رابطه دستمزدهای معوقه و اعتراضات کارگری

جلال نادری

بخش عمده اعتراضات کارگری هفته های اخیر، اعتراض به نپرداختن دستمزدهاست. علتش هم خاصیت دستمزدهای معوقه است. زندگی کارگر باید بچرخد . نمی شود که کارگر کار کند اما حقوق دریافت نکند. بنابراین تعویق چندین ماهه در پرداخت دستمزدها،  بالاخره کارد را به استخوان کارگران می رساند  و وادارشان می کند که  در برابر مجلس، یا فرمانداری یا اداره کار یا در کارخانه شان دست به تجمع و اعتصاب بزنند  و خواست هایشان را مطرح کنند. در بسیاری از موارد نتیجه این اعتراضات دریافت دستمزدها نیست. کارفرما با وعده پرداخت دستمزدها ، کارگران را از ادامه اعتراض منصرف می کند. نتیجه اعتراض، مدت کوتاهی بعد از بازگشت کارگران به سر کار روشن می شود. همیشه در اعتراضات کارگری تعدادی از کارگران فعال تر هستند و به شکل طبیعی نارضایتی بقیه همکارانشان را بیان می کنند. این یک جور نمایندگی طبیعی اعتراضات کارگری به حساب می آید. درست همین کارگران در زمان اعتراضات از طرف کارفرما و مدیریت شناسایی می شوند و بعد از پایان تحصن یا اعتصاب و بازگشت کارگران به کار، همین کارگران هستند که  اخراج می شوند. این قیمتی است که الان به طور واقعی در بسیاری از واحدهای تولیدی ، کارگران در ازای اعتراضاتشان ، پرداخت می کنند. کارگران د ربسیاری از مواقع حتی نمی توانند  واکنش مستقیم به این اخراج ها نشان بدهند. به دلیل  این که اغلب کارگران با قرارداد موقت هستند، طرف حسابشان   شرکت های پیمانکاری هستند ، از حقوق و قوانین چندان سردرنمی آورند و نمی دانند  که کجا باید برای اعتراض مراجعه کنند، پول ندارند که وکیل بگیرند و امکان مالی ندارند که ماهها و حتی سالها منتظر نتیجه شکایت حقوقی شان بمانند. تازه خطر این هم هست که   کارفرما شکایت کند  و بیفتند  زندان و شلاق  هم بخورند.

اخراج کارگر و بیکار کردنش در این شرایط سخت و وحشتناک اقتصادی مجازات خیلی سختی است . هر حکم اخراج، حکم فروپاشی و نابودی یک خانواده و گسترش آسیب های اجتماعی است . اخراج ها  در شرایطی صورت می گیرد که شهردار پایتخت می گوید، در تهران دویست هزار خانواده به نان شب محتاجند. و آمار جدید می گوید  که حدود هشتصد هزار کودک زیرشش سال از سوء تغذیه رنج می برند. این بچه هایی که از سوء تغذیه رنج می برند و آن خانواده هایی که محتاج نان شب هستند، خیلی از آنها از طبقه ما هستند؛ خانواده هایی که  گرفتار اخراج  نان آورشان  از سر کار می شوند.  به همین دلیل حربه اخراج از کار فقط سرکوب مستقیم نیست، غیرمستقیم جسارت اعتراض به ظلم آشکار کارفرما در ندادن حقوق کارگر راهم ، از کارگر می گیرد. کاملا روشن است  که رابطه میان ندادن دستمزدها و اخراج کارگرانی که به نگرفتن دستمزد اعتراض می کنند، رابطه فاجعه باری است . اصل و اساس وجود چنین رابطه ای نشان می دهد  که مبارزه کارگران ما هنوز دفاعی است  و دست کارگران به صاحبان قدرت نمی رسد و صدای آنها جایی شنیده نمی شود.

 یک  رابطه درست میان دستمزدها و اعتراضات کارگری، حذف این رابطه است. اصلا نباید شرایطی وجود داشته باشد که کارفرما به خودش حق بدهد،  دسترنج کارگر را ماهها پرداخت نکند.. ندادن مزد کارگر تبدیل شده است ،  به یکی از سیاه ترین نمودهای ظلم مشترک سرمایه و حاکمیت نسبت به نیروی کار. اینجا هم هیچ راه حلی هم برای کارگران نیست مگر اتحاد و همدلی و ایجاد تشکل های مستقل صنفی خودشان  که بتواند از حقوق شان دفاع کند. هیچ نیرویی نیست که بخواهد در این مورد به داد کارگر برسد و حقش را بگیرد. سال ها به گوش مزد و حقوق بگیران ما خواندند که در برابر اجحاف کارفرما و دولت سکوت کند تا  کارش را از دست ندهد. دستمزدهای معوقه که گاهی اوقات زمان آن از یک سال هم بیشتر می شود، نشان می دهد که سرمایه و حکومت در چاپیدن کارگران و ندادن دستمزدهاشون هیچ مرزی نمی شناسند.

وقتی حفظ کار معادل بردگی بی مزد بشود، دیگر  کار اسمش نیست، بردگی است . واقعیت اینست  که در زمینه بهره کشی رایگان کارفرمایان بخش خصوصی و دولتی از کارگران، اخلاق و انصاف نیست که حکم می کند، قانون و مصوبه نیست که عمل می کند. برای این که حتی همین قانون کذایی فعلی هم بتواند عمل کند،  هیچ چاره ای وجود ندارد، مگر این که اردوی کار بتواند  در همین شرایط سرکوب موجود، در قدم اول، بر محور خواست های اساسی و پایه ای مربوط به معیشت و دستمزداش  متحد بشود. فراخوان به رعایت کرامت نیروی کار  فقط زمانی ممکنه گوش شنوایی داشته باشد که،  صدای این فراخوان بلند و تکذیب ناپذیر باشد و علیرغم میل سرمایه داران و نظام ضد کارگری جمهوری اسلامی آنقدر بلند بشود که نتوانند خفه اش کنند. در برابر قدرت حاکمیت و سرمایه فقط قدرت کارگری می تواند،  جوابگو باشد.  و کارگر قدرتش را  فقط در اتحاد طبقاتی است  که به دست می آورد. بنابراین هر اعتراض کارگری اگه نخواهد با تراژدی اخراج ها همراه بشود؛ اگر نخواهد به اخراج نمایندگان طبیعی اعتراضات کارگری از طرف کارفرما منجر بشود و خانواده هایی را  به فلاکت بکشاند، باید بتواند به تشکیل نهاد مستقل صنفی کارگری منجر شود. هر وقت و هر جا که کارگر متحد شد و تشکل مستقل صنفی خودش را ایجاد کرد، در وقت فشار و سرکوب هم توانست از حمایت سازمان یافته هم طبقه ای هایش و حامیان حقوق کارگری برخوردار بشود . هر جا که به سمت چنین امکانی نرفت، ضربه خورد، آسیب دید و در برابر ظلم مضاعف کارفرما امکان دفاع پیدا نکرد.

جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۹۴ برابر با ۱۹ ژوئن ۲۰۱۵