به مناسبت طومار اعتراضی ده هزار کارگر ایران:

مطالبات و روش‌های مبارزه کارگران

بهروز نظری

در اواسط خرداد ماه بیش از دو هزار کارگر شاغل در ۲۵ واحد  صنعتی قزوین با انتشار نامه ای‌ خطاب به وزیر کار دولت اسلامی به سیاست‌های ضّد کارگری جمهوری اسلامی اعتراض کردند. این اقدام کارگران واحد‌های صنعتی قزوین از جمله بزرگترین واکنش و حرکت کارگری از هنگام اجرای قانون حذف یارانه‌ها بدینسو قلمداد شد. خبرگزاری ایلنا که متن این نامه را منتشر کرده بود در عین حال خبر داده بود که تعداد کارگرانی که به حمایت از این حرکت میپیوندند رو به افزایش است و از احتمال پیوستن کارگران شهر‌های دیگر به این اعتراض خبر داده بود. در روز ۲۷ خرداد، یعنی‌ کمتر از دو هفته پس از انتشار این نامه، خبرگزاری ایلنا اعلام کرد که تعداد امضأ کنندگان این طومار اعتراضی از مرز ده هزار نفر گذشته و کارگران چهار استان دیگر کشور نیز به این حرکت ملحق شده اند. اکنون دیگر نباید تردید داشت که این حرکت بزرگترین و روشن ترین اعتراض کارگران ایران به حذف یارانه‌ها و عواقب آن بر معیشت کارگران است.

طومار اعتراضی کارگران که رونوشت آن به نمایندگان مجلس شورای اسلامی و نهاد ریاست جمهوری نیز ارسال شده است، بطور فشرده و روشنی رئوس اصلی مطالبات فوری و بی‌ واسطه همه کارگران ایران را بیان می‌کند. همین خصلت فراگیر مطالبات کارگران است که در مدت کوتاهی حمایت هزاران کارگر در نقاط مختلف ایران را جلب کرده است. کارگران در این نامه به عواقب فاجعه بار حذف یارانه ها، افزایش هزینه زندگی‌ و کاهش واقعی دستمزد‌ها اشاره کرده، به عدم پرداخت بموقع دستمزد‌ها اعتراض کرده، و اصلاحیه قانون کار را اصلاحیه ای‌ بشدت ضّد کارگری خوانده که "امنیت شغلی‌ و معیشت کارگران را نشانه رفته است." از دیگر موضوعات مورد اعتراض کارگران تغییر قانون بازنشستگی و سقوط شدید حقوق بازنشستگان، فقدان بیمه‌ برای میلیون‌ها کارگر ساختمانی، تعطیلی کارخانه‌‌ها و اخراج و بیکاری کارگران، و همچنین چپاول کارگران توسط شرکت‌های پیمان کاری است. کارگران در این نامه ضمن تاکید کردن بر اینکه تحمل چنین شرایطی ناممکن است اعلام کرده اند که " ما کارگران امضا کننده اين طومار بعنوان اقداماتی بسيار مبرم و عاجل برای پايان دادن به وضعيت مشقت بار موجود مصرانه خواهان افزايش حداقل دستمزد‌ها براساس تورم واقعا موجود و تامين شرافتمندانه سبد هزينه يک خانوار چهار نفره با دخالت نماينده‌های منتخب مجامع عمومی کارگران بر مبنای ميانگين دستمزد ۵ سال آخر پای مي‌فشاريم.  ما کارگران خواستار اجرای فوری بيمه کارگران ساختمانی و مصوبه هيئت وزيران مبنی بر حذف شرکتهای پيمانکاری و عقد قرارداد مستقيم و دائمی با کارگران و ايجاد ساز و کار قانونی قاطع برای پرداخت بموقع دستمزد‌ها و تعقيب قضايی کارفرمايانی که کارگران را بدون قرارداد و يا با قراردادهای سفيد امضا و دستمزدهای معوقه وادار به کار مي‌کنند. "

