انتخابات،

 و ترسی که مردم در دل حکومتگران انداخته اند!

ارژنگ بامشاد

 دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در دهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ برگزار شد. در این دور انتخابات که مقامات وزارت کشور، از حضور ۵۹ درصدی مردم خبر داده اند، کاندیداهای فهرست طرفداران دولت ۶۰ درصد نمایندگان را به خود اختصاص داده و ۳۷ نفر دیگر را به مجلس شورای اسلامی فرستاده اند.  به دنبال اعلام نتایج دور دوم انتخابات، طبق معمول، جناح های حکومتی تلاش می کنند روی ترکیب فراکسیون های درونی مجلس، نحوه انتخاب ریاست مجلس و دیگر مسائل آن متمرکز شوند. بی جهت نیست که حسن روحانی رئیس جمهور رژیم اسلامی در اولین واکنش خود، از برگزاری انتخابات و نتایج آن ابراز رضایت کرد و آرزو نمود که مجلس دهم با دولت همسوتر عمل کند.

اما آنچه در انتخابات این دوره مجلس بر نگرانی حاکمان افزوده است، نحوه برخورد مردم به پدیدۀ انتخابات است. واقعیت این است انتخابات در جمهوری اسلامی نه گزینه ای دمکراتیک و نه عنصری تاثیرگذار بر تحولات جاری کشور است. تمامی قدرت، طبق قانون اساسی در دستان ولی مطلقه فقیه متمرکز است که تمامی ابزارهای قدرت و ثروت را انحصارآ در اختیار دارد و هر گاه اراده کند، مصوبات مجلس را با نیش قلمی از اعتبار ساقط می سازد.  از نگاه دیگر، انتخابات در جمهوری اسلامی، وزن کشی جناح های سیاسی درون حاکمیت برای نحوۀ تقسیم بخش محدودی از قدرت و بنابراین  ثروت ناشی از آن است. تلاش شورای نگهبان برای حذف ۹۹ درصدی کاندیداهای منتسب به اصلاح طلبان با این هدف صورت گرفت که مجلس آینده نتواند جز در راستای منویات رهبر اقدامی انجام دهد. اقدام شورای نگهبان در ابطال آرای مینو خالقی نماینده سوم اصفهان نیز نشان می دهد که این شورا دامنه حذف مخالفان درونی را تا کجا گسترش داده است.  اما علیرغم تمامی این تمهیدات، نحوه واکنش مردم در این انتخابات، نگرانی حاکمان را شدت داده است. مردم چه به صورت تحریم آگاهانه، که بویژه در تهران بسیار چشمگیر بود و چه بصورت دخالت فعال و دادن رای سلبی برای حذف کانیداهای نزدیک به رهبر ، ستون اصلی استبداد دینی را به توپ بستند.  این شیوه اقدام مردم و بهره برداری شان از فرصت "انتخابات" برای ابراز نظر و تمایل خود،  بنا به گفته شخص رهبر"خسارت عظیمی" بر دستگاه ولایت وارد آورد. توجه داشته باشیم که حتی اصلاح طلبان انتظار چنین پیروزی بزرگی را نداشتند.

بهره برداری مردم از فرصت انتخابات، چه برای بیان "نه" خود به حاکمیت استبداد از طریق تحریم، چه با دادن رآی "اعتراضی" و این بار با رآی "سلبی" ، حکومتگران را به هراس انداخته است. خصلت اعتراضی اقدام مردم زمانی برجسته تر می شود که واکنش آنها در برابر سیاست مرعوب سازی نیروی انتظامی را مورد ارزیابی قرار دهیم. نیروی انتظامی و نهادهای امنیتی وابسته به بیت رهبری در اقدامی عجولانه و برای وحشت آفرینی، از رونمائی گشت ۷۰۰۰ نفره نامحسوس خبر دادند. آنها می خواستند با حاکم کردن فضای امنیتی تری بر جامعه، از اقدام آگاهانه مردم تهران، یا به قول ولائی ها "اهل کوفه"، در انتخابات هفتم اسفند انتقام بگیرند و از جسورتر شدن مردم جلوگیری کنند. اما واکنش گسترده و تمسخرآمیز مردم، که در  توئیت آن دختر جوان به عریانی بیان شده بود:« من با موی محسوس، تو با گشت نامحسوس، بچرخ تا بچرخیم!» ، دست اندرکاران را مجبور به عقب نشینی کرد. همین واکنش و اقدام مردم که خود را در انتخابات نیز نشان داد، مجموعه حاکمیت و بویژه دستگاه ولایت را به چاره جوئی کشانده است.

