کانون نویسندگان ایران

نظر بر خبر

 

اعتراض سینماگران ایرانی به اختناق و سانسور

 

پس از توقیف فیلم سینمایی «خانه پدری» با دستور قضایی، سرانجام کاسه‌ی صبر بخشی از سینماگران سررفت و روز یازدهم آبان با انتشار بیانیه به وضعیت حاکم بر سینما اعتراض کردند. بیش از ۲۰۰ تن از سینماگران این بیانیه را امضا کرده‌اند.

در بخشی از بیانیه آمده است: «برخی فیلم‌سازان به خاطر ساختن اثری انتقادی، محکوم به زندان و ممنوعیت خروج از کشور و یا با ممنوعیت‌ کار روبه‌رو شده‌اند» و اضافه شده که: «تبعیض‌های آشکار در توزیع فرصت‌ها و امکانات‌، اختناق و سانسور، موجب مهاجرت ناخواسته‌ شماری از سینماگران شده است». امضاکنندگان بیانیه اعلام کرده‌اند: «بیزاری خود را از سیاست‌های تفتیش شکل و محتوا به هر نحوی اعلام می‌کنیم و خواهان آزادی بیان و اندیشه هستیم».

بهرام بیضایی، ناصر تقوایی، ، پرویز کیمیاوی، جعفر پناهی، رخشان بنی‌اعتماد، اصغر فرهادی مسعود جعفری جوزانی، ، محمد رسول‌اف، ابوالحسن داوودی، خسرو معصومی ، حسن برزیده، عزیز‌الله حمیدنژاد و سعید روستایی از جمله سینماگرانی هستند که امضایشان پای این بیانیه دیده می‌شود.

 

به دنبال توقیف فیلم سینمایی «خانه پدری» که چند روز پیش با دستور قضایی انجام گرفت شماری از سینماگران با انتشار بیانیه‌ به سلطه‌ی سانسور بر سینما اعتراض کردند. توقیف فیلم «خانه پدری» نه اولین توقیف است و نه، چنانچه در بر همین پاشنه بچرخد، آخرین آن خواهد بود. در چهار دهه‌ی گذشته فیلم‌های بسیاری اجازه‌ی ساخت و اکران نگرفته‌اند و در موردهایی نیز پس از چند روز نمایش ممنوع شده‌اند. فیلم‌هایی که در این سال‌ها به نمایش درآمدند نیز گرچه مهر ممنوعیت و توقیف بر پیشانی‌شان نخورد زخم‌خورده‌ی تیغ سانسور بودند. سانسور و توقیف اما یکی از ستم‌هایی است که سینما ی ایران با آن مواجه است. فراری دادن و ممنوع کار کردن و بایکوت فیلمنامه‌نویسان، کارگردانان و بازیگران "غیرخودی" و "غیر ارزشی" به انواع و اقسام شیوه‌ها ؛ اعمال تبعیض در تولید و عرضه‌ی فیلم‌ها؛ تعدد مراکز بازبینی و سانسور و "مجوز"؛ تحمیل خودسانسوری؛ ..... بخشی دیگر از ستم مزمنی است که سینما و سینماگران در ایران گرفتار آنند. و این همه، برای آن انجام می‌گیرد که سلطه‌ی فرهنگی حاکمیت بر جامعه تامین شود سلطه‌ای که پشتیبانی "نرم" برای "سلطه‌ی سخت" است. فاصله‌ی فرهنگ حاکمیت با فرهنگ مردم تعیین کننده‌ی میزان فشار و کنترل و ستمی است که بر سینما و دیگر عرصه‌های هنر و ادبیات تحمیل می‌شود.

دولت و دیگر ارکان حکومتی نباید در کار ادبیات و هنر دخالت کنند. کاهش شدید مخاطبان ادبیات و هنر فقط یکی از آثار چنین دخالتی است. سازوکارها باید آزادانه در اختیار فعالان این عرصه‌ها باشد. آنچه می‌تواند جلوی روش‌های اختناق‌آمیز و سانسور را بگیرد اعتراض فعال به آن است. از این زاویه بیانیه‌ی گروهی از سینماگران که روز یازدهم آبان منتشر شد از اهمیت برخوردار است به ویژه که آشکارا خواهان "آزادی بیان و اندیشه" شده‌اند.

این «آزادی بیان بی‌هیچ حصر و استثنا»ست که می‌تواند موجب شکوفایی و بالندگی هنر و ادبیات شود و از هرز رفتن و تباه شدن استعدادها و خلاقیت‌ها جلوگیری کند.