این اقدام شجاعانه  هم از جهت مطالبات فراگیر طومار اعتراضی کارگران و هم به خاطر شکل ابراز این اعتراض قابل توجه است. بکار گیری استفاده از طومار و جمع آوری امضأ در تاریخ مبارزه برای برابری و آزادی در ایران بی‌ سابقه نیست. در زمان انقلاب ۵۷ استفاده از نامه‌های سرگشاده و طومار‌هایی‌ که دستگاه حاکمه را خطاب قرار میدادند و رئوس مطالبات و یا شکایات گروه‌های مختلف را بیان میکردند بسیار گسترده بود. تردیدی نباید داشت که مقامات و نهاد‌هایی‌ که مخاطب این طومار هستند نه تنها به خواست های کارگران توجهی نخواهند کرد بلکه تمام تلاش خود را برای جلوگیری از گسترش چنین حرکتی بکار خواهند گرفت. حمله دستگاه امنیتی رژیم به مجمع عمومی کمیته هماهنگی برای ایجاد تشکل‌های کارگری در کرج و بازداشت بیش از ۶۰ فعال کارگری، و همچنین تازه ترین دستور العمل دولت برای جلوگیری از رسانه ای‌ شدن اخبار مربوط به افزایش قیمت ها، از اقدامات پیشگیرانه دولت برای مقابله با اعتراضات سازمان یافته کارگران و بستن کوچکترین روزنه‌های خبری پرده برمیدارند. اهمیت طومار اعتراضی ، اما، در این نیست که آیا چنین اقدامی به تنهایی‌ به تغییر سیاستهای ضّد کارگری منجر خواهد شد یا نه. در کشوری که حق شهروندی به رسمیت شناخته نمیشود و چیزی به معنای نمایندگی، محلی از اعراب ندارد، طومار نویسی بیش و پیش از هر چیز دیگری اقدامی است برای ابراز اعتراضات، شکایات و خواست‌های امضأ کنندگان. در کنار این، باید به ویژگی‌ دیگر طومار اعتراضی بیش از ده هزار کارگر کشورمان اشاره کرد. در دوره اخیر انتشار نامه‌های سرگشاده از سوی زندانیان و فعالین سیاسی به یکی‌ از روش‌های شناخته شده افشاگری و اعتراض تبدیل شده است. این نامه‌ها معمولا خصلت فردی داشته و تا حد زیادی بمنظور جلب حمایت‌های بین‌المللی و یا حمایت‌های محدود داخلی‌ نوشته شده اند. طومار اعتراضی کارگران ایران اما یک اقدام جمعی‌ بسیار گسترده است و مخاطبین آن کارگران ایران هستند. بعلاوه، هم خود طومار، و هم تاکید درخشان طومار بر لزوم تعیین حداقل دستمزد با "دخالت نماینده‌های منتخب مجامع عمومی کارگران" از آگاهی‌ کارگران به اهمیت نمایندگی مستقیم در مبارزه برای مطالبات بلاواسطه و بلافاصله خود خبر میدهد. چنین اقدامی در عین حال راه را برای "دلالان" و "میانجیان" مستقر در نهاد‌های وابسته به رژیم می‌بندند و بر اهمیت و لزوم صدا و تشکل مستقل کارگران تاکید می‌کند.

در کنار این، نباید فراموش کرد که چنین حرکتی که بر پایه طرح فراگیرترین مطالبات کارگران شکل گرفته است زمینه‌های وسیعترین همبستگی‌ بین همه کارگران ایران را فراهم می‌کند. افزایش چشمگیر امضأ کنندگان این طومار از این جهت گویا است و باید انتظار داشت، و تلاش کرد، که دامنه چنین حرکتی وسیع تر شود. خواسته‌های این طومار و بویژه اعتراض کارگران به سیاست فاجعه بار حذف یارانه ها، اما، مورد حمایت اکثریت عظیم جمعیت ایران نیز هست. افزایش جهشی هزینه کالا‌های اساسی‌ همچون نان، بهداشت، آموزش، مسکن، و غیره، و دیگر عواقب مصبیت بار سیاست‌های اقتصادی رژیم به نارضایتی‌ اکثریت عظیم جمعیت ایران منجر شده است. طومار اعتراضی بیش از ده هزار کارگر در ایران، طبقه کارگر ایران را در صف مقدم مبارزه علیه سیاست حذف یارانه‌ها قرار داده و به پرچم دار مبارزه علیه سیاست‌های فاجعه بار جمهوری اسلامی بدل کرده است. این حرکت میتواند سکوی محکمی باشد برای گسترش اعتراضات کارگری، برای تقویت همبستگی‌ کارگران و زحمتکشان ایران، برای اقدامات مشترک و ایجاد تشکل‌های مستقل، و تقویت جنبش مطالباتی در ایران. با تمام قوا از این اقدام و مطالبات کارگران حمایت کنیم.

۲۹ خرداد ۱۳۹۱ / ۱۸ ژوئن ۲۰۱۲