شیلی، میدان آزمایش جنگ افزارهای اسرائیلی

RAMONA WADI

ترجمه از فرانسه بابک دهقان

ماپوچه ها هم مثل فلسطینی ها · دولت های پی درپی شیلی، چه دست راستی وچه دست چپی، با میراث نظامی وقضائی دیکتاتوری اگوستو پینوشه (١٩٩٠-١٩٧٣) وداع نکرده اند. اسرائیل با دراختیار گذاشتن تجهیزات نظامی وآموزش نظامیان این کشور در سرکوب بومیان ماپوچه توسط دولت شیلی شرکت دارد. انگ تبه کاری برجنبش مقاومت ماپوچه ها درشیلی را می توان همسان سرکوب مقاومت فلسطینی ها توسط اسرائیل دانست.

درسرتاسر شیلی، تظاهرات وسیعی برعلیه رئیس جمهور راست گرای کشور، سباستیان پینرا، وبرنامه اقتصادی نئولیبرال او، که درواقع یادگاردیکتاتورسابق اگوستو پینوشه میباشد، براه افتاده است. تظاهرکنندگان خواهان استعفای او وتدوین قانون اساسی جدیدی هستند تا از شر میراث دیکتاتوری خلاص شوند.

اعلام وضعیت اضطراری و منع رفت وآمد درهمه نقاط شیلی، یادآوردوران دیکتاتوری پینوشه است. همانند گذشته، نیروهای نظامی وارد عمل شده واز اعمال روزافزون خشونت برعلیه شهروندان، دراشکالی همچون قتل عمد، آزار جسمی وشکنجه جنسی ابائی ندارند. سرکوب همه جانبه، با یادآوری گذشته، توجه همگان را جلب کرده است. ریشه های پاسخ نظامی به جنبش مقاومت ومجرم شناختن آن، که با هدف اختناق اقوام بومی ماپوچه دنبال میشود، را باید در قوانین ضد تروریستی پینوشه ودولت های بعدی، که پس ازگذار به دموکراسی بر سرکار آمده اند، جستجو کرد (١).

اسرائیل با فروش تجهیزات نظامی وابزارنظارت به دولت کنونی شیلی ازپایمال شدن حقوق بشردراین کشور حمایت میکند. سیا، از همان زمان دیکتاتوری پینوشه، پیش بینی میکرد که شیلی « به شرط حفظ روابط محتاطانه با تل آویو وخودداری ازحمایت آشکار از سیاست های اسرائیل، میتواند بدون نگرانی از واکنش کشورهای عربی» به خرید سلاح های اسرائیلی ادامه دهد.

درجستجوی شرکای جدید

پینوشه با خودداری از اتخاذ « موضعی روشن در قبال مسائل مورد مناقشه خاورمیانه» توانست روابط با اسرائیل وکشورهای عربی را حفظ کند. دولت های پسا دیکتاتوری نیز، با اتکاء برتغییرجهت ریاکارانه، مصالحه میان دوکشور وحمایت جامعه بین المللی، خط مشی مشابهی را دنبال کردند.

ازسال ١٩٧٣ به بعد وفردای جنگ میان اسرائیل واعراب، کشورهای آفریقائی به تدریج روابط دیپلوماتیک خویش با اسرائیل را قطع کردند. بدین ترتیب، آنها اسرائیل را وادارکردند تا برای جبران زیان عدم همکاری با کشورهای آفریقائی به جستجوی کشورهای دیگری برای ایجاد روابط نظامی ودیپلوماتیک بپردازد. از آن پس، گسترش روابط با شیلی، که در سال ١٩۴٩ اسرائیل را به رسمیت شناخته بود، وبا توجه به جایگاه مستحکم ایالات متحده درآمریکای لاتین به لطف حمایت از دیکتاتوری های نظامی وعملیات کم وبیش پنهان آنان در منطقه برای ازمیان بردن نفوذ سوسیالیست ها وکمونیست ها، به اولویت دولت اسرائیل بدل شد. در سال ١٩٧٦، ایالات متحده درواکنش به دغدغه های رو به افزایش جامعه بین المللی در رابطه با نقض مداوم حقوق بشردرشیلی، وعلی رغم کمک مالی به پینوشه برای تداوم خود سری های مشابه، ناچارشد منع فروش سلاح به این کشور را تحمیل کند. گرچه بعید نیست که سیا تصمیم کنگره آمریکا را نادیده گرفته باشد، اما این ماجرا فرصت مناسبی برای اسرائیل فراهم آورد تا شیلی به یکی از بزرگترین مشتریان جنگ افزارهای آن درمنطقه تبدیل شود.

