چه گشایشی پس از رفع تحریم ها ؟

 

زن های ایرانی خلع سلاح نمی شوند

نويسنده

Florence Beaugé

فرستاده ویژه لوموند دیپلو ماتیک

 

 

مراعات مفاد موافقت نامه ی منع گسترش تسلیحات اتمی بوسیله ی ایران، برداشته شدن تدریجی تحریم های بین المللی را بدنبال خواهد داشت. برقراری مجدد مبادلات و نتایج سیاسی آن بر انتخابات قانون گذاری پیش رو در ماه فوریه تأثیر خواهد گذاشت. زنان ایران با آگاهی از این تحولات سهمی فزاینده در جمهوری اسلامی بازی می کنند و به راهی که در پیش رو دارند می اندیشند

 

یک گروه دختر نو جوان شادمانه وارد واگن شده وبه دلیل نبودن صندلی خالی براحتی در کف واگن مستقر می شوند، روسری هایشان روی شانه هایشان غلط می خورد و موهایشان را آشکار می کند. اهمیتی ندارد: اینجا مخصوص زنان است. در متروی تهران که در اواخر سالهای ۱۳۹۰ بکار افتاده، واگن های ابتدا و انتهای خط به زنان اختصاص دارد. زنان می گویند « برای راحت بودن » سوار این واگن ها می شوند.اینجا فضا آرامش بخش است. در واگن های دیگر که مختلط هستند، زوج های جوان بدون مشکلی دست در دست هم دارند.

 

متروی مدرن و تمیز تهران تنها وسیله است برای پرهیز از راه بندان ها و هوای آلوده. در حال حاضر ۵ خط مترو مورد بهره برداری قرار گرفته. ایستگاه ها پشت سر هم با نام« شهدای» جنگ ایران و عراق (۱۹۸۸ـ۱۹۸۰) نام گذاری شده اند. با وجود گذشت ۲۷ سال از پایان جنگی که در مجموع نزدیک به نیم میلیون کشته بر جای گذاشت، حکومت دست از بهره برداری از یادآوری آن بر نداشته است.

 

مترو بازتاب دهنده ی تناقضات جمهوری اسلامی است. لباس های شیک با رنگهای روشن و یا معمولی کنار هم دیده می شود. بطور متوسط برای هر ۵ زن با چادر سیاه یکدست، پوششی که برای کارمندان زن در ادارات اجباریست، ۲ زن با روسری رنگی می توان دید، پوشش کامل صورت وجود ندارد، ضمن آنکه صحنه های غیر قابل تصوری را می توان مشاهده کرد: فروشنده های دوره گردی که پستان بند، شورت های زنانه و کیف های دستی می فروشند.

 

۳۶ سال پس از انقلاب اسلامی، صرف نظر از قوانینی که به زنان حقوق کمتری نسبت به مردان می دهد، زنان نقش عمده ای در ایران ایفا می کنند. آنها با وجود اینکه اغلب پست های حساس اداری برویشان بسته است جای خود را در همه ی بخش های دیگر جامعه باز می کنند.

 

بر اساس یک حدیث ( به نقل از پیامبر) که صحت آن مورد تردید است، زنان از حق قضاوت محرومند و با وجودی که می توانند به عالی ترین درجه از سلسله مراتب روحانیت شیعه یعنی آیت اللهی برسند، بخشی از مراجع مذهبی آنها را از تفسیر متون مقدس ( قرآن ) منع می کنند، ولی می توانند آرشیتکت، مدیر شرکت، وزیر.....باشند. مجلس شورای اسلامی ۹ نماینده ی زن (همه از جناح محافظه کاران) دارد و خانم مرضیه افخم به عنوان اولین سفیر زن ایرانی در ماه نوامبر ۲۰۱۵، پست سفارت ایران در کوالالامپور را کسب کرد.

 

هیچ چیز ساده بدست نمی آید: زنان برای مطرح بودن و بخصوص برای شناساندن حقوقشان در کشوری که در همه زمینه ها از تبعیض رنج می برند، باید مبارزه کنند.

 

آنها برای ازدواج کردن، اشتغال به کار، مسافرت کردن، ارث بردن مجبور به تحمل قوانین غیر قابل قبول و وابسته به تمایل رئیس خانواده هستند. به عنوان مثال یک زن برای طلاق گرفتن بر خلاف شوهرش می باید در برابر قاضی دلیلی برای درخواستش ارائه دهد و منتظر اجازه او باشد. نگهداری فرزندان تا سن ۲ سالگی برای یک پسر و ۷ سال برای دختر به مادر سپرده می شود، پس ازآن پدر حق نگهداری فرزندان را خواهد داشت مگر اینکه خود او از این وظیفه سر باز زند. مسئولیت سرپرستی فرزندان بعهده ی پدر است حتی اگر آنها با مادرشان زندگی کنند.

