان پاسخ حق‌طلبی زندان و اخراج است ؟

کجا و کدام جامعه ی بدوی، معلمان بازنشسته  که برای مطالبه‌ی حق و حقوق تضییع شده‌ی خود تجمع کرده‌اند را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند؟

آیا مسئولان کشور گوش شنوایی برای شنیدن صدای معلمان ایران (شاغل و بازنشسته) دارند ؟ 

با همه‌ی بی توجهی‌ها به نظام تعلیم و تربیت و با همه ی ظلم‌ها، بی‌عدالتی‌ها و بی‌رسمی‌ها به جامعه‌ی فرهنگیان،  تنها راه نجات این مملکت از فساد، جهل و تباهی، تربیت نسلی پرسشگر، آگاه، منتقد، مسئول، شجاع  و باسواد است.

این امر مهمترین مسئولیت ما معلمان ایران زمین است.

اما همچنانکه با روی کار آمدن دولت جدید رئیس جمهور به درستی دستور به بازگشت و بازنگری در احکام اخراج و انفصال اساتید دانشگاه دادند، انتظار می‌رود این امر شامل فعالان صنفی معلمان که احکام غیرقانونی اخراج را دریافت نموده‌اند نیز بشود.

خواسته‌ی فعالان صنفی فرهنگیان ایران، اجرای قانون است.

ـ آزادی معلمان زندانی اعم از آنها که در زندان‌اند، یا با پابند الکترونیکی و یا با قید وثیقه بیرون هستند بویژه آقای رسول بداقی که چشم و چراغ معلمان ایران است و نیز  مختومه کردن پرونده‌های قضایی که با هدف به سکوت کشاندن جامعه ی فرهنگیان کشور انجام شده است.

- اجرای اصول ۲۶, ۲۷ و ۳۰ قانون اساسی 

ـ اجرای ماده ۸۵ قانون مدیریت خدمات کشوری،

ـ افزایش حقوق متناسب با نرخ تورم بر اساس قانون برنامه ششم توسعه.

ـ اجرای بی‌چون و چرای قانون همسان‌سازی حقوق بازنشستگان بدور از لفاظی و سیاسی کاری.

ـ برقراری بیمه‌ی درمانی کارآمد برای بازنشستگان و شاغلان

ـ توقف پولی و کالایی کردن آموزش

ـ رفع فضای حراستی از نظام تعلیم و تربیت و برطرف کردن نگاه امنیتی به فعالیت تشکل‌های صنفی فرهنگیان.

ـ جمع کردن چهره‌ی کریه آموزش طبقاتی از آموزش و پرورش ایران.

ـ تدوین کتب درسی متناسب با فرهنگ اصیل اهالی این سرزمین و طبق ضرورت ها و نیازهای واقعی آینده سازان کشور برای زیست سرافرازنه در دنیای مدرن.

ـ افزایش سهم آموزش و پرورش از تولید ناخالص ملی به میانگین جهانی (از ۲ درصد فعلی به میانگین جهانی که بالای ۵ درصد است.) اهم خواسته‌های جامعه‌ی فرهنگیان ایران است.

طبیعی است برقراری فضای حراستی ـ امنیتی برای صرف نظر کردن فرهنگیان از حقوق حقه‌ی خود، شکاف حاکمیت و مردم را تعمیق خواهد کرد و موج‌های بعدی اعتراضات را شدیدتر خواهد نمود. چرا که هیچ قدرتی را یارای آن نیست که حقوق مردم را برای همیشه تضییع کند و پاسخگو نباشد.

 

کانون معلمان همدان

۵ اکتبر ۲۰۲۴/ ۱۴ مهر ۱۴۰۳

.............................................

نگاهی به نظریات پائولو فریره، نظریه پرداز آموزش ستمدیدگان

(به مناسبت روز جهانی معلم)

✍️ مژگان باقری/ فعال صنفی معلمان فارس

🔸 متواضع بودن تحملِ تحقیر نیست!

وقتی ادعا کرد در ۶ هفته کارگران بی‌سواد را قادر به خواندن و نوشتن خواهد کرد روزنامه‌ی "مردم" تیتر زد: "توهمات ذهن یک معلم!"  اما ۴۵ روز بعد دهها کارگر و کشاورز فصلی، متون ساده روزنامه "مردم" را می‌خواندند و نامه‌ای جمعی به شورای سردبیری‌ نوشتند. دو سال بعد در ۱۹۶۴ نام پائولو فریره در صدر لیست بازداشتی‌های دولت کودتاچیان نظامی برزیل درآمده بود. جرم آقای معلم که بابتش ماهها شکنجه و پس از آن ۱۵ سال تبعید شد این بود: "تلاش برای براندازی حکومت از طریق باسواد کردن کارگران"

🔸 پائولو فریره، نظریه پرداز علوم پرورشی انتقادی، فیلسوف تربیتی و آموزگار برزیلی بود. مهم ترین کار او نوشتن کتاب تاثیرگذار "آموزش ستمدیدگان" بود که در نقد سیستم آموزشی موجود نوشته شده و یکی از متون پایه در تعلیم و تربیت انتقادی به شمار می‌آید

🔸 فریره در نقد نظام آموزشی که آن را آموزش بانکی می‌نامید می‌گوید: "سیستم موجود ذهن دانش آموز را یک ظرف خالی در نظر می‌گیرد که توسط نظام باید آموزشی پُر و خطر پرسشگری آن خنثی شود" در نگاه او ریشه استبداد و قوام یافتن بذر نظام‌های دیکتاتوری و وضعیت موجود در همین شیوه آموزش است. دانش در این سیستم چونان سکه‌ای است که باید ذهن خالی دانش‌آموز را مانند قلک پُر کند.

