نگاهی به دور جدید مذاکرات صلح میان فلسطین واسراییل

یوسف لنگرودی

مذاکرات صلحی که با جاروجنجال های تبلیغاتی و با حضور رهبران اسراییل، فلسطین و شخص باراک اوباما رییس جمهور آمریکا در واشنگتن آغاز شد، تنها با گذشت اندک زمانی به بن بست رسید و اگر تلاش های آمریکا در این روزها برای ازسرگیری آن به نتیجه نرسد، به شکست کامل منجر خواهد شد.

بسیاری از تحلیلگران امور خاورمیانه از همان ابتدا به دور جدید مذاکرات خوشبین نبودند و اسراییل را طرف قابل اعتمادی برای دستیابی به صلح، نمی دانند. حکومت اسراییل همان حکومتی است که در طول هفده سال گذشته موقعی که نخستین دور مذاکرات رسمی بین طرفین آغاز شد، و بر اساس آن قرار بود تا ظرف پنج سال کشور مستقل فلسطینی ایجاد گردد، به همه پیمان ها و طرح های صلح با فلسطینیان  از جمله، معاهده صلح اسلو - که میان یاسر عرفات و اسحاق رابین امضا شده بود-،  طرح صلح آمریکا موسوم به " نقشه راه " در دوره ریاست جمهوری جرج بوش و "طرح صلح عربی" - که به ابتکار پادشاه سعودی تهیه شده بود- بی اعتنا بوده و یا نادیده گرفته است.  طرح های صلحی که ضمن به رسمیت شاختن اسراییل ازسوی اعراب، به طوربسیار شفاف وواضحی، امتیازات زیادی برای اسراییل در نظر گرفته بودند.

این بار نیز دولت دست راستی این کشور، با توجه به آغاز دور جدید مذاکرات صلح،  توقف شهرک سازی در مناطق اشغالی را تمدید نکرد و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر این کشور، درست یک روز مانده به پایان مهلت توقف شهرک سازی - که در روز بیست وششم سپتامبر به پایان رسید- با پیامی بی سرو ته، شهرک نشینان را به" شکیبایی" ترغیب کرد. در واقع دولت اسراییل با این موضع گری خود، نه تنها گامی در جهت پیش بردن مذاکرات بر نداشت بلکه با سپردن تصمیم به شهرک نشینان، عملا ادامه عملیات خانه سازی در زمین های فلسطینیان را تایید کرد.

 رییس تشکیلات خود گردان فلسطین، پیش از آغاز گفتگوها اعلام کرده بود که اگر اسراییل توقف شهرک سازی را تمدید نکند، مذاکرات را ترک خواهد کرد.  هنگامی که با سر رسیدن پایان مهلت توقف شهرک سازی در مناطق اشغالی، اسراییل به اقدامی برای تمدید آن دست نزد، وی در موقعیت بسیار دشواری قرار گرفت و از قرارمعلوم، ناتوان تر از آن بود که تهدید خود را بلافاصله به مرحله اجرا درآورد. وی کمی بعدتر،  در جریان دیدار با سارکوزی رییس جمهور فرانسه، اعلام کرد که درباره خروج از مذاکرات ابتدا باید با سایر گروه های فلسطینی واتحادیه عرب مشورت کند. سازمان آزادیبخش فلسطین در نشست روز شنبه دوم اکتبر، با صدور بیانیه ای اعلام داشت که مذاکرات صلح را تا زمانی که اسراییل ازشهرک سازی دست بر ندارد، متوقف خواهد کرد..

این مذاکرات ادامه همان گفتگوهایی است که درسال ۲۰۰۸به دنبال تخریب خانه های فلسطینی ها در بیت المقدس شرقی و صدور مجوز ساخت ۱۶۰۰واحد مسکونی در آن ناحیه، و سپس در اعتراض به تهاجم خونین اسراییل به غزه تقریبا به مدت دو سال متوقف شده بود. تشکیلات دولت فلسطینی پس از مدتی اعلام کرد که تنها وارد مذاکرات غیر مستقیم با دولت اسراییل خواهد شد.  "جرج میچل" نماینده باراک اوباما، میانجی مذاکرات غیر مستقیم بود.

