در حاشیه بیست و یکمین اجلاس جهانی تغییرات اقلیمی سازمان ملل در پاریس

مازیار واحدی

بیست و یکمین اجلاس جهانی تغییرات اقلیمی سازمان ملل از روز دوشنبه در پاریس شروع بکار کرد. اجلاسی که قرار است به توافقی دست پیدا کند که براساس آن افزایش دمای کره زمین تا سال 2050 زیر دو درجه سانتیگراد باشد. امری که مردم بسیاری از کشورهای جهان و سازمانهای مدافع محیط زیست در بسیاری از شهرهای این کشور با حضور در خیابانها به آن پای فشرده اند. در همین رابطه خوب است که چند نکته را مدّ نظر داشته باشیم.

اول اینکه رهبران کشورهای سرمایه داری که در این اجلاس شرکت کرده اند در طی بیست و سه سالی که از اولین اجلاس تغییرات آب و هوائی می گذرد نشان داده اند که دروغگویان بزرگی بوده اند. در تمام این سالها علیرغم اینکه سعی کرده اند وانمود کنند پرچم دار مبارزه با تغیرات آب و هوایی بوده اند حاضر نشده اند قدمی در این راه بردارند. نمونه بارز آن هم اجلاس کپنهاک بود که بدون دست یابی به هیچ توافقی با شکست به پایان رسید.

دوم اینکه بایستی به اینکه رهبران این کشورها حاضر شوند در مقابل حرص و آز سرمایه دارانه سیستم حاکم سرمایه داری در بخش بزرگی از جهان و بویژه در کشورهای متبوعشان ایستادگی کنند به دیده تردید نگریست. این را عملکرد این کشورها بخوبی ثابت کرده است. فراموش نخواهیم کرد که درهمین سال گذشته دولتها و شرکت های نفتی در حوزه انرژی های فسیلی دوهزار و ششصد میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده اند. در حالیکه میزان سرمایه گذاری برای سوخت های پاک در این سال فقط پنجاه میلیارد دلار بوده است. یعنی کمتر از دو درصد سرمایه گذاری در سوخت های آلاینده و مخرب. این فقط در بخش سوخت است. به اینها اضافه کنید میزان تغییرات اقلیمی ناشی از جنگهای منطقه ای، و بویژه جنگهایی که در سه دهه اخیر در منطقه خاورمیانه رخ داده است. جنگهائی که در شروع و ادامه آن همیشه پای یکی یا تعدادی از همین کشورهای بزرگ صنعتی در میان بوده است. نقش صاحبان صنعت اسلحه سازی را هم در این میانه فراموش نکنیم. به این ها بیافزایم سهمی که تبلیغات همین کشورها و موسسات سرمایه داری در هدایت فرهنگ مصرف جوامع بازی کرده اند. چه بسیار تولیداتی که اگر این فرهنگ سازی کاذب نبود به هیچ وجه لزومی به تولیدشان نبود. اقتصاد جهانی و نظام سرمایه داری سازوکار خود را دارد و تطبیق این سازوکار با شرایط زیست محیطی کره زمین از عهده رهبران این کشورها خارج است. خلاصه کلام اینکه بایستی به صداقت آنچه که آنها می گویند تردید کرد و این تردید کاملا منطقی است.

سوم موردی که بایستی از ان به نیکی یاد کرد. حضور فعال مردم جهان در خیابان ها برای تاکید به خواسته هایشان است. روزهای یکشنبه و دوشنبه شاهد حضور بسیاری از مردم کشورهای جهان در خیابانها بودیم که با حمل پلاکاردها خواسته اصلی خود را بیان می کردند. اگر قرار باشد نتایج مورد قبولی از این اجلاس بدست بیاید بایستی خواست مردم و تشکلهای محیط زیستی مورد توجه قرار بگیرند. استرالیا، انگلیس، برزیل، مکزیک، امریکا، کره جنوبی، هند، و فرانسه از جمله کشورهائی بودند که مردمانشان به خیابان آمدند و خواسته های خود را از این اجلاس اعلام کردند. تجمع مردم در پاریس اما در نوع خود جالب بود. در حالیکه در پاریس هرگونه تجمعی غیرقانونی اعلام شده و واین شهر تحت تدابیر امنیتی شدید قرار دارد، مدافعان محیط زیست در حرکتی جالب با چیدن کفشها در میدان ملت این شهر به طور نمادین حضور خود را اعلام کردند. حضور مردم در خیابانها بر یک نکته مهم تاکید دارد. مردم جهان به این نتیجه رسیده اند که مشکلات زیست محیطی و بویژه تغییرات آب و هوائی به مرزهای جغرافیائی محدود نمی شوند و برای به عقب نشینی وادار کردن کشورها و موسساتی که بیشترین سهم را در تولید گازهای گلخانه دارند دخالت همه مردم جهان لازم است.

چهارم آخرین نکته اینکه غیبت مدافعان محیط زیست کشورمان و عدم حضور آنها در خیابانها برای بیان آنچه که جامعه جهانی را به خیابان کشانده، می تواند تامل برانگیز باشد. آیا این نشانه عدم بلوغ این جنبش در سطح کشورمان است؟ همه بخوبی می دانیم که عواقب تخریب محیط زیست در یک شهر، استان، کشور و یا یک منطقه، دیگر مناطق را متاثر از خود خواهد کرد. در این رابطه نمونه های فراوانی را در کشور خود شاهد بوده ایم. ریزگردها یک نمونه آن است. ادامه روند خشکی دریاچه ارومیه نمونه ای دیگر است. در سطح منطقه ای و جهانی هم وضع برهمین منوال خواهد بود. برخورد فعال با آنچه که در پاریس در حال رخدادن است حداقل چیزی است که از تشکلهای زیست محیطی که نگاهی به دوردست دارند و جهانی پاک را برای همه انسانها آرزومندند، انتظار می رود.