خواننده عزیز، اسرائیل اشغال غزه را لغو نکرد

خرده دولتی که توهم بود: در پاسخ به خواننده ای به نام "س" که پرسیده چرا "شدیدترین مقاومت" درجایی رخ داد که اسرائیل اشغال را ملغا کرد؟

امیرا هِس

هآرتس، 12 فوریه 2024

برگردان : بهرو زعارفی

آقای "س" ساکن یکی از شهرک های واقع درمرز غزه،پرسش هاییکرده که نظیرش را از دیگران نیز شنیده ام. با اطلاع او، نخستین پاسخ به نامه اش را منتشر می کنم. او پرسیده بود:

«من خواننده دائمی هآرتس و مقاله های شما هستم. به عنوان یکی از ساکنان یک شهرک مرزی نزدیک غزه، می کوشم دیدگاه شما را در مورد آنچه از زمان عقب نشینی از باریکه غزه رخ داده است، درک کنم. به عقیده شما چرا شدیدترین ترین مقاومت در جایی رخ داد که اسرائیل دست از  اشغال برداشت؟

سال‌ها است که مردم فریاد می‌زنند که ریشه ی همه مشکلات اساسی  اشغال است. در اینجا آزمایش کوچکی برای الغای اشغال انجام شد. فلسطینی‌ها می‌توانستند برای خود یک کشور کوچک (1) در غزه بسازند. در مقابل، آنها ترجیح دادند پول خود را برای جنگ با اسرائیل هزینه کنند. آیا می توانید کار آنان را توضیح دهید؟»

سلام، آقای س

پیش از هر چیزی، اشغال اسرائیل لغو نشد. پس از آنكه اسرائيل شهرك‌ها و پايگاه‌هاي ارتش را در باریکه غزه برچيد، اسرائيل همچنان به كنترل شدید خود بر زندگي ساكنان باریکه غزه و شیوه‌هاي رشد آن ادامه داد. سپس، پیرو توافقنامه اسلو، که اسرائیل یکی از امضاکنندگان آن است، باریکه غزه یک منطقه جداگانه نیست، بلکه بخشی تفکیک ناپذیر از سرزمین های فلسطین است که در سال 1967 اشغال شد.

به گفته فلسطینی ها و به عقیده  جامعه بین المللی، قرار بود در این سرزمین ها، کشور فلسطین تأسیس شود. این واقعیت که اسرائیل ساکنان غزه را از کرانه باختری جدا کرده و اینکه اسرائیلی‌ها با غزه ی منزوی با وسعت 365 کیلومتر مربع و با منابع ناچیز، به‌ مثابه موجودیتی جداگانه رفتار می کند، خود گواهی است بر کنترل دائمی اسرائیل بر آن و نیز نشانه ی گستاخی دولت آن.

نمی توانم آنچه را که در صدها و شاید هزاران مقاله نوشته ام تکرار کنم. پس خلاصه می کنم: آریل شارون، نخست وزیر (2)، نه با رهبری تشکیلات خودگردان فلسطین در مورد عقب نشینی مشورت کرد، و نه اجرای آن را با حکومت محدود خودگردان هماهنگ کرد (3)، تشکیلاتی که هنوز در سال 2005 بین فتح و حماس تقسیم نشده بود. شارون مسیر تدریجی ای را که اسرائیل از اوایل دهه 1990 طرحش را ریخته بود، دنبال کرد، در حالی که وخامت و اهمیت این موضوع را  در طول روند مذاکرات اسلو به خوبی پنهان می کرد:  یعنی ایجاد نظامی پر از ممنوعیت ها و محدودیت ها برای آزادی رفت و آمد فلسطینی ها با ایجاد منطقه ای کاملاًدر محاصره (4). اسرائیل در 15 ژانویه 1991 این سیاست فراگیر را آغاز کرد و نتیجه بلافاصله ی آن که سال به سالوخیم تر هم شد، قطع ارتباط اهالی غزه با کرانه باختری و جهان بود.

شارون به کار پیشینیان خود ادامه داد. محاصره شدید غزه که اهود اولمرت، نخست وزیر وقت  در سال 2007 به اجرا گذاشت (5)،  تغییری کمی بود، ولی در اساس تغییری نکرد. این سیاست مداوم نشانه ی آینده نگری ای بود که در پشت این اقدام پنهان بود: تجربه ای برای پایان دادن به اشغال نبود، بلکه یکی از راه‌های جلوگیری از ایجاد دولت فلسطین بر پایه طرح سازمان آزادیبخش فلسطین بود که به جامعه جهانی عرضه شد.

تسلط مداوم اسرائیل بر باریکه غزه، تا 7 اکتبر، به شکل های گوناگونبروز می کرد. نخستین مورد، کنترل کامل سازمان ثبت احوال فلسطین است که شامل ساکنان غزه نیز می شد. اسرائیل است که تصمیم می گیرد چه کسی مجاز است کارت شناسایی غزه یا کرانه باختری را داشته باشد (6). جزئیات ثبت شده در کارت شناسایی از جمله نشانی محل سکونت، که نشانی به صورت الکترونیکی ثبت می شود، نیاز به تایید اسرائیل دارد. حتی متولدان غزه که اسرائیل قبل از سال 1994 اجازه سکونت شان  را لغو کرده بود، نمی توانند بدون تایید اسرائیل آن را تمدید کنند.

