وضعیت دشوار زنان در بازار کار

نگار محسنی

معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده گفت: اکنون نرخ بیکاری زنان تقریبا دو برابر مردان است.  این سخنان شهیندخت مولاوردی، معاون روحانی در امور زنان و خانواده است، که  روز یک شنبه هفده خرداد در حاشیه چهارمین همایش ملی و سومین همایش بین المللی مهارت آموزی و اشتغال در جمع خبرنگاران بیان کرد و سپس ادامه داد؛  نرخ بیکاری زنان تقریبا دو برابر مردان است و با توجه به وضعیت موجود استخدام دولتی در کشور، به هیچوجه کشش برای این حجم بالای تقاضا برای استخدام وجود ندارد؛  بنابراین دولت باید برای افزایش نرخ مشارکت اقتصادی و توانمندسازی اقتصادی زنان تدابیری بیاندیشد.

اما سوال این است آیا  طرح هایی از قبیل توانمند سازی اقتصادی زنان و همایش هایی از قبیل مهارت آموزی و اشتغال می تواند به افزایش نرخ زنان شاغل منجر بشود؟ باید گفت، فقط در چند ماه گذشته چندین طرح اشتغال زایی از جانب دولت مطرح شده است، اما هم چنان بنا بر آمارهای دولتی نرخ بیکاری زنان هم چنان رو به افزایش است  و هیچکدام از این طرح ها تاکنون نتوانسته است ،  آمار اشتغال زنان را حتا اندکی بالا ببرد.

تسهیلات اشتغالی وزارت کار با هماهنگی های صندوق مهرامام رضا،  هماهنگی وزارت کار با شهرداری تهران برای فروش محصولات خود اشتغالی زنان و هماهنگی وزیر کار با مسوول کمیته امداد و شهرداری در جهت اشتغال زایی زنان خود سرپرست  از جمله طرح هایی بوده است که، فقط از بهمن ماه گذشته تا کنون، به عنوان طرح های اشتغال زایی برای زنان از جانب مسوولین دولتی ارائه شده است، اما نه تنها اشتغال را در میان زنان افزایش نداده،  بلکه بنابراعتراف مسوولین دولتی آمار زنان شاغل کاهش هم یافته است. بنابراین از همین نتیجه معلوم است  که طرح های دولت در مورد اشتغال زنان چقدر باسمه ای و توخالی است. البته همین جا باید به این نکته اشاره کرد که،  کاهش آمار شاغلین زن را  باید مربوط به آمار اشتغال بازار رسمی کار دانست.  و آن چه به بازارغیر رسمی کار مربوط می شود، برشمار زنانی که برای اداره امور زندگی به کار در آمد زایی رو  می آورند،  هر روزه  افزوده می شود . چرا که با بدتر شدن وضعیت اقتصادی و افزایش فشار بار بحران اقتصادی بر دوش لایه های محروم جامعه، در شرایط کنونی؛ تقریبا چرخ اقتصاد هیچ خانواده ای با یک نان آور نمی چرخد  و ناچارا بخش های هر چه وسیع تری از  زنان ، وارد بازار کار غیر رسمی می شوند.

جمهوری اسلامی با طرح هایی مثل دورکاری، «حفظ و دفاع از حرمت زنان و دفاع از خانواده اسلامی»،  «حجاب وعفاف»، تفکیک زنان از مردان در محیط های کار و اشتغال  و اجرای طرح های تفکیک جنسیتی در سطوح مختلف اجتماعی، زن را  از بازار رسمی کار به بیرون پرتاب می کند و با گسترش فلاکت اقتصادی، زن را  به بازار غیر رسمی کار می کشاند. حوزه اشتغال زنان امروز؛ حوزه ای از ستم بر زنان است  که در آن ایدئولوژی زن ستیزانه  نظام اسلامی با نئولیبرالیسم اقتصاد سرمایه داری در هم می آمیزد و در این وضعیت هرچند امکان فراتر رفتن از کار خانگی برای زنان بیشتری فراهم می شود ، اما هم زمان فشار بر نیروی کار زنان،  به خصوص در تحتانی ترین لایه های پایین جامعه، بشدت افزایش می یابد. شدت کار همراه با دستمزد کم،  بهره کشی بیشتر از کار زنان را به کل طبقه کارگر تسری می دهد و این حوزه ایست که امروز نه فقط اهمیت دارد که مورد توجه فعالین جنبش زنان قرار گیرد، که در جنبش کارگری هم لازم است حوزه کار زنان کارگر بیشتر از گذشته مورد توجه اخص فعالین کارگری باشد. گسترش نیروی کار زنان در بازار کار غیررسمی که پایه های اصلیش  بر بی قانونی و بهره کشی هر چه بیشتر نیروی کار بناشده است،  معنایی جز بی حقی مطلق زنان در بازار کار و حوزه اشتغال ندارد. با این بی عدالتی و بی حقی مطلق،  زنان با اتکا به نیروی مبارزاتی خویش، و با رفتن به پای سازماندهی و تشکل، می توانند مقابله کنند.  این  نیروی مبارزاتی خود توده های زنان است،  که قبل از همه می تواند در وضعیت زندگی آنان دگرگونی ایجاد کند و جز از طریق اتکا به سازماندهی زنان توده های اعماق، پیشروی به سوی توده ای شدن جنبش زنان، ممکن نیست.  در مبارزه برای کسب برابر حقوقی زنان با مردان، سازماندهی زنان اعماق جامعه کلید توده ای شدن جنبش زنان و درعین حال دژی محکم در مقابله با حمله به دستاوردهای جنبش زنان است