 در سال جاری میلادی، بدون آنکه در باره توقف تخریب واحدهای مسکونی فلسطینی ها و عدم توسعه شهرک سازی های یهودی نشین در بیت المقدس شرقی توافقی حاصل شود و تضمینی به طرف فلسطینی داده شود، فشار بر تشکیلات خود مختار فلسطینی برای بازگشت به دور جدید مذاکرات مستقیم، از سوی آمریکا افزایش یافت. کاخ سفید اعلام کرد که عدم بازگشت دولت خودگران به گفتگو های صلح، به روابط میان دو طرف آسیب وارد خواهد آورد و جرج میشل نماینده ویژه اوباما در امور اسراییل و فلسطین، تهدید کرد که حاضر نشدن عباس به میز مذاکره، موجب خواهد شد تا آمریکا کمک های سالانه پانصد میلیون دلاری خود به دولت او را به تعلیق در آورد. حالا که نیز محمود عباس تحت فشار و تهدید مجبور به بازگشت به دور جدید گفتگو شد، داستان مذاکرات دو سال قبل باز هم دارد تکرار می شود.

جنگ طلبان حاکم براسراییل، با عدم تمدید توقف شهرک سازی، لااقل در زمان انجام مذاکرات صلح، یک بار دیگر نشان می دهند که به صلح اعتقادی ندارند و تنها برای فریب افکار عمومی است که به دور میز مذاکره می نشینند و تا آن جایی گفتگوها را قبول دارند که به پیمان صلحی منجر نشود. کاخ سفید که بنا بر یک رشته ملاحظات داخلی و بین المللی، امیدوار بود تا این مذاکرات در ادامه خود مقدمات تشکیل کشور فلسطینی ( صد البته یک کشور ضعیف، ناتوان و بدون حق دخالت و تصمیم گیری در سرنوشت خود)  را ظرف یک سال آینده فراهم آورد و خواهان این است که اسراییل حداقل تا زمانی که این مذاکرات در جریان است، از توسعه شهرک نشینی دست بردارد،  برای ترغیب اسراییل به دست برداشتن از خانه سازی و نجات این گفتگوها " جرج میچل " را به منطقه فرستاده است. روز های آینده معلوم خواهد شد که این تلاش ها تا چه اندازه موثر واقع خواهد شد و اسراییل توقف شهرک سازی را تمدید خواهد کرد یانه؟

حقیقت این است که فلسطینی ها یکی از شرایط صلح دایمی با اسراییل را نه فقط توقف شهرک سازی ها در بخش شرقی بیت المقدس و کرانه باختری رود اردن، بلکه تخلیه کامل اتباع اسراییل از این بخش ها و سپردن اداره و کنترل آن به دست دولت فلسطینی می دانند؛ مخصوصا این که شهرک سازی در مناطقی برپا می شود که ارتباط بیت المقدس شرقی را به نوار رود غربی اردن قطع می کند. بنابراین، تشکیل  یک کشور فلسطینی بدون الحاق دوباره این مناطق به فلسطینی ها، از مضمون تهی می شود و بی معناست.

در این میان مقامات اسراییلی از فرصت استفاده کرده و ضدیت خود را با تلاش های صلح  نشان می دهند." لیبرمن" وزیر خارجه روسی الاصل و فاشیست و نژاد پرست اسراییل می گوید:" دست یابی صلح با فلسطین تنها با دفع خطر ایران ممکن است". نماینده دیپلماسی دولت دست راستی اسراییل در حالی دراین باره به هذیان گویی روی آورده که هر کودکی می داند که بهترین راه " دفع خطر ایران"، عقد قرار داد صلح واقعی وعادلانه میان اسراییل و فلسطین است. تنها از این طریق است که رژیم ولایت فقیه حربه موثری را در تبلیغات و برپایی جاروجنجال و سیاه بازی در دفاع از ملت فلسطین، از دست می دهد. آنانی که از عملی ساختن صلح با فلسطینی ها طفره می روند و فقط زبان جنگ را می فهمند، بیشترین خدمت را به رهبران جمهوری اسلامی می کنند. این داستان را که، راه صلح میان اسراییل و فلسطین ازبغداد می گذرد – که در زمان جرج بوش مطرح شده بود- همه بیاد دارند و می دانند که تنها یک دروغ  بزرگ و شیادی سیاسی بود برای توجیه تهاجم به آن کشور. حکومت صدام سرنگون گردید، عراق ویران گشت و بغداد فتح شد اما از صلح واقعی میان اسراییل و فلسطینی ها خبری نشد. در این میان تنها حکومت اسراییل نسبت به گذشته شریرتر و گستاخ تر شده است.