 

آزاده کیان استاد جامعه شناسی در دانشگاه پاریس ۷ چنین نتیجه می گیرد « مرد از نظر قانون شاه است »

 

سواد آموزی : دستاورد عمده انقلاب اسلامی

 

مطابق آمار رسمی تنها ۱۴ در صد زنان به کار اشتغال دارند، این رقم کمتر از واقعیت است، در حقیقت با در نظر گرفتن کارهای غیر رسمی و فعالیت های کشاورزی بین ۲۰ تا ۳۰ در صد آنها فعالیت متداوم دارند و این فقط یک آغاز است. تقاضای زنان برای وارد شدن به بازار کار سریعاً افزایش می یابد. در دانشگاه ها ۶۰ در صد دانشجویان دختر هستند. امیر نیک پی کارشناس زیست شناسی پیش بینی می کند «آنها در نبرد کارشناسی و کارشناسی ارشد پیروز شده اند، بزودی پیروزی در رده ی دکترا را نیز کسب خواهند کرد». از دید او زنان ایرانی در وضعیتی مشابه آنچه زنان فرانسوی در سالهای ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ داشته اند قرار دارند: حضور در همه ی بخش های جامعه، ولی بجز چند مورد استثنائی، بدون قدرت واقعی و اغلب در رده های پائین توانائی اقتصادی.

 

زنان سال به سال موانع تازه ای را تسخیر می کنند، آزاده کیان خاطر نشان می کند « ایران کشوری است که بیشترین تعداد مهندسان را پرورش می دهد» و به این نکته اشاره می کند که اولین زنی که نشان فیلد« Field » (معادل جایزه نوبل برای ریاضیات) را در سال ۲۰۱۴ دریافت کرد یک ایرانی بنام مریم میرزاخانی است.

 

تیری کوویل (Thierry Coville) اقتصاد دان اشاره می کند «در استان های جنوب بخصوص در بلوچستان با اکثریت سنی مذهب، [ در حالی که ۹۰ در صد ایرانیان شیعه هستند ] جایی که فرهنگ مرد سالارانه ی عرب غالب است، چند همسری شایع است در صورتی که ایرانیان تک همسری را انتخاب می کنند، حتی در این مناطق نیز نقش زنان رو به افزایش است. این یک روال عمومی در جامعه است».

 

آزاده کیان تأکید می کند« تحول عمده در ایران عبارت است از خود آگاهی در باره اهمیت آموزش بعنوان وسیله ای برای کسب استقلال».

 

نکته ای که اغلب فراموش می شود این است که سواد آموزی برای دختران بدون شک عمده ترین دست آورد انقلاب اسلامی در ۱۹۷۹ بشمار می رود. سارا شریعتی جامعه شناس و کارشناس مذاهب که در دانشگاه تهران تدریس می کند چنین توضیح می دهد « خانواده های سنتی بصورت غیرقابل انتظاری آزادی سواد آموزی دختران را در جمهوری اسلامی پذیرفتند. وقتی من به روستاهای دور افتاده می روم مردان می گویند « آیت اله خمینی زنان را به جبهه ی جنگ فرستاد و دختران کوچک را به مدرسه، ما هم همین کار را می کنیم ».

 

اولین بازتاب ها : زنان دیر تر ازدواج می کنند، و بخصوص بطور متوسط بیش از ۲ کودک ندارند، بر خلاف ۷ کودک در سال های اول انقلاب اسلامی که نتیجه سیاست افزایش جمعیت بود. دولتمردان بکرات یاد آوری می کنند که جمعیت ۱۰۰ میلیونی به جمعیت ۷۸ میلیونی ارجحیت دارد ولی زنها در این مورد گوش شنوائی ندارند.

 

خانم شهلا شرکت مدیر مجله زنان امروز که انتشار دو باره آن پس از توقیف ده ماهه بخاطر انتشار یک شماره ی مخصوص «داغ» در مورد رابطه ی آزاد از سر گرفته شده، به طنز می گوید« حتی در سال های [ریاست جمهوری] احمدی نژاد(۱) عقب گرد نداشتیم و همچون اتومبیلی با چراغ های خاموش در شب، راهمان را ادامه دادیم.دهها هزار نفر زن و مرد در تهران بصورت زوج آزاد زندگی می کنند. زوج آزاد با ازدواج موقت (صیغه) که در مذهب شیعه مجاز است ولی در جامعه مورد پذیرش نبوده و کم اعمال می شود، متفاوت است. در شماره مخصوص سعی کردیم از داوری خودداری کرده و به هیچ وجه آنرا ترغیب نکنیم و حتی خطرات آنرا گوشزد کردیم، با وجود این اعتراض محافظه کاران محکومیت مجله را بدنبال داشت».

 

هنگامی که مدیر مجله زنان امروز به دادگاه احضار شد در ابتدا به عنوان طرفدار حقوق زنان «فمینیست، یک توهین در ایران»، مورد موأخذه قرار گرفت. او برای دفاع از خویش اظهار داشت که «واقعیت های جامعه ی ایران را انعکاس می دهد»، چیزی که بی فایده بود. وی می گوید « مشکل در ایران این است که تشکیلات و مردها فکر می کنند که اگر ما خواستار ایفای حقوق خویش باشیم از وظیفه ی مادری و همسری خود باز می مانیم».