یک سند از محرمانه خارج شده سیا اطلاعات مهمی در باره خریدهای نظامی شیلی از اسرائیل دراختیار میگذارد. ازسال ١٩٧۵ تا ١٩٨٨، اسرائیل سامانه های رادار، موشک های هوا به هوا، تجهیزات دریائی وسامانه های هوائی وپدافند ضد موشک به شیلی فروخت. یکی از دلایلی که پینوشه اسرائیل را برای خرید اسلحه برگزید، جدا از اینکه این کشورجنگ افزارهای پیشرفته دراختیار او میگذاشت واو ارتش اسرائیل را تحسین میکرد، این واقعیت بود که « تل آویوبرای فروش اسلحه هیچ شرط سیاسی نمی گذاشت». برای پینوشه مهمترازهمه این بود که اسرائیل، ضمن فروش اسلحه به دیکتاتور و دربحبوحه استفاده از این جنگ افزارها در عملیات کندور، برنامه ای که از سال ١٩٧۵ به بعد درسطح منطقه ای توسط دیکتاتورهای راست افراطی آمریکای لاتین برای قلع وقم کردن مخالفین چپگرا به اجرا گذاشته شده بود، دراعلامیه های رسمی ازبازگشت دموکراسی به شیلی حمایت میکرد. اسرائیل اضافه برفروش اسلحه به شیلی، برای ارتش پینوشه این امکان را فراهم ساخت تا با صنایع نظامی آن آشنائی بیشتری کسب کرده وخلبان ها وافسران شیلی در تمرینات نظامی شرکت کنند.

قوانین مشابه

دردوره پس از سقوط دیکتاتورها، دولت های متعدد شیلی قانون اساسی تدوین شده دردوران پینوشه را کماکان حفظ کردند. دولت های میانه روی چپ ویا راست تقریبا بدون استثناء قوانین ضد تروریستی ١٩٨۴ را، که به پینوشه امکان میدادند تا بازداشت افراد را بدون اعلام جرم ویا محاکمه تمدید کند، برعلیه ماپوچه ها بکار گرفته اند. این قوانین شبیه بازداشت های دیوان سالارانه ای است که اسرائیل برعلیه فلسطینی ها از آن بهره میگیرد تا آنها را بدون اعلام جرم ویا محاکمه درزندان نگاه داشته و مرتبا بازداشت آنان را طولانی تر کنند. مجرمانه وانمود کردن مقاومت ماپوچه ها در برابراستثمار نئولیبرالی الزاما سرکوب مقاومت فلسطینی ها توسط اسرائیل را بیاد میاورد. دوجامعه بومی نبرد مشابهی را پیش برده ودرمعرض سرکوب همسانی قرار گرفته اند. تحت نظر گرفتن دائمی ماپوچه ها یکی ازشیوه های روزمره مقابله با آنهاست، تاکتیکی که اسرائیل نیز برای تداوم استعمارفلسطین ازآن استفاده میکند. دولت های متعدد شیلی، برای ردگیری مخالفان درمنطقه آروکانیا دست به دامن فناوری اسرائیل شده اند. ایجاد جو امنیتی در این منطقه حاصل مستقیم بهره برداری از قوانین ضد تروریستی برعلیه ماپوچه هاست.

Elbit (٢)،IAI (٣) و Rafael (۴) مهمترین ارائه کنندگان تجهیزات وخدمات به دولت شیلی هستند. ازخدمات Elbit و IAI برعلیه مردمان فلسطین نیز بسیاراستفاده میشود. در آمریکای لاتین، به نام مبارزه برعلیه قاچاق مواد مخدر وعبورغیرقانونی از مرزها، تقاضا برای فرآورده ها وخدمات صنایع نظامی اسرائیل فراوان است ، ازسامانه های نظارت وردگیری گرفته تا تعمیر ونگاه داری تجهیزات رایانه ای، مهمات دربرگیرنده فسفرسفید، سامانه های انهدام فناوری وجنگ افزارهائی که اسرائیل برای بمباران غزه ازآنها استفاده میکند. اما درواقع، دولت های منطقه این تجهیزات را صرفا برای کنترل وسرکوب اهالی بومی بکارمیگیرند.