.........................................

بیانیه اعتراضی سینماگران ایران

 

ما سینماگران، گروهی نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده، بازیگر و طیفی از نیروی انسانی با تخصص‌های گوناگون و دست‌اندرکار هنر و صنعت سینما هستیم که برای آفریدن یک اثر در قالب فیلم مستند، داستانی یا انیمیشن فعالیت می‌کنیم. اما سال‌های سال است موقعیت حرفه‌ای ما مورد هجوم و آسیب قرار گرفته است.

 

۱. ما امنیت شغلی نداریم، بسیاری از همکاران ما به دلیل سیاست‌های تصمیم‌گیران، همواره با بیکاری‌های درازمدت روبرو بوده و هستند. برخی فیلم‌سازان به خاطر ساختن اثری انتقادی، محکوم به زندان، ممنوعیت خروج از کشور و یا با ممنوعیت‌ کار روبرو شده‌اند. تبعیض‌های آشکار در توزیع فرصت‌ها و امکانات‌، اختناق و سانسور، موجب مهاجرت ناخواسته‌ی شماری از سینماگران شده است.

 

۲. ما نه تنها امنیت نداریم که ایده‌ها و فیلم‌هایمان نیز به علت نداشتن قانون جامع و کامل در زمینه‌ی حق مالکیت فکری امنیت ندارند و توسط کاربران ناآگاه و دزدان در اینترنت و در برخی شبکه‌های ماهواره‌ای و خانگی مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند.

 

۳. فیلم‌های ما نه تنها از دست دزدان در امان نیستند بلکه طی سالیان متمادی با تعدد مراکز تصمیم‌گیری برای سینما روبرو بوده‌ایم و همواره از طرف قوای مجریه، مقننه و قضائیه و نیز نهادهای صاحب نفوذ و جریان‌ها و افراد به ‌اصطلاح خودسر، فیلم‌های بسیاری توقیف و سانسور شده‌اند.

 

۴. سانسور و مراحل دریافت مجوز برای هر بار ساختن فیلم، تبدیل به دیواره‌ای مرگبار شده است. شوراهای پروانه ساخت و پروانه نمایش در وزارت ارشاد، همواره با نگاه سلیقه‌ای و ایدئولوژیک، فیلمسازان را پیش و پس از تولید، ناگزیر به دستکاری در شکل و محتوای آثارشان می‌کنند. این آثار، ماه‌ها و سال‌ها در چنگال توقیف و سانسور گرفتار می‌شوند و گاه به حبس سرمایه‌های معنوی و مادی سینماگران تا زمان نامعلومی می‌انجامد. برخی آثار با وجود داشتن پروانه ساخت و حتی پروانه نمایش، توقیف می‌شوند. سیاست‌های کنترل محتوا تا جایی است که صاحبان‌ سرمایه امنیت لازم برای سرمایه‌گذاری در صنعت سینما را ندارند.

 

۵. ما در عرضه‌ی فیلم‌هایمان هم امنیت نداریم. برخی نهادها اغلب سالن‌های سینما را در اختیار دارند و همواره فیلم‌ها را با دیدگاه سلیقه‌ای و رانتی به نمایش ‌درمی‌آورند.

 

۶. مقررات، مصوبات و آیین‌نامه‌های دولتی طوری تنظیم شده‌اند که اشتغال به کسب و کار سینمایی را نه یک حق انسانی که یک امتیاز به شمار آورده است. بهره‌برداری از این‌ شیوه، سلب حقوق انسانی فیلم‌سازان است.

 

۷. دخالت آشکار و پنهان دولت‌‌ و دیگر نهادها در زیرساخت‌ و عملکرد اصناف سینمایی، باعث شده است فعالیت‌های صنفی سینماگران فاقد استقلال لازم باشند، تداخل و تشتت در حوزه‌های تصمیم‌گیری و دخالت برخی قوا در عملکرد مجری قانون، ناتوانی قوه‌ی مجریه را دوچندان کرده است.

 

۸. حمایت دولت و نهادهای سینمایی در زیرمجموعه‌ی وزارت ارشاد و دیگر ارگان‌های خاص از آثار سینمایی به گونه‌ای بوده است که فیلم‌هایی با محتوای نازل یا پروپاگاندای خاص سهم بیشتری در اشغال پرده‌های سینما داشته‌ و کمتر جایی برای آثار دیگر سینمایی باقی می‌ماند.