 

Art Up Man یک کافه شیک در مرکز شهر تهران است. پایتخت تعداد زیادی از این قبیل کافه ها دارد ، جایی که بقول یک دانشجوی دختر در رشته حقوق، جوانها برای تفریح و وقت گذرانی دور هم جمع می شوند. پسران و دختران در حالی که با تلفن های همراه خود سرگرم هستند، دور یک میز با صدای موزیکی که ترانه های الویس پریسلی را پخش می کند، به بحث کردن مشغولند.

 

یگانه ک، دانشجوی میکروبیولوژی با ماتیک برنگ تمشک روی لبها و لاک ناخن های سیاه با صدای بلند اعلام می کند که رژیم «قابل اعتماد» نیست و اینکه باید همه چیز و در وهله ی اول نام «جمهوری اسلامی» را تغییر داد. دو دور انتخابات ۲۶ فوریه [مطلب پائین صفحه را بخوانید ] به او امیدی نمی دهد و گلایه می کند« درجاهای دیگر مردم می توانند نمایندگانشان را انتخاب کنند ، در اینجا نه. همیشه یکنفر حق تصمیم گیری در مورد هر چیزی و هدایت را دارد. به عقیده ی من ما مثل کره شمالی هستیم».

 

دو نفر از دوستانش با شگفتی اعتراض می کنند. رحیل ح، با آرایشی به سبک PUNK می گوید، « اصلاَ این طور نیست، اینجا با وجود ظاهر پلیسی رژیم، مردم آزادند. ما آزادی زیادی برای حرف زدن یا انتخاب پوشش نداریم، ولی برای بقیه ی چیزها هر کار بخواهیم می کنیم».

 

سروش ت، با عینک های آفتابی که روی روسری اش قرار گرفته دخالت می کند « همه این ممنوعیت ها مسخره است، هر وقت از خانه بیرون می آیم پدرو مادرم سفارش می کنند " مواظب باش "، نه اینکه این وضعیت مورد تأییدشان باشد، ولی بنظرآنها باید جامعه و سیستم را در نظر داشت». یک چیز بیش از همه این دختر جوان را عذاب می دهد « اینجا مردم حق دخالت در هر کاری که می کنید را بخود می دهند»

 

روسری مشکل عمده ی زنان ایران نیست: می گویند « با آن کنارمی آئیم»، با اعتقاد به این امر که لزومی ندارد برای چنین چیزی مشکلات عمده ای برای خودمان بوجود بیاوریم. بیکاری، تورم، کنکور ورودی دانشگاهها دلواپسی بیشتری برایشان دارد.

 

یگانه، هرروز همراه دوستانش همچون بازی موش و گربه سعی می کند محدودیت های تحمیل شده توسط حکومت را دور بزند. در تابستان کفش هایی که مچ پاهایش را آشکار می سازد، انتخاب می کند و بخصوص ازلاک ناخن های رنگی استفاده می کند، چیزهایی که کاملاً ممنوع است. درزمستان ساپورت، نوعی جوراب ضخیم، و روی آن یک دامن کوتاه می پوشد. اگر به اینها چکمه های بلند هم اضافه کند می تواند با خطر باز خواست و تذکر از سوی پلیس گشت ارشاد مواجه شود، که در چهارراهها و مراکز تجاری در شمال پایتخت، جایی که جوانهای مرفه دوست دارند وقت بگذرانند، تردد می کند.

 

در حالی که می خندد می گوید،« یک روز من را به پاسگاه پلیس بردند، از من عکس گرفتند، مشخصاتم را ثبت کردند و تذکر دادند: اگر در دو ماه آینده این کار را تکرار کنی اسمت درلیست ثبت خواهد شد».آرزوی او اینست که از این فضای خفقان آور دور شود. در اولین فرصت به اروپا یا امریکا خواهد رفت.

 

خانم بهناز شفیعی تصمیم گرفته « بماند و عمل کند»، کوتاه قد، لاغر اندام و با آرایش غلیظ زیر روسری اش، در ۲۶ سالگی او اولین زن ایرانی است که اجازه موتورسواری بصورت حرفه ای را کسب کرده است. در حالی که زنان حق ورود به استادیوم ها برای تماشای مسابقات فوتبال را ندارند، او اجازه یافته در استادیوم آزادی تهران با موتور ۱۰۰۰ سی سی اش تمرین کند. یک روزنامه محافطه کار در پائیز گذشته، پس از بازگشت وی از میلان، جایی که بعنوان میهمان افتخاری در اجتماع موتورسواران شرکت کرده بود، با عنوان «بهناز چشمها را خیره می کند» از او یاد کرد. با همه اینها این دختر جوان می داند « هیچ جیز قطعیت ندارد»، فردا یک روحانی محافظه کار می تواند تصمیم بگیرد که او از موتور سواری مثل مردان در یک محیط مردانه منع شود. تا آن موقع او «راه را برای بقیه زنان باز می کند»، بدون واکنش تحریک آمیز و با رعایت قانون ودر ادامه می گوید، «من به ایرانی بودنم افتخار می کنم».

