مصرف فزاینده داروهای ضد درد، درد پنهان

تهمینه بقایی

گفتار سیاسی رادیو راه کارگر
جمعه ۱۶ بهمن ۱۳۸۸ - ۵ فوریه۲۰۱۰

مصرف سرسام آور دارو به ویژه داروهای مسکن مخدر دار مثل استامینوفن – کدئین و ترامادول و آنتی بیوتیک ها در درجه بعدی در کشور ما و رواج گسترده خود درمانی، نگرانی جامعه پزشکی وکارشناسان اجتماعی را برانگیخته است. بنابر گزارش خبرگزاریها، اطلاعات ارائه شده توسط وزارت بهداشت خبر از آمار تکان دهنده مصرف یک میلیارد و 98 میلیون قرص استامینوفن- کدئین در سال می هد. دکتر مجید ابهری محقق و استاد دانشگاه در این باره اظهار داشته است " آمارتکان دهنده مصرف قرص استامینوفن – کدئین و ترامادول، بیانگر خود درمانی بوده که می تواند با مخفی کردن علائم بیماری و درد باعث طولانی شدن درمان و بعضا در مان اشتباه شود". وی افزود که مصرف خودسرانه این گونه داروها زمینه ساز جدی اعتیاد است.

مصرف بی رویه این گونه داروها در حالی انجام می شود که بسیاری از آنان بدون مراجعه به پزشک و از طریق خود درمانی و صرفا خرید از داروخانه ها انجام می شود. بنا به اظهارات کارشناسان، این نوع قرص های مسکن یه دلیل این که در ترکیبات خود از خانواده مواد مخدر مثل مرفین دارند، درصورت استفاده مداوم ودر مواردی حتی پس از 3 روز مصرف می توانند باعث اعتیاد گردند. این ها ضمن ایجاد وابستگی و اعتیاد فیزیکی و روانی موجب ایجاد تحمل می شوند و به این صورت که اثر ضد دردی آن ها کاهش می یابد و جهت تسکین درد می باید مقدار مصرف دارو را بالا برد که متعاقب آن تاثیرات سمی دارو بیش تر می شود.

هم چنین مصرف زیاد و بی رویه مسکن استامینون می تواند به ناراحتی های گوارشی، مسمومیت های کبدی و حتی مرگ منجر شود. بررسی های صورت گرفته تنها در بیمارستان لقمان تهران حاکی از آن است که معمولا در طول یک شبانه روز حدود 150 بیمار بدلیل مسمومیت های دارویی به این مرکز منتقل می شود.

مسئولین ودست اندرکاران وزارت بهداشت و درمان ضمن اعلام خطر از روند بی سابقه و نگران کننده مصرف این گونه داروها در کشور، آموزش "تغییر الگوی مصرف" را راه حل عنوان کرده اند. چنانچه معاون غذا و داروی وزارت بهداشت دکتر شیبانی اعلام کرده است که 65 در صد بار بیماری ها در کشور به علت رعایت نکردن الگوی صحیح تجویز و مصرف غیر منطقی دارو است.

اگرچه ریشه یابی و راه حل های مسئولین کشورمبنی بر آموزش مردم وتغییر الگوی مصرف درپاسخ به معضل بی رویه مصرف دارو وعواقب آن، باری از واقعیت را در بردارد. ولی از ریشه یابی علل بوجود آورنده چنین شرائطی که مردم به خود درمانی ومصرف بی رویه و خودسرانه دارو های مسکن و آرام بخش روی می آورند عاجز است. به عبارت دیگر مشکل اساسا به عادت های به اصطلاح غلط ونا آگاهی مردم خلاصه شده است. گویی این مردم هستند که گناهکارند وباعث این بحران شده اند.

سئوال اساسی این است که چرا و تحت چه شرائطی به یکباره مردم به خود درمانی ومصرف بی رویه این گونه داروهای خطرناک روی آورنده اند؟

واقعیت این است که وضعیت نابسامان بهداشت و درمان، به واسطه خصوصی شدن هر چه بیش تر درچرخه تولید و توزیع و عرضه دارو در کشور بحران جدی وارد کرده است که این به نوبه خود عامل اصلی سرخوردگی و رانده شدن بخش عظیم مردم به خود درمانی وبه اصطلاح مصرف غلط وبی رویه دارو های ارزان و در دسترس در بازار گشته است. شهاب الدین صدر رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اعتراف به طلب 333 میلیارد تومانی شرکت های دارویی از دولت، اعلام خطر کرده است که این کمبود نقدینگی شرکت های تولید وتوزیع دارو، آن ها را در آستانه ورشکستگی جدی قرار داه ومشکلات جدی را در تامین داروهای مورد نیاز کشور به وجود خواهد آورد.