 

۹.سرمایه‌های مشکوک از طریق اشخاص و گاه با حمایت برخی نهادها وارد سینما شده و موازنه‌ی اقتصاد طبیعی میان دو سوی تولید و عرضه را برهم زده و تهیه فیلم را در انحصار گروهی خاص درآورده است. در این شرایط، نهادهای نظارتی در دولت‌های گوناگون تنها نظاره‌گرند.

 

 ۱۰. سوءاستفاده از ارزش‌ها به بهانه‌ی فیلم ارزشی و به قصد تصاحب سرمایه‌های عمومی و ایجاد رانت‌های هنگفت برای نهادها و افراد خاص، اغلب محل درآمدی برای کسانی است که تنها خود و افکارشان را ارزشمند می‌پندارند. این دست افراد و نهادها برای گرفتن رانت‌های بیشتر، به تخریب و زدن انگ‌های ایدئولوژیک به فیلم‌های مستقل روی می‌آورند تا آن‌ فیلم‌ها را از چرخه‌ی تولید و اکران بیرون کنند.

 

سینمای ایران بنابر همه‌ی این محدودیت‌ها و موانع از درخشش در عرصه‌های جهانی بازمانده و در داخل هم با ریزش مخاطب روبروست. ما بیزاری خود را از سیاست‌های تفتیش شکل و محتوا به هر نحوی اعلام می‌کنیم و خواهان آزادی بیان و اندیشه هستیم.

 

اسامی امضاکنندگان بیانیه بر اساس حروف الفبا به شرح زیر است:

 

مسعود آب‌پرور

 

عبد آبست

 

سپیده ابطحی

 

پرویز آبنار

 

طهورا ابوالقاسمی

 

امیر اثباتی

 

داوود آجرلو

 

نسیم احمدپور

 

امرالله احمدجو

 

محمد احمدی

 

بهرام ارک

 

محسن استاد‌علی

 

آرش اسحاقی

 

الهام اسحقی

 

سیاوش اسعدی

 

نگار اسکندرفر

 

لاله اسکندری

 

مهرداد اسکویی

 

محمد اسماعیلی

 

اشکان اشکانی

 

محمد اطبایی

 

رویا افشار

 

مهناز افضلی

 

حسن آقا‌کریمی

 

مجید آقایی

 

مینا اکبری

 

جلیل اکبری‌صحت

 

مصطفا آل‌احمد

 

مصطفی امامی

 

حسین امیری‌دوماری

 

محسن امیریوسفی

 

کامیاب امین‌عشایری

 

مسعود امینی‌تیرانی

 

محمدجعفر باقری‌نیا

 

حببب باوی‌ساجد

 

روح‌الله برادری

 

مجید برزگر

 

حسن برزیده

 

شیرین برق‌نورد

 

رخشان بنی‌اعتماد

 

ایمان بهروزی

 

مهدی بوستانی‌شهر‌بابکی

 

بهرام بیضایی

 

فرزاد پاک

 

ژینوس پدرام

 

جعفر پناهی

 

امیر پوریا

 

ناصر تقوایی

 

فرهاد توحیدی

 

امیر توده‌روستا

 

رویا تیموریان

 

یلدا جبلی

 

مانی جعفر‌زاده

 

حمید جعفری

 

زهرا جعفری

 

محمد جعفری

 

مسعود جعفری منجیلی

 

روناک جعفری

 

مسعود جعفری‌جوزانی

 

محمدرضا جهان‌پناه

 

پوریا جهانشاد

 

ستار چمنی‌گل

 

عزیزالله حاجی‌مشهدی

 

شادی حاجی‌مشهدی

 

روح‌الله حجازی

 

سیروس حسن‌پور

 

آتبین حسینی

 

پیمان حقانی

 

منیژه حکمت

 

محمد حمزه‌ای

 

عزیزالله‌ حمید‌نژاد

 

فرهنگ خاتمی

 

محسن خان‌جهانی

 

سهراب خسروی

 

اشکان خطیبی

 

فردین خلعتبری

 

فرزاد خوشدست

 

نوید دانش

 

ابوالحسن داودی

 

شاهرخ دستورتبار

 

فرید دغاغله

 

محمد‌رضا دلپاک

 

محمد راسخ

 

امیر راضی

 

عباس رافعی

 

مسعود رایگان

 

مهدی رحمانی

 

محمد رحمانیان

 

جمال رحمتی

 