 

در کرج در حومه تهران، جایی که زندگی می کند، هر از چند گاهی موتورسواری می کند، وقتی مردان متوجه می شوند که او یک زن است یا با بوق زدن تشویقش می کنند یا فریاد می زنند« برگرد سرماشین رختشوئی ات».

 

در ایام قبل از انتخابات سنگینی خاصی در فضا حس می شود. آیت اله علی خامنه ای رهبر انقلاب تقریباً هر شب با حضور در تلویزیون دستورالعمل هایش را اعلام می کند، با اعلام خطر به مردم که «بوسیله غرب آلوده نشوید» و « از تماس با بیگانگان پرهیز کنید». از زمان توافق اتمی، افزایش اخطارهای رهبر و اصولگرایان نشان از هراس آنها از این ایده است که با رفع تحریم ها و گشایشی که بدنبال خواهد داشت، کنترل وضعیت از دستشان خارج شود. چند ماه قبل آیت اله احمد جنتی رئیس ۸۹ ساله و شدیداً محافظه کار شورای نگهبان اعلام خطر کرد که توافق اتمی نباید راه را برای مطالبات دیگر باز کند، «مواظب باشید که فردا مسأله زنان و برابری زن و مرد مطرح نشود».

 

خانم فریبا هشترودی از جمله کسانی است که روحیه اش را از دست نمی دهد، این نویسنده سرشناس به اختصار می گوید« من تحریک نمی کنم ولی آنچه را فکر می کنم با صدای بلند اعلام می کنم» و با لبخند اعتراف می کند « جنون این سرزمین را در ژن هایش دارد». وی با گذراندن زندگی بین کشور محل تولدش و فرانسه، جایی که از سنین نوجوانی مهاجرت کرده است، فعالیت سیاسی را کنار گذاشته و به مقاومت از طریق نوشتن روی آورده است. در هر بازگشتش به ایران شاهد بدست آوردن موفقیت های تازه ای از سوی زنان می شود، با خوشنودی می گوید «در یک شهرک در بلوچستان، شورای شهر که کاملاً در اختیار مردان است، یک زن را بعنوان شهردار انتخاب کرده است». مثال هایی از این گونه در همه جا مشاهده می شود.

 

جامعه ای در بند ظواهر

 

آیا سرکوب خشونت بار « جنبش سبز» بدنبال اعتراضات پس از انتخاب مجدد(آقای) احمدی نژاد به ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۹، آنگونه که بسیاری فکر می کنند، موجب خاموش شدن هر گونه جنبش اعتراضی شده؟. (خانم) هشترودی مخالف این دیدگاه است و می گوید « زنها هنوز با وجود مقاومت ها، در خط اول به مبارزه ادامه می دهند و کوتاه نمی آیند»، و توضیح می دهد که سازمانهای غیر دولتی بوجود آمده بوسیله ی آنها در همه جا رشد می کند. در حومه تهران مکان هایی برای نگهداری کودکان خیابانی یا مادران مبتلا به ایدز و یا مراکز ترک اعتیاد برای معتادان به مشروبات الکلی، با موافقت دولت بوجود آمده. این خود یک بدعت است چون تا بحال حکومت وجود بیماران مبتلا به ایدز و اعتیاد به مشروبات الکلی را نفی می کرد.

 

مبارزه زنان با وجود مستمر بودن، نا منظم و غالباً بصورت انفرادی است. آنها بخاطر درگیر بودن برای رتق و فتق امور روزانه شان، اکثراً چهره های پیشروی مبارزات خویش را فراموش می کنند: (خانم)نسرین ستوده وکیل دادگستری و(خانم) رخشان بنی اعتماد کارگردان سینما که تحت مراقبت شدید قراردارند و یا(خانم) نرگس محمدی مدافع حقوق بشر که بخاطر « تبلیغات بر ضد حکومت» به ۸ سال زندان محکوم شده.

 

زن خانه دار ۴۰ ساله ای که نام فرح را برایش برگزیده ایم آهی می کشد و می گوید «ما خوشبخت نیستیم و نمی توانم توضیح بدهم چرا» فضا بطور کلی خوب نیست. کشورمان را دوست داریم ولی چیزی که کمبود داریم بطور خیلی ساده «هوا برای نفس کشیدن» است. در دانشگاه علم و صنعت که پسرش تحصیل می کند، بلند گوها هر روز آیه های قرآن و توصیه و اندرز پخش می کنند. برای دانشجویان چندین هفته بزرگداشت بمناسبت های هفته جنگ، هفته بسیج، هفته شهدا....می گذارند. فرح با خشم می گوید، « اینها مغزشویی است،خسته شدیم!».

