نظر بر خبر

کانون نویسندگان ایران

«آبان» ادامه دارد...

در پی فراخوان برخی خانواده‌های جانباختگان اعتراض‌های آبان ماه و فعالان اجتماعی و سیاسی، دیروز با وجود فضای امنیتی شدید و تهدید خانواده‌ها از سوی نهادهای امنیتی، گروه‌هایی از مردم موفق شدند در چند شهر بر مزار جانباختگان گرد آیند و مراسم یادبود عزیزانشان را برگزار کنند. حضور ماموران امنیتی و انتظامی نه فقط در محل‌های برگزاری مراسم که در سطح شهرها نیز چشمگیر بود. گورستان "بهشت سکینه" کرج، محل دفن پویا بختیاری، در قرق ماموران بود و مردم از ضرب و جرح آنها در امان نماندند. چندین نفرهم بازداشت شدند. در برخی شهرهای دیگر نیز همینطور. این برخوردی است در ادامه‌ی سرکوب اعتراض‌های آبان. کما این‌که در همه‌ی این چهل روز، دستگیری افراد به ظن حضور در جمع‌های اعتراضی همچنان ادامه داشته است.

**

روز گذشته پنجم دی بعضی از شهرهای کشور بار دیگر به رنگ و ریخت پادگان و حکومت نظامی درآمد. در میدان‌ها و چهارراه‌های بزرگ و پرتردد ماموران مسلح ، پیاده و سواره، با لباس فرم نظامی و انتظامی و شخصی در کنار ماشین‌های آبپاش و پلیس و قفس‌دار ایستاده بودند. برای بسیاری از مردم این صحنه‌ها اصلا تازگی ندارد ۴۱ سال پیش برای ماه‌ها حکومت پهلوی همین‌طور صحنه‌آرایی کرده بود. پس از آن نیز در دهه‌های بعد و همین دو سال پیش بارها این صحنه تکرار شد تا رسید به آبان ۹۸. صحنه‌های پیشین گرچه دُرد و درد آن در دل و جان مردم باقی ماند، حول و حوش تاریخ خود به پایان رسیدند و "واقعه‌ای تاریخی" شدند. اکنون در دی ماه به‌سر می‌بریم اما "آبان" به پایان نرسیده است؛ برای هیچ یک از طرفین، حاکمیت و مردم معترض، به پایان نرسیده است. حاکمیت پس از گذشت چهل روز از اعتراضات مردم، با وجود قهر و خشونت تمام عیاری که در سرکوب معترضان به کار برد، همچنان در حال شناسایی و دستگیری معترضان است. هر روز شماری از مردم را به عنوان "اغتشاشگر" تعقیب و بازداشت می‌کند؛ هر روز باید دستگاه سرکوب را در خیابان در معرض تماشا قرار دهد؛ بخش نرم و فرهنگی آن در رادیو و تلویزیون و انواع روزنامه‌ و مجلات وابسته و رانتی هنوز مشغول ساختن و جاانداختن سناریوهای دروغین در باره‌ی اعتراصات آبان و خط‌‌ ونشان کشیدن‌های نهان و آشکار است؛ میان نهادهای گوناگون حکومتی اختلاف‌های برآمده و برملا شده از آبان همچنان ادامه دارد و هر دم بزرگ‌تر می‌شود؛ تشتت، آشفته‌سری و بن‌بستشان نیز هم.

آبان نزد مردم معترض نیز به پایان نرسیده است. در فراخوان‌های علنی‌شان برای برگزاری مراسم یادبود جانباختگان آبان؛ در بیان روشن و بی‌هراس خانواده‌ها مبنی بر "ادامه‌ی راه"، در به صحنه آمدن و حمایت قشرها و گروه‌هایی که تاکنون اعتراضی به وضع موجود نداشتند؛ در پس زدن برنامه‌ها و جوایز دولتی و شبه‌دولتی از سوی نویسندگان و هنرمندان؛ در همدلی فزاینده میان مردم می‌توان مشاهده کرد که "آبان" ادامه دارد. آبان ادامه یافت یکی هم به این دلیل که امر سیاسی را اخلاقی کرد. دیگر برای کسی راحت نیست پا بر فرش قرمزی بگذارد که حکومتیان و شبه حکومتیان در برابرش گسترده‌اند مگر آن‌که احساسی به نام "شرم" نداشته باشد.

دو راه متفاوتِ ادامه‌ی آبان گاه جایی با هم تلاقی می‌کنند. جایی مثل "بهشت سکینه" کرج در روز پنجم دی یا مکان‌های مشابه در شهرهای دیگر. آنجا مردمی حضور یافتند که برگزاری یادمان جانباختگان را حق خود می‌دانستند. مردمی که وجودشان نشان داد سرکوب بسیار خشن اعتراضات آبان با بیش از صدها کشته (در آماری بیش از هزار) و هزاران بازداشتی نه تخم ترس در دلشان کاشته و نه در اراده‌شان خللی ایجاد کرده است. معنایش این است که مهمترین کارکرد دستگاه سرکوب؛ یعنی ایجاد هراس و اطاعت، می‌رود که به تمامی خنثی شود. مگر تا کجا، تا کی می‌شود آزادی بیان جامعه‌ای را به زور سلاح و دستبند و زندان و کشتار سلب کرد؟! به ویژه جامعه‌ای که "نان" نیز از اکثریت مردمش دریغ شده است. برگزاری مراسم یادبود کشته‌شدگان معترض شکل و قسمی از آزادی بیان است و آزادی بیان حقی است که هر انسان با زاده شدنش به خود متعلق می‌کند. مقابله با آن جنگیدن با هویت انسانی است.

چهل روز از اعتراض‌های آبان می‌گذرد اما دستگاه سرکوب هنوز مشغول شناسایی و بازداشت معترضان است و هر روز شماری را دستگیر می‌کند و به زندان‌هایی می‌فرستد که ظرفیتشان پیش از این نیز پر بود؛ اما با "شبح آبان" چه می‌تواند بکند؟ شبح را نمی‌توان ترساند، یا گرفت و دستبند زد و بازداشت کرد. همه جا هست و هیچ جا نیست. هم از این روست که فراخوان یادبود در بهشت سکینه موجب می‌شود میدان‌ها و خیابان‌های شهر (شهرها) با دهها کیلومتر فاصله از محل فراخوان، به قرق ماموران امنیتی و انتظامی درآید. تا شبح آبان هست، آبان ادامه دارد...