دوندگی، پاداش هفتاد سال دوزندگی مفاخر سوزن دوز ایرانی

محمد بلوچ زهی

دیروز نوبت مرحوم مهتاب نوروزی مفاخر برجسته هنر سوزن دوزی بلوچ و خالق نقش و نگارهای  ماندگار تاریخ ایران بود تا پله های بلند بالای بروکراسی موجود در سیستم اداری را جهت برخورداری از مزایای بیمه بازنشستگی یکی پس از دیگری با پاهایی ناتوان ، کمری خمیده و چشمانی کم سو  بالا و پائین برود و امروز نیز نوبت زرخاتون عظیمی ایرندگانی و شهناز خلیلی ایراندگانی دو نفر دیگر از مفاخر و اساتید برجسته این هنر جذاب و بی بدیل ایرانی است که هزاران راه رفته مرحوم استاد مهتاب نوروزی را آنان نیز طی نمایند تا شاید اگر خوش شانس باشند آخر عمری یکی در سن 65 و دیگری 85 سالگی آرزوی برخورداری از مزایای بیمه بازنشستگی تامین اجتماعی این فعالین هنر سوزن دوزی محقق گردد.

بلاخره طی چند روز گذشته با پیگیری های چندین ساله فعالین هنر سوزن دوزی و خانواده استاد شهناز ایرندگانی پس از سالیان دوندگی این استاد فرزانه که بیش از هفتاد سال سابقه فعالیت در عرصه هنر سوزن دوزی دارد موفق به برخورداری از مزایای بیمه بازنشستگی شد.

و این نه تنها یگانه دغدغه فعالین سوزن دوز و اساتید کهنه کار بلوچ نیست بلکه در این غفلت بازار هنر سوزن دوزی،  زنان هنرمند سوزن دوز و این صنعت گران چیره دست از پیر تا جوان با هزاران مشقت و گرفتاری تار پود پارچه های بی روح ماشینی را با سر انگشتان طلایی خویش جان می بخشند و مزین به نقوش دست دوز تاریخ ایران زمین می نمایند تا این دوخت های ظریف و این نقوش رمزآلود در  بازارهای داخلی و خارجی دلربایی نماید.

نباید فرموش کرد که اگر تاکنون موفقیتی نصیب هنر سوزن دوزی بلوچ در بازارهای داخلی و خارجی گشته تا به اینجا فقط و فقط مرهون همت بالای زنان بلوچ و اساتید سوزن دوز و فعالین این عرصه بوده است و بس. از نمایش دست دوزهای اساتید هنر سوزن دوزی گرفته در گالری ها و نمایشگاههای معتبر جهانی تا فروش در بازارهای خارجی .

عدم بهره مندی از مزایای بیمه بخصوص بیمه بازنشستگی مشکلی است لاینحل که هر بار برای اساتید و مفاخر برجسته سوزن دوزی بلوچ اتفاق می افتد و متاسفانه همچنان قابل رفع نیست و یا هر دو طرف ماجرا از پذیرفتن مسئولیت آن شانه خالی می کنند و همچنین علی رغم قابلیت بالا و جذابیت چشمگیر هنر سوزن دوزی هیچگونه تلاش مفیدی جهت برون رفت از این وضعیت بغرنج هنر سوزن دوزی که افزایش انگیزه سوزن دوزان را موجب شود و بدنبال آن رونق اقتصاد ایران در بخش صنعت مد و لباس ایرانی را منجر شود صورت نگرفته است .

آیا پس از چند دهه غعالیت بی منت و بدون چشمداشت هنرمندان  سوزن دوز این خواسته نامعقولی است که اینچنین چهره های ماندگار اصیل ترین، ظریف ترین و جذاب ترین هنر ایرانی  آواره این شهر و آن شهر و این اداره و آن اداره شوند.

دوندگی مفاخر هنر سوزن دوزی بلوچ جهت برخورداری از بیمه بازنشستگی آیا پاداش بیش از هفتاد سال تجربه دوزندگی هر کدام از اساتید بنام در هنر تاریخی و پرنقش و نگار سوزن دوزی این زنان ایرانی است که اینچنین اساتید دهه های طلایی هنر تاریخی سوزن دوزی بلوچ را مستاصل نموده تا عصا بدست پس از عمری فعالیت و خون و دل خوردن و مشقت کشیدن آنها را آواره ادارات نماید.

شاید اکنون فعالیت های تحسین برانگیز این سه شیر زن انگشت طلایی به باد فراموشی سپرده شده که یکی از آنان استاد «مهتاب نوروزی» بود و سال گذشته در کنج اتاقک خشتی گلی فرسوده خویش مظلومانه و بدون هیچگونه توجه و مساعدتی از دنیا رفت. اما تاریخ هیچگاه سابقه درخشان و فعالیت های ارزنده زنده یاد مهتاب نوروزی و استاد زرخاتون عظیمی ایرندگانی و شهناز خلیلی ایرندگانی تنها باقی ماندگان نسل دهه های طلایی 40،50و60 سوزن دوزی بلوچ را فراموش نخواهد نمود.

این سه ستاره ارزشمند از چهره های ماندگار هنر سوزن دوزی ایران  بشمار می روند و تنها بازماندگان و فعالین نسل طلایی سوزن دوزی ایرانی هستند که در شناسایی سوزن دوزی بلوچ و معرفی این هنر کهن و جذاب ایرانی  به جهانیان نقش ارزنده ای داشتنه اند و هرگز در ترویج و معرفی این هنر حتی در حال حاضر با وجود کهولت سن غفلت نورزیده و آرام ننشسته اند .

نباید فراموش کرد که این شیرزنان و فعالین عرصه سوزن دوزی ایرانی تنها هنرمندان و صنعت گرانی هستند که از دهه های طلایی سوزن دوزی بلوچ حرف هایی برای گفتن دارند و گنجینه اذهان آنان مملو از داشته هایی است که اگر غفلت شود برای همیشه دیر خواهد شد.

همانطور که با درگذشت استاد مهتاب نوروزی تجارب و گنجینه های ارزشمند تاریخ فرهنگ و هنر در زمینه هنر کهن سوزن دوزی نیز مدفون گشت بیایید نگذاریم با رفتن مفاخر این هنر ایران زمین گنجینه های ارزشمند مان برای همیشه مدفون گردد.

باید به پاسداشت تجارب ارزشمند آنان و هنر والایشان کتاب ها نوشت،فیلم ها ساخت  و هر آنچه را در سینه دارند مستند کرد تا در گنجینه پرشمار فرهنگ و هنر ایران عزیز  برای آیندگان مان ثبت و ضبط شوند و اینگونه خواهد شد فرهنگ ایران زمین غنی و پربار خواهد ماند نه با دفن گنجینه ها در خاک. فراموشی

مگر جزء این است که ما برای کاوش و دستیابی به آثار تاریخی گذشتگانمان که تاریخ آنها را مدفون کرده هزیته ها می کنیم ولی غافل از اینیم که گنجینه های حالمان را که  خطر زوال آنها را تهدید می کند با بی مهری و غفلت خویش مدفون می نماییم.

برگرفته از سایت : انسان شناسی و فرهنگ

http://anthropology.ir/node/17121