جدایی از کرانه باختری (و نیز از اسرائیل) به امکانات توسعه اقتصادی در باریکه غزه، به شدت آسیب زده است. به هر حال، غزه از سال 1967 به دلیل اقدامات عمدی اسرائیل در شرایط اقتصادی بسیار بدی قرار داشته است. اسرائیل نه فقط گذرگاه‌های مرزی، بلکه فضای هوایی و دریایی غزه را نیز  شدیداً کنترل می‌کند، به این صورت که به مردم غزه اجازه نمی‌دهد از حق آزادی رفت و آمد از طریق دریا و هوا برخوردار باشند.

اسرائیل همچنین با کنترل صنعت ماهیگیری فلسطینآن را محدود کرده است، فلسطینی ها اجازه ندارند از ذخیره های گاز کشف شده در آب های غزه و نیزموج های بی سیم که برای توسعه فناوری ضروری است، استفاده کنند. اسرائیل با کنترل واردات و صادرات، توانایی و امکان پذیری تولید داخلی را محدود می کند. اسرائیل به کنترل درآمد حاصل از عوارض گمرکی ادامه می دهد. مصر –از ترس استقرار  اهالی غزه در خاک مصر، یا در مخالفت سیاسی با جدا سازیِ غزه از کرانه باختری و یا از پیروی از فرمان های تحمیلیِ اسرائیل – مرز رفح را به روی رفت و آمد آزادانه فلسطینی ها و خارجی ها باز نکرده است.

تصمیم یک جانبه شارون، آگاهانه یا ناآگاهانه ، تشکیلات خودگردان را که به ادامه مذاکرات پایبند بود، تضعیف کرد. در نتیجه به جنبش حماس جایزه داد که ادعا می کرد تنها «مبارزه مسلحانه» که در جریان انتفاضه دوم به کار بسته بود و در آن، توانایی های نظامی خود را آزمایش کرده بود، قادر است ارتش اسرائیل را مجبور به عقب نشینی کند، نه مذاکره و امضای توافق نامه.

این درست چیزی است که بسیاری از فلسطینی ها تصور می کردند و هنوز هم تصور می کنند. شگفت انگیز نیست که چند ماه پس از عقب نشینی اسرائیل از غزه، در ژانویه 2006، حماس اکثریت کرسی ها را در انتخابات مجلس فلسطین به دست آورد (اما نه اکثریت آرای رأی دهندگان را).

ابتدا باید به این سوال پاسخ داد که چرا اسرائیل هر کاری که ممکن بود برای خنثی کردن تشکیل دولت کوچک فلسطینی در باریکه غزه و کرانه باختری انجام داد؟ سپس می‌توانیم توضیح دهیم که چرا ساکنان «خُرده دولتِ»  در محاصره و منزوی که در غزه شکل گرفته است،  خود را هم چون زندانیان محکوم به حبس ابد احساس می‌کنند، و در همان هنگام، برادرانشان در کرانه باختری زیر سلطه ی سیستم خشونت‌آمیز  شهرک های مستعمره در حال گسترش به سر می برند. سپس در نخستین فرصت از توهم یا خیال باطل یا برنامه مبارزه مسلحانه صحبت خواهیم کرد.

زیرنویس ها:

1 - https://www.haaretz.com/israel-news/2023-02-14/ty-article-magazine/.premium/when-peres-worried-dont-want-to-be-arafats-victim/00000186-4f2c-d603-a7bf-cfbfe3240000

2 - https://www.haaretz.com/2004-04-16/ty-article/the-disengagement-plan-of-prime-minister-ariel-sharon/0000017f-e6e0-d97e-a37f-f7e5814f0000

3 - https://www.haaretz.com/israel-news/2018-09-15/ty-article/.premium/israels-intention-was-never-peace-or-palestinian-statehood/0000017f-f0af-d8a1-a5ff-f0af3cb40000

4 - https://www.haaretz.com/middle-east-news/palestinians/2017-10-16/ty-article/.premium/the-closure-of-the-west-bank-and-gaza-has-lasted-26-years/0000017f-db0d-d4e1-a57f-fbcd83700000

5 - https://www.haaretz.com/2010-10-26/ty-article/israel-releases-papers-detailing-formula-of-gaza-blockade/0000017f-e032-d3ff-a7ff-f1b2cb150000

6 - https://www.haaretz.com/2008-08-07/ty-article/twilight-zone-free-passage/0000017f-e330-d75c-a7ff-ffbdc3500000

لینک مقاله:

https://www.haaretz.com/israel-news/2024-02-12/ty-article/.premium/dear-reader-the-israeli-occupation-of-gaza-was-not-canceled/0000018d-9d1d-df62-a3fd-9f9d91390000