به نام خالق زبان‌ها

بیانیه انجمن صنفی معلمان کوردستان (مریوان و سروآباد - سقز و زیویە - سنندج)

به مناسبت گرامیداشت

روز جهانی زبان مادری

  بە منظور کمک بە تنوع زبانی و فرهنگی روز ٢١ فوریە (٢ اسفند) از طرف یونسکو بە عنوان "روز جهانی زبان مادری" نامگذاری شده است. در همین راستا یکی از اصول اساسی و یکی از حقایق مورد اجماع صاحبنظران حوزە زبان‌‌شناسی اینست که: "تمامی زبان‌ها دارای ارزش ذاتی و ارزش ویژه‌ی خود می‌باشند؛ و حفظ آن‌ برای روابط پایدار و رشد معنایی افراد یک ملت، هم اخلاقی و هم عقلانی است."

   متاسفانە در صدسال گذشته بنا بر سیاستی برنامەریزی شدە و در پی ظهور دولت - ملت پهلوی با تقلید از دولت-ملت خلف عثمانی در ترکیە، زبان‌ ملل غیرفارس به حاشیه رانده شدند و زبان فارسی کە به عنوان زبان رسمی در ادارات، رسانه‌ها و محافل سیاسی تثبیت شدە بود استیلای کامل خود را بە حوزەهایی همچون آموزش، هنر و حتی محاورە مردم هم تسری بخشید و علی‌رغم وجود ملت‌هایی با زبان‌های مختلف سیاست یک زبان - یک فرهنگ در دوره حاکمیت استبداد پهلوی اجرا گردید و باعث سلطه زبان فارسی و تضعیف دیگر زبان‌های زندە ایران گردید. این سیاست انحصارگرایانە محدود به دوره‌ی پهلوی نماند بلکه پس از انقلاب ٥٧ نیز ادامە یافت و علیرغم اینکه در‌ اصل ١٥ قانون اساسی بر آموزش زبان مادری در کنار زبان فارسی تأکید شدە اما در عمل نە تنها امکانات لازم برای اجرایی شدن همین حداقل هم فراهم نشد بلکە کسانی هم کە بە صورت داوطلبانە و با هزینەی شخصی قلمی و قدمی در راە آموزش زبان مادری برداشتند بە بی‌رحمانەترین شیوە مجازات شدند.

   زبان مؤلفە اساسی در بە رسمیت شناختن یک ملت و بە قول نویسندە و مترجم شهیر کورد عبدالرحمن شرفکندی "زبان شناسنامە ملت‌هاست". همچنین ظرف تاریخ و تجربه‌ی یک گروه‌زبانی و مخزن افکار جمعی یک جامعه است. بە همین دلیل هر نوع تلاش و تقلایی از طرف هر فرد یا سیستمی برای آسیب‌رسانی، آسمیلە کردن و نابودی یک زبان تلاش برای محو بخشی از تاریخ و تجربە بشری است.

   بر اساس تحقیقات علمی و داده‌های آماری متقن، محروم کردن کودکان از آموزش به زبان مادری لطمات جبران ناپذیری به شخصیت، عواطف و احساسات آنها می‌زند و در برآیند این آسیب‌ها معضلات اجتماعی و سیاسی زیادی دامنگیر جامعە و کشور می شود. تأکید بر آموزش بە زبان غالب و ایجاد مانع برای آموزش بە زبان مادری  در واقع آسیمیلاسیون فرهنگی و زبانی دگر زبانان است و این سیاست نادرست نە تنها خدمت بە زبان فارسی نیست بلکە محروم کردن آن از همزیستی و مجاورت با زبانهای زندە و غنی رایج در کشور است. انحصارگرایان طرفدار یک زبان - یک ملت در ورطه این گمان غلط هستند که تک زبانی حافظ منافع ملی یا تمامیت ارضی کشور است در حالی که سرکوب زبانی و ناعدالتی نشأت گرفتە از آن در میان ملت‌های تحت سلطه احساس "تبعیض" و "شهروند درجە چندم بودن" ایجاد می‌کند و روز بە روز بر شکاف مرکز - پیرامون می‌افزاید و خشونت‌ها و زخم‌های پنهان تاریخی را عمیق‌تر و ناسورتر می‌کند. با این توضیح، هر اجبار و اصراری، هر طرح و برنامه‌ای، هر توجیه و توسلی و هر نوع تهدید و تطمیعی در راستای حذف زبان مادری‌ یک ملت، در حقیقت نسل‌کشی نرم، ترویج نژادپرستی و گسترش ستم مضاعفی است کە جز رنج، خشونت، نفرت و تفرقە دستاوردی نداشتە و نخواهد داشت.

   انجمن صنفی معلمان کوردستان با استناد بە اصول مصرح در منشور جهانی حقوق بشر، اصل ١٥ قانون اساسی و مبانی علمی و روان‌شناختی با قاطعیت از حق آموزش بە زبان مادری برای تمام ملت‌های گسترە جغرافیایی ایران دفاع نموده و تداوم سیاست آموزشی تک زبانی، بدون توجه به گویش و زبان شهروندان را غیرعلمی، غیردمکراتیک و ناعادلانە می‌داند. همچنین این انجمن معتقد است کە هیچ بهانە و مصلحتی نمی‌تواند نادیدە انگاشتن، تضعیف و حذف زبانهای اصیل، ریشەدار و زیبا کە طی هزاران سال خود را از گزند تهدیدها حفظ کردەاند، توجیە نماید. لذا تداوم سلطە یک زبان بر سایر زبان‌ها انکار واقعیت‌های میدانی و تاریخی جامعە رنگارنگ ایران بودە و هزینەها و پیامدهای جبران‌ناپذیری برای همگان بە ویژە بانیان آن بە دنبال داشتە و خواهد داشت.

انجمن صنفی معلمان کوردستان

(مریوان و سروآباد - سقز و زیویە - سنندج)

٢ اسفندماه ١٤٠٣