با ادامه وضعیت کنونی، به نظر می رسد که به زودی دیگر موضوعی برای مذاکرات صلح باقی نماند. زیرا حکومت اسراییل در هر قدمی که بر می دارد، با قاپیدن و حذف آنچه را که مربوط به اختلافات دو طرف هست، هر نوع مذاکره ای را بی معنا می سازد. یک باراعلام می کند اورشلیم برای همیشه به اسراییل تعلق دارد و سرنوشت آن قابل مذاکره نیست؛ بار دیگر مسئله بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین شان را غیر قابل قبول می داند و حالا نیز آنقدر به سیاست تجاوزکارانه وغصب زمین های فلسطینی ادامه داده که پس ازجنگ ۱۹۶۷بالغ بر صدوبیست هزار شهرک و صد اردوگاه یهودی نشین درسرزمین های متعلق به فلسطینی ها ایجاد شده است که در مجموع این مستعمره نشین ها، بیش از سیصد هزار یهودی سکنه گزیده اند.

 دولت اسراییل، همه این سیاست های سرقت زمین های دیگران و اخراج اهالی بومی آن را علیرغم مخالفت های سازمان ملل و افکار عمومی جهان، پیش برده و می برد. آن گاه  که فلسطینی ها به این همه نیرنگ، فریب و زورگویی اعتراض می کنند، فورا جنگ طلب، عقب مانده و وحشی خوانده می شوند. در این میان حامیان اسراییل به جای سرزنش این کشور، به او حق می دهند و ناز و خشم آن را به جان می خرند.

متحدان اسراییل با چنین سیاستی نه تنها رفتار تبعیض آمیز خود را به نمایش می گذارند بلکه با باز گذاشتن درب جهنم در مناقشات خاورمیانه، بزرگترین خدمت را درحق جریان های جنگ طلب و سازمان های ستیزه جو و بنیاد گرای ارتجاعی یهودی و اسلامی، روا می دارند. درحالی که اسراییل با حمایت بی دریغ حامیان خود، تا توانسته زده، کشته، خورده و برده، غصب کرده و جز فلاکت و بیچارگی و آوارگی برای فلسطینی ها چیزی باقی نگذاشته، هنگامی که برخی گروه های فلسطینی اینجا و آنجا دست به سلاح می برند و جریاناتی که از روی درماندگی و استیصال دست به موشک پراکنی بی خاصیت می زند، آنگاه همه چیز به کار می افتد تا جای متجاوز و اشغال شده عوض شود. سیاه، سفید و سفید، سیاه جلوه داده شود.

 گفتن ندارد که هیچ چیز، مطلقا هیچ چیز، باعث نمی شود تا فلسطینی ها تاوان و بهای زجر و کشتار وحشتناکی را که به سر یهودیان آمده، بپردازند. همین چندی پیش  بود که تعدادی از هنرمندان صلح طلب اسراییلی در یک اقدام مشترک اعلام داشتند که در سرزمین های فلسطینی که در آن شهرک های یهودی نشین برپا می شود، برنامه ای اجرا نخواهند کرد.  چند روز قبل نیز تعدادی ازیهودیان صلح طلب جان بدر برده از کشتار هولوکاست، با سوار شدن بر یک کشتی کوچک حامل کمک های انسانی به غزه، قصد داشتند تا به طور سمبلیک محاصره جنایت کارانه اسراییل علیه مردم بی دفاع غزه را بشکنند. این کشتی هنگام عزیمت به سوی غزه توسط واحد های نیروی دریایی ارتش اسراییل توقیف شد و درست همین هفته قبل بود که" شورای حقوق بشر" سازمان ملل با صدور بیانیه ای حمله ارتش اسراییل به کشتی های های امدادی به غزه را محکوم کرد. این شورا عملیات ارتش اسراییل را که دو ماه قبل  در آب های آزاد صورت گرفت، غیر قانونی و متضاد با قوانین بین المللی دانست. عملیاتی که به مرگ چندین نفر از امدادگران منجر شد.

اکنون دیگر بیش از گذشته روشن شده است که حکومت اسراییل، مایل نیست تا به بن بست مذاکرات صلح با فلسطینیان پایان دهد و قدم موثری در جهت یک صلح عادلانه بردارد و به جز جنگ و خصومت به چیزدیگری نمی اندیشد. آن ها هنگامی که از صلح صحبت می کنند، تنها به آن به عنوان تاکتیکی برای خریدن وقت نگاه می کنند تا بسیاری از موضوعات مورد اختلاف با فلسطینی های بی دفاع را، شامل گذشت زمان کنند تا راحت تر نقشه بلعیدن فلسطین را پیش ببرند.

اما یک چیز مسلم است و آن را همه می دانند؛ و آن این است که دو ملت اسراییل و فلسطین سر انجام راهی جز این ندارند که در صلح درکنار یکدیگر زندگی کنند. امنیت کشور اسراییل نه با بلعیدن فلسطین، بلکه با پذیرش واقعیت یک کشور مستقل فلسطینی است که می تواند تحقق یابد.

پنجم اکتبر 2010