روز جهانی زن گرامی باد

 خانه داری شغل بدون مزد

فخری شادفر

مدرسه فمینیستی: خانه داری کار مشترکی که زنان بصورت انفرادی در خانه های جدا از هم انجام می دهند کارهایی نظیر بچه داری، آشپزی، خرید، نظافت منزل، نگهداری از سالمندان و غیره. بی شک اگر این کارها در خارج از خانه صورت می گرفت تک تک شان مزد معینی داشت. اما خانه داری در نظام مردسالار سرمایه داری جهانی کار بی مزد و حقوقی تلقی می شود و ارزش افزوده ناشی از انجام این کارها غیر مستقیم به جیب سرمایه دار وارد می شود.

این نظام مردسالار زنان را همواره فرودست می انگارد و بر اساس چنین نگرشی است که انواع و اقسام قوانین تبعیض آمیز را بر زنان تحمیل می کند و ارزش کارهایی را که زنان در خانه انجام می دهند به هیچ می گیرد. این در حالیست که اگر زنی بیرون از خانه شاغل است بعد از اتمام کار بیرون از خانه زمانی که وارد منزل می شود، شیفت دوم کار روزانه او در خانه شروع می شود و این یعنی کار مضاعف.

گفته می شود که زنان خانه دار رئیس خود هستنند و مدیریت و زمان بندی انجام کارهای خانه را در دست دارند حال آنکه چنین نیست و اگر زمانی کم یا کاستی در انجام کارها دیده شود اعضای خانواده به این کم و کاستی های غیر عمدی اعتراض می کنند.

کار بدون مزد خانه قلب اقتصاد است که حاصل آن در تولید و پرورش نیروی کار جدید کار نقش عمده ای دارد. کار زنان خا نه دار جسم و روح کسانی را که از کار روزانه خارج از منزل خسته و فرسوده شده اند، ترمیم می کند. در برسی های مسائل اقتصادی کار خانگی به حاشیه رانده می شود. چون مزدی برای آن پرداخت نمی شود. این نگرش و بررسی بر اساس تبعیض جنسیتی شکل گرفته است.

قوانین نانوشته بسیاری که بر کار خانگی نظارت دارد با هزاران بند نامریی بر زنان تحمیل شده است. اگر قرار باشد کارهای خانه در خارج از خانه انجام شود برای سرمایه دار هزینه بر خواهد بود.

اما در این میان در جامعه ما برخوردهای متناقضی با کار خانه داری صورت می گیرد برای نمونه به مدت ده سال است که بحت های زیادی بر روی طرح بیمه زنان خانه دار در جریان بوده است، اما عملا این طزح هیچگاه به اجرا در نیامد. مسئولان حکومتی با به میان کشیدن بحت بیمه زنان خانه دار می خواهند وانمود کنند که برای کار خانگی زنان ارزش قائلند ولی در واقع می خواهند زنان را خانه نشین کرده و از محیط های شغلی دور نگه دارند.

به رغم اهمیتی که بر خانه نشین کردن زنان می دهند حاضر نشدند که طرح بیمه زنان خانه دار را به مرحله عمل درآورند.

در هر صورت این عدم اجرایی کردن طرح بیمه زنان خانه دار نشان می دهد که مسئولان اساسا ارزشی برای کار خانه داری قائل نیستند و همه این بحث ها عمدتا برای خانه نشین کردن زنان است، بدون پشتوانه و آینده ای در کار بی مزد و مواجب خانه داری.

در نتیجه کار خانگی باید اجتماعی شود. به این صورت که خدمات کار خانه داری در سطح جامعه عرضه شود. دولت ها باید با تاسیس آشپزخانه های عمومی و محله ای و گسترش و عرضه غذاهای نیمه آماده و البته ارزان قیمت، و ارائه دیگر خدمات عمومی همچون گسترش مهد کودک های ارزان یا حتا مجانی، جهت نگهداری فرزندان اقدام کنند تا زنان وقت فراغت به دست آورده و به فعالیت های اجتماعی و انجام کار در بیرون از خانه مشغول شوند و بتوانند در محل کار خود بیمه شده و به آینده ای همراه با حقوق بازنشستگی امید داشته باشند.

اگر زنان بتوانند به استقلال اقتصادی برسند، اعتماد به نفس خود را احیا کرده در نتیجه وابستگی شان به مردان خانواده کم می شود. کار بیرون از خانه به رشد توانایی های زنان و افزایش آگاهی های اجتماعی شان کمک اساسی می کند. زنان در اثر تلاش در عرصه های گوناگون اجتماعی خلاقیت و استعدادهای خود را آشکار می کنند و در سطحی اجتماعی خود را در جامعه به برابری با مردان نزدیک تر می سازند.

جامعه مدرن به کار و خلاقیت زنان که جمعیت کثیری را در جهان تشکیل می دهند نیاز حیاتی دارد. دولت ها مسئول آزاد کردن این نیروی عظیم کار از حصار تنگ خانه ها در جهت توسعه پایدار همه جانبه هستند.

  4مارس 2013