 

خانم محبوبه جاویدپور،از این فضای سوگواری همیشگی گلایه ای ندارد و به آن فکر نمی کند. او بسیجی است. به بیان صحیح تر، عضو نیروی بسیج مقاومت است، که توسط آیت اله خمینی ایجاد شد. این داوطلبان، به عبارتی نیروهای ذخیره ی سپاه پاسداران انقلاب هستند. تعداد آنها را در حال حاضر ۱۰ میلیون تخمین می زنند. موقعیت اجتماعی شان، امتیازات بیشماری مثل بورس های تحصیلی، امکانات استخدامی و ورود به دانشگاهها را به آنها می دهد. مردم از آنها هراس داشته و مورد نفرتشان هستند. طبقات مرفه آنها را حقیر می شمارند.

 

خانم جاوید پورعضو هیئت امنای مسجد امام رضا در تهران در حالی که چادربلند سیاهش را بطور محکم بدور خود پیچیده با حالتی مصمّم جابجا می شود. این زن ۵۴ ساله و مادر سه فرزند، از بسیجی بودن احساس غرور می کند. او در این مسئولیت « نوعی عملکرد به اسلام » را می بیند. توافق اتمی برایش نا خوشایند نیست ولی دربرابر ایالات متحده (آمریکا) همچنان مشکوک است. بنظر وی آنها به فعالیت های خود برای بی اعتبار کردن جمهوری اسلامی، منتها بصورت مزورانه، ادامه می دهند. می گوید: خوشبختانه ما حالا خوب فهمیده ایم و قادر به مقاومت در برابر اقدامات آمریکا هستیم، وبا اظهار خرسندی ادامه می دهد،« البته رهبر هست! او ما را آماده کرده و راهمان را نشان می دهد».

 

فرح زن خانه داری که خود را خدا نشناس می خواند، از « مذهبی بودن ظاهری اظهار نگرانی می کند». آثار مهر بر روی پیشانی مردان، که در نتیجه تماس مکرر با زمین آشکار می شود یا برای تظاهر به مقدس نمایی برای خود بوجود می آورند، یا تسبیحی که در دست دارند، تمام اینها او را رنج می دهد. می گوید: « در جامعه ی بیمار ما حفظ ظاهر و تزویر و دوروئی مسلط است، نمی دانم این وضعیت ما را به کجا می برد».

 

در تأیید دیدگاه بدبینانه ی وی: شمار وحشتناک اعمال جراحی زیبایی اعمال شده در زنان، بینی ، لبها ، گونه ها، ابروها...... یک دانش آموز دبیرستان برای جشن تولد ۱۸ سالگی اش به عنوان هدیه، عمل جراحی بینی "رینوپلاستی" را از طرف والدینش دریافت می کند. در تهران بینی های شیپوری، صورت های همچون عروسک های باربی با آرایش غلیظ از زیر روسری ها آشکار می شود. عاملی که باعث رواج این پدیده در طی ۵ تا ۱۰ سال در همه ی طبقات اجتماعی شده، توجه افراطی زنان به صورتشان است، چون از آشکار کردن موها و بدنشان منع شده اند.

 

به امید آنکه وجهه ی کشور به وضع سابق برگردد

 

در قم، شهر مذهبی ایران، نفس کشیدن راحت تر است چون دقیقاً در کویر قرار دارد. اینجا آلودگی هوا وجود ندارد ولی هوا خشک و در تابستان خفقان آور است. این شهر با یک میلیون نفر جمعیت، در ۱۵۰ کیلومتری جنوب غربی پایتخت، مرکز بزرگترین مدرسه ی علمیه کشورـ جایی که ۵۰۰۰ زن در آن به فراگیری علوم دینی مشغولندـ ، یک مکان زیارتی است. در این شهر حضرت معصومه، خواهر امام رضا هشتمین امام شیعیان، در یک آرامگاه بزرگ مدفون است. روی نمای ساختمانها تصاویر بزرگ آیت اله خمینی یادآور این نکته است که رهبر فقید انقلاب اسلامی سالها در این شهر اقامت داشته است. اینجا از لباسهای رنگارنگ خبری نیست. همه زنها بدون استثنا چادری هستند. اکثراً با موتورسیکلت پشت شوهرانشان ـ با چادرهاشان در باد ـ آمد و شد می کنند.

 

در حال حاضر در ایران ۸۰۰۰۰ زن آموزش دیده در علوم دینی به ترویج امور مذهبی مشغول هستند. خانم فریبا السوند یک مجتهد ـ بالا ترین مقام در روحانیت شیعه ـ است. او در مرکز مطالعات خانواده و زنان تدریس می کند، دانشجوهای وی هم زن و هم مرد هستند. درآغاز صحبتش می گوید « زنان ایران با زنهای کشورهای عرب تفاوت دارند. ما به آزادی خود خیلی اهمیت می دهیم، این به فرهنگ ایرانی و مذهب شیعه ارتباط دارد ». در مورد اجباری بودن حجاب، از آنجایی که بدون شک با سئوالات فریبنده ی ظاهراً بی غرض آشنائی دارد با لحظه ای سکوت می گوید « یک آیه در قرآن به ما می گوید " حجاب داشته باشید "، این کار ما را محافظت می کند، اگر این اصل اسلام را نادیده بگیریم، اصول دیگری را هم زیرپا خواهیم انداخت».