واکنش طرفداران هسته مرکزی قدرت روشن است. آنها بر این نظرند که اگر نمی توانند کل انتخابات را بعنوان عنصر وزن کشی قدرت از میان بردارند و به این بازی نمایشی پایان دهند، لااقل باید امکان بهره برداری مردم از آن را  به پائین ترین حد خود برسانند. اقدام شورای نگبهان در سونامی رد صلاحیت ها  و حتی ابطال آرای مینو خالقی از این نگرش خبر می دهد. در جناح مقابل نیز چاره جوئی برای کاهش نقش و وزن مردم در بهره برداری از انتخابات به جریان افتاده است.  موضع گیری سعید حجاریان در  مصاحبه مفصل اش با روزنامه«اعتماد» در شنبه ۱۱ ارديبهشت۱۳۹۵، از نگرانی های اصلاح طلبان خبر می دهد. سعید حجاریان در این مصاحبه بصورت روشنی خواهان حذف تمامی کانال هائی است که می تواند باعث حضور "غیرخودی"های در درون سیستم های حکومتی شود. او نه تنها خواهان تقویت نقش شورای نگهبان بلکه در صدد تعبیه مکانیسم های جدیدی است که امکان بهره برداری اقلیت های جنسی، قومی، ملی و کلیه دگراندیشان را از میان بردارد.  او در این رابطه با نامحرم دانستن مردم خواهان چانه زنی میان دو جناح حکومتی شده و می گوید:« در قدم اول اصلاح‌طلبان بايد با عقلاي اصولگرا وارد بحث شوند و اين موضوع را به بحث بگذارند. در واقع اصولگرايان و اصلاح‌طلبان بر سر اين موضوع كه يك موضوع ملي است به توافق برسند. ابتدا بايد رضايت آنها را به اين طرح جلب كرد و وقتي دو طرف به نتيجه رسيدند كار مجلس براي تصويب چنين طرحي آغاز شود.... اصلا نياز نيست مجلس يك ساختمان بسيار بزرگ و با تعداد زيادي نماينده باشد. با تعداد كمي نماينده اما با كيفيت بالا مي‌توان حتي نتايج بهتري هم كسب كرد.... اصولگرايان چاره‌اي ندارند. يا بايد قيد انتخابات را بزنند يا اينكه تن به چنين طرح‌هايي بدهند كه اتفاقا براي‌شان مفيد خواهد بود و تحت هر شرايطي در قدرت سهيم خواهند بود.» به دیگر سخن، "تئوریسین اصلاحات" با نگرانی از بهره برداری مردم از مقوله انتخابات، خواهان نزدیکی بیشتر  اصلاح طلبان و اصولگرایان و مسدود کردن منفذهائی است که می تواند مورد استفاده مردم قرار گیرد. به نظر می رسد نگرانی از مردم نه تنها دستگاه ولایت و نهادهای و ارگان های وابسته به آن ، بلکه مجموعه اصلاح طلبان درون حاکمیت را نیز  فرا گرفته است. بی جهت نیست که اصلاح طلبان کنونی به شیوه های گوناگون تلاش می کنند از اصلاح طلبان گذشته و بویژه از میر حسین موسوی و مهدوی کروبی دور شوند و به دامان ائتلاف هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی پناه آورند. هر دو جناح حکومتی در تاکید بر حفظ اقتدار حاکمیت و مهار مردم با هم همسو هستند هر چند در زمنیه نحوه سازماندهی اقتصاد و تعامل با جهان خارج و نحوه پیشبرد سیاست هایشان در برآورده کردن اقتدار حاکمیت و مهار مردم دیدگاه های متفاوتی دارند. روشن است که تمامی جناح های حکومتی از حضور و نقش مردم بشدت وحشت زده اند. تمامی تلاش و هدف آنها، مهار حرکت های مردم و جلوگیری از شکل گیری تشکل های مستقل توده ای است . وحشت از مردم، عنصری است که تمامی جناح های حاکمیت را فراگرفته است. آنها برای مهار مردم راه های متفاوتی در پیش گرفته اند. این نکته ای است که طرفداران حاکمیت مستقل مردم  نباید به فراموشی بسپارند و از کنارش بی تفاوت بگذرند!

شنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۳۹۵ برابر با ۰۷ می ۲۰۱۶