مشکل اصلی در حال حاضر این است که شرکت های بیمه گر و در راس آن سازمان تامین اجتماعی سهم خود را به داروخانه ها و مراکز درمانی و بیمارستان ها نمی پردازند و همین مساله باعث شده تا این مجموعه داروخانه ها وبیمارستان ها نتوانند به شرکت های تولید وتوزیع کننده دارو پولی بپردازنند. بنا به گزارش وزیر بهداشت مرضیه وحید دستجردی، در حال حاضر سازمان های بیمه گر950 میلیارد تومان به بیمارستان ها و مراکز درمانی مقروضند. بنابر گزارش هاو اخبار برخی از شرکت های پخش دارو، قرار دادهای شان را با بیمارستان ها و مراکز درمانی لغو کرده اند. و به این ترتیب عرضه و توزیع داروهای مصرفی مردم در بیمارستان ها و مراکز درمانی با اختلال جدی روبروست. این درحالی است که دوسوم داروهای مصرفی در بیمارستان ها و مراکز درمانی دولتی مصرف می شود. به عبارت دیگر بخش عظیمی از مردم، چه آن ها که بیمه دولتی ندارند و چه آن ها که از بیمه های دولتی برخوردارند، قادر نیستند که در بیمارستان ها و مراکز درمانی درمان شده و دارو مورد نیاز خود را دریافت کنند.

در بسیاری از موارد هزینه تامین داروهای مورد نیاز به گردن بیماران انداخته می شود و آن ها ناچار می شوند که یا دارو را به چند برابر قیمت از بازار آزاد تهیه کنند ویا آن که بدون دارو با درد خود بسازنند.

در چنین شرائطی و بر زمینه فقر فزاینده کنونی، اخراج ها وبیکار سازی های گسترده، اعتیاد روزافزون اساسا درمیان قشر جوان و فعال جامعه و افزایش 60 در صدی افسردگی وسایر بیماری های روحی- روانی، مردم ناامید از درمان و دریافت داروهای مورد نیازشان، به ناچار به خود درمانی واستفاده از داروهای در دسترس وارزان همچون استامینوفن – کدئین روی می آورند. فقدان مقررات و استاندارد های ناظر بر فروش داروهای بدون نسخه به ویژه داروهای مسکن وضد درد در داروخانه ها و عدم وجود سیستم مرکزی جهت آموزش سوٍء مصرف داروهای مسکن و عوارض جانبی آن ها، عدم کنترل بر مقررات و استانداردهای مصرف که می باید به طور متمرکز واز طریق نظارت وزارت بهداشت و درمان اعمال شود، خود مزید برعلت است.

بحران کمبود نقدینگی و دارو- درمان که هزینه های آن مستقیما روز مردم س شکن می شود، در حالی است که میلیارد ها تومان از همین پول مردم توسط دولت ونور چشمی های غیر دولتی بالا کشیده شده واز سفره خالی مردم دزدیده می شود.

بنا به گزارش از بودجه سال 89 دولت احمدی نژاد، میلیارد ها تومان با گشاده دستی به موسسات خصوصی زیر نظر سردمداران رژیم، حسنینان، مشائی و آیت الله مصباح و دیگر دزدان و قاتلان مردم تخصیص داده شده است. این بودجه های هنگفت به جای حل مشکل نقدینگی سازمان های بیمه، حل مشکل ورشکستگی شرکت های داروئی و بالاخره تامین حداقل امکانات بهداشت ودرمان برای مردم، به آقایان و نورچشمی های حکومتی اختصاص داده شده که کبسه های پول شان را پرتر کنند.

بهداشت ودرمان و دارو حق اولیه و طبیعی هر انسانی است . در کشور ما، این حق نیز همانند سایر حقوق انسانی از مردم سلب شده است. با خصوصی شدن بهداشت و درمان، تنها اقلییتی از پولدارها وطبقات مرفه قادر به استفاده از این حق هستند و اکثریت محروم جامعه ما محکوم به بیماری ومرگ شده اند. تامین حق درمان و دارو نیز در کشور ما میسر نمی شوئد مگر باسرنگونی رژیمی که به بوجود آورنده وحامی چنین بی حقی اجتماعی است.