 

برای این مادرخانواده ی ۶۰ ساله ی محافظه کار پیش می آید که برای شرکت در کنفرانس های مذهبی به اروپا یا آمریکا مسافرت کند. او در هر یک از انها «نگاه منفی غربیها» را حس کرده و از آن مثل همه ی ایرانی ها رنج می برد. برای او وسایل ارتباط جمعی مسئول این سوء برداشت هستند ، از این در واهمه است که «رفع تحریم ها که آرزوی همه مردم و همچنین رهبر» است، در نهایت موجب تحت سلطه قرار گرفتن ایران شود. متأسف است که « غرب می خواهد در ایران نفوذ داشته باشد ولی عمل متقابل ایران را نمی پذیرد»، و آرزویش این است که خصوصیات کشورش محفوظ بماند، « مذهب ما یک فرهنگ و نوعی دستور زندگی به ما ارائه می دهد. آزادی می باید در کادر دستورات قرآن قرار داشته باشد».

 

خانم زهرا امین مجد که جوان تر ولی به همان اندازه معتقد به اصول است، نیز فارغ التحصیل حقوق اسلامی است و در قم تدریس می کند. خنده رو و ظاهری طبیعی دارد. او فکر می کند « مسیحیت و اسلام وجوه مشترک بسیاری دارند» و تأسف می خورد از این که در غرب « نگاهی چنین منفی به اسلام و بخصوص در رابطه با زنان دارند»، و چیزی که بیش از همه نگرانش می کند، « روابط جنسی آزاد از نوع غرب است که ایرانیان دررؤیای آن هستند » وچنین نتیجه گیری می کند « بجای انتظار معجزه داشتن از رفع تحریم ها بهتر آنست که بیشتر کار کنیم ».

 

برای خانم ساناز امینی گر چه بازگشت ایران در صحنه ی بین المللی خوشحال کننده است، یک آرزوی ویژه دارد وآن این که «تصویری که از ایران در اذهان بوجود آمده تغییر کند و ارزش های از دست رفته اش در نهایت ترمیم شود». با شلوار جین، کفش های پاشنه بلند و شال لطیف،او یک نمونه ی موفقیت در جامعه است. وی بیش از ۲۰ اثر در باره آشپزی و فرهنگ ایران نوشته، یک مرکز آموزش هنر پذیرایی ( Culinary Club) دایر کرده و مجله ی ساناز سانیا را که بالا ترین رده فروش مجلات آشپزی را دارد منتشرمی کند. رفع تحریم ها چشم اندازهای بیشماری را برایش نوید می دهد. می خواهد ایران را به « یک قطب آشپزی شیک و آلامد » تبدیل کند.

 

هیچ چیز نمی تواند مانع یک مدیر دیگر خانم فرانک عسکری شود. در ژوئن ۲۰۱۳ هنگامی که وی در لندن بسر می برد، پیام رئس جمهور آقای حسن روحانی را شنید که می گفت « به ایران بیائید». دو ماه پس از آن وی به ایران مراجعت می کند و شرکت تو ایران (To Iran) یک شرکت خدماتی توریسم برای مدیران اداری و تجاری، را راه اندازی می کند. هم زمان با آن سایت اینترنتی که همه اطلاعات موجود در باره ۵۰ شهر ایران را در بر می گیرد تأسیس می کند، چیزی که نوعی راهنمای آنلاین است و بلافاصله مورد استقبال قرار می گیرد.

 

عمده ترین خطر برای رژیم

 

از هنگام توافق اتمی ۱۴ ژوئیه، پیش خرید های To Iran هر دو ماه دو برابر شده. مشتریان آن اغلب اروپائی هستند، چیزی که برای خانم عسکری اولویت دارد این است که مبادلات بانکی بین ایران و کشورهای خارجی که در سالهای اخیر بخاطر تحریم های غرب ممنوع شده بود از سر گرفته شود.منابع مالی To Iran همچون بسیاری از شرکت های ایرانی در دوبی مسدود شده است. « ما با کمبود پول در گردش مواجه هستیم، برای خروج از این بن بست مجبور به انجام بده بستان هستیم، ولی این روش نمی تواند تداوم داشته باشد، آزاد کردن منابع مالی و امکان سرمایه گذاری برای ما یک ضرورت است ».