در سال ٢٠١٨، ژنرال یاکوو باراک وژنرال ریکاردو مارتینز قراردادهای جدید همکاری میان ارتش های اسرائیل وشیلی که حاوی آموزش وتمرین نظامی، فرماندهی وشیوه های عملیاتی بود را امضاء کردند. اهود باراک به هنگام اقامتش درشیلی ازتیپ عملیات ویژه لوتارو بازدید کرد. خاویه ایتوریگا، فرمانده سابق این تیپ، به هنگامی که دولت شیلی برای مقابله با تظاهرات سراسری در شیلی حالت اضطراری اعلام کرد، از سوی پینرا به مقام فرماندهی دفاع ملی منصوب شد.

جنگ افزارهای «آزمایش شده در صحنه جنگ»

اسرائیل جنگ افزارها وفناوری نظامیش را با برچسب « آزمایش شده در صحنه جنگ» می فروشد. فلسطینی های نوارغزه ابزارهای انسانی مطلوبی برای آزمایش فناوری نظامی اسرائیل محسوب میشوند. تمامی دولت هائی که جنگ افزارهای اسرائیلی را می خرند، به خودی خود همدست تعرض استعماری اسرائیل برعلیه فلسطینی ها بشمار میایند. درشیلی، چنین تعرضی جنبه شوم تری دارد. خرید تجهیزات نظامی از اسرائیل برای اعمال فشاربرماپوچه ها به پژواک سرکوب مبارزه ضد استعماری فلسطینی ها توسط اسرائیل بدل میشود.

گرچه روابط کنونی میان اسرائیل وشیلی دیگرازانظارعمومی پنهان نمی شود اما روابط اسرائیل با شیلی در دوران دیکتاتوری کماکان « اسرارنظامی» تلقی میشوند. برعکس ایالات متحده که اسناد بسیاری از نقش خودشان درحمایت از دیکتاتوری پینوشه را غیرمحرمانه اعلام کرده اند، اسرائیل بیش از١٩ هزار سند، که برخی از آنان حاوی اطلاعات مهمی در باره والدین مفقود شده شهروندان اسرائیلی درزمان پینوشه میباشند، را همچنان محرمانه نگاه داشته است.

مخالفت با گشایش بایگانی ها

مهرسکوت بر لب ارتش شیلی بخوبی نشان میدهد که نه تنها تقاضای دادخواهی برای هزاران هزارنفر شکنجه، کشته ویا مفقود شده در دوران دیکتاتوری پینوشه غیرممکن است بلکه حتی دست یابی به اطلاعات دراین موارد کار آسانی نخواهد بود. دربعضی موارد، اسنادی که دیگر محرمانه نیستند اجازه میدهند تا جنبه هائی ازقضایا روشن شوند. مخالفت اسرائیل با گشایش بایگانی ها درارتباط با دوران دیکتاتوری پینوشه مانع ازآن میشود که حتی خود شهروندان این کشور بتوانند تقاضای دادخواهی کنند وازاینرودونفراز آنان درسال ٢٠١٦ دست به اقدام حقوقی زده اند تا اسنادی که حاکی از همکاری اسرائیل با پینوشه میباشند منتشرشوند. این اسناد احتمالا اجازه خواهند تا ازسرنوشت دوتن از مفقود شدگان اعدام شده، ارنستو تروبمن و داوید سیلبرمن، اطلاع بیشتری بدست آورد.

شیلی درتمام دوران دیکتاتوری پینوشه روابط بسیار نزدیکی با نیروی هوائی اسرائیل داشت وبه همین دلیل سئوالات فراوانی در باره نقش اسرائیلی ها درعملکرد پینوشه، که عبارت از ناپدید کردن زندانیان اعدام شده دراقیانوس با پرتاب از هواپیما بود، مطرح میشود. اضافه بر این یک گروه ویژه «مدیریت ملی جمع آوری اطلاعات شیلی» توسط موساد آموزش دیده بود.

