دیدگاه

درباره‌ی انفعال تهران

حسن مرتضوی

شورای هماهنگی معلمان آماری را از میزان شرکت آموزگاران در تحصن سراسری کشور منتشر کرده است که در نوع خود جالب است. در این آمار مشخص است که حضور شهرستان‌های دور از مرکز بسیار چشمگیرتر از خود مرکز بوده است. تهران به عنوان پایتخت عملا در این حرکت عمومی شرکت نداشت و این از یک زاویه بسیار مهم است. از انقلاب مشروطیت به بعد مرکز ثقل همه‌ی جنبش‌های سیاسی و انقلابی تهران بوده است هم از لحاظ جریان روزمره مبارزات و هم از لحاظ وزنه آن در تغییر نهایی رژیم سیاسی. به عبارت دیگر، حرکت اصلی و اساسی از مرکز به پیرامون بوده است. رخدادهای سیاسی تهران موجب ترغیب و تشویق بقیه‌ی کشور به ادامه مبارزه می‌شده است و در نهایت در چهار جنبش اساسی ایران یعنی دوران مشروطیت، نهضت ملی‌شدن نفت، انقلاب ۵۷ و جنبش ۸۸ شکل غالب این بوده که سقوط یا عدم سقوط مراکز اصلی حکومت در تهران تاثیر خارق‌العاده‌ای بر سراسر کشور می‌گذاشته یا نمی‌گذاشته است. از دی ماه ۱۳۹۶ که نخستین برآمد تهیدستان در سراسر کشور بعد از حوادث ۸۸ است، شاهد تغییری عینی در این الگوی قدیمی هستیم. حرکت شهرستانها و مراکز استانی غیر از تهران به مراتب چشمگیرتر و در تغییر فضای سیاسی ایران نقش بارزتری داشته است. آمارها به خوبی نشان می دهند که در حوادث دی ماه، در تظاهرات‌های کارگری از دی تا به امروز، در حرکت معلمان حضور تهران بسیار کمرنگ است (به استثنای تظاهرات مالباختگان و بازنشستگان). تهران عمیقا تحت سیطره‌ی اصلاح‌طلبان است. در اخرین انتخابات بیش از چهار میلیون نفر به کاندیدای اصلاح‌طلب ـ اعتدالی‌ها رای دادند. حوادث دی ماه در تهران با وجود فشار شدیدی که بر توده‌ی اصلاح‌طلبان وارد آورد، عملا نتوانست آنان را به کندن و جدایی قطعی از این جناح سوق دهد. در بهترین حالت فعالان سیاسی تهرانی در اغلب قلمروها دچار کما و انفعال شدیدی شده اند. ریشه‌یابی این رخداد به جای خود، اما به نظرم تاثیر مهم این رویداد از لحاظ تبعات آینده‌ی سیاسی کشور حائز اهمیت است. همین که اقدام مستقیم فعالان صنفی و سیاسی شهرستان ها بدون کمک و حضور تهران موجب تغییر چشمگیر فضای سیاسی شده است، دو نتیجه مهم دارد:

الگوی خرافه‌ی سیاسی که بدون حضور تهران کاری نمی‌شود کرد، تا حدی زیادی درهم شکسته و خود این موضوع بشدت جای خوشحالی دارد.

 دوم، درهم‌شکستن این الگو انرژی‌های بسیار زیادی را در مراکز استانی و شهرستان‌های دور آزاد می‌کند و عملا از وابستگی سیاسی‌ به تهران می‌کاهد. خود این امر سنت‌های مهم بزرگی را در شهرستانها ایجاد می‌کند از جمله تکیه کردن به نیروهای خود و تاکتیک‌های بالفعلی که انتخاب می‌کنند، حضور رنگارنگ ایده‌ها و اندیشه‌ها و ابتکار عمل‌ها در سطح وسیعی از کشور بدون اقتدا به برادر بزرگ یعنی تهران، در هم شکستن فعلا سیاسی تمرکز مبارزاتی در تهران و اشاعه آن به همه نقاط کشور. این دستاوردها فقط در طول یکسال اخیر ایجاد شده و مسلما با تعمیق جنبش سیاسی کشور شاهد بروز خلاقیت‌های محلی گسترده‌ای خواهیم بود.

جمعه ۲۵ آبان ۱۳۹۷ برابر با ۱۶ نوامبر ۲۰۱۸

از فیسبوک نویسنده

...................................................