تشدید سرکوب و گسترش همگرایی در جنبش کارگری

رضا سپیدرودی

گزارش ماه گذشته منابع حقوق بشری نشان می دهد که نقض حقوق کارگران نسبت به سایر اقشار اجتماعی بیشتر بوده است. در همین رابطه احضار و بازداشت فعالان کارگری نیز یکی از محورهای سرکوب حقوق کارگران را تشکیل می داده است. تمرکز دستگاه سرکوب رژیم روی فعالین کارگری بی دلیل نیست. وضع اقتصادی ایران به شدت رو به وخامت گذاشته است. رکورد طولانی تورمی با اثرات تحریم های جدید و دامنه دار اقتصادی ایران ترکیب شده و به فروپاشی واحدهای تولیدی، کاهش زمان و شیفت های کار در برخی از بزرگ ترین واحدهای تولیدی نظیر واحدهای خودروسازی، و اخراج و بیکاری کارگران شتاب داده است. افزایش دامنه نارضایتی در میان مزد و حقوق بگیران و خطر بروز اعتصابات و اعتراضات در واحدهای حساس تولیدی که امکان خفه کردن سریع آنها وجود ندارد و می تواند بسرعت زمینه ایجاد همبستگی گسترده اجتماعی را فراهم آورد، دستگاه سرکوب رژیم را به تکاپو انداخته است. اعتصاب هفته گذشته بخشی از کارکنان راه آهن مشهد از این نوع اعتراضات به شمار می رود. در این شرایط رژیم به سر وقت برخی از فعالین کارگری رفته و احکام ظالمانه ای را که در بیدادگاههایش در مورد آنها صادر و در آب نمک خوابانده بود به شیوه ارعاب آمیز فعال کرده است.

 با توجه به گسترش تحریم ها، خطر تجاوز نظامی به ایران، در پیش بودن انتخابات مجلس و احتمال از سرگیری دور تازه ای از اعتراضات ضد دیکتاتوری، دستگاه سرکوب به شیوه ای سازمان یافته به انهدام سرپل های ارتباط جنبش های مختلف اعتراضی اهمیت داده است. دستگاه امنیتی رژیم به خوبی درک می کند که در وضعیت آشفته کنونی امکان بازگشت سریع به وضعیت حتی دو ماه پیش را هم ندارد. از سوی دیگر کاملا روشن است که قربانی درجه اول فروپاشی اقتصاد کشور و بسته شدن کارخانه ها ، دلارفروشان، برادران قاچاقچی سپاه، اختلاس گران و رانت خواران حکومتی نیستند، کارگران و زحمتکشان هستند که باید مثل همیشه بار اصلی بحران را به دوش بکشند. از این رو همراه با ادامه فشار مالی و معیشتی بر کارگران، عدم پرداخت دستمزدها، خودداری از افزایش حداقل دستمزد متناسب با نرخ تورم، کاهش ساعات کار و اخراج کارگران، برخورد با فعالین و سازمانگران اعتراضات کارگری نیز ادامه یافته است.

بخشی از فعالین جنبش کارگری در برابر سرکوب و زورگویی بازجویان و امنیتی های لانه کرده در دستگاه قضایی نسبت به فعالین کارگری، اقدام به تشکیل کمیته های حمایتی کرده اند. تشکیل چنین کمیته هایی برای سازماندهی همبستگی و اعتراض جمعی تر نسبت به ادامه بازداشت فعالین کارگری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تشکیل این نهادهای حمایتی یا نهادهای حمایتی دیگر به شرطی که اسیر مصالح گروهی و فرقه ای نشود، می تواند، بدون آن که میدان عمل و فعالیت گروه یا تشکلی را محدود کند، به تدریج زمینه گسترش همگرایی در میان طیف های مختلف فعالین کارگری را تقویت کند. در شرایطی که فعالین کارگری زیر تیغ سرکوب قرار دارند و نارضایتی در میان کارگران رو به گسترش است، توجه به دو نکته می تواند در خدمت گسترش همگرایی در میان مبارزان جنبش کارگری باشد. نخست این که برخورد با برخی اختلافات قدیمی و مزمن بویژه نیازمند دقت و ظرافت است. تلاش برخی افراد و جریانات شناخته شده برای یارگیری از میان صفوف جنبش کارگری ایران به نام حمایت و همبستگی با فعالین کارگری اسیر و ایجاد تفرقه در صفوف آن تحت چنین پوششی الزاما، همیشه و در همه سطوح نیازمند برخورد گسترده علنی نیست، گاهی ترکیبی از بی اعتنایی و برخورد موجز علنی می تواند کارساز باشد. بویژه این که چنین تلاش هایی همواره تحت پوشش ها و بهانه های گوناگون صورت خواهند گرفت و هر چه نقش و وزن جنبش کارگری بیشتر شود این تلاش ها هم بیشتر خواهد شد. دومین نکته به نقش و جایگاهی برمی گردد که فعالیت های کارگری و حمایت از حقوق کارگران برای فعالین کارگری ایجاد می کند. ما در موقعیتی نیستیم که بتوانیم فرصت ها را نادیده بگیریم و در برابر صدای های جدید، فعالیت های جدید، روش های جدید اعتراض و مشابه آنها با تاخیر فاز واکنش نشان دهیم. دهها و صدها واحد تولیدی در سراسر کشور هستند که در آنها نارضایتی کارگری موج می زند، اما هنوز هیچ امکانی برای حتی انعکاس ساده صدای اعتراض کارگران آنها در دست نیست. در این شرایط برقراری ارتباط با فعالین جدیدی که از بستر نارضایتی های کارگری برخاسته و در مسیر سازماندهی اعتراضات کارگری قرار گرفته اند، اعلام همبستگی با آنها و رساندن صدایشان، با هوشیاری و آگاهی، اما بدون پیش داوری های محدودیت آفرین، از بدیهیات موقعیت کنونی و از اهم وظایف فعالین کارگری است.

۱۴ بهمن ۱۳۹۰ـ ۳ فوریه ۲۰۱۲