لیلی تروبمن ودانیل سیلبرمن تاکید کرده اند که، اضافه بر جستجوی اطلاعلات در باره قتل وناپدید شدن والدین خویش، هدف نهائی آنان افشای همکاری گسترده اسرائیل با دیکتاتوری پینوشه میباشد: « برای فروش اسلحه باید مقررات قانونی وضع شده ومعیارهای روشنی برای ممانعت از فروش جنگ افزار به کشورها ویا رژیم های دیکتاتوری که مکررا حقوق بشر را لگد مال میکنند تدوین شوند».

نوارغزه، به خاطر استعمارگری اسرائیلی وخشونت توام با آن، به آزمایشگاه نظامی اسرائیل تبدیل شده است واین کشور به هنگام فروش فنآوری خویش به دولت های دیگری که مصمم به سرکوب شهروندان خود هستند از این مزیت بهره برداری میکند. برچسب بی شرمانه « آزمایش شده در صحنه نبرد» که وزارت دفاع اسرائیل همواره از آن استفاده میکند، بالاترین شکل ناانسان انگاشتن شهروندان فلسطینی است. درشیلی هم، ماپوچه ها، سرگردان میان مقاومت بی خشونت ویا توسل به خشونت، دربن بست مشابهی گرفتارشده اند.

ازاینرو، مبارزه برای استعمار زدائی ونبرد برعلیه استثمارلیبرالی را میتوان همسان دانست. ماپوچه ها وفلسطینی ها هردو قربانی پاکسازی قومی سرزمین های خویش توسط مستعمره گران شده وپیوند های نظامی میان اسرائیل وشیلی درخدمت افزایش کارآئی امنیتی کردن منطقه است. عادی جلوه دادن استعمارگری ونئولیبرالیسم درسطح جهانی، تجاوز به حقوق بشربومیان را تدوام داده واین خشونت ها هیچگاه مجازات نمی شوند.

بی تردید، عزم دولت های پی درپی شیلی، خواه چپ ویا راست میانه رو، برای تقویت حضور نظامی خود در منطقه آروکانیا وسرکوب ماپوچه ها، این امکان را فراهم کرده است که اسرائیل همچنان متحد باارزش شیلی باقی بماند. پینرا، درجریان مبارزات انتخاباتی قول داد که قوانین ضد تروریستی را برای سرکوب بهتر ماپوچه ها تغییر دهد. از آنجائی که تظاهرات تا لغو قانون اساسی به میراث مانده از زمان پینوشه متوقف نخواهند شد، اسرائیل میتواند امیدوار باشد که چشم انداز تجارت بسیار سود آوربا شیلی به زیان تمامی ساکنان آن ادامه یابد.

..........................................................

١ ماپوچه ها یکی از هشت قوم بومی شیلی هستند. آنها مثل بومی های دیگر منطقه خواهان حفظ روابطشان با زمین بوده (ماپوچه یعنی افراد متعلق به زمین) ودرمقابل مالکین وشرکت های بزرگ، ساختن نیروگاه های آبی درمناطق متعلق به آنان، شرکت های بهره برداری از جنگل ها وشرکت های صنعتی ایستادگی میکنند. مقاومت آنان «تروریستی» خطاب شده وتوسط دولت های مختلف شیلی به شدت سرکوب میشود.

٢ شرکت اسرائیلی متخصص فناوری وخدمات گوناگون درعرصه هوانوردی، پهپاد، بالگرد، تجهیزات هواپیمائی، سیستم های زمینی ودریائی، جنگ افزارو کالاهای پدافندی، مخابرات، رایانه ودفاع رایانه ای، جنگ الکترونیک و امنیت مرزها وغیره

٣ شرکت اسرائیلی متخصص پدافند هوائی، هوانوردی، فناوری فضائی، مخابرات ماهواره ای، فناوری های هواپیمائی، قایق های جنگی بی سرنشین، امنیت رایانه ای وغیره

۴ شرکت اسرائیلی متخصص سیستم های دفاعی وبویژه ضد موشک*

......................................

برگرفته از:«لوموند دیپلماتیک»

https://orientxxi.info/magazine/articles-en-farsi/article3527