 

خانم شهین دخت ملاوردی که به صراحت لهجه معروف است از ملاقات با روزنامه نگاران هراسی ندارد، ولی آن روز بطور خاص از زبان کنایه و اشاره استفاده می کند، باید گفت که شرایط برای او دشوار است چون این حقوقدان ۵۰ ساله، ۲ سال قبل به سمت معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده منصوب شده است و بنا براین احتیاط می کند. می گوید « زنان بیشتری می باید به مجلس راه پیدا کنند » یا « ما باید زنان را در همه جوانب حکومت دخالت دهیم »، بدون یک کلمه پس و پیش. بین نزدیک بودن انتخابات مجلس در ۲۶ فوریه و رفع تحریم ها و بحران آغاز شده با عربستان سعودی، وی نمی تواند اجازه ی کمترین انحرافی را بخود بدهد، چیزی که قابل درک است. از آنجائی که او بعنوان کسی که به اصلاح طلبان نزدیک است شناخته می شود، مورد نفرت محافظه کاران افراطی می باشد. الثارات یکی از روزنامه های منتسب به آنها از ماه ژانویه توقیف شده است، این روزنامه افراطی از دو ماه قبل بی وقفه به فحاشی نسبت به خانم ملاوردی می پرداخت و او را بخصوص به سهل انگاری در رابطه با پوشش خانمها و بویژه نزدیکی با مخالفان دین ( توهینی معادل فحشاء ) متهم می کرد.

 

آیا زنان یک پشتوانه برای ایران بشمار می روند؟ بدون شک. یک فرد دانشگاهی که نمی خواهد نامش فاش شود اطمینان می دهد « رژیم از زنان هراس دارد، زنان برای قدرت بزرگترین خطر محسوب می شوند و نمی داند چه رفتاری با آنها داشته باشد، چگونه با آنها مبارزه کند و مانع گشایش بدون وقفه ی شکاف های جدید شود...»، و مسأله حجاب بدون اهمیت عمده ی بنیادی یک اصل بشمار می رود. همان استدلال علمای مذهبی قم که می گویند « اگر آنرا از دست بدهیم بقیه را هم از دست خواهیم داد».

 

۱ ـ آقای محمود احمدی نژاد، محافظه کار، رئیس جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳

 

۲ ـ فریبا هشترودی نویسنده ی بخصوص: ایران رودهای خون ( Iran , les rives du sang Seuil. coll points Paris 2001 ) و Seuil 2008‘Iran ‘A mon retour d

 

تصاویر همراه این متن از نیوشا توکلیان است. نیوشا توکلیان: کتایون خسرو یار، مربی کارآمد تیم ملی فوتبال زیر ۱۴ سال ( ۲۰۱۵ )

 

تصاویر صفحات ۱۲ و ۱۳ از سری Listen 2011 است که خواننده های حرفه ای زن را که حق اجرای عمومی ندارند به نمایش می گذارد « ممنوع کردن خوانندگی زنان، ایجاد عدم تعادل در جامعه است، پروژه "شنیدن" بگوش رساندن صدای زنانی است که مجبور به سکوت شده اند »

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

یک کشور زنگ زده

با به زانو درآمدن کشور بدنبال ۱۲ سال تحریم های بین المللی، اختلاس های هنگفت و همچنین جدیداً کاهش بهای نفت در بازارهای بین المللی، مردم ایران تاب تحملشان را از دست داده اند، تا جائی که محدود شدن آزادی های فردی و حقوق انسانی، کشتار بدون وقفه ی محکومین به اعدام ( طبق آ مار سازمان عفو بین الملل، ۸۳۰ مورد اعدام از ژانویه تا دسامبر ۲۰۱۵ )، ممنوعیت روزنامه ها و تحت کنترل در آوردن همه ی تشکیلات را تا حدودی بفراموشی می سپارند. اولویت از نظر آنها بهبود وضعیت اقتصادی است.

 

طبق آمار رسمی میزان بیکاری ۱۹ در صد است، ولی در حقیقت حداقل به۳۰ در صد می رسد. پس از یک دوره رشد منفی در سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ (منهای ۷ در صد و سپس منهای ۲ درصد )، بهبود ناشی از انتخاب آقای حسن روحانی به ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۳ رشد معادل ۳ در صد را در سال ۲۰۱۵ بدنبال داشت.

 

با رفع تدریجی تحریم ها می توان به رشدی در حدود ۳ در صد برای سال ۲۰۱۶ امیدوار بود. با وجود این، بهبود اوضاع می تواند دشوارتر از آنچه پیش بینی شده باشد. می باید شبکه های اجرائی باز سازی شوند، ذخیره های بلوکه شده آزاد شده و سیستم بانکی باز سازی شود و بطور خلاصه کشوری زنگ زده دو باره به راه بیفتد. نکته دیگر این است که می باید اقتصاد را متحول کرد. در حال حاضر نفت ۵۰ در صد بودجه و ۸۰ در صد صادرات کشور را در بر می گیرد.

 

از آنجائي که بسیاری از دست اندر کاران اداره ی مملکت از تحریم های بین المللی سود برده اند و سعی در حفظ امتیازاتشان خواهند داشت، نیل به این اهداف دشوارتر خواهد بود. آنها از طریق واسطه گری در واردات و شبکه های قاچاق، بازار سیاه ارز و ساختمان سازی ثروت های هنگفتی بدست آورده اند. جامعه ی امروز ایران از سرعتی چندگانه برخوردار است، طبقه ی متوسط که شدیداً تضعیف شده، در بین ۱۰ درصد افراد فوق العاده ثروتمند، و توده های فقیر قرار گرفته است.