معلم در مقام خداوند حقایق را می‌گوید و دانش‌آموزان به مثابه رعایای فرودست بی‌آنکه اجازه نقد و پرسشگری واقعی را داشته باشند سخنان رهبر فرزانه‌ی کلاس را کاملا منفعلانه به گوش جان می‌شنوند. در نتیجه مدل بانکی، ارتباط تنگاتنگی با ظلم دارد. زیرا دانش‌آموز را از هویت پرسشگر خود جدا می‌کند و با از خودبیگانگیِ نهادینه در سیستم، موجب انسان‌زداییِ کودکان و در نتیجه حفظ وضع موجود سیاسی و اجتماعی می‌شود. زیرا شنوندگانِ منفعل، ظالمان را هم درست تشخیص نمی دهند

🔸 مدل جایگزین فریره مدل "آموزشِ رهایی‌بخش" بود مدلی که به معلم و دانش‌آموز امکان می‌دهد تا از ناقص بودنِ دانشِ خود، آگاه شوند. در اینجا معلم دیگر تنها کسی نیست که تدریس می‌کند بلکه کسی است که خودش در گفتگو با دانش‌آموزان یاد می‌گیرد و دیگر، استدلال‌ها مبتنی بر اقتدار نیست. در این روش،آموزش مسئله ساز است و طرح پرسش‌های بنیادین می‌کند

از نظر فریره، نظام آموزشیِ بانکی موجب نهادینه شدن ترس در ناخودآگاه دانش‌آموزان و حتی معلمان از آزادی می‌شود "موجب وحشت از فکر کردن به امکان تغییر شکل دنیا"

🔸 شاهکار فریره که خود فرزند فقر بود و از نوجوانی با مرگ پدرش کارگری کرده بود در تشخیص نکته‌ای بود که کمتر کسی بدان توجه نشان داده بود: "چرا ستمکشان بعد از قدرت، خود به ستمگران بعدی تبدیل می‌شوند؟" پاسخ فریره این است که ساخت فکری ستمدیدگان در نتیجه‌ی تضادهای درونیِ وضع عینی که در آن سنگر گرفته‌اند و نظام آموزش بانکی که نهاد فکری آنان را شکل داده است تنها الگوی قابل شناخت را برایشان به همان شکل و شیوه پیشین تعریف کرده است؛ "انسان بودن یعنی ستمگر بودن"

جهان برایشان در همان دو قطب حاکم و محکوم، ستمگر و ستمکش تعریف شده و الگوی دیگری که در آن همگان آزاد و توانمند باشند ممکن نیست از همین روست که در این ساختار وقتی دگرگونی و انقلابی رخ می‌دهد هیولاکُش‌های پیشین، خود به هیولاهای بعدی تبدیل می شوند و سرکوب شدگانِ امروز، به سرکوب‌گرانِ فردا

🔸 اما فریره تنها راه چاره را آموزش واقعی می‌دانست.آموزشی که به سرکوب‌شدگان بیاموزد آزادی تنها در صورت به هم زدن این چرخه‌ی معیوب ستمگر و ستمکش محقق می‌شود تنها در صورت به چالش کشیدن ساختار جهان موجود، نه برای بازتولید مناسبات قبلی و جابجایی سرکوب شده‌ی دیروز در مقام سرکوبگر فردا این اتفاق نمی‌افتد جز با خواندن و پرسشگریِ انتقادی، آنچه فریره  "خواندن جهان" نامید بازخوانی و بازنویسی زندگی است به قصد بر هم زدن ساختارهای معیوب فعلی و تلاش برای احیاء انسانیت در انسانِ از خودبیگانه‌ی امروز. زیرا خواندن جهان، همواره فراتر رفتن از جهان موجود است و به همین دلیل استبداد، سانسور می‌کند زیرا با خوانشِ انتقادی، آنچه در متن پنهان است آشکار می‌شود او همیشه به دانش‌آموزانش می‌گفت: "خواندن، راه رفتن روی کلمات نیست چنگ زدن به روح آنهاست"

🔸 او در آخرین مصاحبه‌اش با رادیوی ملی برزیل گفت: "فروتنی از مهم ترین خصوصیات یادگیری و یاددهی است اما متواضع بودن به این معنا نیست که تحقیرشدن را بپذیرید. فروتنی به معنای درکِ دردِ دیگران است به اعتقاد فریره ما نیامده‌ایم که دنیا را آنطور که هست نگه داریم. ما به این دنیا آمده‌ایم تا دنیا را با آموزش از خطاهای گذشته پاک کنیم و از نو بسازیم دنیایی که در آن، انسان، انسانی زندگی کند.

…………………………………………………….