عباس رزیجی

 

جمیل رستمی

 

رئوفه رستمی

 

محمد رسول‌اف

 

ناهید رضایی

 

سیدرضا رضوی

 

امیر‌شهاب رضویان

 

محسن رمضان‌زاده

 

امید رنجبر

 

سعید روستایی

 

محمدرضا روشن‌قیاس

 

احسان روناسی

 

علی رویین‌تن

 

مرجان ریاحی

 

آرش رئیسیان

 

مونا زاهد

 

علی زمانی‌عصمتی

 

حمیدرضا زینالی

 

جمال ساداتیان

 

سامان سالور

 

رضا سبحانی

 

محمدعلی سجادی

 

کاوه سجادی‌حسینی

 

کامران سحرخیز

 

هومن سیدی

 

میثم شاه‌بابایی

 

محمد شاهوردی

 

مژده شمسایی

 

کتایون شهابی

 

شهنام شهباز زاده

 

شاهپور شهبازی

 

ابراهیم شیبانی

 

مهوش شیخ‌الاسلامی

 

محمد شیروانی

 

مصطفی شیری

 

ویدا صالحی

 

جعفر صانعی‌مقدم

 

ناصر صفاریان

 

بهتاش صناعی‌ها

 

احمد طالبی‌نژاد

 

سیدعلیرضا طباطبایی

 

محسن ظریفی‌پور

 

امیر عابدی

 

علی عابدی

 

رضا عاطفی

 

سعید عالم‌زاده

 

نیما عباس‌پور

 

نسرین عبدی

 

محمدرضا عرب

 

فائزه عزیز‌خانی

 

بهرام عظیم‌پور

 

سیدعلیرضا علویان

 

پدرام علیزاده

 

مرجان علیزاده

 

فرود عوض‌پور

 

نازنین فراهانی

 

آذرخش فراهانی

 

حمید فرخ نژاد

 

فرید فرخنده‌کیش

 

علیرضا فرخنده‌کیش

 

مهدی فرد‌قادری

 

سهیلا فرزاد

 

مرتضی فرشباف

 

امیر فرض‌الهی

 

کاوه فرنام

 

اصغر فرهادی

 

علی فرهمند

 

داود فروغی

 

مهرداد فرید

 

اسماعیل فلاح‌پور

 

محمد فیضی

 

حجت قاسم‌زاده‌اصل

 

فرهاد قدسی

 

محسن قرایی

 

مرتضا قیدی

 

محمد کارت

 

بهرام کاظمی

 

بهمن کامیار

 

مهدی کرم‌پور

 

واروژ کریم‌مسیحی

 

نیکی کریمی

 

بابک کریمی

 

کیوان کریمی

 

شکوفا کریمی

 

ابوالفضل کریمی‌اصل

 

علی کلانتری

 

علیرضا کهن‌دیری

 

پرویز کیمیاوی

 

مجید گرجیان

 

احمدرضا گرشاسبی

 

هوشنگ گلمکانی

 

رضا گوران

 

رامتین لوافی

 

سودابه مجاوری

 

سید‌هادی محقق

 

نوید محمدزاده

 

فرشاد محمدی

 

مهناز محمدی

 

ابراهیم مختاری

 

شمیم مستقیمی

 

ایران مسعودی

 

مجیدرضا‌ مصطفوی

 

علی مصفا

 

سحر مصیبی

 

بهمن معتمدیان

 

خسرو معصومی

 

مریم مقدم

 

شهرام مکری

 

اسماعیل منصف

 

آذر مهرابی

 

فرهاد مهرانفر

 

حسین مهکام

 

فرهاد مهندس‌پور

 

وحید موسائیان

 

امیر موسوی

 

گراناز موسوی

 

کاظم مولایی

 

میثم مویینی

 

محمدرضا مویینی

 

هدی مویینی

 

مجتبا میرطهماسب

 

مزدک میرعابدینی

 

اسماعیل میهن‌دوست

 

مهدی نادری

 

محسن ناظری

 

سارا نامجو

 

قربان نجفی

 

محمدرضا نجفی

 

مهتاب نصیرپور

 

رایا نصیری

 

بهزاد نعلبندی

 

نقی نعمتی

 

پریدا نوری‌زاده

 

سید‌ضیاء هاشمی

 

مرتضی هرندی

 

مرضیه وفامهر

 

محمود یار‌محمدلو

 

اصغر یوسفی‌نژاد

 

هارون یشایایی

........................