برنامه های فرمایشی تجلیل زنان کارفرما به جای طرح های واقعی اشتغال زنان

نگار محسنی

تلویزیون راه کارگر

سهیلا جلودار زاده در یازدهمین نشست مشترک معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با مشاورین وزرا که هفته پیش برگزار شد،  با اشاره به برگزاری دومین نمایشگاه نقش‌آفرینی زنان در اقتصاد  به صورت بین‌المللی در شهریورماه، این نمایشگاه را به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای مرتبط با توسعه اقتصادی در کشور نام برد و با تقسیم این رویداد به سه وجه دولتی، خصوصی و مردم نهاد گفت با توجه به این که در بخش اقتصاد یکی از مهم ترین مشکلات اشتغال است پس معرفی و پرداختن به کارآفرینان زن اهمیت ویژه ای دارد و طی این رویداد کارآفرینان زن برتر کشور معرفی شده و مورد تقدیر قرار می گیرند. جلودارزاده پیش از این و در سی ام دیماه سال گذشته در مورد برنامه ششم توسعه گفته بود پرداختن به مسایل زنان در برنامه ششم توسعه اهمیت خاصی دارد . او اعتراف کرده بود در دو دوره گذشته به مسایل زنان آن چنان که باید و شاید پرداخته نشده ومسایل زنان مورد بی توجهی و بی مهری قرار گرفته و باید به مسایل زنان اهمیت داده شود. اما حالا راه حل جلودارزاده برای رفع مشکلات زنان در حوزه اشتغال این است که کارآفرینان زن شناسایی شده و مورد تقدیر قرار بگیرند. جلودارزاده که قبلا بیشتر در کسوت رییس اتحایه زنان کارگر ظاهر می شد و قرار بود به عنوان یکی از مسوولین خانه کارگر ظاهرا از زنان کارگر دفاع کند، امروز در مقام مشاور وزیر صنعت و معدن بازهم به گشایش در جهت ایجاد اشتغال زنان روی آورده منتها این بار با شناسایی زنان کارآفرین. این نه اولین بار و نه آخرین بار درجمهوری اسلامی است که مسوولین می خواهند به مشکل اشتغال زنان بپردازند. منتها طبق معمول به جای دادن راه حل،  خود را به در و دیوار می کوبند. تقدیر از زنان سرمایه دار و کارفرما طبعا  نمی تواند در جامعه ای با مشخصات ما باعث ارتقای اشتغال زنان شود.  چون اصولا  خانه از پای بست ویران است. شاید برای این که بخواهیم ببینیم در حوزه اشتغال زنان، جمهوری اسلامی چه کاری عملا صورت می دهد، لازم نباشد خیلی به دور دست برویم . آیا درهمین مهرماه گذشته نبود که طرح تفکیک جنسیتی و طرح صیانت از عفاف و حجاب در مجلس مطرح شد و در بخش مربوط به شرایط کار و اشتغال و استخدام زنان به اسم صیانت از حرمت زنان،  اشتغال زنان در واحد های صنفی را منوط به رعایت «حرمت» آنها و پرهیز از اختلاط با مردان دانستند وگفتند که  در صورت نیازمندی نوع کار واحد صنفی به کار شبانه زنان، کارفرما نیازمند دریافت مجوز از اداره اماکن نیروی انتظامی خواهد بود؟

طرح «جداسازی جنسیتی در شهرداری تهران» که پیشتر از جانب قالیباف شهردار تهران اعلام شده بود و بعدا به کارگیری  طرح «ممنوعیت اشتعال زنان در کافی شاپ ها» که پلیس اماکن نیروی انتظامی آن را ارائه کرد، آیا طرح هایی نیستند که در کمتر از یک سال گذشته علیه زنان به کارگرفته شده اند و در حوزه اشتغال هم بوده اند و مستقیما هم فشار را روی اشتغال زنان گذاشته بوده اند؟ در چند سال گذشته چندین طرح از این دست می توانیم بشمریم که در حوزه اشتغال زنان به کار گرفته شده اند و هدفشان بیرون راندن زنان از بازار رسمی کار بوده است؛ مثلا طرح دورکاری. این طرح که حالا شکست خورده چه هدفی را دنبال می کرد؟ مسولین رژیم دائما  طرح هایی می برند و می آورند که ظاهرا همه مربوطه به اشتغال زنان هستند و مدعی هستند که می خواهند مثلا مشکلات اشتغال زنان را حل کنند. ولی از آن جایی که همه طرح ها مقید به ضوابط بکارگیری آپارتاید جنسی هستند، بسرعت در مدار دور کردن زنان از عرصه های مختلف زندگی اجتماعی قرار می گیرند و شکست می خورند؛ چرا که ظاهر ضوابط و قوانین عصر شترچرانی را هر چقدر بیارایند، باز این ضوابط مقاومت بخش اعظم زنان ایران را برمی انگیزاند. با وجود این شکست، آپارتاید جنسی و کهتری زن در ۳۶ سال گذشته بخشی از ایدیولوژی رسمی جمهوری اسلامی و همزاد این نظام  بوده و قرار نیست از آن دست بردارند. البته این هم روشن  است که با وجود همه سرکوب های ایدئولوژیک، جمهوری اسلامی نمی تواند زنان را از حوزه تولید و اشتغال و کار درآمدزایی دور کند چرا که اصلا زندگی اکثریت خانواده ها بدون کار اقتصادی زنان نمی چرخد. همه ما می دانیم که الان در هر خانواده چند نفر کار می کنند ولی باز به سختی امورات خانواده می گذرد. بنابراین چطور ممکن است نقش زنان از اقتصاد خانواده حذف شود؟. معلوم است که عملا حذف نمی شود.منتها چیزی که هست این است که شرایط کار و اشتغال زنان به هیچ وجه رو به بهبود نرفته و نمی رود. همین الان در اکثر کارخانه های بزرگ برای استخدام زنان محدودیت وجود دارد و کارفرماها ترجیح می دهند از نیروی کار مردان استفاده کنند که هزینه مهدکودک و مرخصی زایمان نپردازند. آیا معنای این، برابری زن و مرد در حوزه اشتغال است؟  امروز برای زنان کشور ما به هیچ وجه شرایط برابر با مردان در استخدام وجود ندارد. بهمین خاطر است که در آمارهای حکومتی، اشتغال زنان در بازار رسمی کار کاهش پیدا کرده و به جای آن شاهدیم که زنان به بازار غیر رسمی کار رانده شده اند که از شمول هر نوع  قانون و قرارداد کار خارج هستند؛ و رسما دستمزد زنان پایین تر از مردان است. بنابراین مبارزه با حذف زنان از بازار رسمی کار و پرتاب زنان به بازار کار غیر رسمی در شرایط فعلی، بسیار مهم است و هم چنین بهبود شرایط کار زنان و موقعیت و شرایط برابر در اشتغال می تواند یکی از شعارهای مهم جنبش زنان در این دور باشد. بهبود موقعیت زنان در بازار کار نه از طریق برنامه های فرمایشی دولتی در تجلیل از زنان کارفرما، که از طریق گسترش مبارزه علیه آپارتاید جنسیتی و همه آن شکل های دیگر ستمگری میسر می شود که فرودستی و نابرابری زنان را ایجاد، تقدیس یا نهادینه می کنند.

جمعه ۱ خرداد ۱۳۹۴ برابر با ۲۲ می ۲۰۱۵