 

سعید لیلاز، اقتصاددان نزدیک به طیف اصلاح طلبان، که در دانشگاه تهران تدریس می کند، می گوید: « درآمد ۷۰ در صد از مردم در ده سال گذشته بطور محسوسی کم شده، چیزی که کاهش ۲۶ در صدی مصرف مواد غذائی را بدنبال داشته، مصرف شیر حتی به ۵۰ در صد رسیده است ». تورم پس از یک سیر صعودی کمی کاهش یافته، ولی هنوز هم برای خرید مایحتاج خود می باید با کیسه های پر از ریال جابجا شد.

 

فضای خوش بینی که در فردای توافق اتمی در جامعه بوجود آمد کمی فرو نشسته است. در در اتاق بازرگانی تهران یادآوری می کنند « اگر چه هیأت های نمایندگی خارجی پشت سر هم به ایران می آیند، ولی در حال حاضر بخصوص در مرحله ی مذاکره هستیم ». در عین حال در فضاهای عمومی از خارجی ها با آغوش باز با « خوش امد گوئی »، شادمانه استقبال می شود.

 

در رأس قدرت تنش ملموس است، آیت اله علی خامنه ای رهبر انقلاب، از هر فرصتی استفاده می کند تا به آقای روحانی رئیس جمهور تذکر دهد که برداشته شدن تحریم ها به معنای فضای باز سیاسی نیست. او از سوی یک جمعیت فوق العاده محافظه کار موصوف به "دلواپسان " که بدون وقفه اظهار وجود می کنند، حمایت می شود.

 

در چنین شرایطی ۲۶ فوریه انتخابات دوگانه ای که می تواند مسیر سیاست ایران را تغییر دهد، برگزار می شود: انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری. اعضای مجلس خبرگان که برای مدت ۸ سال انتخاب می شوند، وظیفه ی مشاوره با ولی فقیه و پس از فوت وی انتخاب جانشینی برای او را بعهده دارند. وضعیت سلامتی آیت اله خامنه ای ۷۶ ساله ناپایدار است.

 

اصلاح طلبان میانه رو امیدوارند کرسی هایی کسب کنند. اگر شرکت نکردن در انتخابات در سطح بالائی نباشد می توانند امتیازات محدودی بدست بیاورند. شورای نگهبان ( تحت فرمان رهبر انقلاب ) حق اظهار نظر در مورد کاندیداها را دارد. علی واعظ یادآوری می کند « در انتخابات قبلی، شورای نگهبان صلاحیت ۶۰ در صد از کاندیداهای مجلس خبرگان را تأیید نکرد. در بعضی از استانها تعداد کاندیداهای تأیید شده معادل کرسی های تعیین شده بود ».

 

از دیدگاه این کارشناس گروه بین المللی کریزیس « International Crisis Group » ترکیب مجلس شورای اسلامی تغییر عمده ای نخواهد داشت.می توان ترکیبی از یک اکثریت محافظه کار میانه رو با حضور نسبتاً وسیع میانه روها، و یک اقلیت محافظه کار افراطی و گروه کوچکی از اصلاح طلبان را پیش بینی کرد. به همان ترتیب برای مجلس خبرگان رهبری. شورای نگهبان مواظب خواهد بود که گرایش اقلیت رفسنجانی (۱) بطور محسوس گسترش نداشته باشد.

 

بحران بوجود آمده در روابط با عربستان سعودی بدنبال اعدام یک روحانی شیعه ـ نیمر النیمرـ در تاریخ ۲ ژانویه توسط این کشور، نباید تأثیری در روند این انتخابات داشته باشد. بر عکس اشغال سفارت عربستان در تهران در همان شب، موجب نگرانی مردم شد. نگرانی که توسط اکثر ایرانیانی که مورد سؤال قرار می گیرند بیان می شود اینست که دوباره مورد سوء ظن جامعه ی جهانی، بخصوص غرب قرار گرفته و به عنوان مذهبیون افراطی مورد قضاوت قرار گیرند. آنها که به گذشته، تمدن و فرهنگ خود می بالند و خود را برتر از کشورهای خلیج (فارس)، عرب و سنی مذهب می دانند، در جامعه ای که دچار دگردیسی شده احساس بیگانگی می کنند. تشکیلات « دولت اسلامی » آنها را به وحشت می اندازد، با وجود این بسیاری از آنها به دخالت فعال کشورشان در سوریه بدبین هستند. اگر امتیازی برای رژیم قائل باشند اینست که ایران تبدیل به « جزیره ی ثبات » شده است.

 

۱ـ آیت اله هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور از ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

برگرفته از لوموند دیپلماتیک

http://ir.mondediplo.com/article2474.html